اسپیرومتری یک آزمایش ساده است که برای کمک به تشخیص و نظارت بر بعضی بیماری‌های ریوی با اندازه‌گیری میزان هوایی که می‌توانید در یک تنفس اجباری تنفس کنید، استفاده می‌شود؛ این کار با استفاده از دستگاهی به نام اسپیرومتر انجام می‌شود که یک دستگاه کوچک است که توسط یک کابل به یک قطعه دهانی وصل می‌شود.
تست اسپیرومتری برای کمک به تشخیص بیماری‌هایی مثل اختلالات سیستم تنفسی، آسم، بیماری‌های ریوی و بیماری انسداد مزمن انجام می‌شود، اعداد حاصل از انجام این آزمایش، نباید کم‌تر از میزان پیش‌بینی شده باشد، در غیر این صورت شخص دچار مشکل ریوی است.
شما در طول این آزمایش می‌نشینید و یک گیره نرم روی بینی شما قرار می‌گیرد تا هوا از آن خارج نشود، پرستاری که از شما آزمایش می‌گیرد کارهایی که باید انجام دهید را به شما توضیح می‌دهد، ممکن است از شما خواسته شود ابتدا چند تمرین انجام دهید.
پزشک یا پرستار از شما می‌خواهد که نفس عمیق بکشید، نفس خود را برای چند ثانیه حبس کنید و سپس تا جایی که می‌توانید نفس خود را به داخل ماسک تنفسی بیرون دهید، شما باید حداقل سه بار این تست را تکرار کنید تا مطمئن شوید که نتایج حاصل از آن دقیق است، اگر تفاوت زیادی بین نتایج تست شما وجود داشته باشد، آن‌ها بالاترین مقدار را از سه قرائت تست نزدیک می‌گیرند و آن را به عنوان نتیجه نهایی شما قرار می‌دهند.
این تست ممکن است حدود ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول بکشد.
تست اسپیرومتری برای چه افرادی توصیه می‌شود؟
این تست ممکن است برای کسانی که دچار تنگی نفس هستند، افراد سیگاری یا افرادی که سن بالای ۳۵ سال دارند بیشتر توصیه شود.
همچنین به افرادی که دچار مشکلات تنفسی شدیدتری هستند یا عوارض تنفسی دارند که به خوبی مدیریت نمی‌شوند انجام این تست به صورت مکرر به آن‌ها توصیه می‌شود.
بیماری‌هایی که با انجام آزمایش اسپیرومتری قابل تشخیص هستند عبارتند از:
همان‌طور که گفته شد انجام این تست کمک زیادی به تشخیص انواع بیماری‌ها می‌کند، به‌طور کلی بیماری‌هایی که با انجام این آزمایش قابل تشخیص و نظارت هستند شامل موارد زیر می‌باشند:
- آسم
آسم یک بیماری التهابی رایج مزمن است، این بیماری مجاری هوایی را درگیر خود می‌کند که در آن راه‌های هوایی به‌طور دوره‌ای ملتهب (متورم) و باریک می‌شوند.
- بیماری مزمن انسدادی ریه
گروهی از بیماری‌های ریوی است که مسیر جریان هوای ریه‌ها را مسدود می‌کند، علائم آن شامل سرفه، مشکلات تنفسی و ایجاد خلط می‌شود.
بیشتر بخوانید: COPD؛ چگونه انسداد مزمن ریوی را در زمان کووید۱۹ مدیریت کنیم؟
- فیبروز کیستیک
یک بیماری ژنتیکی است که در آن ریه‌ها و دستگاه گوارش با مخاط غلیظ و چسبنده مسدود می‌شود.
- فیبروز ریوی؛ اسکار ریه‌ها
یکی از بیماری‌های ریوی است که زمانی به وجود می‌آید که بافت ریه آسیب دیده و اسکار ایجاد شده باشد، این بافت سفت و سخت شده، عملکرد درست ریه‌ها را با مشکل روبرو می‌کند، با وضعیت وخیم‌تر شدن فیبروز ریه، بیمار به تدریج دچار تنگی نفس می‌شود.
اگر شخصی دچار این بیماری‌ها باشد یا مشکوک به داشتن یکی از علائم آن‌ها نیز باشد، ممکن است انجام این تست برای بررسی و تشخیص صحیح بیماری او توصیه شود.
بیشتر بخوانید: سرطان ریه؛ صفر تا ۱۰۰ هر آنچه باید بدانید
تفسیر آزمایش اسپیرومتری
نتایج طبیعی برای این آزمایش، از فردی به فرد دیگر متفاوت است، نتیجه حاصل از آن بستگی به جنسیت، سن، قد، نژاد و رابطه جنسی شما دارد، پزشک قبل از انجام تست، مقدار طبیعی پیش‌بینی شده را با توجه به شرایط شما محاسبه می‌کند، بعد از انجام تست، به اعداد حاصل از تست شما نگاه می‌کند و آن‌ها را با مقدار پیش‌بینی شده مقایسه می‌کند، اگر امتیاز شما ۸۰ درصد یا بیشتر از مقدار پیش‌بینی شده باشد، نتیجه آزمایش شما “عادی” در نظر گرفته می‌شود.
اسپیرومتری دو عامل کلیدی را اندازه‌گیری می‌کند:
- ظرفیت حیاتی اجباری بازدم (FVC)
- حجم بازدم اجباری در یک ثانیه (FEV1)
پزشک شما همچنین به این عدد به عنوان یک عدد ترکیبی معروف به نسبت FEV1/FVC نگاه می‌کند؛ اگر راه‌های هوایی مسدود شده‌ای دارید، مقدار هوایی که می‌توانید به سرعت از ریه‌های خود خارج کنید، کاهش می‌یابد، این به معنای کاهش نسبت FEV1 و FEV1/FVC است.
ظرفیت حیاتی اجباری بازدم (FVC)
یکی از اندازه‌گیری‌های اولیه اسپیرومتری FVC است، که بیش‌ترین مقدار هوایی است که می‌توانید بعد از تنفس عمیق تا حد امکان به شدت از آن خارج کنید، اگر FVC شما کم‌تر از حد انتظار باشد، ممکن است چیزی تنفس شما را محدود کند.
حجم بازدم اجباری در یک ثانیه (FEV1)
دومین اندازه‌گیری کلیدی اسپرومتری FEV1 است، که مقدار هوایی است که می‌توانید در عرض یک ثانیه از ریه‌های خود خارج کنید.
درصد و مقدار FVC پیش‌بینی شده
۸۰ درصد و بالاتر: نرمال
کم‌تر از ۸۰ درصد: غیرطبیعی
درصد و نتیجه مقدار FEV1 پیش‌بینی شده
نتایج و درصدهای طبیعی FEV1 توسط انجمن قفسه سینه آمریکا منتشر شده است، این درصدها عبارتند از:
- ۸۰ درصد و بالاتر: نرمال
- ۷۰ تا ۷۹ درصد: خفیف یا غیرطبیعی
- ۶۰ تا ۶۹ درصد: نسبتا غیرطبیعی
- ۵۰ تا ۵۹ درصد: متوسط تا شدید غیرطبیعی
- ۳۵ تا ۴۹ درصد: به شدت غیرطبیعی
- کم‌تر از ۳۵ درصد: بسیار غیرطبیعی
پزشکان اغلب FVC و FEV1 را جداگانه تجزیه و تحلیل می‌کنند، سپس نسبت FEV1/FVC شما را برای به دست آوردن نتیجه نهایی محاسبه می‌کنند، نسبت FEV1/FVC عددی است که نشان دهنده درصد ظرفیت ریه شما است که می‌توانید در مدت زمان یک ثانیه بازدم کنید.
خطرات و عوارض جانبی احتمالی
اسپیرومتری یک آزمایش ساده است و به‌طور کلی ایمن در نظر گرفته می‌شود، البته فقط برخی افراد ممکن است بعد از مدت کوتاهی احساس سرگیجه، ضعف، بیماری، لرزش یا احساس خستگی کنند.
بیشتر افراد می‌توانند با اطمینان کامل و خیال راحت این تست را انجام دهند، اما این آزمایش فشار داخل سر، قفسه سینه، معده و چشم‌ها را در حین بازدم افزایش می‌دهد، بنابراین اگر شرایطی دارید که ممکن است باعث بدتر شدن آن شود، ممکن است نیاز به تاخیر یا خودداری از آن باشد.
برای مثال، در صورت داشتن تجربه حمله قلبی، فشار خون بالا، آنژین ناپایدار (سندروم حاد کرونری؛ نوعی درد یا ناراحتی در ناحیه قفسه سینه)، عمل جراحی در ناحیه سر، قفسه سینه، معده یا چشم، این تست ممکن است برای شما خطرناک باشد و بهتر است در رابطه با آن و قبل از انجام تست با پزشک متخصص مشورت کنید.
۵ نکته برای انجام تست اسپیرومتری که باید رعایت کنید
برای انجام این آزمایش و قبل از آن حتما باید ۶ نکته زیر را بدانید و رعایت کنید، این نکات عبارتند از:
- حدود ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش از استعمال دخانیات خودداری کنید.
- حداقل ۴ ساعت قبل از آزمایش از نوشیدن الکل و مصرف وعده‌های غذایی زیاد خودداری کنید.
- سعی کنید از چند ساعت قبل تحرک زیاد و ورزش شدید و سنگین نداشته باشید.
- بهتر است در روز آزمایش لباس راحت و گشاد بپوشید.
- اگر از داروهایی که استنشاقی هستند مثل داروهایی که به آرامش و گشاد شدن راه‌های هوایی شما کمک می‌کنند استفاده می‌کنید، ممکن است لازم باشد قبل از انجام تست، استفاده از آن را متوقف کنید.
بهتر است با یک متخصص مراقبت بهداشتی در مورد اینکه باید از مصرف چه داروهایی خودداری کنید، مشورت کنید، زیرا ممکن است این تست با برخی داروهای استنشاقی تداخل داشته باشد.
بیشتر بخوانید: کورتیکواسترویید استنشاقی؛ ۶ نکته در خصوص استفاده از آن
اگر برای اطلاعات بیشتر درباره نحوه انجام آزمایش و تداخلات دارویی آن نیاز به مشورت با پزشک داشتید، می‌توانید با رزرو کردن مشاوره آنلاین از بهترین متخصص نیتروطب آنلاین مشاوره بگیرید و حتی با استفاده از خدمات آزمایش در منزل نیتروطب، در خانه تست اسپیرومتری خود را انجام دهید.
آزمایش شما توسط بهترین متخصص ما بررسی می‌شود و مشاورین ما نتایج و تفسیر تست شما را در اختیارتان قرار می‌دهند.
اعداد به دست آمده از این تست با توجه به مشخصات فردی شما مثل سن، قد و جنسیت شما قیاس می‌شود و نشان می‌دهد که ریه‌های شما به درستی کار می‌کند یا خیر.
