بیماری PSGN، نوعی اختلال در ساختار گلومرول‌های کلیه است. این پیامد، پس از درگیر شدن با عفونتی از خانواده‌ی عفونت‌های استرپتوکوکی پدید می‌آید. گروهی از عفونت‌های حلق و پوستی، توانایی ایجاد بیماری‌های دیگری را، به‌ویژه در کودکان دارند. این پیامد، وقتی روی می‌دهد که سیستم ایمنی ،که با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به‌طور اشتباه با سلول‌های بدن واکنش‌دهد. در نتیجه، به ارگان‌های مختلف بدن آسیب می‌رسد که در گروه بیماری‌های خود ایمنی دسته‌بندی می‌شوند.
بیماری PSGN یا گلومرونفریت پس از عفونت استرپتوکوکی
هر کلیه، نزدیک به یک میلیون نفرون را دربرمی‌گیرد. در هرنفرون، شبکه‌ی مویرگی کوچکی به نام گلومرول وجود دارد. هنگامی که گلومرول، به‌دلیل عفونت، درگیر بیماری خود ایمنی شود؛ از مجموعه بیماری‌های P.I.G.N به شمار می‌آید. شایع‌ترین این بیماری‌ها، گلومرونفریت پس از عفونت استرپتوکوکی یا P.S.G.N است.
بیماری P.S.G.N یکی از بیماری‌های گلومرونفریت است. گونهای از باکتری‌های خانواده‌ی استرپتوکوکی، سبب چنین پدیده‌ای می‌شود. بیماری P.S.G.N، از کلیه منشا نمی‌گیرد؛ بلکه در بخش‌های مختلفی از بدن، مانند پوست و حلق مشاهده شده‌است. بنابر مشاهده‌های صورت گرفته، عفونت استرپتوکوکی درصورتی که حلقی باشد و در مدت ۱ تا ۲ هفته بدون درمان باقی بماند؛ P.S.G.Nرخ می‌دهد. در گونه‌ی پوستی (بیماری زردزخم) این عفونت، نزدیک به ۳ تا ۴ هفته پیش‌بینی شده‌است.
در کنار عفونت پوستی و حلقی استرپتوکوک، بیماری تب مخملک* هم عامل دیگری برای رخ دادن P.S.G.N در نظر می‌گیرند.
تب مخملک (Scarlet fever): نوعی بیماری باکتریایی که در سال‌های کودکی روی می‌دهد؛ از نام‌های دیگر آن، به بیماری گل‌افشان می‌توان اشاره کرد.
مریضیP.S.G.N، در همه‌ی رده‌های سنی شانس آشکار شدن دارد ولی در کودکانی با سن ۶ تا ۱۰ سال، بیشتر مشاهده می‌شود. بنابر پژوهش‌ها، بیماری زردزخم نسبت به تب مخملک و استرپتوک حلقی، در سنین پایین‌تری سبب P.S.G.N می‌شود. البته این چالش، چندان شایع نیست و امروزه، عفونت‌ها به‌کمک آنتی‌بیوتیک‌ها درمان‌پذیر هستند.
نوید خوبی که در این زمینه می‌توان بیان کرد، ناتوانی بیماری P.S.G.N در واگیردار بودن هست؛ زیرا که این عارضه، گونهای از پاسخ‌های اشتباه سامانه‌ی ایمنی است و از گروه عفونت‌ها نامیده نمی‌شود.
همانطور که پیش‌تر گفته شد، نفرون‌ها شامل شبکه‌ا‌ی از رگ‌های کوچک، به نام گلومرول هستند. گلومرول‌ها در این بیماری، درگیر التهاب می‌شوند. در نتیجه، کلیه‌ها در تصفیه‌ی ادرار ناتوان می‌شوند.
بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید از سنگ کلیه بدانیم؛ خطری رایج ولی قابل پیشگیری
نشانه‌ها
این بیمار علامت‌های مهمی را شامل می‌شود که می‌توان مورد‌های زیر را نام برد:
- کاهش حجم ادرار و به دنبال آن کمتر شدن تعداد ادرار روزانه
- رنگ نامعمول ادرار ( به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز یا زنگ آهن)
- تورم یا ادم (Edema) در بخش‌های مختلف بدن مانند شکم، مچ‌ها، مفصل‌ها، چشمان، دست و پاها
- مشاهده‌ی خون در ادرار
- درد و سفتی مفصل‌ها
- احساس بی‌حالی ناشی از کم‌خونی
بیشتر بخوانید: ۱۲ نشانه کم‌خونی که حتما باید بدانید
شیوه تشخیص
پزشک، با معاینه‌ی بالینی (به‌ویژه در ناحیه‌ی صورت) می‌تواند از بروز ادم (Edema) در بیمار، آگاهی پیدا کند.شاید در این هنگام، صداهای نامعمولی از قلب و شش‌ها، به گوش پزشک برسد. همچنین بالا بودن فشارخون، دور از انتظار نیست.
برای فهمیدن نشانه‌های پنهان در خون و ادرار، پزشک با بررسی سابقه‌ی پزشکی شما و تجویز آزمایش‌های بررسی ادرار و خون، به چگونگی سلامت شما پی می‌برد.
آزمایش‌های دیگری هم در این زمینه انجام می‌شود؛ مانند:
- سنجش اندازه‌گیری کمپلمان و داده‌های مرتبط با این بیماری
- بیوپسی کلیه (کمتر انجام می‌شود.)
درمان
تاکنون برای P.S.G.N، به جز تلاش برای بهبودی نشانه‌های آن، درمان مشخصی رو نشده است. با این حال راه‌های زیر برای درمان پیشنهاد می‌شوند:
آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند پنی‌سیلین)، برای از بین بردن هرآن‌چه که از باکتری استرپتوکوکی در بدن باقی مانده، کاربرد دارد.
دارو‌های تنظیم کننده‌ی فشار خون و دیورتیک، برای کنترل ادم بدن (Edema) و فشارخون استفاده می‌شوند. در این زمینه، پایش مقدار مصرف نمک خوراکی، سفارش شده است.
علاوه‌بر این، یادآوری می‌شود که دارو‌های کورتونی و ضدالتهاب، اثر چندانی ندارند.
آینده‌ی این بیماری
بیماری P.S.G.N، به‌طور معمول به چند هفته تا چند ماه برای بهبودی، به زمان نیاز دارد. در تعداد اندکی از بزرگسالان، امکان وخیم‌تر شدن و پیش‌روی به نارسایی کلیه در بلندمدت وجود دارد. همچنین در صورت ادامه‌دار بودن این فرآیند، شاید سبب نیازمندی بیمار به دیالیز یا پیوند کلیه شود.
عارضه‌های پیش‌بینی شده
به‌دنبال اختلال P.S.G.N، شاید یکی از بیماری‌های زیر پدید آید:
- نارسایی حاد کلیوی: وضعیتی در کلیه است که توانایی از بین بردن ماده‌ی دفعی و تصفیه‌ی ادرار، کاهش می‌یابد.
- گلومرونفریت مزمن (التهاب بلندمدت گلومرول)
- نارسایی قلبی
- ادم ریوی (Pulmonary edema): نتیجه‌ی جمع شدن مایع در شش‌ها
- هایپرکالمی (Hyperkalemia): افزایش نامعمول پتاسیم در خون
- سندرم نفروتیک(Nephrotic syndrome): گروهی از علامت‌ها مانند ورود پروتئین به ادرار، بالابودن اندازه کلسترول و تری‌گلیسیرید بدن)
بیشتر بخوانید: دندان درآوردن نوزاد؛ ۵ راهکار برای تسکین درد آن
چه زمانی به نزد پزشک متخصص برویم؟
- هنگامی که علامتی از این بیماری در خود مشاهده می‌کنید.
- در صورتی که به عفونت استرپتوکوکی درگیر هستید.
جلوگیری از بیماری P.S.G.N به چه شیوه است؟
درمان به‌موقع و کامل عفونت‌های استرپتوکوکی، می‌تواند اثر به‌سزایی داشته باشد. علاوه براین، رعایت کردن بهداشت شخصی مانند شست‌و‌شوی دست‌ها، برای جلوگیری از انتشار این بیماری، اثربخش است. اقدام‌های دیگری که برای بهداشت شخصی پیشنهاد می‌شوند؛ عبارتند از:
- دهان و بینی خود را هنگام عطسه یا سرفه‌کردن بپوشانید و سپس دستمالی که استفاده کرده‌اید را به سطل زباله بیندازید.
- در صورت نداشتن دستمال، در هنگام عطسه، با بخشی از ساعد یا بازوی لباس خود، به جای دست‌ها، جلوی دهان را بگیرید.
جمع بندی:
در میان انبوه بیماری‌هایی که در کمین ما هستند، بیماری‌هایی که ناشی از پاسخ نامناسب سامانه‌ی ایمنی هستند؛ افزایش یافته‌اند. بیماری P.S.G.N یکی از همین بیماری‌ها است. این بیماری که ارتباط نزدیکی با عفونت‌ها دارد؛ در کودکان بسیار مهم‌تر است؛ زیرا که بیشتر از رده‌های سنی دیگر در خطر این بیماری هستند. در این مقاله، سعی شده است تا شناخت خوبی از این بیماری پیدا کنیم و به‌وسیله‌ی راه‌هایی که برای درمان و پیشگیری پیشنهاد شده‌اند، از کمین این بیماری، در امان باشیم.
در صورت بروز علائم مشابه بیماری PSGN، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده و مشاوره و درمان لازم را دریافت کنید. اگر به دلیل کمبود وقت یا سایر مشکلات امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید می توانید از خدمت مشاوره پزشکی آنلاین نیتروطب بهره ببرید تا بتونید از سایر مشکلاتی که از بی توجهی به نشانه‌های بیماری در شما می تواند ایجاد شود پیشگیری فرمایید.
