سرطان تیرویید، رشد و تقسیم غیرطبیعی سلول‌های تیرویید است.تیرویید غده‌ای پروانه‌ای شکل است که در گردن، درست زیر سیب گلو یافت می‌شود. غده تیرویید هورمون‌هایی تولید می‌کند که ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن و وزن را تنظیم می‌کند. سرطان تیرویید ممکن است در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نکند. با این حال، با پیشرفت بیماری، می‌تواند نشانه‌هایی مانند تورم در گردن، تغییر صدا و مشکل در بلع را ایجاد کند. انواع مختلفی از سرطان تیرویید وجود دارد که بیشتر آنها سرعت کندی دارند و دیر رشد می‌کنند، ولی بعضی از انواع آن بسیار تهاجمی هستند. خوشبختانه بیشتر سرطان‌های تیرویید قابل درمان هستند.
به نظر می‌رسد شیوع سرطان تیرویید در حال افزایش است. این افزایش ممکن است به دلیل بهبود فناوری تصویربرداری (MRI) باشد که به کادر درمان اجازه می‌دهد تا سرطان‌های کوچک تیرویید را در سی‌تی اسکن پیدا کنند.
سرطان تیرویید چگونه ایجاد می‌شود؟
سرطان تیروئید زمانی شروع می شود که سلول های تیروئید دچار تغییر‌هایی در ساختار DNA خود شوند. DNA یک سلول، حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. این تغییرها که پزشکان آنها را “جهش” می‌نامند، به سلول ها می‌گویند که به سرعت رشد کرده و تکثیر شوند. سلول‌هایی که جمع می‌شوند توده ای به نام تومور تشکیل می‌دهند.
تومور می‌تواند رشد کند تا به بافت های مجاور حمله کند و به غدد لنفاوی گردن گسترش یابد (متاستاز). گاهی سلول‌های سرطانی می‌توانند بیشتر از گردن پیشروی کرده و به ریه‌ها، استخوان‌ها و سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. در بیشتر سرطان‌های تیرویید، مشخص نیست که چه چیزی باعث تغییرات سرطان‌زا در DNA می‌شود.
بیشتر بخوانید: بیماری سرطان؛ صفر تا ۱۰۰ نشانه ها، پیشگیری و درمان
انواع سرطان تیرویید
سرطان تیرویید بر اساس سلول‌های موجود در تومور به انواعی طبقه‌بندی می‌شود. نوع آن زمانی مشخص می‌شود که نمونه‌ای از بافت سرطانی زیر میکروسکوپ بررسی شود. نوع سرطان تیرویید برای تعیین درمان و پیش آگهی در نظر گرفته می‌شود.
شایع‌ترین انواع سرطان تیروئید عبارتند از:
- سرطان تیرویید پاپیلاری: این سرطان شایع‌ترین نوع سرطان تیرویید است. این بیماری در هر سنی ممکن است رخ بدهد، اما بیشتر در افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال دیده می‌شود. بیشتر موارد سرطان پاپیلاری تیرویید، کوچک هستند و به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند، حتا اگر سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی گردن گسترش یافته باشند. فقط چند مورد از سرطان‌های پاپیلاری تیرویید تهاجمی هستند و به ساختارهای گردن حمله می‌کنند.
- سرطان تیرویید فولیکولی: این نوع از سرطان تیرویید به‌طورمعمول افراد بالای ۵۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سلول‌های سرطانی تیرویید فولیکولی، به‌طورمعمول به غدد لنفاوی گردن گسترش نمی‌یابند. سرطان تیرویید فولیکولی بیشتر به ریه‌ها و استخوان‌ها گسترش می‌یابد.
- سرطان تیرویید آناپلاستیک: این نوع از سرطان تیرویید به سرعت رشد می‌کند و درمان آن سخت است. با این حال، درمان می‌تواند پیشرفت بیماری را کند کند. سرطان تیرویید آناپلاستیک بیشتر در افراد بالای ۶۰ سال دیده می‌شود. این سرطان می‌تواند نشانه‌های جدی مانند تورم گردن ایجاد کند که به سرعت بدتر می‌شود و تنفس و بلع را دشوار می‌کند.
- سرطان مدولاری تیرویید: این نوع سرطان تیرویید در سلول‌هایی از تیرویید به نام سلول‌های C (که هورمون کلسی تونین را می سازند) شروع می‌شود. افزایش سطح کلسی تونین در خون می‌تواند نشان دهنده سرطان مدولاری تیرویید در مراحل اولیه باشد.
بیشتر بخوانید: بیماری های غده تیرویید؛ ۸ نشانه آن که باید بدانیم!
چگونه بفهمیم به سرطان تیرویید مبتلا شده‌ایم؟
بعضی از شایع‌ترین روش‌های تشخیص سرطان، به شرح زیر است:
- معاینه بدنی: پزشک گردن شما را معاینه می‌کند تا تغییرات تیرویید شما را احساس کند. او همچنین ممکن است در مورد عوامل خطر شما مانند قرار گرفتن در معرض اشعه در گذشته و سابقه خانوادگی سرطان تیرویید بپرسد.
- آزمایش خون برای عملکرد تیرویید: آزمایش‌هایی که سطح هورمون محرک تیرویید (TSH) و هورمون‌های تولید شده توسط غده تیرویید را اندازه‌گیری می‌کنند، می‌توانند سلامت تیرویید را به تیم مراقبت‌های بهداشتی نشان دهند.
- تصویر‌های سونوگرافی: اولتراسوند از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از ساختارهای بدن استفاده می‌کند.
- برداشتن نمونه بافتی از تیرویید (بیوپسی): در طول بیوپسی، پزشک یک سوزن بلند و نازک را از طریق پوست داخل تیرویید وارد می‌کند. تصویربرداری اولتراسوند به‌طورمعمول برای هدایت دقیق سوزن استفاده می‌شود. پزشک از سوزن برای برداشتن بعضی از سلول‌های تیرویید استفاده می‌کند و نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
- یک آزمایش تصویربرداری که از یک ردیاب رادیواکتیو استفاده می‌شود: از شکل رادیواکتیو ید و یک دوربین مخصوص برای یافتن سلول‌های سرطانی تیرویید در بدن استفاده می‌کنند. به‌طورمعمول بعد از جراحی و برای یافتن سلول‌های سرطانی باقی مانده استفاده می‌شود. این آزمایش بیشتر برای سرطان‌های تیرویید پاپیلاری و فولیکولی مفید است.
کادر درمان از اطلاعات به دست آمده از آزمایشات، برای تعیین درجه سرطان استفاده می‌کنند. درجه سرطان به کادر درمان در مورد پیش آگهی بیماری شما اطلاعات می‌دهد و به آنها کمک می‌کند تا درمانی را که به شما کمک می‌کند انتخاب کنند.
درجه سرطان با عددی بین ۱ تا ۴ نشان داده می‌شود. عدد کمتر به‌طورمعمول نشان می‌دهد که سرطان احتمالن به درمان پاسخ می‌دهد و به این معنی است که سرطان فقط تیرویید را تحت تاثیر قرار می‌دهد. عدد بالاتر به این معنی است که تشخیص جدی‌تر است و ممکن است سرطان، فراتر از تیرویید رفته باشد و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته باشد.
مهم ترین نشانه های سرطان تیرویید
بیشتر سرطان‌های تیرویید در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ای ایجاد نمی‌کنند. اگر سرطان تیرویید رشد کند، ممکن است باعث ایجاد نشانه‌های زیر شود:
- یک توده (ندول) که در گردن احساس می‌شود.
- احساس می‌کنید که یقه‌های پیراهن خیلی تنگ هستد.
- افزایش گرفتگی صدا
- مشکل در بلعیدن
- متورم شدن غده‌های لنفاوی در گردن
- درد در ناحیه گردن و گلو
رایج‌ترین درمان‌های تیرویید
گزینه‌های درمان سرطان تیرویید به نوع و مرحله سرطان، سلامت کلی شما و ترجیح‌های شما بستگی دارد. بیشتر افرادی که مبتلا به سرطان تیرویید هستند، پیش آگهی بسیار خوبی دارند، زیرا بیشتر سرطان‌های تیرویید با دارو قابل درمان هستند.
رایج‌ترین درمان‌های سرطان تیرویید عبارتند از:
۱.عمل جراحی:
بیشتر افرادی که به سرطان تیرویید مبتلا هستند و نیاز به درمان دارند، برای برداشتن بخشی یا تمام تیرویید تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
عمل‌های مورد استفاده برای درمان سرطان تیرویید عبارتند از:
- برداشتن کل غده تیرویید (تیروییدکتومی)
- برداشتن قسمتی از تیرویید (لوبکتومی تیرویید)
- برداشتن غدد لنفاوی گردن
۲.هورمون درمانی:
هورمون درمانی تیرویید، درمانی برای جایگزینی هورمون‌های تولید شده در تیرویید است. داروهای هورمون درمانی تیرویید به‌طورمعمول به شکل قرص مصرف می‌شوند. می‌توان از آنها برای موارد زیر استفاده کرد:
- هورمون‌های تیرویید را بعد از جراحی جایگزین می‌کند: اگر تیرویید شما به طور کامل برداشته شود، باید تا پایان عمر هورمون‌های تیروییدی مصرف کنید تا جایگزین هورمون‌هایی شوند که تیرویید شما قبل از عمل تولید می‌کرد. این درمان جایگزین هورمون‌های طبیعی می‌شود، بنابراین وقتی تیم مراقبت‌های بهداشتی دوز مناسب را برای شما پیدا کردند، نباید هیچ عارضه جانبی‌ای را تجربه کنید.
- سرکوب رشد سلول‌های سرطانی تیرویید: دوزهای بالاتر هورمون درمانی تیرویید می‌تواند تولید هورمون محرک تیرویید (TSH) را از غده هیپوفیز در مغز سرکوب کند. هورمون محرک تیرویید می‌تواند باعث رشد سلول‌های سرطانی تیرویید شود. هورمون درمانی با دوزهای بالا ممکن است برای سرطان تهاجمی تیرویید توصیه شود.
۳.ید رادیواکتیو:
در درمان با ید رادیواکتیو، از نوعی ید استفاده می‌کنند که رادیواکتیو است و سلول‌های سرطانی تیرویید که ممکن است پس از جراحی باقی مانده باشند را می‌کشد.
عوارض جانبی که تجربه می‌کنید به دوز ید رادیواکتیو دریافتی شما بستگی دارد. دوزهای بالا می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- خشک شدن دهان
- درد در دهان
- التهاب چشم
- تغییر حس بویایی یا چشایی
آزمایش‌هایی که نیاز هست بعد از درمان انجام دهیم!
پس از پایان درمان، پزشک شما ممکن است آزمایش‌هایی را برای جستجوی نشانه‌های عود سرطان توصیه کند. ممکن است یک یا دو بار در سال پس از درمان قرار ملاقات‌های بعدی داشته باشید.
آزمایش‌هایی که نیاز دارید به وضعیت شما بستگی دارد. آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه فیزیکی گردن
- آزمایش خون
- سونوگرافی گردن
- سی‌تی اسکن
پیشگیری از سرطان تیرویید
پیشگیری از سرطان تیرویید می‌تواند به طور موثری در کاهش خطر ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد. اگرچه عوامل دقیق بروز سرطان تیرویید هنوز به طور کامل مشخص نشده‌اند، اما برخی اقدامات پیشگیرانه می‌توانند در کاهش خطر ابتلا به سرطان تیرویید مؤثر باشند. در زیر به چندین راهکار پیشگیری اشاره می‌شود:
- مصرف ید مناسب: ید یک عنصر ضروری برای سلامتی تیرویید است. مصرف مقدار مناسبی از یود، که از طریق غذاها مانند ماهی، شوره دریا، سبزیجات و محصولات لبنی به دست می‌آید، می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان تیرویید مفید باشد. با این حال، مصرف بیش از حد یود نیز می‌تواند مشکلات دیگری را به وجود آورده و بنابراین بهتر است به مقدار توصیه شده توسط متخصصین رعایت کنید.
- آگاهی از عوامل خطر: شناخت عوامل خطری که ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با سرطان تیرویید دارند، می‌تواند در پیشگیری کمک کند. به عنوان مثال، در صورتی که در گذشته تابش درمانی در ناحیه گردن تجربه کرده‌اید، باید با پزشک خود در مورد خطرات مرتبط صحبت کنید و اقدامات لازم را انجام دهید.
- مراقبت‌های پزشکی منظم: مراجعه به پزشک و انجام بررسی‌های منظم می‌تواند در تشخیص زمانی و در صورت وجود تغییرات مشکوک در ناحیه گردن، اقدامات درمانی سریعتر را ممکن سازد.
- آگاهی از علائم و نشانه‌ها: بدانید که علائم و نشانه‌های سرطان تیرویید چگونه هستند تا در صورت وجود آنها به طور سریع اقدام کنید. اگر تغییراتی در ناحیه گردن، صدا، بلعیدن، یا وزن و لاغری نامطلوب تجربه می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید تا بررسی‌های لازم صورت گیرد.
- سلامتی عمومی: حفظ یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب، ورزش منظم، کاهش استرس و جلوگیری از سایر عوتمامی پیشنهادات بالا نیز همگی نیازمند تأیید و راهنمایی پزشک شما هستند. همچنین، برای اطمینان از سلامت تیرویید خود، می‌توانید با پزشک خود در مورد نیاز به هرگونه بررسی و آزمایش خاصی صحبت کنید.
سرطان تیرویید با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب قابل کنترل است. افزایش آگاهی درباره علل، علائم و روش‌های تشخیص و درمان این بیماری می‌تواند در پیشگیری، تشخیص زودهنگام و بهبود نتایج درمان کمک کند. همچنین، مراقبت‌های پساعمل و پیگیری دوره‌ای با پزشک معالج بسیار مهم است. در صورتی که علائمی مشکوک در ناحیه گردن تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود به پزشک خود مراجعه کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهید.
