واریکوسل یا واریس بیضه به گرفتگی سیاهرگ‌های متصل در بالای کیسه‌های بیضه گفته می‌شود، بیضه‌ها خون غنی از اکسیژن را از دو شبکه مویرگی در دو طرف بیضه دریافت می‌کنند. احساس سنگینی، درد و ناراحتی و در مواردی اختلال نعوظ در مردان، از علائم این بیماری هستند. امروزه با پیشرفت علم پزشکی، می‌توان در صورت ابتلا به واریکوسل با درمان به موقع و مطمئن، از علائم شدید آن دور بمانید. در ادامه با این مقاله از نیتروطب همراه باشید تا با علائم و روش‌های درمان این بیماری آشنا شوید.
همه چیز در مورد واریکوسل و تاثیر آن بر تولید مثل مردان
واریکوسل (Varicocele)، به صورت یک رگ در داخل کیسه بیضه قرار دارد، عموما در دوران بلوغ شکل می‌گیرند و بیشتر در سمت چپ بیضه وجود دارد. آناتومی سمت راست و چپ اسکروتوم یکسان نیست. واریکوسل در هر دو طرف پیش می‌آید، اما بسیار نادر است. البته همه واریکوسل‌ها بر تولید اسپرم تاثیر نمی‌گذارند.
واریکوسل معمولا در سمت چپ کیسه بیضه اتفاق می‌افتد و اغلب بدون علامت خاصی ایجاد می‌شود. این بیماری ممکن است باعث رشد ضعیف بیضه، تولید کم اسپرم یا مشکلات دیگری شود که ممکن است منجر به ناباروری مردان شود. جراجی برای درمان آن می‌تواند برای رفع این عوارض توصیه شود.
علائم و نشانه‌های شایع واریکوسل
این بیماری در ۱۵% از جمعیت مردان بالغ و حدود ۲۰% از نوجوانان دیده می‌شود. در مردان ۱۵ تا ۲۵ ساله شایع‌تر است. اغلب مردان مبتلا به واریس بیضه هیچ علائمی ندارند و به ندرت ممکن است باعث ایجاد درد شود، درد آن ممکن است به صورت‌های زیر باشد:
- درد یا احساس ناراحتی و دردناک هنگام ایستادن؛ که دراز کشیدن اغلب درد را تسکین می‌دهد.
- تودهای در کیسه بیضه؛ اگر واریس بیضه به اندازه کافی بزرگ باشد ممکن است تودهای مانند (کیسه کرم) در بالای بیضه قابل مشاهده باشد.
- تورم در کیسه بیضه
- سیاهرگ‌های بزرگ یا پیچ خورده در کیسه بیضه
- ناباروری؛ این بیماری ممکن است باعث به ایجاد اختلال در روند تولید مثل مردان شود، اما در همه باعث ناباروری نمی‌شود.
علت بروز واریکوسل چیست؟
علت دقیق این عارضه ناشناخته است، یکی از عوامل موثر ممکن است عملکرد نادرست دریچه‌های داخل سیاهرگ‌های طناب اسپرماتیک (طناب اسپرماتیک خون را به بیضه‌ها منتقل می‌کند)، که هدف آن حفظ حرکت خون در جهت درست است. همچنین، کیسه سمت چپ بیضه مسیر کمی متفاوت از کیسه سمت راست را دنبال می‌کند.
هنگامی که خون ضعیف شده از اکسیژن در شبکه مویرگی کیسه بیضه پشتیبان می‌شوند، آن‌ها گشاد و بزرگ می‌شوند و واریس بیضه را ایجاد می‌کنند.
بیشتر بخوانید: آنچه که باید از التهاب مجرای ادرار یا اورتریت بدانیم: علل، تشخیص و درمان
واریکوسل چگونه تشخیص داده می‌شود؟
روش‌های مختلفی وجود دارد که پزشک متخصص می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد، از جمله:
- معاینه فیزیکی بدنی
پزشک شما به احتمال زیاد بیضه‌های شما را در حالت ایستاده و یا دراز کشیده معاینه می‌کند. پزشک از شما می‌خواهد که بایستید، نفس عمیقی بکشید و آن را در حالت دَم نگه دارید و در حالی که پزشک کیسه بیضه شما را معاینه می‌کند، بازدم کنید.
- سونوگرافی
در برخی موارد پزشک با معاینه بدنی نمی‌تواند متوجه وجود این عارضه در بدن شما شود، در این زمان باید سونوگرافی انجام شود، در سونوگرافی وجود واریس بیضه و همچنین اندازه آن مشخص می‌شود.
عوارض
ابتلا به این عارضه می‌تواند تنظیم دمای بیضه‌ها را برای بدن دشوار کند، همچنین می‌تواند منجر به استرس اکسیداتیو و تجمع سموم در بدن شود، این عوامل ممکن است باعث بروز عوارض زیر شود:
- سلامت ضعیف بیضه
برای پسرانی که در سن بلوغ هستند، این عارضه ممکن است رشد بیضه، تولید هورمون و سایر عوامل مرتبط با سلامت و عملکرد بیضه را مهار کند. برای مردان واریکوسل ممکن است منجر به کوچک شدن تدریجی به دلیل از دست دادن بافت شود.
- ناباروری
این بیماری لزوما باعث ناباروری نمی‌شود، تخمین زده می‌شود که ۱۰ تا ۲۰ درصد از مردانی که مبتلا به این بیماری تشخیص داده شده‌اند، برای داشتن فرزند و پدر شدن مشکل دارند. همچنین در میان مردانی که مشکلات باروری دارند، حدود ۴۰ درصد مبتلا به واریکوسل هستند.
بیشتر بخوانید: ناباروری در زنان و مردان + درمان آن
روش‌های درمانی واریکوسل
تا کنون داروی خاصی برای درمان این بیماری معرفی نشده است، فقط برخی از مسکن‌ها برای از بین بردن درد ناشی از آن مفید هستند. بهترین روش برای درمان و از بین بردن آن، عمل جراجی است، این روش با تشخیص پزشک اورولوژی انجام می‌شود. به طور کلی ۳ روش کلی برای جراحی این عارضه وجود دارند که عبارتند از:
- جراحی لاپاراسکوپیک (Laparoscopic)
جراح متخصص در این روش از جراحی، برش کوچکی در ناحیه شکم ایجاد می‌کند، ابزار مخصوص جراحی را در آن برش وارد می‌کند، سپس درمان گرفتگی رگ‌ها و اعمال دیگر را انجام می‌دهد.
- جراحی واریکوسلکتومی (Varicocelectomy)
این روش از جراحی، در اتاق عمل و با بی حسی یا بیهوشی انجام می‌شود، جراج از طریق کشاله ران و یا زیر شکم جراحی را انجام می‌دهد. درد حاصل از این عمل جراحی به صورت خفیف است و بیمار می‌تواند بعد از چند روز استراحت فعالیت‌های خود را انجام دهد.
- آمبولیزاسیون پوستی (Embolization)
این روش از جراحی توسط رادیولوژیست انجام می‌شود، برای این کار یک لوله باریک و مخصوص وجود دارد که رادیولوژیست آن را وارد رگ کشاله ران یا گردن می‌کند و سپس با استفاده از اشعه ایکس رگ‌های گشاد شده را مشاهده می‌کند. بعد از مشاهده رگ‌ها، فنر مخصوص داخل لوله باز می‌شود تا رگ‌های تشخیص داده شده توسط پزشک بسته شوند. البته این روش از روش‌های کم کاربرد است و در مراکز درمانی زیاد از این روش استفاده نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید: کریپتورکیدیسم یا نهان بیضگی چیست؟ از علل، علائم تا درمان!
سخن پایانی
واریکوسل شایع‌ترین علت ناباروری مردان می‌باشد، به علت واریسی شدن رگ‌های بیضه و اختلال در خون‌رسانی باعث افت تولید اسپرم می‌شود.
درد ناشی از این بیماری ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد، در طول روز تا اواخر روز بیشتر شود، با ایستادن یا اعمال سنگین فیزیکی و همچنین در طول دوره‌های طولانی افزایش یابد. در صورت عدم درمان ممکن است واریس ایجاد شده در بیضه بزرگ‌تر و قابل توجه‌تر شود، بنابراین بهتر است در صورت مشاهده اولین علائم ایجاد شده ناشی از آن، درمان را شروع کنید تا به مرور علائم را کاهش دهید و به طور کامل از شر آن خلاص شوید.
اگر درد و تورم در کیسه بیضه را تجربه کردید یا یک توده در محل کیسه بیضه خود لمس کردید یا متوجه شدید که کیسه‌های بیضه شما اندازه‌های متفاوتی دارند، یا دچار مشکلات باروری هستید، به پزشک اورولوژی مراجعه کنید، همچنین برای درمان یا کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری می‌توانید در سایت نیتروطب از بهترین متخصص اورولوژیست و مجاری ادرار، نوبت بگیرید و با پزشک متخصص مشورت کنید.
