داروهای بیماری انسداد مزمن ریوی؛ بررسی جامع

بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) یک بیماری تنفسی مزمن است که تنفس را مختل می‌کند و به تدریج عوارض آن افزایش می‌یابد. درمان COPD شامل استفاده از داروهای مختلف است که به کنترل علائم، بهبود عملکرد ریوی و کاهش تعداد عارضه ها کمک می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی جامع این داروها بپردازیم، در صورت هرگونه ابهام یا سوال می‌توانید در بخش کامنت‌های این مقاله مطرح کنید تا به پاسخ‌های خود برسید.

درصورت نیاز به مشاوره بیشتر می توانید به  کلینیک نیتروطب مراجعه و از سایر خدمات ما بهره ببرید.

داروهای بیماری انسداد مزمن ریوی چگونه به بیمار کمک می کنند؟

اگر شما به بیماری انسداد مزمن ریوی(COPD) مبتلا هستید، پزشک برای شما داروهایی تجویز می‌کند که:

• به شما کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید و بتوانید راحت‌تر کارهای روزانه‌ی خود را انجام دهید.
• از بروز علامت‌های بیماری مثل تنگی نفس و سرفه پیش‌گیری و تا حدی هم جلوگیری می‌کند.
• از بروز حمله و شدیدترشدن بیماری جلوگیری می‌کند.

اگر سیگار می‌کشید، بهترین کاری که می‌توانید برای سلامتی خود انجام دهید، ترک سیگار است. حواستان باشد که باید از دود دست دوم (دود ناشی از سیگار کشیدن دیگران) هم دوری کنید.

کدام دارو مناسب من است؟

داروهای مختلفی برای درمان COPD موجود است. بیشتر مردم از داروهای استنشاقی استفاده می‌کنند که با کاهش تورم، به بازشدن راه‌های هوایی کمک می‌کند. راه‌های هوایی، لوله‌های انشعاب‌داری هستند که هوای بیرون را وارد ریه‌ها می‌کنند. اینکه به یک یا چند دستگاه تنفسی نیاز دارید و چه داروهایی را با چه دوزی مصرف کنید، به نشانه‌های بیماری‌تان بستگی دارد. در ادامه، دانش اولیه درباره‌ی داروهای استنشاقی COPD و سایر داروها را در اختیارتان قرار می‌دهیم. پزشک، پرستار یا داروساز شما نیز در این زمینه به شما کمک می‌کنند.

بیشتر بخوانید: COPD؛ چگونه انسداد مزمن ریوی را در زمان کووید ۱۹ مدیریت کنیم؟

داروهای استنشاقی برای درمان COPD

۱- برونکودیلاتورهای استنشاقی

برونکودیلاتورهای استنشاقی (گشادکننده‌های استنشاقی)، داروهای اصلی برای درمان COPD هستند. علاوه بر باز کردن راه‌های هوایی، می‌توانند مخاط موجود در ریه‌ها را کاهش دهند.

برونکودیلاتورها به دو دسته تقسیم می‌شوند: کوتاه‌اثرها که می‌توانند علامت‌های بیماری را به سرعت از بین ببرند، و طولانی‌اثرها که ماندگاری بیشتری در طول زمان دارند.

برونکودیلاتورهای کوتاه‌اثر استنشاقی شامل:

•  آگونیست‌های بتا کوتاه‌اثر: آگونیست‌های بتا کوتاه‌اثر(SABAs) شامل آلبوترول (سالبوتامول) و لوالبوترول (لووسالبوتامول) هستند. این داروها به سرعت، در عرض چند دقیقه، عضله‌های اطراف راه‌های هوایی را شل می‌کنند تا تنگی نفس را از بین ببرند. ماندگاری‌شان حدود ۴ تا ۶ ساعت است. SABAها به‌طور معمول به صورت اسپری استنشاقی با دوز معین یا استنشاقی پودر خشک عرضه می‌شوند. البته تعدادی از این داروها با نبولایزر (دستگاهی که دارو را به بخار استنشاقی تبدیل می‌کند)  نیز استفاده می‌شوند.
• آنتاگونیست‌های موسکارینی کوتاه‌اثر: به این دسته از داروها «آنتی کولینرژیک» نیز می‌گویند.  ایپراتروپیوم (Ipratropium) یک آنتاگونیست موسکارینی کوتاه‌اثر یاSAMA  است. عملکرد این دسته از طریق شل کردن ریه است که در نتیجه‌ی آن، راه‌های هوایی باز و علامت‌های بیماری کاهش میابد یا اینکه از‌بین می‌رود. اگر COPD خفیف دارید، ممکن است فقط در صورت بروز نشانه‌های بیماری مجبور به استفاده از SAMA شوید؛ در غیر این صورت، برای جلوگیری از بروز نشانه‌های بیماری باید هر روز از اسپری استنشاقی SAMA استفاده کنید. این دارو به صورت اسپری استنشاقی با دوز معین عرضه می‌شود. هم‌چنین می‌توان آن را با نبولایزر مصرف کرد.
• داروی ترکیبی کوتاه‌اثر: یک استنشاقی ترکیبی دارای ۲ دارو در یک اسپری است. استفاده‌ی دو دارو با هم و به‌صورت هم‌زمان نتیجه‌ی بهتری دارد. این داروها به صورت بخار نرم استنشاقی عرضه می‌شوند و مانند داروهای قبلی، می‌توانند توسط نبولایزر هم مصرف شوند.

برونکودیلاتورهای طولانی‌اثر استنشاقی شامل:

• آگونیست‌های بتا طولانی‌اثر: آگونیست‌های بتا طولانی‌اثر یاLABAs  شامل سالمترول ( با نام تجاری Serevent) ، اینداکاترول (با نام تجاریArcapta) و اولوداترول با نام تجاریStriverdi) ) هستند. عملکرد این داروها نسبت به SABA آهسته‌تر است اما ماندگاری در حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت دارند. فورموترول (با نام تجاریPerforomist ) یک LABA است که مانند SABA به سرعت شروع به کار می‌کند، اما ۱۲ ساعت دوام می‌آورد. این داروها با نبولایزر یا مخلوط با داروی دیگر در یک استنشاق دوگانه استفاده می‌شوند.
• آنتاگونیست‌های موسکارینی طولانی‌اثر: آنتاگونیست‌های موسکارینی طولانی‌اثر یاLAMA  که با نام آنتی‌کولینرژیک‌های طولانی‌اثر نیز شناخته می‌شوند، عبارتند از: تیوتروپیوم (با نام تجاری Spiriva)، گلیکوپیرولات (با نام تجاری Seebri Neohaler)، اومکلیدینیوم (با نام تجاریIncruse Ellipta) ) و آکلیدینیوم (با نام تجاری Tudorza Pressair). مدل‌های مختلفی از اسپری‌های استنشاقی LAMA وجود دارد. این دسته از داروها به ریه برای بهبود تنفس کمک می‌کنند. کاربرد دیگرشان، جلوگیری از بروز حمله‌های احتمالی COPD و شدت یافتن بیماری است. زمانی که نشانه‌ها به صورت ناگهانی بدتر شود، می‌گوییم بیماری شدت پیدا کرده‌است.
• داروی ترکیبی طولانی‌اثر: استنشاقی‌های ترکیبی طولانی‌اثر به‌عنوان استنشاق‌های دوگانه با LABA و LAMA عرضه می‌شوند.

۲- استروییدهای استنشاقی:

استروییدها باعث کاهش تورم در مجاری هوایی شما می‌شوند. البته اشتباه نکنید! این‌ها همان استروییدهایی که برخی از ورزشکاران به طور غیرقانونی مصرف می کنند، نیستند. اگر یک برونکودیلاتور طولانی‌اثر نتواند بیماری شما را کنترل کند، ممکن است پزشک یک استرویید نیز تجویز کند. این داروها به‌طور معمول به عنوان یک استنشاق ترکیبی که حاوی LABA نیز می‌باشد، تجویز می‌شوند. هم‌چنین استنشاق‌های سه گانه با استرویید، LABA و LAMA وجود دارند. این نکته را توجه داشته‌باشید: بعد از هربار استفاده از داروهای استرویید استنشاقی، باید دهان خود را بشویید و سپس با آب غرغره کنید.

از داروهای استنشاقی مختلف چگونه باید استفاده کنم؟

داروهای استنشاقی مختلف COPD هرکدام روش مصرف خاص خود را دارند.

به‌عنوان مثال، استنشاقی های دوز معین را (کهMDIs یا HFA استنشاقی نیز نامیده می‌شوند) اگر بعد از گذشت یک تا دو هفته استفاده نکردن، مصرف می‌کنید و یا دارو را به تازگی خریده‌اید و هنوز پلمپ آن را باز نکرده‌اید، قبل از مصرف باید آن را آماده کنید. ابتدا دارو را به مدت ۵ ثانیه تکان دهید و سپس، دارو را به سمت هوا (یعنی به دور از صورت) اسپری کنید. این کار را ۳ بار قبل از استفاده‌ی خودتان از دارو تکرار کنید. اکنون می توانید اسپری استنشاقی را مصرف کنید. البته، لازم نیست قبل از استفاده از پودرهای استنشاقی خشک (مانند Diskus یاHandiHaler ) آنها را تکان دهید یا پرایم کنید.

برخی از استنشاق‌های پودر خشک (به نام استنشاق‌کننده‌های تک‌دوز، مانند HandiHaler وNeohaler ) به صورت قرص تولید می‌شوند. این قرص را وقتی که زمان مصرف یک دوز فرا میرسد، در داخل دستگاه استنشاقی قرار میدهید. توجه داشته‌باشید که اگر قرص را قورت دهید اثر درمانی ندارد؛ باید همراه با دستگاه تنفسی استفاده شود.

استنشاق کننده مه نرم (Respimat) نیازی به تکان دادن قبل از استفاده ندارد؛ اما باید قوطی دارو را داخل نگهدارنده قرار دهید و در چند مرحله، آن‌را آماده‌ی استفاده کنید. بسته به مدت زمانی که از دارو استفاده نکرده‌اید، آماده سازی آن متفاوت است: اگر بعد از گذشت سه هفته استفاده نکردن، مصرف می‌کنید و یا دارو را به تازگی خریده‌اید و هنوز پلمپ آن را باز نکرده‌اید، ۴ اسپری به دور از صورت خود (رو به زمین) بزنید. اگر بیش از ۳ روز است از آن استفاده نکرده‌اید، یک بار رو به زمین اسپری کنید). برخلاف سایر داروهای استنشاقی،Respimat به صورت بخار خارج می‌شود.

پزشک، پرستار یا داروساز شما می‌تواند طرز استفاده از دارویی که برای شما تجویز شده است را توضیح دهد. بیشتر بیماران، زمانی که شخصی به آن‌ها یاد بدهد که چگونه باید داروهای خود را مصرف کنند، رضایت و عملکرد بهتری داشته‌اند.

در صورت تشدید انسداد مزمن ریوی چه‌کار کنیم؟

عود COPD زمانی است که علائم به طور ناگهانی بدتر می شوند. پزشکان گاهی اوقات عود را “تشدید” می نامند. اگر بیماری شما تشدید شده، ممکن است به داروهای جدید نیاز داشته باشید. یا ممکن است لازم باشد برای مدتی دارو را به روشی متفاوت از دستگاه استنشاقی مصرف کنید

داروهایی که در زمان تشدید / عود COPD استفاده می شوند شامل:

•  آگونیستهای بتا کوتاهاثر (SABA) و آنتاگونیستهای موسکارینی کوتاهاثر (SAMA)
• ممکن است لازم باشد پفهای اضافی از استنشاقی SABA یا SAMA بخورید. یا ممکن است این داروها را از نبولایزر مصرف کنید.
• استروئیدهایی که به صورت قرص عرضه می شوند، به احتمال زیاد، شما باید چند روز قرص های استروئیدی مصرف کنید. اگر دیابت دارید، قرص‌های استروئیدی می توانند قند خون شما را افزایش دهند

چگونه از تشدید COPD جلوگیری کنم؟

تشدید COPD به معنای بدتر شدن ناگهانی علامت های بیماری است.

اگر مبتلا به COPD هستید، هر پاییز به واکسن آنفولانزا و حداقل یک بار واکسن ذات الریه نیاز دارید. این به این دلیل است که عفونت هایی مانند آنفولانزا و ذات الریه می تواند برای ریه های شما بسیار سخت باشد. تلاش برای جلوگیری از آنها مهم است. افرادی که بیش از ۲ عود COPD در سال دارند ممکن است برای پیشگیری از آنها به دارویی نیاز داشته باشند. این شامل:

•  آزیترومایسین: این یک قرص آنتی بیوتیکی است که با دوز کم مصرف می شود. این می تواند به جلوگیری از عود در برخی افراد کمک کند، اما در همه مبتلایان به COPD استفاده نمی شود. به این دلیل که آنتی بیوتیک ها می توانند مشکلات دیگری ایجاد کنند.
• روفلومیلاست: این دارو به صورت قرصی است که از طریق دهان مصرف می کنید. می تواند به کاهش عود کمک کند، اما فقط در افراد مبتلا به برونشیت مزمن و COPD شدید.

بهتر است هر بار که به پزشک یا پرستار مراجعه میکنید، فهرستی از تمام داروهایی که مصرف میکنید داشته باشید.

داروهای بیماری انسداد مزمن ریوی نقش مهمی در بهبود علائم و کنترل بیماری دردارند. استفاده از داروهای مناسب و استفاده صحیح از آنها می‌تواند بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی بیماران COPD ایجاد کند. 

توجه: قبل از استفاده از هر نوع داروی COPD، توصیه می‌شود که بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و دستورات و نکات مربوط به مصرف دارو را به دقت رعایت کنید.

با توجه به اهمیت بالای بیماری COPD و نیازهای مرتبط با درمان آن، مقاله حاضر برای افراد علاقه‌مند و افرادی که به دنبال اطلاعات جامع درباره داروهای COPD هستند، بسیار مفید خواهد بود. با مطالعه این مقاله، خوانندگان قادر خواهند بود تا انتخاب صحیح داروها، استفاده صحیح از آنها و بهبود کیفیت زندگی خود را در مواجهه با بیماری انسداد مزمن ریوی بهبود بخشند.