تنبلی چشم کودکان یا آمبلیوپی وضعیتی است که باعث ضعف بینایی معمولا در یک چشم می‌شود. از هر ۱۰۰ کودک، ۳ نفر را مبتلا می‌کند. افرادی که تنبلی چشم دارند، یک چشم‌شان قوی‌تر از چشم دیگر است، زیرا مغز و چشم ضعیف به خوبی ارتباط برقرار نمی‌کنند.
چشم و مغز شما باید با هم کار کنند تا بینایی اتفاق بیفتد، برای فعال کردن این کار، شبکیه شما سیگنال‌های عصبی را از پشت چشم به عصب بینایی می‌فرستد، که سیگنال‌ها را به مغز می‌برد. در آنجا، آن‌ها به چیزهایی که شما می‌بینید تفسیر می‌شوند. در ادامه از این مقاله نیتروطب، هر آنچه را که باید در مورد این عارضه بدانید و اینکه چگونه می‌توانید بهترین نتایج را بگیرید، بررسی می‌کنیم.
تنبلی چشم چیست؟
تنبلی چشم یا آمبلیوپی یک بیماری در اوایل کودکی است که در آن بینایی کودک در یک چشم ضعیف می‌شود. اگر یک چشم شما ضعیف‌تر از چشم دیگر است، ممکن است مغز شما از چشم قوی‌تر استفاده کند و سیگنال‌های چشم ضعیف‌تر را دریافت نکند. بدون درمان، این عارضه به مرور زمان بدتر می‌شود. اما این وضعیت قابل درمان است.
اگر این عارضه به موقع تشخیص داده شود و درمان آن آغاز شود، باعث جلوگیری از مشکلات دراز مدت بینایی در کودکان می‌شود. چشم‌هایی که دچار این مشکل هستند با استفاده از لنزهای چشمی، عینک و همچنین کاورهای چشمی درمان می‌شوند. اما اگر این بیماری در دوران کودکی درمان نشود ممکن است در بزرگسالی به از بین رفتن بینایی در فرد منجر شود.
۴ نکته در مورد تنبلی چشم
- علائم تنبلی چشم شامل تاری دید و درک ضعف عمق است.
- تنبلی چشم یک اختلال چشمی نیست بلکه در ارتباط چشم با مغز مشکل وجود دارد.
- این عارضه می‌تواند عوامل مختلفی مانند یک عدم تعادل ماهیچه‌ای یا بیماری چشمی ایجاد شود.
- درمان می‌تواند موثر واقع شود و هرچه زودتر اقدام شود موثرتر عمل می‌کند.
بیشتر بخوانید: بیماری PSGN؛ عفونتی که در کمین کودکان است و ۶ عارضه آن
علائم تنبلی چشم کودکان
این بیماری از بیماری‌های رایجی است که در سنین ۶ تا ۹ سالگی بروز پیدا می‌کند که اگر قبل از ۷ سالگی تشخیص داده و درمان شود، امکان اصلاح آن به صورت کامل وجود دارد. ولی در صورت عدم درمان و توجه در این سن، می‌تواند عوارض خطرناکی سلامتی فرد مبتلا را تهدید کند.
به طور کلی علائم زیر از شایع‌ترین نشانه‌های این عارضه می‌باشند:
- کج شدن غیر طبیعی سر
- تاخیر و مشکل در خواندن
- تنگ کردن چشم برای دید بهتر
- عدم دقت
- عدم وجود تقارن در چشم‌ها
- نتایج غیر عادی سنجش و آزمایش چشم‌ها
- پلک زدن‌های سریع یا بستن چشم
- عدم تشخیص دور یا نزدیک بودن یک وسیله
- خم شدن و همچنین بستن یک چشم
- چشمی که چرخش آن به سمت بیرون یا داخل سرگردان است و نمی‌تواند تمرکز کند.
علت ابتلا به تنبلی چشم کودکان
این عارضه ممکن است بر اثر استفاده مداوم مغز از چشم سالم، بر رشد و قدرت بینایی فرد تاثیر بگذارد. بنابراین چشم بدون کار می‌تواند تار شده یا باعث بروز مشکلات دیگر شود. در بسیاری از موارد، تنبلی چشم، علت ژنتیکی و ارثی دارد. از جمله مهم‌ترین دلایل بروز این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:
- عدم تعادل عضلات چشم
یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علل ایجاد این بیماری، عدم تعادل ماهیچه‌هایی است که چشم‌ها روی آن قرار دارند، که عدم تعادل ماهیچه منجر به معکوس یا ضربدری شدن چشم‌ها شده و باعث اختلال در همکاری میان آن‌ها می‌شود.
- وجود مشکل در یک چشم
وجود یک ناحیه کدر در چشم یا همان آب مروارید، مانع از دیدن با وضوح کامل در آن چشم می‌شود. اگر این مشکل در اوایل تولد نوزاد وجود داشته باشد باید در هرچه زودتر برای درمان آن اقدام شود، زیرا در صورت عدم درمان ممکن است در آینده باعث از دست رفتن بینایی و سایر مشکلات چشمی شود.
- اختلاف در وضوح تصویر بین چشم‌ها
اختلاف بسیار زیاد در وضوح تصویرهای تشخیص داده شده توسط چشم‌ها که بیشتر مواقع به دلیل دوربینی است، اما گاهی به علت انحنای سطح ناهموار چشم بوده، می‌تواند باعث به وجود آمدن انواع تنبلی چشم شود.
عوامل خطر احتمال ابتلا تنبلی چشم کودکان
گاهی اختلال در بینایی باعث بروز این عارضه می‌شود، به طور معمول، مغز از سیگنال‌های عصبی که از هر دو چشم دریافت می‌کند برای دیدن استفاده می‌کند. عوامل زیر ممکن است منجر به بروز این بیماری و سایر بیماری‌های چشمی شوند:
- مشکلات مادر در بارداری
- استفاده از برخی داروهای خاص
- عوامل محیطی مانند سبک زندگی نادرست
- بیماری‌های زمینه‌ای
- رژیم غذایی مادر در بارداری و شیردهی
- زایمان زودرس و عوامل موثر بر آن
- بی‌توجهی به رفتارهای کودک
- عوامل وراثتی و سابقه ابتلای خانوادگی
روش‌های تشخیص تنبلی چشم کودکان
روش‌هایی مانند بینایی سنجی و آزمایش‌هایی از این قبیل و در طرح‌هایی که در مدارس اجرا می‌شوند از جمله روش‌هایی هستند که برای کمک به تشخیص این عارضه انجام می‌شوند. از جمله عواملی که می‌تواند به آگاهی شما در پی بردن به این مشکل کمک کنند عبارتند از:
- برای بهتر دیدن محیط پیرامون دائما سر خود را کج می‌کند.
- کودک هنگام نگاه کردن به چیزهای مختلف دائم چشم‌های خود را تنگ می‌کند و دقت بیش‌تری به خرج می‌دهد.
- هنگام نگاه کردن به چیزهای مختلف، دست خود را روی یک چشم می‌گذارد و تلاش می‌کند تا تنها با چشم دیگر به تنهایی به محیط اطراف نگاه کند.
درمان تنبلی چشم
اعصاب و مسیرهای ارتباطی که چشم‌ها را به مغز متصل می‌کند در دوران کودکی شکل می‌گیرد. به همین دلیل، درمان تنبلی چشم اغلب در افراد ۷ ساله یا کم‌تر موثر است. هرچه درمان زودتر شروع شود، احتمال اینکه نتایج خوبی بگیرید بیشتر می‌شود. با این حال، نتایج مثبت هنوز در نوجوانان، تا حدود ۱۷ سالگی قابل مشاهده است.
اگر تنبلی چشم دارید و بالای ۱۷ سال سن دارید، اجازه ندهید سن شما بازدارنده باشد. حتی بزرگسالان مبتلا به این بیماری می‌توانند با درمان به بینایی بهتری دست یابند، بنابراین ارزش آن را دارد که با مراجعه به پزشک در مورد گزینه‌های درمانی این عارضه صحبت کنید.
به طور کلی روش‌های درمانی این بیماری عبارتند از:
- عینک اصلاحی و لنز تماسی
- چسب‌های چشم
- قطره چشم
- عمل جراحی
- تمرینات چشمی
- بستن چشم سالم
- تمرین بینایی
بیشتر بخوانید: آبریزش دهان نوزاد و کودک| انواع، ۷علت و درمان های آن
عوارض جانبی احتمالی تنبلی چشم کودکان
انحراف چشم
استرابیسم یا عدم هم‌ترازی چشم‌ها می‌تواند به یک مشکل دائمی تبدیل شود. این اختلال می‌تواند توانایی فرد در انجام برخی کارها را تحت تاثیر قرار دهد.
نابینایی
اگر تنبلی چشم درمان نشود، ممکن است بیمار نهایتا دید آن چشم را از دست بدهد. طبق موسسه ملی چشم آمریکا، این عارضه از شایع‌ترین اختلال بینایی در یک چشم در افراد بزرگسال و میان‌سال آمریکا محسوب می‌شود.
آب مروارید
آب مروارید باعث تاری دید می‌شود، با اینکه بیشتر افراد مسن دچار آب مروارید می‌شوند اما این عارضه ممکن است در نوزادان و کودکان مبتلا نیز اتفاق بیفتد.
بیشتر بخوانی: کاتاراکت (آب مروارید) چیست؟ ۱۴ دلیل بروز آن
خطاهای انکسار در دید
خطاعای انکسار شامل مشکلات بینایی رایج مانند نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم است. با تشخیص به موقع، این مشکلات با عینک و لنز قابل درمان هستند، اما در صورت عدم تشخیص ممکن است مغز تنها از چشم سالم استفاده کند.
بیشتر بخوانید: کوررنگی؛ بررسی علل و پیامدهای آن در زندگی روزمره
سخن پایانی
تنبلی چشم کودکان یکی از اختلالات شایعی است که در صورت عدم درمان، عوارض خطرناک زیادی را به دنبال دارد، بنابراین بسیار مهم است که با این بیماری به طور کامل آشنا باشید و در صورت مشاهده اولین علائم از آن، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
بهترین توصیه برای درمان و تشخیص به موقع این بیماری، معاینه‌های بینایی سنجی است که باید کودک خود را به کلینیک‌های بینایی سنجی ببرید و از سلامت بینایی کودک خود اطمینان حاصل کنید. اگر علائم تنبلی چشم را در فرزند خود می‌بینید بهتر است به پزشک اطفال و چشم پزشک مراجعه کنید، برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین نیتروطب استفاده کنید و در این زمینه مشورت بگیرید.
