بیماری های مقاربتی؛ ۹ نشانه مهم و انوع شایع آن

بیماری مقاربتی (S.T.I) چیست؟

بیماری های مقاربتی عفونت‌هایی هستند که از طریق تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. تماس به‌طور معمول از راه واژن، دهان یا مقعد است. اما گاهی می‌تواند از طریق تماس فیزیکی صمیمی دیگری منتقل شوند؛ به این دلیل است که برخی از بیماری‌های جنسی مانند تبخال و  H.P.V از طریق تماس پوست به پوست منتقل می‌شوند.

بیماری‌های مقاربتی یا عفونت‌های جنسی (S.T.I) به‌طور معمول از طریق تماس جنسی فرد دیگر را آلوده می‌کنند.

گاهی این عفونت‌ها می‌توانند از راه‌های غیر جنسی مانند از مادر به کودک در دوران بارداری، زایمان، از راه تزریق خون یا سوزن‌های مشترک منتقل شوند. بیماری‌های مقاربتی همیشه نشانه‌ای ندارند. ممکن است از افرادی که سالم به نظر می‌رسند و حتا نمی‌دانند عفونت دارند،به عفونت‌های مقاربتی مبتلا شوید.

چه چیزی باعث بیماری‌ های مقاربتی می‌شود؟

باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها می‌توانند بیماری‌های مقاربتی ایجاد کنند. هر کدام از آن‌ها روش انتقال شبیه ولی محل اثر و نشانه‌های مخصوص به خود را دارند که می‌توان با استفاده از آن‌ها تا حدود زیادی عامل را مشخص کرد؛ ولی گاهی وجود علامت مشابه در بین این عفونت‌ها و بیماری‌ها عفونی و غیر عفونی باعث سختی در تشخیص می‌شود. هم‌چنین، بی‌علامتی که اتفاق شایعی است نیز باعث سخت‌شدن یافتن منبع عفونت و انتقال هرچه بیشتر عفونت می‌شود؛ پس، پیشگیری، پیگیری و درمان سریع و به‌جا می‌تواند کلید کنترل این بیماری‌ها در فرد و جامعه باشد.

مهم‌ترین بیماری‌های مقاربتی

بیش‌از ۲۰ نوع بیماری آمیزشی وجود دارد که شایع‌ترین آنها عبارتند از:

کلامیدیا: کلامیدیا یک بیماری شایع مقاربتی است . این بیماری توسط باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می‌شود. زنان ممکن است به کلامیدیا در دهانه رحم، راست‌روده یا گلو مبتلا شوند. مردان ممکن است به کلامیدیا در مجرای ادرار (داخل آلت تناسلی)، رکتوم یا گلو مبتلا شوند. عفونت چشم شاید معروف‌ترین شکل بیماری‌زایی این باکتری در کودکان است که البته در بزرگسالان نیز وجود دارد و با نام تراخم شناخته می‌شود، علامت آن هم به صورت درد و تورم و قرمزی سطح داخلی پلک یا ملتحمه است.

تب‌خال ناحیه‌ی تناسلی: تب‌خال تناسلی یک بیماری آمیزشی است که توسط ویروس هرپس‌ سیمپلکس ایجاد می‌شود. می‌تواند باعث ایجاد زخم در ناحیه‌ی تناسلی، مقعدی، باسن و ران شود.

سوزاک: عامل اصلی آن نایسریا گنوره است و می‌تواند به‌صورت اورتریت بروز یابد، باکتری‌هایی که باعث سوزاک می‌شوند می‌توانند دستگاه تناسلی، دهان یا مقعد را آلوده کنند.

H.I.V و ایدز: H.I.V همان ویروس نقص ایمنی انسانی است و بیماری‌ای که ایجاد می‌کند در نهایت به ایدز تبدیل می‌شود. این ویروس با از بین بردن یک نوع گلبول سفید که به مبارزه با عفونت کمک می‌کند، به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رساند و درنهایت بدن دچار عفونت‌های غیرمعمول در جاهای غیرمعمول. سرطان‌های نادر می‌شود یا خود ویروس به اندام‌های مختلف حمله می‌کند و فرد در اثر ای‌ها جان خود را از دست می‌دهد.

H.P.V: ویروس پاپیلومای انسانی گروهی از ویروس‌های مرتبط به هم هستند که می‌توانند باعث ایجاد زگیل در قسمت‌های مختلف بدن شوند. عفونت این ویروس با گونه‌های خاصی که درکل گونه‌های ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳ و در کل گونه‌های با خطر بالا، به‌تقریب در تمامی سرطان‌های دهانه‌ی رحم یا سرویکس یافت شده است. گونه‌هایی در سرطان حنجره و به‌خصوص گونه‌ی ۱۶ در سرطان مقعد نقش دارد.

سیفلیس: این بیماری توسط باکتری ایجاد می‌شود. بیماری در چند مرحله اتفاق می‌افتد و مرحله اولیه در ناحیه تناسلی یک زخم یا ضایعه متورم بدون درد تشکیل می‌شود.

تریکومونیازیس: این بیماری توسط یک انگل ایجاد می‌شود. عفونت از مادر به جنین در چشم نوزاد ایجاد شده و غیرقابل درمان است. درمان آن در بزرگسالان آسان هست و از این راه می‌توان جلوی انتقال به جنین و از عارضه‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری کرد.

نشانه‌های شایع بیماری‌های مقاربتی

بیماری‌های مقاربتی همیشه همراه با نشانه نیستند یا ممکن است فقط نشانه‎‌ی خفیفی ایجاد کنند. به همین دلیل ممکن است عفونت داشته‌باشید و آن را ندانید، اگرچه هنوز هم می‌توانید آن را به افراد دیگر منتقل کنید.

شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری‌ها عبارتند از:

• زخم یا برجستگی در ناحیه تناسلی یا در ناحیه دهان یا مقعد
• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن البته این نشانه به‌طور شایع‌تر در عفونت ادراری دیده می‌شود.
• ترشح از آلت تناسلی
• ترشحات غیرمعمول یا بد بوی واژن
• خونریزی غیرمعمول واژینال
• درد هنگام مقاربت جنسی
• درد در قسمت پایین شکم
• تب
• ضایعه‌ی پوستی روی تنه، دست‌ها یا پاها

نشانه‌ها ممکن است چند روز پس از مواجهه به‌وجود بیایند.با این‌حال، بسته به ارگانیسمی که باعث عفونت مقاربتی می‌شود، ممکن است سال‌ها طول بکشد تا مشکل قابل توجهی برای شما به‌وجود بیاید.

چگونه بفهمیم به بیماری مقاربتی مبتلا شده‌ایم؟

اگر سابقه جنسی شما و نشانه‌های فعلی نشان می‌دهد که شما یک بیماری مقاربتی دارید، برای معاینه به پزشک مراجعه کنید تا در شما بررسی نشانه‌های عفونت(ضایعه‌ی پوستی،زگیل،ترشح‌ها) انجام دهد.

آزمایش‌ها می‌توانند علت را شناسایی کنند. این آزمایش‌ها عبارتند از:

• آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند تشخیص  H.I.V و یا مرحله پایانی سیفلیس را تایید کند.
• نمونه ادرار
• نمونه‌های ترشح: اگر زخم‌های باز تناسلی دارید، پزشک ممکن است نمونه‌هایی از زخم‌ها را برای تشخیص نوع عفونت بررسی کند.

درمان بیماری‌های مقاربتی

درمان بیماری‌های مقاربتی  ناشی از باکتری‌ها به‌طورمعمول آسان‌تر است. عفونت‌های ویروسی را می‌توان کنترل کرد، اما همیشه نمی‌توان آنها را درمان کرد.

اگر باردار هستید و یک عفونت مقاربتی دارید، درمان فوری می‌تواند از ابتلای کودک شما جلوگیری کند یا خطر ابتلا را کاهش دهد.

درمان عفونت‌های مقاربتی،بسته به عفونت، به‌طورمعمول یکی از موارد زیر است:

• آنتی‌بیوتیک‌ها: آنتی‌بیوتیک‌ها، اغلب در یک دوز، می‌توانند بسیاری از عفونت‌های باکتریایی و انگلی مقاربتی مانند سوزاک، سیفلیس، کلامیدیا و تریکومونیازیس را درمان کنند؛ البته نیاز است تا جهت اطمینان از درمان کامل و کاهش خطر بازگشت بیماری، آنتی‌بیوتیک را تا چند روز مصرف کنید. به‌طور کلی، شما درمان سوزاک و کلامیدیا را به طور همزمان دریافت خواهید کرد زیرا این دو عفونت بیشتر با هم ظاهر می شوند. پس از شروع درمان آنتی‌بیوتیکی، باید آن را طبق دستور پزشک خود تکمیل کنید. همچنین، مهم است که تا هفت روز پس از اتمام درمان آنتی‌بیوتیکی و بهبود هر گونه زخم، از رابطه جنسی خودداری کنید. متخصصان هم‌چنین پیشنهاد می‌کنند که زنان در حدود سه ماه بعد دوباره آزمایش شوند زیرا احتمال عفونت دوباره زیاد است.
• داروهای ضد ویروس: اگر تب‌خال یا H.I.V دارید، یک داروی ضد ویروسی برای شما تجویز می شود. اگر درمان سرکوب‌کننده روزانه را با یک داروی ضد ویروسی تجویزی ترکیب کنید، عود تب‌خال کمتری خواهید داشت. داروهای ضد ویروسی می توانند عفونت H.I.V را برای سال‌های زیادی کنترل کنند. با این‌حال، شما هم‌چنان ناقل ویروس خواهیدبود و می‌توانید آن را منتقل کنید، اگرچه خطر کمتر است.

اگر عفونت مقاربتی داشته‌اید،از پزشک خود بپرسید که چه مدت پس از درمان باید آزمایش را تکرار کنید. آزمایش مجدد شما این اطمینان را حاصل می‌کند که درمان موثر بوده و خود را دوباره آلوده نکرده‌اید.

چگونه از بیماری‌های مقاربتی پیشگیری کنیم؟

استفاده صحیح از کاندوم، خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را کاهش می‌دهد، اما به‌طور کامل ازبین نمی‌برد.

اگر آزمایش‌ها نشان می‌دهد که شما یک عفونت مقاربتی دارید، باید به شریک جنسی خود، از جمله شریک فعلی خود و هر شریک دیگری که در سه ماه تا یک سال گذشته داشته‌اید، بگویید تا آزمایش شوند و در صورت آلودگی هرچه سریع‌تر تحت درمان قرار گیرند.

اطلاع‌رسانی رسمی و محرمانه شریک زندگی می‌تواند به محدود کردن گسترش عفونت های مقاربتی به ویژه سیفلیس و H.I.V  کمک کند.این کار هم‌چنین دیگران را که در خطر هستند، به سمت مشاوره و درمان مناسب هدایت می‌کند.

روش‌های مقابله و پشتیبانی

فهمیدن اینکه شما یک عفونت مقاربتی دارید می‌تواند آسیب‌زا باشد. اگر دیگران را آلوده کرده‌باشید،ممکن است عصبانی شوید یا احساس شرمندگی کنید. در بدترین حالت،یک عفونت مقاربتی می‌تواند باعث بیماری مزمن و مرگ شود.

این پیشنهادها می‌تواند به شما در مقابله کمک کند:

1. از سرزنش دیگران بپرهیزید
2. با کارکنان مراقب بهداشت صادق باشید. وظیفه آن‌ها قضاوت‌کردن شما نیست، بلکه درمان و جلوگیری از گسترش عفونت‌های مقاربتی است. هر چیزی که به آن‌ها می‌گویید محرمانه است.
3. با بخش بهداشت تماس بگیرید. بخش‌های بهداشت محلی برنامه‌های عفونت مقاربتی دارند که آزمایش‌ها، درمان و خدمت مرتبط را به صورت محرمانه انجام می‌دهند.

اگر احساس می‌کنید که ممکن است به بیماری های مقاربتی مبتلا شده‌اید، باید به سرعت به پزشک خود مراجعه کنید تا از بیماری شما تشخیص داده شود و درمان مناسبی برای آن تجویز شود. همچنین، بهتر است همیشه از روش‌های محافظتی مانند استفاده از کاندوم استفاده کنید تا جلوی ابتلا به این بیماری ها را بگیرید.