انسداد مجرای اشکی و بسته شدن مجاری اشکی در کودکان یکی از مشکلات چشم در کودکان است که نیاز به درمان به موقع برای بهبود دارد. همچنین این عارضه در بزرگسالان نیز مشاهده می‌شود که نشانه تنگی یا مشکلات دیگری است که به صورت خود به خود از بین نمی‌رود. در این مقاله از نیتروطب به بررسی علت‌های بروز آن،علائم انسداد، روش تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.
انسداد مجرای اشکی در نوزادان و کودکان
بسته شدن مجرای اشکی نوزاد، قطعا می‌تواند باعث ناراحتی‌های چشم کودک و عفونت چشم نوزاد شود. تقریبا ۲۰ درصد از نوزادان در هنگام تولد یا یکی از مجرای اشکی و یا هر دو مجرای اشکی آن‌ها به صورت کامل و یا جزئی بسته شده است. این مسدود شدن مجرای اشک می‌تواند باعث بروز علائمی مانند التهاب ملتحمه مثل ترشحات زرد رنگ یا سفید در نوزادان شود.
علت انسداد مجرای اشکی چشم نوزاد
معمولا حدود دو تا سه هفته بعد از تولد نوزاد، اگر مجاری اشکی نوزاد مسدود شده باشد با مشاهده علائم آن در نوزادتان متوجه آن خواهید شد. در این زمان، نوزادان اشک کافی برای پوشاندن سطح چشمشان را دارند، ولی اشک کافی برای جمع شدن و جاری شدن اشک از چشمشان را ندارند.
هنگامی که اشک‌های نوزاد شروع به جاری شدن می‌کند باید توسط کانال‌های کوچکی در گوشه‌های چشم‌هایش به داخل بینی او تخلیه شوند. اگر بعد از زایمان، غشایی که این مجاری را پوشش می‌دهد به صورت خود به خود باز نشود یا فقط بخشی از آن باز شود، مایع به داخل چشم نوزاد برمی‌گردد و در این هنگام این مایع به راحتی می‌تواند عفونی شده و عفونت را داخل چشم نوزاد ایجاد کند.
علائم انسداد مجرای اشکی چشم نوزاد
مسدود شدن مجاری نوزاد ممکن است با خیس شدن چشم‌های نوزاد شروع شود، اگر که مجاری مسدود شده باشند ولی هنوز عفونی نباشند، امکان دارد که ترشحات زرد رنگ و سفیدی در پیرامون چشم‌هایش مشاهده کنید. این ترشحات می‌تواند هنگام خواب و با بسته شدن پلک‌ها، روی چشم‌ها خشک شود.
در ادامه اگر چشم‌های نوزاد عفونی شده باشد، مقدار این ترشحات افزایش یافته و ترشح آن‌ها در چشم روزانه ادامه خواهد داشت.
درمان انسداد مجاری اشک چشم نوزاد
ابتدا لازم است که برای اقدام به درمان و یا پیشگیری از این عارضه با پزشک متخصص اطفال مشورت کرده و از او در این زمینه کمک بگیرید تا کودکتان را معاینه کرده تا مناسب‌ترین و بهترین روش را برای درمان کودک شما انتخاب کند.
برای درمان این عارضه احتمالا پزشک معالج به کودک شما پماد یا قطره‌ای تجویز کند، استفاده کردن از این پماد موجب خشک کردن چشم کودک شما شده و باعث رفع ترشحات به وجود آمده می‌شود.
بالبته برای رفع کامل انسداد مجرای اشکی و باز شدن کامل چشم نوزاد، شما باید به طور مرتب از او مراقبت کنید و با پنبه‌ای تمیز چشم کودک را تمیز کنید.
اگر مسدود شدن این مجاری تا بعد از شش ماهگی کودک ادامه داشت، ممکن است پزشک یک عمل جراحی سرپایی ساده را توصیه کند یا تا یک سالگی کودک صبر کند.
انسداد مجرای اشکی در بزرگسالان
مجاری اشکی در بزرگسالان بدون هیچ دلیل مشخصی ممکن است که دچار انسداد شوند، این انسداد می‌تواند به صورت جزئی یا کلی در انسان مشاهده شود.
از شایع‌ترین علل مسدود شدن مجاری اشکی شامل موارد زیر می‌شود:
- شیمی درمانی یا پرتودرمانی:
مجاری اشک ممکن است تحث تاثیر روش‌های درمان سرطان مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید: شیمی درمانی چیست؟ اولین جلسه شیمی درمانی چگونه است؟
- جراحی قبلی:
آسیب استخوانی، زخم و التهاب می‌تواند در مجاری اشکی قرار بگیرد.
- عفونت:
هرگونه عفونت و مشکلات عفونی می‌تواند باعث التهاب و انسداد مجرای اشکی در بدن شود.
- پیری و کهولت سن:
با افزایش سن، مجاری اشکی (سوراخ‌های چشم) باریک شده و باعث انسداد مجاری می‌شوند.
- قطره چشم دارویی:
استفاده طولانی مدت از برخی داروها می‌تواند روی انسداد چشم تاثیر بگذارد.
- سلول‌های پوستی شل یا ذرات کثیف:
این سلول‌ها و یا ذرات کثیفی، می‌توانند در مجاری اشکی قرار بگیرند و باعث انسداد و بسته شدن آن‌ها شود.
علائم ایجاد انسداد مجرای اشکی
بسیاری از بیماران مبتلا به این عارضه ممکن است از علائم بروز آن بی‌خبر باشند، آن‌ها در ابتدا ممکن است که متوجه خیس شدن و اشکی شدن چشم‌های خود شوند ولی متوجه نمی‌شوند که جاری شدن بیش از حد اشک در روز می‌تواند از علائم و نشانه‌های انسداد مجرای اشکی باشد. مسدود شدن این مجاری در بعضی موارد ممکن است به صورت خود به خود رفع و درمان شود، البته در برخی موارد با علائم بیشتر ممکن است که جمع‌شدن ترشحات باعث عفونت شده و التهاب چشم را به همراه داشته باشد و در این زمان باید از روش‌های دیگری برای درمان این عارضه استفاده کرد.
از شایع‌ترین علائم انسداد مجرای اشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرخ شدن و تورم چشم
- جاری شدن اشک بیش از حد
- ترشحات سفید و زرد رنگ
- پوسته شدن چشم
- تاری دید
- عفونت‌های مکرر مانند تورم و صورتی شدن چشم
روش تشخیص مسدود شدن مجرای اشکی
ابتدا باید محل انسداد مجرای اشکی را پیدا کرد، اگر مشکوک به علائم انسداد هستید با مراجعه به پزشک، پزشک معالج برای تشخیص انسداد، در ابتدا آزمایش تخلیه چشم انجام خواهد داد. با بررسی نتایج این آزمایش که آیا اشک چشمان شما به طور کامل تخلیه می‌شود یا خیر به درمان آن اقدام خواهد کرد.
بعضی از آزمایشاتی که برای تشخیص انسداد مجرای اشکی استفاده می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- آزمایشات تصویربرداری (CT Scan): برای تعیین محل دقیق انسداد مجرای اشکی می‌توان از این روش استفاده کرد، برای ردیابی رنگ مخصوصی در سیستم تخلیه اشک قرار گرفته و با استفاده از روش‌هایی مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام‌آرآی محل دقیق آن تعیین خواهد شد.
- قرار دادن پروب (لوله‌ای نازک): یک لوله نازک داخل مجرای اشکی قرار می‌گیرد تا مشخص کند که مجرا باز است و مسدود نشده است، سپس یک محلول حاوی نمک از طریق مجرای اشکی وارد می‌شود تا مشخص کند که تخلیه شدن اشک طبیعی است یا نه.
روش‌های درمان انسداد مجرای اشکی
برای درمان انسداد مجاری اشک، هر پزشک ممکن است با توجه به شرایط بیمار روشی را برای درمان آن استفاده کند، در بعضی موارد از عمل جراحی استفاده می‌شود و در بعضی موارد دیگر که جرئی‌تر هستند ممکن است به تجویز داروهایی مانند قطره یا پماد چشمی این مشکل برطرف شود. گاهی هم پزشک ممکن است برای رفع مسدودی چشم، با وارد کردن آب داخل آن مجرا، آن را باز کند اگر به هر شکل ممکن این روش پاسخ‌گو نبود و ناموفق بود، بهترین روش برای درمان انسداد چشم، عمل جراحی می‌باشد.
جراحی‌های رفع انسداد مجرای اشکی
- آندوسکوپی یا آندونازال DCR: عمل جراحی تخلیه اشک، از طریق بینی با استفاده از لوله آندوسکوپ (لوله کوچکی است که با یک دوربین کوچک متصل و نور به آن متصل می‌باشد)، انجام می‌شود. این روش بدون برش پوست انجام می‌شود.
- کاشت مجاری اشک مصنوعی: روشی است که در آن یک لوله شیشه مانند به نام لوله جونز در پشت پلک برای آسان‌‌تر تخلیه شدن اشک قرار می‌گیرد.
- DCR خارجی: با یک برش کوچک در قسمت بالای بینی و نزدیک پل بینی ایجاد می‌شود، پزشک قسمت کوچکی از استخوان را برمی‌دارد تا راه مجاری بین بینی و کیسه اشکی باز شود.
جمع‌بندی
در این مقاله انسداد مجرای اشکی در کودکان و بزرگسالان را بررسی کردیم، همچنین علت انسداد، روش تشخیص، علائم مسدود شدن چشم و روش‌های درمان آن را بررسی کردیم. اگر مشکوک به علائم انسداد مجاری اشک هستید و یا نیاز به مشورت با پزشک متخصص در این زمینه هستید، می‌توانید همین حالا مشاوره آنلاین نیتروطب را رزرو کرده و از خدمات مشاوره آنلاین ما به صورت صوتی، تصویری و خدمات در منزل ما استفاده کنید.
