گاستریت یا ورم معده یکی از مشکلات شایع در سیستم گوارش است که ممکن است به علت عفونت، استرس، مصرف بعضی داروها یا عوامل دیگر رخ دهد. امروزه بین انسان‌ها مشکلاتی همچون مشکلات معده و درگیری‌های دستگاه گوارش، بسیار رایج می‌باشد. به طور تقریبی می‌توان گفت همه افراد در هر سنی می‌توانند این مشکلات را داشته باشند. یکی از معمول‌ترین بیماری‌هایی که بین افراد گوناگون می‌توان یافت، دردهای معده و مشکلات آن می‌باشد.
یکی از مهم ترین بیماری‌های معده، ورم و التهاب معده می‌باشد. نام دیگر این بیماری گاستریت می‌باشد.این بیماری ممکن است با شدت‌های گوناگونی برای افراد ایجاد شود و بر اساس شرایط بیمار و مواردی از این دست، درمان‌های گوناگونی برای درمان آن وجود دارد. در ادامه مقاله در مورد بیماری ورم معده و علائم آن و نحوه درمان این بیماری بیشتر توضیح خواهیم داد، پس تا آخر این مقاله با ما همراه شوید.
ورم معده
اندام معده از یک پوشش محافظ داخلی به اسم مخاط تشکیل شده است. این پوشش معده را در مقابل اسید قوی آن که موجب هضم غذا می‌شود، حفظ می‌کند. موقعی که این پوشش یعنی مخاط آسیب ببیند یا ضعیف شود، گاستریت یا ورم معده و یا مخاط ملتهب به وجود می‌آید. بیماری گاستریت به خاطر علل گوناگون به وجود می‌آید. ولی نوعی باکتری به اسم هلیکوباکتر پیلوری به عنوان رایج‌ترین دلیل باکتریایی گاستریت شناخته می‌شود.
انواع ورم معده
ورم معده دارای سه نوع مزمن حاد و فرسایشی می‌باشد، که نوع حاد آن التهابی شدید و ناگهانی می‌باشد و همینطور نوع مزمن آن یک التهاب دردناک و طولانی مدت است که اگر درمان نگردد، تا سال‌ها ممکن است ادامه پیدا کند و موجب ناراحتی فرد شود. ورم معده فرسایشی خیلی کم اتفاق می‌افتد که به طور معمول التهاب زیادی به وجود نمی‌آورد، ولی می‌تواند موجب خونریزی و زخم معده گردد.
گاستریت واکنشی به ورم معده فرسایشی گفته می‌شود. دلیل ورم معده فرسایشی به طور معمول استفاده از سیگار و الکل، برخی داروها، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی و استرس به وجود آمده از بیماری‌ها یا جراحی‌ها می‌باشد. در ادامه مقاله در مورد ورم معده توضیحات بیشتری خواهیم داد.
- ورم معده حاد
ورم معده حاد به التهاب پوشش معده بدون آسیب رساندن یا فرسایش به پوشش معده گفته می‌شود. این مشکل ناگهانی منجر به ایجاد درد وحشتناک و آزار دهنده‌ای در معده می‌گردد. با همه این‌ها درد کوتاه مدت و موقتی می‌باشد. دلیل ورم معده حاد ممکن است به خاطر استرس، ویروس، مصرف مواد محرک همچون الکل، باکتری، آسیب، استروئیدها یا غذاهای تند و NSAID باشد. کورتیکو استروییدها و NSAID رایج‌ترین دلایل بیماری گاستریت حاد می‌باشند.
بیشتر بخوانید: کورتیکواسترویید استنشاقی؛ ۶ نکته در خصوص استفاده از آن
- ورم مزمن
ورم مزمن خیلی کم دیده می‌شود و این نوع بیماری طولانی مدت می‌باشد و دردهایی مداوم و مبهم را وجود می‌آورند. این نوع بیماری با گاستروانتریت فرق می‌کند. بیماری گاستریت به طور مستقیم تنها معده را درگیر می‌کند و ممکن است شامل حالت تهوع استفراغ باشد. اما بیماری گاستروانتریت فقط بر روده و معده تاثیرگذار می‌باشد. نشانه‌های بیماری گاستروانتریت علاوه بر داشتن حالت تهوع و استفراغ شامل اسهال نیز می‌باشند. با همه این‌ها شیوع گاستریت مزمن در سال‌های اخیر در کشورهای مدرن کمتر شده است ولی گاستریت حاد هنوز رایج می‌باشد.
هلیکوباکتر پیلوری یک نوع باکتری می‌باشد که به طور معمول دلیل ورم مزمن معده است و معده را آلوده می‌نماید همچنین گاهی دلیل اصلی زخم معده به حساب می‌آید. و شیوه منتشر شدن آن مشخص نمی‌باشد ولی می‌تواند باعث التهاب معده، حالت تهوع، از دست دادن اشتها، نفخ و درد شکم شود. سایر دلایل که کمتر شایع می‌باشند عبارتند از: استرس شدید، عفونت‌های ویروسی، اختلالات خود ایمنی که ممکن است موجب حمله سیستم ایمنی به پوشش معده گردد، بیماری‌ها و اختلالات گوارشی همچون بیماری کرون، رفلاکس، صفرا، مصرف مواد خورنده همچون سم یا اسید، مصرف کوکائین، عمل جراحی، سیستمیک و استرس.
نشانه‌های ورم معده یا بیماری گاستریت
احساس درد و آزاد دهنده‌ای که در قسمت بالای شکم به وجود می‌آید که به طور معمول در قسمت مرکزی بالای معده یا همان چال معده می‌باشد. بیماری گاستریت یا ورم معده به گونه‌ای است که به خاطر افزایش اسید معده، معده دچار زخم سطحی یا عفونت در لایه مخاط، التهاب، آزردگی، می‌شود. بیماری ورم معده در حقیقت جزئی از یک طیف بیماری می‌باشد که شامل زخم سطحی معده نیز است.
این بیماری باعث التهاب بافت‌های معده گردیده و موقعی رخ می‌دهد که بافت درون معده تحریک پذیر می‌گردد. ممکن است که ورم معده در زمان کم و یا به طور تدریجی و در مدتی نسبتاً طولانی فرد را مبتلا سازد که به طور معمول این بیماری قابل درمان می‌باشد.
همچنین ممکن است درد ورم معده در برخی از افراد در ناحیه بالایی چپ شکم باشد به گونه‌ای که نواحی پشت بدن را نیز درگیر نماید. به طور معمول بیماران اینگونه شرح می‌دهند که انگار چیز نوک تیزی از میان بدن آن‌ها رد شده است. بیماری در افراد سالمند بیشتر از سایر افراد مشاهده می‌گردد و ممکن است در ابتدا هیچ گونه علائمی از خود نشان ندهند و به شکل ناگهانی با خونریزی معده روبرو شوند. به طور معمول کسانی که این بیماری را دارند با آروغ زدن دردشان را تسکین می‌دهند.
حالت تهوع و استفراغ: این امکان وجود دارد که بر اساس پیشرفت این نوع بیماری، استفراغ شفاف و به رنگ زرد یا سبز باشد و در برخی مواقع استفراغ همراه با خون باشد.
عوارض ورم معده
بیماری گاستریت اگر درمان نگردد ممکن است موجب زخم معده و خونریزی در معده گردد. بعضی از انواع بیماری گاستریت مزمن ممکن است موجب افزایش خطر ابتلا به بیماری سرطان معده شود. اگر نشانه‌ها شما بهبود نگردد، حتماً باید به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید.
شما میتوانید از مشاوره آنلاین و با کیفیت تیم مشاوره پزشکی نیتروطب استفاده کنید تا درصورت وجود علایم بتوانید زودتر بیماری را تشخیص داده و بهبود پیدا کنید.
انواع ویژه‌ای از بیماری گاستریت همچون گاستریت آتروفیک اتوایمیون و گاستریتH. Pylori می‌تواند اثر بخشی توانایی بدن به منظور جذب آهن از خون را کمتر کنند. در گاستریت آتروفیک اتوایمیون، این وضع ممکن است بر جذب ویتامین ب ۱۲ اثر گذاشته و فرد را به کم خونی مبتلا سازد. از عوارض دیگر بیماری گاستریت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حالت تهوع شدید
- ورم دیواره معده و بی اشتهایی
- معده درد
- مشکلات گوارشی و سوء هاضمه
شناسایی ورم معده
به منظور شناسایی بیماری گاستریت، فوق تخصص گوارش، پیشینه پزشکی شخص مریض و پیشینه خانوادگی او را مورد بررسی قرار داده و یک ارزیابی فیزیکی کامل انجام می‌دهد. سپس به منظور شناسایی این نوع بیماری، آزمایشاتی را تجویز می‌نماید.
یکی از شیوه‌های شناسایی مورد استفاده، انجام آندوسکوپی فوقانی می‌باشد که در آن یک لوله نازک که دارای یک دوربین کوچک است را از راه دهان بیمار وارد معده می‌کنند و شرایط پوشش معده را بررسی می‌نمایند. پزشک التهاب و میزان آن را مورد بررسی قرار داده و بر اساس شرایط ممکن است بیوپسی نیز انجام دهد. در روش بیوپسی نمونه کوچکی از بافت معده برداشته شده و برای تجزیه و تحلیل بیشتر به آزمایشگاه می‌فرستند.
همچنین ممکن است آزمایش خون نیز به واسطه پزشک تجویز گردد. آزمایش‌های خونی گوناگونی انجام می‌گیرند. به عنوان مثال ممکن است گلبول‌های قرمز خون به منظور مشخص شدن اینکه آیا فرد کم خون شده یا نه، تجویز گردد. یکی دیگر از آزمایش‌های خونی آزمایش هلیکوباکتر پیلوری می‌باشد که از این راه عفونت باکتریایی شناسایی می‌گردد. با آزمایش خون غربالگری نیز کم خونی‌های خطرناک و مزمن تشخیص داده می‌شود.
آزمایش مدفوع نیز به منظور شناسایی التهاب دیواره معده ممکن است توسط پزشک، تجویز گردد. آزمایش خون مخفی مدفوع که وجود خون در مدفوع را بیان می‌کند، یکی از این موارد می‌باشد. وجود خون در مدفوع یکی از نشانه‌های بیماری گاستریت به حساب می‌آید.
درمان ورم معده
درمان بیماری گاستریت به طور معمول شامل موارد زیر می‌باشد:
- تجویز آنتی اسیدها و دیگر داروها همچون مسدود کننده‌های H-2 یا مهار کننده‌های پمپ پروتون برای کاهش اسید معده و خنثی کردن آن
- پیشگیری از مصرف غذاهای پر ادویه و تند
- حذف نمودن غذاهای محرک از رژیم غذایی همچون گلوتن گندم یا لاکتوز لبنیات
همینطور این امکان وجود دارد که پزشک بر اساس نوع گاستریت از درمان‌های کمکی نیز بهره ببرد.
به عنوان مثال برای گاستریت ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری، معمولاً پزشک چند نوع آنتی بیوتیک همراه با یک داروی آنتی اسید را تجویز می‌نماید. افزون بر این‌ها اگر بیماری گاستریت ناشی از کم خونی به خاطر کمبود ویتامین ب ۱۲ باشد، این ویتامین تزریق داده می‌شود.
بیشتر بخوانید: ویتامین B12؛ ۱۱ مورد از علائم کمبود ب ۱۲ که باید بدانید!
پیش از حذف هر نوع دارویی یا شروع هر نوع درمان دیگری برای بیماری گاستریت. حتماً باید با پزشک خود مشورت کنید. اگر خودسرانه داروهای دیگر یا داروهای گیاهی مصرف کنید، نه تنها نشانه‌های بیماری گاستریت معده رفع نمی‌شود، بلکه ممکن است موجب تشدید آن نشانه‌ها شود.
غذاهای زیان آور برای ورم معده
بعضی از غذاهایی که معده را تحریک می‌کنند و موجب شدید شدن ورم معده می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
- غذاهایی که پرچربی هستند، ممکن است موجب شدید شدن التهاب دیواره معده شوند.
- غذاهای اسیدی همچون گوجه فرنگی و برخی میوه‌ها به ویژه مرکبات
- غذاهای پر ادویه
- شکلات
- فلفل تند
- غذاهای سرخ شده
- آبمیوه‌های صنعتی
- نوشیدنی‌های گازدار
- الکل و نوشیدنی‌های الکلی
- غذاهای ترش
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار همچون چای و قهوه
- دانه خردل
اگر مصرف این گونه مواد غذایی موجب تشدید علائم شما گردد، باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید تا علائم بروز ندهند.
جمع بندی
التهاب و ورم معده حالتی می‌باشد که در آن پوشش داخلی معده ملتهب شده و در مواردی فرسایش می‌گردد. این حالت با علائم گوناگونی همچون سوزش سر دل، معده درد و حالت تهوع خود را بروز می‌دهد. به منظور درمان التهاب معده می‌توان راه‌های گوناگونی همچون درمان‌های خانگی، داروها و قرص ورم معده را در نظر گرفت.
با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام،کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویدادهای مهم باخبر باشید.
اغلب این پرسش پیش می‌آید که درمان ورم معده چقدر طول می‌کشد، در پاسخ به این گونه سوال‌ها باید گفت، مدت زمان درمان به نشانه‌ها و شدت بیماری وابسته است. خوب است بدانید اگر ورم معده از طریق درمان‌های خانگی رفع گردد، به مدت زمان بیشتری نیاز دارد. بنابراین درمان التهاب معده پر اهمیت بوده و اگر به درمان آن توجه نشود، ممکن است شاهد عوارض شدیدتری شوید، همچون خونریزی‌های معده پس توصیه ما بر این است که در صورت مشاهده هر یک از نشانه‌های ذکر شده حتما به پزشک مراجعه کنید.
