آشنایی کامل با ۷ نوع هپاتیت + پیشگیری و درمان آن

هپاتیت واژه‌ای برای بیان‌کردن التهاب کبد و به‌طور معمول یک عفونت ویروسی یا آسیب کبدی به‌وجودآمده از نوشیدن الکل، بیماری یا حتا مصرف بعضی داروها است.
گونه‌های مختلفی از این بیماری وجود دارد؛ بعضی از آن‌ها بدون هیچ مشکل جدی ازبین می‌روند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند مزمن یا درازمدت باشند و باعث ایجاد زخم در کبد (سیروز)، ازدست‌دادن کارکرد و سرطان آن شوند.
این مقاله از نیتروطب را بخوانید تا با این بیماری، گونه‌های آن، درمان و پیشگیری از آن آشنا شوید.

هپاتیت؛ گاهی آشکار، گاهی پنهان

کبد برای حذف سم‌ها از خون، ذخیره‌ی ویتامین‌ها و ساختن هورمون، همراه با کارهای دیگر عضو مهمی است؛ هپاتیت ویروسی می‌تواند این فرآیندها را مختل کند و باعث نگرانی‌هایی در مورد سلامتی شود.
همان‌طور که گفته شد، این بیماری به التهاب کبد اشاره دارد و از ویروس، عارضه‌های بعضی دارو و نوشیدن الکل به‌وجود می‌آید؛ نشانه‌های آن آشکار یا پنهان است و درمان‌های گوناگونی براساس نوع و دلیل زمینه‌ای آن استفاده می‌شود.

علامت‌ های هپاتیت چیست؟

کسانی که دچار هپاتیت کوتاه‌مدت یا حاد شده‌باشند، ممکن است نشانه‌ها زمان کوتاهی پس از ابتلا به ویروس، نمایان شوند.

علامت‌های شایع می‌توانند موردهای زیر باشند:

• درد عضله و مفصل
• دمای بالای بدن
• احساس بیماربودن و ناخوشی
• احساس خستگی غیرعادی
• ازدست‌دادن اشتها
• دل‌درد
• ادرار تیره
• کم‌رنگ و خاکستری‌بودن رنگ مدفوع
• خارش پوست
• زردی چشم و پوست (یرقان)
• علامت‌های شبیه آنفولانزا
• کاهش وزن بی‌دلیل

در صورت داشتن هر گونه علامت‌های مزمن که فکر می‌کنید می‌تواند از این بیماری باشد، به پزشک مراجعه کنید.
می‌توانید توسط پزشکان نیتروطب بدون مراجعه‌ی حضوری و در خانه یا محل کار ویزیت شوید.

در هپاتیت طولانی‌مدت یا مزمن، ممکن است تا زمانی که کبد به‌درستی کار نکند (نارسایی کبد) نشانه‌های آشکاری نداشته‌باشید و تنها در آزمایش خون مشخص‌شود.
ولی بعدها می‌تواند باعث زردی، تورم در پا و مچ پا، گیجی، خون در مدفوع و استفراغ شود.

پنج دسته‌بندی اصلی ویروسی هپاتیت عبارتنداز: A، B، C، D و E که هر کدام از آن‌ها را در ادامه توضیح داده‌ایم.

بیشتر بخوانید: کبد چرب؛ صفر تا ۱۰۰ تشخیص، درمان و مراقبت از آن

هپاتیت A

هپاتیت A توسط ویروس هپاتیت A به‌وجود می‌‎آید؛ این بیماری با مصرف غذا و نوشیدنی آلوده به مدفوع کسی که بیمار است، منتقل می‌شود و یک بیمار به‌طور معمول در ۱۴ تا ۲۸ روز علامت‌ها را تجربه می‌کند.
به‌طور معمول پس از چند ماه ازبین می‌رود و بعد از آن در برابر آن ایمنی به‌دست می‌آورید، اگرچه گاهی‌وقت‌ها می‌تواند شدید و حتا تهدیدکننده‌ی زندگی باشد.
هیچ درمان خاصی برای آن وجود ندارد و داروهای تجویزی برای برطرف‌کردن علامت‌ها مانند: درد، حالت تهوع و خارش است.
باید بدانید که کودکان زیر ۶ سال هیچ علامتی نشان نمی‌دهند.

هپاتیت B

هپاتیت B از ویروس هپاتیت B ایجاد و در خون بیمار پخش می شود؛ یک عفونت شایع و مزمن در جهان است و می‌تواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود.
به‌طور معمول از زنان باردار آلوده به نوزادان آن‌ها یا از تماس کودکان با هم منتقل می‌شود؛ هم‌چنین می‌تواند از رابطه‌ی جنسی با کسی که آلوده است، تزریق ماده‌های مخدر، خالکوبی با سوزن‌های استریل‌نشده، اشتراک‌گذاری وسیله‌های شخصی، مانند: مسواک یا تیغ، تغذیه‌ی کودک با شیر مادر مبتلا به ویروس و واردشدن سوزن آلوده‌ی بیماران به کارکنان بهداشت و درمان (نیدل‌شدن) انتقال یابد.

بیشتر بزرگسالان آلوده به این گونه می‌توانند با ویروس مبارزه کنند و در چند ماه به‌طور کامل از عفونت خلاص شوند؛ ولی کسانی که در کودکی مبتلا شده‌اند، دچار عفونت طولانی‌مدت می‌شوند.
برای درمان آن می‌توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد.
در این گونه بیماری، واکسیناسیون برای گروه‌های پرخطر سفارش شده‌است، مانند: کارمندان مرکزهای بهداشتی و درمانی، کسانی که ماده‌ی مخدر تزریق می‌کنند، فرزندان متولدشده از مادران مبتلا به هپاتیت  B.

هپاتیت C

هپاتیت C توسط ویروس هپاتیت C به‌وجود می‌آید و از برخورد خون به خون یک بیمار منتقل می‌شود.
بیشتر از سوزن‌های مشترکی که برای تزریق مواد مخدر استفاده می‌شود و هم‌چنین رعایت‌نکردن نکته‌های ایمنی هنگام تزریق در مرکزهای درمانی سرایت می‌کند.

این گونه نشانه‌های جدی ندارد و علامت‌هایی شبیه آنفولانزا ایجاد می‌کند، بنابراین بسیاری از بیماران از آلوده‌بودن خود آگاهی ندارند.
بعضی از مردم با عفونت مبارزه می‌کنند و در موردهای دیگر، سال‌ها در بدن می‌ماند.
این بیماری مانند هپاتیت B مزمن است و می‌تواند باعث سیروز و نارسایی کبد شود.
این گونه را با داروهای ضد ویروسی درمان می‌کنند ولی هیچ واکسنی دردسترس نیست.

هپاتیت D

هپاتیت D از ویروس هپاتیت D به‌وجود می‌آید و فقط کسانی را بیمار می‌کند که به هپاتیت B مبتلا شده‌اند، زیرا برای زنده‌ماندن در بدن به ویروس هپاتیت B نیاز دارد؛ نزدیک به ۵ درصد همه‌ی کسانی که دچار عفونت هپاتیت B هستند،به نوع D مبتلا می‌شوند.
این بیماری از تماس خونی یا جنسی منتقل می‌شود و عفونت طولانی‌مدت با هپاتیت D  و B  می‌تواند خطر ابتلا به مشکل‌های جدی مانند: سیروز و سرطان کبد را افزایش دهد.
هیچ واکسنی برای این بیماری وجود ندارد، ولی واکسن از شما در برابر آن محافظت می‌کند.

هپاتیت E

هپاتیت E توسط ویروس هپاتیت E ایجاد می‌شود و به‌طور کلی یک عفونت خفیف و کوتاه‌مدت است که نیازی به درمان ندارد، ولی در بعضی بیماران، مانند کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و زنان باردار، می‌تواند جدی باشد.
هیچ واکسنی برای آن وجود ندارد و می‌توانید با مصرف آب و غذای سالم، خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.

هپاتیت الکلی

هپاتیت الکلی گونه‌ای است که در اثر نوشیدن الکل به‎‌وجود می‌آید و بسیاری از مردم نمی‌دانند که به آن مبتلا هستند؛ این به این دلیل است که هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، الکل به‌طور مستقیم به سلول‌های کبد شما آسیب می‌رساند و با گذشت زمان، می‌تواند باعث آسیب همیشگی و منجر به ضخیم‌ یا زخم‌شدن بافت کبد (سیروز) و نارسایی کبد شود.
مصرف‌نکردن الکل منجر به بهبود کبد می‌شود، ولی این خطر وجود دارد که در صورت ادامه‌ی مصرف، به سیروز، نارسایی کبد یا سرطان آن مبتلا شوید.

هپاتیت خودایمنی

یک هپاتیت نادر درازمدت است که در آن سیستم ایمنی به کبد حمله کرده و به آن آسیب می‌رساند و آنقدر آسیب ببیند که از کار بیفتد.
این باعث التهاب همیشگی می‌شود که می‌تواند از خفیف تا شدید باشد و در زنان ۳ برابر بیشتر از مردان است.
برای درمان آن داروهایی مصرف می‌شود که سیستم ایمنی را سرکوب کرده و التهاب را کاهش می‌دهد؛ مشخص نیست که چه چیزی باعث این بیماری است و آیا می‌توان کاری برای پیشگیری از آن انجام داد یا خیر.

تشخیص هپاتیت چگونه است؟

فهمیدن این‌که چه چیزی باعث هپاتیت شده‌ برای درمان درست آن بسیار مهم است.
پزشکان از آزمایش، برای تشخیص دقیق وضعیت شما استفاده می‌کنند و با معاینه و گرفتن شرح حال، فاکتورهای خطری که شاید داشته‌باشید را مشخص می‌کنند.
شما می‌توانید بدون هدردادن وقت توسط پزشکان نیتروطب ویزیت شوید و آزمایش یا تصویربرداری‌های مورد نیاز را با کمترین هزینه انجام دهید.

آزمایش خون

از نمونه‌های خون برای تعیین میزان کارآمدی کبد شما استفاده می‌کنند؛ نتیجه‌ی غیرعادی این آزمایش‌ها نشانه‌ای از وجود مشکل است، به‌ویژه اگر در معاینه‌ی پزشک هیچ علامتی تشخیص داده‌نشده‌باشد.
سطح بالای آنزیم کبدی ممکن است نشان‌دهنده‌ی استرس، آسیب یا کارکرد نادرست کبد باشد و اگر آزمایش‌های عملکرد کبد شما غیرطبیعی باشد، آزمایش‌های دیگری از خون، برای تشخیص مشکل تجویز می‌کند؛ این آزمایش‌ها می‌توانند با بررسی وجود ویروس‌های هپاتیت یا آنتی‌بادی‌هایی که بدنتان برای مبارزه با آن‌ها تولید می‌کند، تعیین کنند که آیا هپاتیت عفونی دارید یا خیر.

بیوپسی کبد

برای ارزیابی کبد بیوپسی نیز انجام می‌شود؛ بیوپسی روشی است که از بافت کبد نمونه‌برداری می‌کنند؛ در این آزمایش نمونه را با سوزن از پوست شما می‌گیرند و نیازی به جراحی نیست.
از سونوگرافی برای راهنمایی در این روش استفاده می‌شود؛ این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا تعیین کند که عفونت یا التهاب چگونه بر کبد شما اثرگذار بوده‌است.

سونوگرافی

سونوگرافی شکم از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخل شکم استفاده می‌کند؛ این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا کبد و اندام‌های پیرامون آن را از نزدیک بررسی و دلیل کارکرد غیرطبیعی کبد شما را تعیین کند.

عارضه های هپاتیت

هپاتیت مزمن B یا C می‌تواند منجر به مشکل‌های سلامتی شدیدتر شود؛ از آنجایی که این ویروس بر کبد را اثرگذار است، کسانی که مبتلا به این ۲ گونه هستند، در خطر بیماری‌های زیر قرار دارند:

• بیماری مزمن کبدی
• سیروز
• سرطان کبد
• نارسایی کبد

عارضه‌های نارسایی کبد عبارتنداز:

• اختلال‌های خونریزی
• انباشتگی مایع در شکم که به‌نام آسیت (Ascites) شناخته می‌شود
• افزایش فشار خون در وریدهای پورتال که به کبد شما وارد می‌شود، که پرفشاری خون پورتال شناخته می‌شود
• نارسایی کلیه
• آنسفالوپاتی کبدی، که می‌تواند خستگی، ازدست‌دادن حافظه و کاهش توانایی‌های ذهنی باشد
• کارسینوم هپاتوسلولار (HCC) که گونه‌ای از سرطان کبد است
• مرگ

اگر این ۲ گونه از بیماری را دارید، پیش از مصرف هر گونه داروی جدید با پزشک مشورت کنید؛ می‌توانید در هر زمان از شبانه‌روز با پزشکان نیتروطب در ارتباط باشید و پرسش‌های خود را بپرسید.

درمان هپاتیت

گزینه‌های درمان بسته به نوع هپاتیت شما و حاد یا مزمن‌بودن عفونت، گوناگون است.

برای گونه‌ی A ممکن است نیازی به درمان نداشته‌باشید؛ با این حال، اگر علامت‌ها باعث ناراحتی زیادی شود، استراحت تجویز می‌شود و علاوه بر این، اگر استفراغ یا اسهال داشته‌باشید، پزشک یک برنامه‌ی غذایی برای حفظ هیدراتاسیون و تغذیه‌ به شما می‌دهد.

هیچ برنامه‌ی درمانی خاصی برای هپاتیت B حاد وجود ندارد با این حال، اگر هپاتیت B  مزمن دارید، به داروهای ضدویروسی نیاز دارید.
این شکل از درمان می‌تواند پرهزینه باشد، زیرا ناچار به ادامه‌ی آن برای چند ماه یا سال هستید؛ هم‌چنین درمان آن باید توسط پزشک ارزیابی شود تا تشخیص دهد که آیا ویروس به درمان پاسخ می‌دهد یا خیر.

برای هپاتیت C داروهای ضدویروسی می‌تواند هر دو گونه‌ی حاد و مزمن را درمان کنند؛ به‌طور معمول، کسانی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، ترکیبی از داروهای ضدویروسی را استفاده می‌کنند؛ هم‌چنین برای تعیین بهترین درمان، به آزمایش‌های بیشتری نیاز دارند.
کسانی که به‌دلیل هپاتیت C مزمن، دچار سیروز یا بیماری کبدی شده‌اند، به‌احتمال زیاد نیاز به پیوند کبد داشته‌باشند.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) اینترفرون آلفا (INTERFERONS (ALPHA)) را برای درمان نوع D پیشنهاد می‌کند؛ با این حال، این دارو می‌تواند عارضه‌های جانبی شدیدی داشته‌باشد؛ به همین دلیل برای کسانی که مبتلا به سیروز کبدی، بیماری‌های روانپزشکی و خودایمنی توصیه نمی‌شود.

هیچ درمان پزشکی خاصی برای گونه‌ی E دردسترس نیست؛ از آنجایی که عفونت حاد است، به‌طور معمول خودبه‌خود برطرف می‌شود.
پزشکان به بیماران مبتلا به این عفونت توصیه می‌کنند، استراحت کافی داشته‌باشند، مایعات فراوان بنوشند، ماده‌های مغذی کافی دریافت کنند و از الکل دوری کنند.
زنان باردار دچار این عفونت نیاز به مراقبت دقیق دارند.

کورتیکواستروییدها مانند پردنیزون (Prednisone) یا بودزوناید (Budesonide) در درمان هپاتیت خودایمنی بسیار مهم هستند و جوابدهی زیادی دارد.
آزاتیوپرین (Azathioprine)، داروییست که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند و در درمان استفاده می‌شود. بیماران ممکن است این را همراه با یا بدون استرویید استفاده کنند.
داروهای دیگر سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی مانند: مایکوفنولات (mycophenolate)، تاکرولیموس (tacrolimus) و سیکلوسپورین (cyclosporine) نیز می‌توانند جایگزین آزاتیوپرین در درمان شوند.

نکته‌هایی برای پیشگیری از هپاتیت

واکسن‌هایی وجود دارد که می‌تواند به محافظت در برابر بسیاری از ویروس‌های هپاتیت کمک کنند.

واکسن برای گونه‌ی A  ۲ دوز است و بیشتر کودکان، واکسیناسیون را از سن ۱۲ تا ۲۳ ماهگی شروع می‌کنند.
این واکسن برای بزرگسالان نیز وجود دارد.
CDC واکسن هپاتیت B را برای همه‌ی نوزادان و هم‌چنین پرسنل مرکزهای بهداشت و درمان سفارش می‌کند.
واکسیناسیون برای هپاتیت B می‌تواند از نوع D جلوگیری کند.
هم‌اکنون هیچ واکسنی برای گونه‌ی C یا E وجود ندارد.

قرارنگرفتن در برابر مایعات بدن، آب و غذاهای دارای فاکتور عفونی می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به ویروس‌های هپاتیت کمک کند؛ توجه به نکته‌های زیر به جلوگیری کمک می‌کند.

راه‌های پیشگیری از دچارشدن به گونه‌ی A و E:

• رعایت بهداشت
• خوردن آب سالم
• مصرف‌نکردن میوه و سبزیجات خام و شسته‌نشده
• شستن دقیق دست‌ها پیش از غذاخوردن
• پختن غذا به‌طور کامل و اطمینان داشتن از روش درست نگهداری آن
• نوشیدن آب بهداشتی و تصفیه‌شده در سفر و استفاده‌نکردن از آب و یخی که نمی‌دانید منبع آن از کجاست

برای پیشگیری از ابتلا به ویروس‌های هپاتیت B، C و D می‌توان:

• از سوزن و تیغ مشترک استفاده نکنید
• بررسی کنید که هر وسیله‌ی خالکوبی، طب سوزنی و مانیکور استریل باشد
• از مسواک دیگری استفاده نکنید
• به خون ریخته‌شده دست نزنید

در افراد دچار ویروس HIV یا ایدز، خطر ابتلا به عفونت هپاتیت B یا C بیشتر است؛ این اثرگذاری می‌تواند شدیدتر باشد، زیرا بدن کمتر می‌تواند با عفونت مبارزه کند. برای کاهش خطر ابتلا به عفونت و عارضه‌های این بیماری، افراد مبتلا به HIV باید:

• برای جلوگیری از عفونت و انتقال هپاتیت کارهای گفته‌شده را انجام دهید
• چکاپ روتین خود را داشته‌باشید
• به برنامه‌ی درمانی خود پایبند باشید

بنابراین در این مقاله گفتیم که هپاتیت از ویروس یا نوشیدن الکل و مصرف بعضی دارو به‌وجود می‌آید و به‌معنی التهاب کبد است؛ ۵ گونه دارد که می‌تواند مزمن، حاد و بدون نشانه یا همراه با علامت باشد.
کبد عضو مهمی است و آسیب به آن باعث عارضه‌های جدی و حتا مرگ می‌شود؛ بنابراین با واکسیناسیون، رعایت بهداشت، خوردن آب و غذای سالم، دست‌نزدن به خون ریخته‌شده، استفاده‌نکردن از سوزن و تیغ، مسواک مشترک و آلوده و نکته‌های که در بالا گفتیم از این بیماری جلوگیری کنید. تیم نیتروطب برای درمان به‌موقع بیماری و آزمایش‌های مورد نیاز در کمک به شما آماده است