کورتیکواستروییدهای استنشاقی داروهای کنترل علائم تنفسی در بیماران با بیماری‌های تنفسی مزمن است. شاید شما هم تا به‌حال بیماران مبتلا به آسم و یا اختلال‌های تنفسی را از نزدیک دیده باشید یا بشناسید. در این صورت، اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند اسپری مصرفی آن‌هاست که همیشه همراه خود دارند.
اگر از نزدیکان بیمار باشید شاید یک اسپری هم در وسایل شما باشد برای به اصطلاح روز مبادا! اما این اسپری چیست؟ چرا وجود آن این‌قدر مهم و ضروری است؟ چه کسانی باید از آن استفاده کنند؟ آیا عارضه‌های جانبی هم ایجاد می‌کند؟ در این مقاله نیتروطب با استناد بر به روزترین سایت‌های جهانی دانش لازم را به زبان ساده در اختیار شما قرار می‌دهد.
کورتیکواسترویید استنشاقی چیست؟
کورتیکواستروییدهای استنشاقی یا استروییدهای استنشاقی، داروهایی هستند که به صورت پودر یا قطره‌های مایع به شکل اسپری استفاده می‌شوند. کسانی که دچار بیماری‌های تنفسی مانند آسم یا انسداد مزمن ریوی (COPD) هستند، از این اسپری‌ها استفاده می‌کنند تا التهاب ریه‌هایشان کاهش پیدا کند و به این ترتیب، راحت‌تر نفس بکشند.
بیشتر بخوانید: COPD؛ چگونه انسداد مزمن ریوی را در زمان کووید۱۹ مدیریت کنیم؟
این دسته از داروها نقش کنترل کننده یا پیشگیری کننده نیز دارند؛ به این دلیل که آن‌ها به جلوگیری از بازگشت دوباره‌ی تنگی نفس و خس‌خس سینه کمک می‌کنند. شما باید هر روز از آن‌ها استفاده کنید، حتا زمانی که اشکال در تنفس نداشته باشید. سایر داروهای استروییدی به صورت قرص، آمپول، اسپری بینی یا کرم عرضه می‌شوند. این مقاله فقط در مورد کورتیکواستروییدهای استنشاقی است.
کورتیکواستروییدهای استنشاقی رایج کدامند؟
فلوتیکازون (با نام تجاری فلوونت)، بکلومتازون (با نام تجاری QVAR)، بودزوناید (با نام تجاری پولمیکورت فلکسهالر) و مومتازون (با نام تجاری آسمانکس) مثال‌هایی از کورتیکواستروییدهای استنشاقی رایج هستند.
گاهی این داروها، با دارویی دیگر از دسته‌ی برونکودیلاتور طولانی اثر ترکیب می‌شوند و یک داروی جدید را می‌سازند که کاربرد آن، کمک به بازکردن راه‌های هوایی است. استفاده از این اسپری ترکیبی درکنار کارایی ساده‌تر، بازده بیشتری نیز دارد.
فلوتیکازون- سالمترول (با نام تجاری Advair Diskus، Advair HFA)، بودزونید-فورموترول (با نام تجاری سیمبیکورت) و مومتازون- فورموترول (با نام تجاری Dulera ) و فلوتیکازون- فورموترول با نام تجاری (Breo Ellipta) مثال‌هایی از داروهای استنشاقی ترکیبی هستند.
بیشتر بخوانید: آمفیزم ریوی بیماری خطرناک افراد سیگاری و ۳ راه درمان
چطور باید از کورتیکواستروئیدهای استنشاقی استفاده کنم؟
به طور کلی این داروها به دو مدل تقسیم می‌شوند:
۱- اسپری‌هایی با دوز معین (MDI): بیشتر این مدل افشانه‌ها زمانی که شما بالای قوطی را فشار می‌دهید، دارو را اسپری می‌کنند. در برخی از این دستگاه‌ها، قطعه‌ای با نام spacer وجود دارد که به دهانه‌ی اسپری وصل می‌شود و مانند یک واسطه عمل می‌کند. هنگامی که قوطی را فشار می‌دهید، دارو به داخل اسپیسر وارد می‌شود و تا زمانی که آن را نفس بکشید، در این محفظه می‌ماند. پزشک یا پرستار در صورت نیاز به شما می‌گویند که چه زمان باید از اسپیسر برای استنشاق کورتیکواسترویید استفاده کنید.
۲- استنشاق کننده‌های پودر خشک (DPI): این مدل، دارو را هنگامی که نفس عمیقی از دستگاه استنشاق می‌گیرید در راه تنفسی شما آزاد می‌کنند. برندهای مختلفی از این مدل وجود دارند که ممکن است طرز استفاده‌ی هرکدام متفاوت باشد. توجه داشته باشید که پیش از مصرف دفترچه‌ی راهنمای آن را مطالعه کنید.
بیشتر بیماران ۱ تا ۲ پاف صبح و ۱ تا ۲ پاف در عصر اسپری می‌کنند. این اسپری‌های استروییدی اگر به طور مرتب روزانه استفاده شوند، فقط می‌توانند از ایجاد اختلال‌های تنفسی پیشگیری کنند؛ حتا اگر شما فردی بدون مشکل تنفسی باشید.
همان‌طور که بالاتر عنوان شد، هر نوع اسپری استنشاقی به روشی متفاوت استفاده می‌شود. پزشک، پرستار یا داروساز به شما نحوه‌ی درست استفاده از اسپری استنشاقی تجویز شده را یاد می‌دهد.
عارضه‌های جانبی کورتیکواستروییدهای استنشاقی چیست؟
کورتیکواستروییدهای استنشاقی در صورت استفاده‌ی درست، هیچ عارضه‌ی جانبی ندارند. البته گاهی عارضه‌های بسیار خفیفی گزارش شده است که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- برفک: نوعی عفونت قارچی است که با احساس درد و ایجاد لکه‌های سفید در دهان ظاهر می‌شود. برای جلوگیری از بروز برفک دهان، باید مرتب غرغره کنید و بعد از هر بار استفاده از اسپری استنشاقی، دهان خود را با آب بشویید. در صورت ابتلا به برفک دهان،می‌توانید به پزشک مراجعه و دارو دریافت کنید.
- صدای خشن
- گلودرد یا احساس درد در دهان
برخی از بیمارانی که برای مدت طولانی به دوزهای بالای کورتیکواستروییدهای استنشاقی نیاز دارند، ممکن است عارضه‌های جانبی دیگری از جمله افزایش اشتها، کبودی، عفونت، نازک شدن یا ضعیف شدن استخوان‌ها و کند شدن رشد (در کودکان) را تجربه کنند.
در مورد کورتیکواستروییدهای استنشاقی دیگر چه نکته‌هایی را باید بدانم؟
این چند مورد را به خاطر بسپارید:
- عملکرد کورتیکواستروییدهای استنشاقی، جلوگیری از پیش‌رفت مشکل تنفسی است؛ بنابراین بسیاری از آن‌ها برای درمان سریع و فوری اختلال‌های تنفسی مثل حمله به کار نمی‌آیند. پزشک شما نوع متفاوتی از داروهای استنشاقی را برای عملکرد سریع‌تر اختلال‌های تنفسی مانند آسم یا حمله‌ی COPD تجویز خواهد کرد.
- بودزونید-فورموترول یک داروی خاص ترکیبی است؛ زیرا علاوه بر کاربرد به عنوان یک داروی کنترل کننده‌ی روزانه، گاهی برای تسکین سریع نشانه‌های بیماری نیز استفاده می‌شود.
- استفاده‌ی مرتب و روزانه از این اسپری‌ها بسیار نکته‌ی مهمی است، آن را پشت گوش نندازید؛ حتا اگر هنگام نفس کشیدن احساس خوبی دارید.
- بعد از استفاده از استرویید استنشاقی، دهان خود را غرغره کرده و بشویید و آن را تف کنید (حواستان باشد مایع درون دهان خود را قورت ندهید) یا دندان‌های خود را مسواک بزنید.
- اگر کار با اسپیسر یا اسپری استنشاقی خود را بلد نیستید با پزشک، پرستار یا داروساز خود صحبت کنید و از آن‌ها کمک بخواهید.
- اگر باردار هستید یا می‌خواهید باردار شوید، درمورد استفاده از این داروها با پزشک خود صحبت کنید. کورتیکواستروییدهای استنشاقی به‌طور معمول برای استفاده در دوره‌ی بارداری و شیردهی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شوند، اما بهتر است ابتدا این موضوع را با پزشک خود مرور کنید.
به خاطر داشته باشید هرچه‌قدر درمورد بیماری، داروها و نحوه‌ی درمان خود دانش بیشتری داشته باشید، خیالتان راحت‌تر خواهد بود. از پزشک، پرستار یا داروساز خود نحوه‌ی استفاده و نگه‌داری از داروها، عارضه‌های جانبی احتمالی، مدت درمان، ماده‌های غذایی که ممکن است با داروهای شما واکنش بدهد و سوال‌های دیگری که ذهن شمارا را درگیر کرده است را بپرسید و از آن‌ها کمک بخواهید.
