شاخص توده بدنی (BMI) یک اندازه‌گیری ساده برای ارزیابی میزان چاقی یا لاغری شخص بر اساس قد و وزن او است. محاسبه آن به کمک فرمول ذکر شده بسیار ساده است، در این فرمول با تقسیم وزن (به کیلوگرم) بر توان دو قد (به متر) عددی به دست می‌آید که شاخص کلی وزن بدن نسبت به قد فرد را اندازه می‌گیرد.
به‌طور کلی برای به دست آوردن این عدد که میزان چربی بدن شما را نشان می‌دهد نیازمند وجود عدد قد و وزن شما می‌باشد.
همان‌طور که گفته شد واحدهای مقادیر بالا عبارتند از:
وزن: بر حسب کیلوگرم
قد: بر حسب متر به توان دو
تفسیر و مفهوم عدد شاخص توده بدنی (BMI)
کم‌تر از ۱۶.۵: دچار کمبود وزن شدید
بین ۱۶.۵ تا ۱۸.۵: کمبود وزن
بین ۱۸.۵ تا ۲۵: نرمال
بین ۲۵ تا ۳۰: دچار اضافه وزن
بین ۳۰ تا ۳۵: چاقی درجه یک
بین ۳۵ تا ۴۰: چاقی درجه دو
بیشتر از ۴۰: چاقی درجه سه
البته BMI افراد مختلف با هم متفاوت است و مقایسه BMI هر فرد با فرد دیگر کاملا نادرست است، یعنی بی ام آی فردی که ورزشکار است با افراد مسن، کودکان و نوجوانان و حتی زنانی که در دوره بارداری هستند کاملا متفاوت است؛ گاهی بی ام آی فرد ورزشکار ممکن است در محدوده چاقی قرار بگیرد، در حالی که این فرد در تناسب اندام ایده‌آل قرار دارد و دچار اضافه وزن نیست!
یعنی این فرمول یک شاخص برای محاسبه توده بدنی و میزان چربی بدن می‌باشد و کامل و بی نقص نیست، زیرا نمی‌تواند اطلاعات دقیق و واقعی از ترکیب بدنی اصلی مثل میزان عضله، چربی، استخوان‌ها و سایز بافت‌ها به ما بدهد، برای مثال افراد مسن معمولا چربی بیش‌تری دارند و ممکن است با این وجود در محدوده وزن نرمال و طبیعی قرار بگیرند، یا حتی این شاخص در زنانی که باردار هستند دقیق نیست زیرا قد این افراد ثابت است در حالی که وزن آن‌ها به مرور در حال افزایش می‌باشد، در نتیجه این فرمول میزان بالاتری را به ما ارائه می‌دهد که نتیجه حاصل درستی نیست.
نکته: BMI کودکان و نوجوانانی که در حال رشد و بلوغ هستند، ممکن است که افزایش داشته باشد که این موضوع کاملا طبیعی می‌باشد.
-
کم‌تر از ۱۶.۵ | کمبود وزن شدید
این فرد دچار کمبود وزن شدید می‌باشد که در این صورت باید با مراجعه به پزشک در مورد پایین بودن وزن خود صحبت کند و در صورتی که مشکل خاصی وجود نداشت با مشورت با یک متخصص و مشاور تغذیه، وزن خود را بالا ببرد و به وزن ایده‌آل خود برسد.
اگر امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید می‌توانید با متخصص تغذیه نیتروطب به صورت آنلاین مشاوره بگیرید و در مورد نحوه صحیح محاسبه BMI و تفسیر عدد به دست آمده کمک بگیرید.
-
بین ۱۶.۵ تا ۱۸.۵ | کمبود وزن
اگر عدد حاصل از فرمول بی ام آی بین ۱۶.۵ تا ۱۸.۵ بود، ممکن است فرد مقدار دچار کمبود وزن باشد، البته با تغییر در برنامه غذایی و گاهی تغییر در شیوه و سبک زندگی افراد می‌توان این مقدار را افزایش داد و به تناسب اندام عالی رسید.
-
بین ۱۸.۵ تا ۲۵ | ایده‌آل
ایده‌آل‌ترین عدد بی ام آی همین عدد است! این فرد می‌تواند با حفظ رژیم غذایی فعلی خود و در کنار آن با انجام تمرینات ورزشی، این محدوده شاخص توده بدنی را حفظ کند و سلامتی نسبی خود را داشته باشد.
-
بین ۲۵ تا ۳۰ | اضافه وزن
فردی در این شرایط باید با مراجعه به پزشک متخصص و صحبت درباره اضافه وزن خود، رژیم غذایی را برای کاهش وزن خود شروع کند، این رژیم غذایی می‌تواند به صورت دارویی، غذایی و… باشد، با استفاده از این روش‌ها برای کاهش وزن دیگر نیازی به عمل جراحی برای لاغری نیست و فرد می‌تواند فقط با یک تغییر در رژیم غذایی به سلامتی نسبی خود برسد.
متخصص تغذیه نیتروطب می‌تواند برای انجام صحیح‌ترین روش برای لاغری به شما مشاوره بدهد تا فقط طی دو مرحله به وزن ایده‌آل خود برسید.
-
بین ۳۰ تا ۳۵ | شرایط تهدید کننده
این فرد دچار چاقی درجه یک می‌باشد و باید با مراجعه به پزشک درمان خودش را به شیوه‌ای که پزشک توصیه می‌کند شروع کند تا بعد ها دچار مشکلات و خطراتی که در صورت اضافه وزن او را تهدید می‌کند نشود؛ بنابراین اگر عدد BMI فردی بین ۳۰ تا ۳۵ بود بهتر است تا قبل از به خطر افتادن سلامتی خود، این موضوع را تحت نظر پزشک بررسی کند.
-
بین ۳۵ تا ۴۰ | خطرناک
این فرد در مرحله خطرناکی قرار دارد که دچار چاقی مفرط و درجه دو می‌باشد، معمولا کسانی در این مرحله هستند که نتوانسته‌اند از طریق رژیم و برنامه غذایی مشکل خود را درمان کنند، به طور کلی درمانی که برای این بیماران در نظر گرفته می‌شود، درمان آن‌ها به شکل جراحی‌های لاغری می‌باشد.
-
بیشتر از ۴۰ | خطرناک
این افراد دچار چاقی درجه ۳ می‌باشند که معمولا از برنامه‌ها و رژیم غذایی نتیجه‌ای نگرفته‌اند و بسیاری از آن‌ها به جراحی‌های لاغری برای درمان مشکل خود روی آورده‌اند.
۶ نکته برای محاسبه و تفسیر بی ام آی
اگر می‌خواهید نتیجه درستی از محاسبه وزن خود برسید؛ حتما به این ۸ نکته توجه زیادی کنید:
- برای اینکه نتیجه درستی از شاخص توده بدنی بگیرید، بهتر است که در حالت ناشتا، یعنی بعد از بیدار شدن و رفتن به سرویس بهداشتی، وزن خود را اندازه بگیرید.
- هفته‌ای یک بار و در روز مشخص وزن خود را اندازه‌گیری کنید.
- ترازو مخصوصا ترازوهای دیجیتالی را روی موکت یا فرش قرار ندهید و حتما روی یک سطح صاف و مناسب بگذارید، زیرا این ترازوها وزن را روی فرش و موکت به درستی نشان نمی‌دهند.
- بهتر است که بانوان وزن خود را تا سه روز بعد از قاعدگی اندازه‌گیری کنند.
- هنگام اندازه گرفتن وزن، پاهای خود را در وسط ترازو قرار دهید.
- بعد از دوره یک ماهه، یعنی بعد از چهار هفته که وزن خود را در هر هفته اندازه‌گیری کردید، این اعداد را با هم جمع کرده و تقسیم بر چهار کنید تا میانگین وزن خود را برای محاسبه بی ام آی به دست آورید.
خطرات BMI پایین
- ریزش مو
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- افسردگی
- مشکل در باردار شدن بانوان
- قاعدگی نامنظم در بانوان
- پوکی استخوان
- پوست خشک
- سیستم ایمنی ضعیف
- سوء تغذیه
خطرات BMI بالا
- فشارخون بالا
- افزایش کلسترول بد خون (LDL)
- کاهش سطح کلسترول خوب (HDL)
- سکته مغزی
- بیماری کیسه صفرا
- آرتروز
- بیماری مفاصل
- اختلالات چربی
- آپنه خواب
- خروپف بلند
- مشکلات تنفسی
- مرگ زودرس
- احتمال ابتلا به دیابت نوع دو
- احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و برخی سرطان‌های خاص مثل آندومتر، سرطان سینه و روده
بیشتر بخوانید: بیماری سرطان؛ صفر تا ۱۰۰ نشانه ها، پیشگیری و درمان
سخن پایانی
حتما با مطالعه این مقاله به این نتیجه رسیدید که بی ام آی بالا یا حتی پایین تا چه اندازه می‌تواند برای بدن مشکل ساز باشد و سلامتی ما را به خطر بیندازد، این موضوع باعث تهدید سلامتی شده و ممکن است بیماری‌هایی را به دنبال داشته باشد، بنابراین برای جلوگیری از افزایش مقدار آن، بهتر است که رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از برنامه غذایی حاوی سبزیجات، غلات، کربوهیدرات و فیبرها پیروی کنید.
اگر دچار بی ام آی بالا یا پایینی هستید می‌توانید با انجام روش‌هایی مانند برنامه اصولی و منظم و مصرف نکردن از غذاهایی با قند بالا به شاخص توده بدنی نرمال خود برسید، برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید با متخصص تغذیه نیتروطب مشورت کنید و طبق توصیه متخصص پیش بروید.
