بیماری قلبی، طیف وسیعی از شرایطی را توصیف می‌کند که باعث اختلال در عملکرد قلب می‌شود. شایع‌ترین بیماری‌های قلبی عبارتند از:
- بیماری عروق خونی، مانند بیماری عروق کرونر
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
- مشکلات قلبی که با آنها متولد شده‌اید (نقص مادرزادی قلب)
- بیماری عضله قلب
- بیماری دریچه قلب
بسیاری از بیماری‌های قلبی را می‌توان با سبک زندگی سالم پیشگیری و درمان کرد. نشانه‌های بیماری قلبی، به نوع آن بستگی دارد. امروز در نیتروطب به بررسی بیماری‌های قلبی و روش‌های تشخیص آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
مهم ترین نشانه های بیماری قلبی
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، بیماری قلبی انواع مختلفی دارد. حال به بررسی نشانه‌های مهم هریک می‌پردازیم.
نشانه های بیماری قلبی مربوط به رگ های خونی
بیماری عروق کرونر یک بیماری شایع قلبی است که رگ‌های خونی تامین‌کننده عضله قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌طور معمول رسوبات کلسترول (پلاک) در شریان‌های قلب علت بیماری عروق کرونر است. تجمع این پلاک‌ها آترواسکلروز نامیده می‌شود. آترواسکلروز جریان خون به قلب و سایر قسمت‌های بدن را کاهش می‌دهد و می‌تواند منجر به حمله قلبی، درد قفسه سینه (آنژین) یا سکته شود.
مهم‌ترین نشانه‌های بیماری عروق کرونر عبارتند از:
- درد قفسه سینه، سفتی قفسه سینه و احساس فشار روی قفسه سینه (آنژین صدری)
- تنگی نفس
- درد در گردن، فک، گلو، ناحیه بالای شکم یا پشت
- درد، بی‌حسی، ضعف یا سردی در پاها و بازوها
ممکن است تا زمانی که دچار حمله قلبی، آنژین صدری، سکته مغزی یا نارسایی قلبی نشده‌اید، بیماری عروق کرونر تشخیص داده نشود. مهم است که مراقب نشانه‌های بیماری قلبی باشید. بیماری قلبی (قلبی-عروقی) گاهی با معاینات منظم زودهنگام تشخیص داده می‌شود.
نشانه های بیماری قلبی ناشی از ضربان نامنظم قلب (آریتمی قلب)
ضربان قلب ممکن است خیلی سریع، خیلی آهسته یا نامنظم شود. مهم‌ترین نشانه‌های آریتمی قلبی عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- غش کردن (سنکوپ)
- سبکی سر
- ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
- تنگی نفس
- ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
نشانه های بیماری قلبی ناشی از نقص مادرزادی قلب
نقایص مادرزادی جدی قلب به‌طور معمول بلافاصله پس از تولد تشخیص داده می‌شود. نشانه‌های بیماری نقص مادرزادی قلب در کودکان شامل موارد زیر می‌باشد:
- پوست و لب خاکستری یا آبی کم رنگ (سیانوز)
- تورم در پاها، ناحیه شکم یا نواحی اطراف چشم
بیماری‌های مادرزادی قلبی که کمتر جدی هستند، اغلب تا اواخر دوران کودکی و تا بزرگسالی تشخیص داده نمی‌شود. نشانه‌های این بیماری‌ها عبارتند از:
- تنگی نفس در حین ورزش یا فعالیت
- زود خسته شدن هنگام ورزش کردن
- تورم دست‌ها یا پاها
نشانه‌های بیماری قلبی ناشی از مشکل عضله قلب (کاردیومیوپاتی)
مراحل اولیه کاردیومیوپاتی ممکن است نشانه‌های قابل توجهی ایجاد نکند. با بدتر شدن وضعیت، نشانه‌های زیر در شما به‌وجود میاید:
- سرگیجه، سبکی سر و غش کردن
- خستگی
- احساس تنگی نفس در حین فعالیت
- احساس تنگی نفس در شب، هنگام تلاش برای خواب یا بیدار شدن با تنگی نفس
- ضربان قلب نامنظم که احساس تپش دارد
نشانه های بیماری قلبی ناشی از مشکلات دریچه قلب (بیماری دریچه‌ای قلب)
قلب چهار دریچه دارد، دریچه آئورت، میترال، ریوی و سه لتی. آنها با حرکت خون در قلب باز و بسته می‌شوند. بسیاری از چیزها می‌تواند به دریچه‌های قلب آسیب برساند. دریچه قلب می‌تواند باریک شود (تنگی دریچه)، نشتی داشته باشد (بازگشت یا نارسایی دریچه) یا درست بسته نشود (پرولپس). بسته به اینکه کدام دریچه به درستی کار نمی‌کند، نشانه‌ها متفاوت هستند. مهم‌ترین نشانه‌های بیماری دریچه قلب عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- غش (سنکوپ)
- خستگی
- ضربان قلب نامنظم
- تنگی نفس
- ورم پا
همانطور که مشاهده کردید، بیشتر نشانه‌های بیماری‌های قلبی، شبیه به هم است. به همین دلیل آزمایش‌های تشخیصی نقش مهمی دارند.
بهترین روش های تشخیص بیماری قلبی
پزشک در ابتدا شما را معاینه می‌کند و در مورد سابقه پزشکی شما و خانواده شما می‌پرسد. آزمایش‌های زیادی برای تشخیص بیماری قلبی قابل انجام هستند و نوع آزمایش بستگی به نظر پزشک شما دارد. رایج‌ترین آزمایش‌هایی که برای تشخیص بیماری قلبی استفاده می‌شوند، عبارتند از:
- الکتروکاردیوگرام (C.G): این یک آزمایش سریع و بدون درد است که سیگنال‌های الکتریکی در قلب را ثبت می‌کند. با استفاده از این آزمایش می‌توان بیماری‌های زیادی را تشخیص داد. همچنین ضربان قلب خیلی سریع است یا خیلی کند نیز مشخص می‌شود.
- آزمایش خون: از این آزمایش برای بررسی آنزیم‌های قلبی استفاده می‌کنند. این آنزیم‌ها نشان می‌دهد که آیا شما در گذشته دچار حمله‌ی قلبی شده‌اید یا خیر.
- مانیتورینگ هولتر: هولتر یک دستگاهC.G قابل حمل است که به مدت یک روز یا بیشتر برای ثبت فعالیت قلب در طول روز استفاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند ضربان قلب نامنظم را که در طول معاینه E.C.G معمولی یافت نمی‌شود، تشخیص دهد.
- اکوکاردیوگرافی (Echo): این آزمایش غیرتهاجمی است و از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب شما استفاده می‌کند. اکو نشان می‌دهد که چگونه خون در قلب و دریچه‌های قلب حرکت می کند. اکوکاردیوگرام می‌تواند به تعیین اینکه آیا دریچه باریک است یا نشتی دارد کمک کند.
- تست ورزش یا تست استرس: این آزمایش‌ها اغلب شامل راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخه‌سواری ثابت می‌شود، در حالی که قلب تحت نظارت است. تست‌های ورزش کمک می‌کنند نشان دهند که قلب چگونه به فعالیت بدنی واکنش نشان می‌دهد و آیا نشانه‌های بیماری قلبی در حین ورزش رخ می‌دهد یا خیر.
- کاتتریزاسیون قلبی: این آزمایش می‌تواند انسداد عروق قلب را نشان دهد. در این آزمایش، یک لوله‌ی انعطاف‌پذیر بلند و نازک (کاتتر) از یک رگ خونی وارد بدن شما می‌شود و به سمت قلب هدایت می شود. این رگ به‌طور معمول رگ کشاله‌ی ران یا بازو است. رنگ از طریق کاتتر به شریان‌های قلب تزریق می‌شود. این رنگ به سرخرگ‌ها کمک می‌کند تا در تصاویر اشعه ایکس که در طول آزمایش گرفته می‌شوند، واضح‌تر نشان داده شوند.
- سی‌تی اسکن قلب: در یک سی تی اسکن قلب، روی یک میز در داخل یک دستگاه دونات شکل دراز می‌کشید. یک اسکنر اشعه ایکس در داخل دستگاه در اطراف بدن شما می‌چرخد و تصاویر قلب و قفسه سینه شما را ثبت می‌کند.
آیا نشانه های بیماری قلبی خطرناک هستند؟
اگر شما یا اطرافیانتان نشانه‌های بیماری قلبی را دارید، باید به سرعت دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید، اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار حمله قلبی شده باشید، سریع با اورژانس تماس بگیرید، زیرا این بیماری بسیار جدی است و می‌تواند تهدیدکننده‌ی حیات باشد. توجه کنید که درمان بیماری قلبی، با تشخیص زودهنگام آسان‌تر است.
چرا بیماری قلبی به وجود می‌آید؟
علت ایجاد بیماری قلبی، به نوع بیماری بستگی دارد. انواع مختلفی از بیماری قلبی وجود دارد که به آنها اشاره کردیم. اکنون به بررسی علت هرکدام می‌پردازیم.
علت بیماری عروق کرونر
تجمع پلاک‌های چربی در شریان‌ها (آترواسکلروز)، شایع‌ترین علت بیماری عروق کرونر است. عوامل خطر شامل رژیم غذایی نامناسب، ورزش نکردن، چاقی و سیگار کشیدن است. انتخاب سبک زندگی سالم می‌تواند به کاهش خطر این بیماری کمک کند.
علت ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
علل شایع آریتمی عبارتند از:
- کاردیومیوپاتی
- بیماری عروق کرونر
- دیابت
- مصرف مواد مخدر
- استرس عاطفی
- استفاده بیش‌ازحد از الکل یا کافیین
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- بیماری دریچه قلب
علت ضخیم یا بزرگ شدن عضله قلب (کاردیومیوپاتی)
علت کاردیومیوپاتی اغلب ناشناخته است. ممکن است از طریق خانواده (ارثی) منتقل شود. کاردیومیوپاتی به‌طور معمول در محفظه پمپاژ اصلی قلب (بطن چپ) شروع می‌شود. بسیاری از چیزها می‌توانند باعث آسیب به بطن چپ شوند، از جمله حملات قلبی، عفونت‌ها، سموم و بعضی از داروها، از جمله داروهای درمان سرطان.
علت عفونت قلب
عفونت قلبی (مانند اندوکاردیت) زمانی رخ می‌دهد که میکروب‌ها به قلب یا دریچه‌های قلب می‌رسند. شایع‌ترین علل عفونت قلبی عبارتند از:
- باکتری‌ها
- ویروس‌ها
- انگل‌ها
علت بیماری دریچه قلب
خیلی چیزها می‌توانند باعث بیماری دریچه‌های قلب شوند. بعضی از افراد با بیماری دریچه قلب (بیماری مادرزادی دریچه قلب) به دنیا می‌آیند. بیماری دریچه قلب می‌تواند به دلایل زیر ایجا شود:
- تب روماتیسمی
- عفونت‌ها (اندوکاردیت عفونی)
- اختلالات بافت همبند
- تجمع اسیدهای چرب
چه چیزهایی خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهد؟
مهم‌ترین عوامل خطر بیماری‌های قلبی عبارتند از:
- سن: افزایش سن خطر آسیب دیدن و باریک شدن عروق و ضعیف شدن عضله قلب را افزایش می‌دهد.
- جنسیت: مردان عموما در معرض خطر بیشتری برای بیماری قلبی هستند. این خطر برای زنان پس از یائسگی افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی بیماری قلبی، خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد، به خصوص اگر والدین در سنین پایین به آن مبتلا شده باشند.
- سیگار کشیدن: اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. مواد موجود در دود تنباکو به عروق آسیب می‌رساند. حملات قلبی در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیرسیگاری است.
- رژیم غذایی ناسالم: رژیم‌های غذایی سرشار از چربی، نمک، قند و کلسترول با بیماری قلبی مرتبط هستند.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا و کنترل نشده می‌تواند باعث سفت و ضخیم شدن شریان‌ها شود. این تغییرات جریان خون به قلب و بدن را مختل می‌کند.
- کلسترول بالا: داشتن کلسترول بالا، خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. آترواسکلروز با حملات قلبی و سکته مغزی مرتبط است.
- دیابت: دیابت خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. چاقی و فشار خون بالا خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
- چاقی: وزن اضافی به‌طور معمول سایر عوامل خطر بیماری قلبی را بدتر می‌کند.
- فشار روحی: استرس تسکین‌ناپذیر ممکن است به شریان‌ها آسیب برساند و سایر عوامل خطر بیماری قلبی را بدتر کند.
شایع ترین عوارض بیماری قلبی
اگر بیماری قلبی درمان نشود، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری ایجاد کند. مهم‌ترین عوارض بیماری‌های قلبی عبارتند از:
- نارسایی قلبی: این یکی از شایع‌ترین عوارض بیماری قلبی است. نارسایی قلبی زمانی رخ می‌دهد که قلب نتواند خون کافی برای رفع نیازهای بدن پمپاژ کند.
- حمله قلبی: اگر لخته خون در رگ خونی‌ای که به قلب می رود گیر کرده باشد، حمله قلبی رخ می‌دهد.
- سکته: عوامل خطری که منجر به بیماری قلبی می‌شوند، می‌توانند منجر به سکته مغزی ایسکمیک نیز شوند. این نوع سکته زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های مغز باریک یا مسدود شوند.
- آنوریسم: آنوریسم برآمدگی در دیواره شریان است. اگر آنوریسم بترکد، ممکن است خونریزی داخلی تهدیدکننده‌ی زندگی داشته باشید.
- بیماری شریان محیطی: در این شرایط، دست‌ها یا پاها (بیشتر پاها) خون کافی دریافت نمی‌کنند. این باعث ایجاد نشانه‌های بیماری می‌شود، به ویژه درد پا هنگام راه رفتن. آترواسکلروز می‌تواند منجر به بیماری شریان محیطی شود.
- ایست قلبی ناگهانی: ایست قلبی ناگهانی از دست دادن ناگهانی عملکرد قلب، تنفس و هوشیاری است. به‌طور معمول به دلیل مشکل در سیستم الکتریکی قلب است. ایست قلبی ناگهانی یک اورژانس پزشکی است. اگر بلافاصله درمان نشود، منجر به مرگ می‌شود.
چگونه از بروز بیماری قلبی جلوگیری کنیم؟
همان تغییرات سبک زندگی که برای مدیریت بیماری قلبی استفاده می‌شود، به پیشگیری از آن نیز کمک می‌کند. موارد زیر به پیشگیری از بیماری قلبی بسیار کمک می‌کند:
- سیگار نکشید.
- از رژیم غذایی کم نمک و کم چربی استفاده کنید.
- در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- وزن سالم را حفظ کنید.
- استرس را کاهش دهید و مدیریت کنید.
- فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را کنترل کنید.
- خواب کافی داشته باشید.
بیماری قلبی چگونه درمان می شود؟
درمان بیماری قلبی به علت و نوع آسیب قلبی بستگی دارد. عادات سبک زندگی سالم که در بالا به آنها اشاره کردیم،مانند یک رژیم غذایی کم چربی و کم نمک، بخش مهمی از درمان است. اگر تغییرات سبک زندگی به تنهایی موثر واقع نشد، ممکن است برای کنترل نشانه‌های بیماری و جلوگیری از عوارض، به داروها نیاز باشد. نوع داروی مورد استفاده بستگی به نوع بیماری قلبی دارد. بعضی از افراد مبتلا به بیماری قلبی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند. نوع عمل جراحی به نوع بیماری قلبی و میزان آسیب وارد شده به قلب بستگی دارد.
کلام آخر
هر شرایطی که عملکرد قلب را مختل کند، بیماری قلبی نامیده می‌شود. بیماری قلبی انواع مختلفی دارد. بیشتر نشانه‌های بالینی در انواع بیماری قلبی مشترک هستند و شما برای پی بردن به نوع بیماری، نیاز به یک تست تشخیصی دارید. تست‌های تشخیصی زیادی در دسترس هستند و پزشک شما حق انتخاب داد. بهترین راه درمان و پیشگیری از بیماری قلبی، سبک زندگی سالم است. شما می‌توانید برای دریافت رژیم غذایی مناسب و مشاوره راجب به سبک زندگی سالم، با کارشناسان نیتروطب در تماس باشید.
