ترشحات واژن حالت‌های مختلفی دارد که بیشتر آن‌ها طبیعی است و زنان و دختران به آن مبتلا می‌شوند، ترشحات واژن از لحاظ رنگ و غلظت تقسیم‌بندی می‌شوند، بعضی از این ترشحات طبیعی و بعضی دیگر غیرطبیعی هستند، نوع طبیعی آن مایع یا مخاطی است که واژن را مرطوب و تمیز نگه می‌دارد و از عفونت محافظت می‌کند، نوع غیرطبیعی آن ممکن است که نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به معاینه و اقدامات درمانی دارد.
مقدار ترشح در افراد مختلف، متفاوت از هم است که به‌طور معمول در دوران بارداری، اگر از نظر جنسی فعال هستید یا از روش‌های ضد بارداری استفاده می‌کنید، ممکن است که ترشحات سنگین‌تری را داشته باشید، معمولا بین دوره‌های عادت ماهیانه (وقتی که در دوران تخمک‌گذاری هستید) برای چند روز مرطوب و لغزنده خواهد بود.
مواردی که می‌تواند ترشحات واژن را افزایش دهند عبارتند از:
- رژیم غذایی
- بیماری زمینه‌ای
- عدم تعادل هورمونی
- استرس و اضطراب
اگر ترشحات واژن شما تغییر کند، برای مثال اگر در بو یا رنگ و بافت آن تغییری را مشاهده کنید، امکان دارد که این ترشحات در شما نشانه عفونت باشد، که برای تشخیص دقیق‌تر آن می‌توانید به پزشک متخصص زنان زایمان مراجعه کنید.
انواع ترشحات مختلف واژن عبارتند از:
- ترشحات آبکی و صاف
این ترشحات کاملا طبیعی هستند، امکان دارد که در هر موقعیت زمانی، برای مثال بعد از ورزش و فعالیت‌های سنگین ایجاد شود.
- ترشحات سفید رنگ واژن
ترشحات سفید واژن، به‌ویژه در اوایل یا در اواخر دوران قاعدگی، یک رویداد کاملا طبیعی است که رخ می‌دهد، البته اگر این ترشحات همراه با خارش یا تغییر شکل و رنگ ظاهری داشته باشد، طبیعی نیست و نیاز به معالجه پزشک و اقدامات درمانی دارد، همچنین این ترشحات ممکن است علائمی از عفونت قارچی باشد که نیاز به درمان دارد و قابل درمان است.
- ترشحات قهوه‌ای رنگ یا خونی
این ترشحات قهوه‌ای و یا خونی نیز طبیعی هستند، به‌خصوص وقتی در دوره قاعدگی یا در انتهای آن هستید ممکن است این ترشحات رخ دهند، ترشحات انتهایی که در اواخر دوره قاعدگی می‌تواند به‌جای لکه قرمز، به‌صورت قهوه‌ای رنگ مشاهده شوند، همچنین این احتمال وجود دارد که در دوره عادت ماهیانه، خونریزی کمی وجود داشته باشد که به این حالت لکه‌بینی می‌گویند.
- ترشحات زرد یا سبز رنگ واژن
ترشحات سبز یا زرد رنگ واژن، مخصوصا وقتی که همراه با بوی بد و غلیظ باشد، طبیعی نیست، ترشح زرد رنگ واژن ممکن است علائمی از ابتلا به بیماری تریکومونیازیس باشد، این عفونت معمولا از طریق رابطه جنسی انتقال می‌یابد.
- ترشحات کش‌دار و شفاف
وقتی که ترشحات شفاف ولی به‌صورت مخاطی و کش‌دار باشند، نشان‌دهنده دوره تخمک‌گذاری هستند، بنابراین ترشحات شفاف و بی‌رنگ واژن نیز طبیعی هستند و جای نگرانی ندارند.
۸ علت ترشح واژن
همان‌طور که گفته شد ترشحات واژن طبیعی و غیرطبیعی هستند که انواع مختلفی دارند که ممکن است علت‌های گوناگونی داشته باشند، ترشحات واژینالی منظم نشان‌دهنده سلامت سیستم تولید مثل زنان است، ترشحات نرمال و طبیعی واژن ترکیبی از مایعات، مخاط، باکتری‌ها و سلول‌های مرده واژن است که ممکن است در بارداری به‌علت تحرک‌های جنسی یا در دوره تخمک‌گذاری با ترشحات سنگین‌تری مواجه شوید. علت انواع ترشح واژن چیست؟
-
تخمک‌گذاری
مایع ژل مانند حاوی اسیدهای آمینه، پروتئین و کربوهیدرات است که بافت و مقدار این ژل در طول دوره قاعدگی تغییر می‌کند، به‌عنوان مثال پس از خونریزی قاعدگی، مایع دهانه رحم دارای بافت ضخیم و مخاط مانند است که این ترشحات ممکن است سفید یا زرد رنگ و ابر مانند نیز باشند.
با نزدیک شدن به دوره تخمک‌گذاری (۴ روز قبل یا پس از نیمه سیکل قاعدگی)، سطح استروژن تولید شده افزایش پیدا می‌کند و در این هنگام این مایع ژل مانند، لزج و شفاف و شبیه سفیده تخم‌مرغ است، ترشح این مایع بعد از دوره تخمک‌گذاری کاهش پیدا می‌کند و ممکن است که چند روز بعد از تمام شدن عادت ماهیانه، دیگر هیچ ترشحی نداشته باشید.
-
عدم تعادل هورمونی
عدم تعادل هورمونی در اثر استرس و اضطراب، رژیم غذایی یا بیماری زمینه‌ای اتفاق می‌افتد و می‌تواند باعث افزایش ترشحات واژن نیز شود؛ به‌عنوان مثال سندروم تخمدان تخمدان پلی‌کیستیک شایع‌ترین نوع اختلال هورمونی زنانه استه که موجب افزایش سطح آندروژن (هورمون مردانه) در بدن می‌شود، افزایش سطح آندروژن ممکن است باعث مشکلات زیر شود:
- نامنظم شدن عادت ماهیانه
- تغییر مقدار یا بافت مایع ژل مانند دهانه رحم
- جلوگیری از تخمک‌گذاری
-
واژینوس باکتریایی
واژینوس باکتریایی نوعی التهاب واژن است که در اثر رشد بیش از حد باکتری‌هایی که به‌طور طبیعی در واژن یافت می‌شود، ممکن است تعادل طبیعی را به هم بزند، زنانی که در سنین باروری هستند بیشتر در معرض ابتلا به واژینوس باکتریایی هستند که می‌تواند هر زنی را در هر سنی تحت تاثیر خود قرار دهد، اما بعضی از فعالیت‌ها مثل رابطه جنسی محافظت نشده یا دوش مکرر، خطر احتمال ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند. علائم و نشانه‌های واژینوس باکتریایی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- ترشحات سبز و زرد رنگ واژن
- بوی نامطبوع واژن
- قرمزی و تورم در ناحیه واژن یا فرج
- خارش واژن
- خارش یا سوزش در هنگام ادرار
بسیاری از زنان نیز ممکن است که بدون هیچ علامت و نشانه‌ای به این عفونت دچار شوند، این عفونت در بین زنان بسیار شایع است و ممکن است با مواردی که گفته شد همراه باشد.
بیشتر بخوانید: واژینوز باکتریایی یا BV؛ صفر تا ۱۰۰عفونت واژن
-
تریکومونیازیس
تریکومونیازیس یک عفونت قارچی است که توسط انگلی به‌نام تریکومونیازیس واژینالیس (TV) ایجاد می‌شود، علائم این عفونت به‌طور معمول در عرض یک ماه بعد از بروز عفونت، ایجاد می‌شود، اما این عفونت در برخی نیز بدون علامت بروز می‌کند و نشانه‌ای ندارد، علائمی که ممکن است تریکومونیازیس با آن بروز کند عبارتند از:
- درد یا ناراحتی هنگام ادرار کردن یا رابطه جنسی
- درد، تورم و خارش در واژن
- ترشحات بیش از حد طبیعی همراه با بوی نامطبوع
- ترشحات غیرطبیعی سبز یا زرد رنگ
این عفونت، معمولا بعد از معاینه اندام تناسلی و انجام تست و آزمایشات لازم، قابل تشخیص و درمان است.
-
التهاب واژن (واژینیت)
التهاب واژن یا واژینیت به سوزش یا عفونتی گفته می‌شود که ناشی از عواملی مانند ژل‌های روان کننده (لوبریکانت)، استفاده از دوش واژینال و لباس زیر نامناسب هستند، التهاب واژن می‌تواند باعث ترشحات واژینالی ضخیم به رنگ‌های زرد، سبز، سفید و خاکستری شود. برخی از علائم دیگر واژینیت عبارتند از:
- بوی نامطبوع واژن
- درد هنگام تماس جنسی
- درد یا سوزش هنگام دفع ادرار
- قرمزی یا التهاب واژن
- احساس خارش واژن یا سوزش در اندام تناسلی
-
تحریک جنسی یا برانگیختگی زنان
تحریک جنسی باعث تحریک چند واکنش فیزیکی در بدن می‌شود، برانگیختگی باعث افزایش جریان خون در ناحیه تناسلی و گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود، در نتیجه مایع روان‌کننده از سطح دیواره واژن جاری می‌شود، این مایع آبکی، لغزنده و شفاف است که به راحت‌تر شدن دخول و به انبساط واژن کمک می‌کند، از دیگر نشانه‌های تحریک جنسی در زنان عبارتند از:
- تورم پستان
- نعوظ نوک پستان
- سرخ‌شدن صورت، سینه و گردن
- افزایش ضربان قلب و تنفس
-
عفونت مخمری
این عفونت، نوعی عفونت قارچی است که علاوه‌بر سوزش می‌تواند همراه با خارش واژن و ترشحات پنیری و سفید رنگ باشد، وجود مقداری مخمر در واژن طبیعی است و ترشح آن نیز طبیعی است، اما در بعضی از شرایط که میزان ترشح آن بیش از حد شد و چندین برابر بود، ممکن است که باعث عفونت قارچی و مخمری شود. برخی از علائم و نشانه‌های مخمری عبارتند از:
- خارش شدید
- رابطه جنسی دردناک
- تورم و درد واژن
- ترشحات پنیری و سفید رنگ
دقت داشته باشید که مشاهده این علائم همراه با موارد زیر ممکن است که خطر ابتلا به عفونت قارچی را افزایش دهد، این موارد عبارتند از:
- استرس و اضطراب
- دیابت
- بارداری
- مصرف قرص‌های ضد بارداری
- مصرف استروئید
- استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، خصوصا استفاده طولانی مدت از آن‌ها در طی ۱۰ روز
- سوزاک و کلامیدیا
- استفاده از صابون یا لوسیون معطر، وان حمام، دوش واژینال
- خشک‌شدن دیواره‌های واژن در دوران یائسگی
سوزاک و کلامیدیا، عفونت‌های قارچی هستند که در صورت تماس جنسی از راه (STI) منتقل می‌شوند، این علائم می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد ترشحات غیرطبیعی واژن باشد که در این حالت ترشحات واژن زرد یا سبز رنگ و متمایل به کدری خواهند بود.
-
التهاب و درد در ناحیه لگن
بیماری التهابی لگن (PID) نوعی عفونتی است که در بیشتر موارد در اثر رابطه جنسی منتقل می‌شود، وقتی که باکتری‌های موجود در واژن به سایر اندام‌های تولیدمثلی انتشار پیدا کنند، می‌توانند باعث عفونت لگنی شوند، در این حالت ممکن است که این ترشحات به‌صورت غلیظ باشند و همراه با بوی نامطبوع باشند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که ترشحات واژن شما رنگ، بو یا بافت آن دچار تغییر شد یا هنگامی که ترشحات بیش از حد شد، همراه با احساس خارش و درد بود، درد واژن هنگام ادرار کردن، بین قاعدگی یا بعد از رابطه جنسی خونریزی دارید، در ناحیه ران و شکم خود احساس درد می‌کنید یا درد لگن دارید، بهتر است که به یک پزشک متخصص مراجعه کنید، پزشک شما می‌تواند به رفع ترشحات غیرطبیعی شما کمک کند و مشکلات دستگاه تناسلی و ادرار را نیز درمان کند.
ترشحات واژن بعد از یائسگی
در یائسگی، سطح استروژن به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند، به همان میزان ترشحات واژن نیز کاهش خواهد یافت، از آنجایی که پوشش واژن خشک و نازک می‌شود، احتمال تحریک واژن وجود دارد و در نهایت ممکن است منجر به ترشحات غیرطبیعی واژن شود، همچنین هورمون استروژن بر سلامت واژن تاثیرگذار است و واژن برای استحکام خود به استروژن کافی نیاز دارد.
ترشحات واژن در بارداری
افزایش سطح استروژن باعث افزایش جریان خون در ناحیه لگن می‌شود، جریان خون موجب تحریک غشاهای مخاطی بدن شده و باعث افزایش ترشحات واژن در اوایل بارداری و بعد از آن نیز می‌شود.
تغییرات دهانه رحم در دوران بارداری نیز بر ترشحات واژن در دوران بارداری اثر می‌گذارد، وقتی دهانه رحم و دیواره واژن نرم‌تر می‌شوند، بدن شروع به تولید ترشحات اضافی‌تر می‌کند تا از ایجاد عفونت در این ناحیه جلوگیری کند، البته از طرفی در اواخر دوران بارداری، ممکن است سر کودک به دهانه رحم فشار وارد کند که به‌طور معمول منجر به افزایش ترشحات واژن می‌شود.
درمان ترشحات غیرطبیعی واژن
درمان این نوع ترشحات، بستگی به علت ایجاد آن دارد، برای مثال عفونت‌های مخمری که گفته شد به‌طور معمول با داروهای ضدقارچی که به صورت ژل یا کرم وارد واژن می‌شوند، به‌راحتی قابل درمان هستند، برای درمان واژینوس باکتریایی نیز پمادهای آنتی‌بیوتیکی و قرص‌هایی وجود دارند که می‌توانند به درمان سریع‌تر این عفونت کمک کنند.
همچنین برای درمان تریکومونیازیس می‌توان از داروی تینیدازول (Tinidazole) یا مترونیدازول (Metronidazole) استفاده کرد، البته برای درمان دقیق‌تر ترشحات غیرطبیعی واژن و عفونت‌ها بهتر است که تحت نظر پزشک متخصص، اقدامات درمانی برای این عفونت‌ها را انجام دهید.
