سرطان ریه؛ صفر تا ۱۰۰ هر آنچه باید بدانید

سرطان ریه یک نوع بیماری است که در این بیماری سلول‌های سرطانی در بافت ریه به صورت بی رویه تقسیم می‌شوند و توانایی تنفس فرد را پایین می‌آورند. این بیماری یکی از مهم‌ترین علت مرگ و میر در زنان و مردانی است که به سرطان مبتلا است و دارای درمان قطعی نمی‌باشد. بعضی از روش‌های درمانی که در درمان این بیماری به کار می‌روند شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی و درمان‌های گیاهی هستند.

در صورتی که شما یا یکی از عزیزانتان به سرطان ریه مشکوک هستید و علائم و نشانه‌های این بیماری را تجربه نموده‌اید، نیاز است جهت انجام غربالگری‌های لازم به متخصص ریه مراجعه نمایید. در این مقاله ما قصد داریم شما را به صورت کامل با سرطان ریه آشنا کنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه مطلب با ما همراه شوید.

سرطان ریه چیست؟

سرطان ریه بیماری می‌باشد که باعث تکثیر بی‌رویه‌ی سلول‌های بافت ریه شده و توانایی تنفسی فرد را کاهش می‌دهد. شش یا ریه‌‌‌ اندام‌ حیاتی برای تنفس و تبادل گاز می‌باشد که در قفسه‌ی سینه قرار داشته و در هنگام تنفس اکسیژن، می‌تواند هوای ورودی را جذب کرده و دی اکسید کربن را دفع نمایید.

بیشتر بخوانید: بیماری سرطان؛ صفر تا ۱۰۰ نشانه ها، پیشگیری و درمان

بدن تعادل و کنترل رشد سلول‌ها را برعهده دارد و در مرحله‌ی خاصی از چرخه‌ی زندگی این سلول‌‌ها می‌میرند تا از رشد بیش از حد آن‌ها پیشگیری شود. سرطان در سیستم تعادل و تنظیم رشد سلولی مشکل ایجاد می‌کند و باعث تقسیم و تکثیر غیرمجاز و بیش از حد سلول‌ها می‌‌گردد که سرانجام توده‌ای به نام تومور به وجود می‌آید. در سرطان ریه، این الگوی رشد بیش از حد سلولی، در ریه‌ها مشاهده می‌شود.

علائم سرطان ریه

علائم سرطان ریه به نحوه گسترش تومور و مکان درگیری بستگی دارد. همانطور که می‌دانید تشخیص علائم هشدار دهنده سرطان ریه، زیاد آسان نیست. چون علائم و نشانه‌‌های آن زمانی ظاهر می‌شوند که سرطان ریه به مرحله‌ی پیشرفته‌تری رسیده باشد. طبق تحقیقاتی که انجام شده است امکان دارد فرد مبتلا به سرطان ریه طیف وسیعی از علائم زیر را تجربه کند. علائم غیر اختصاصی که در بیشتر سرطان‌ها، از جمله ریه مشاهده می‌شود شامل موارد زیر می‌باشند:

• کاهش وزن
• ضعف
• از دست دادن اشتها
• خستگی
• علائم روانی همچون افسردگی و تغییرات خلقی نیز بسیار شایع است.

مرحله بندی سرطان ریه چگونه است؟

 از آزمایش‌های تشخیصی همچون سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن PET برای مشخص کردن مرحله‌ی سرطان استفاده می‌کنند. مراحل سرطان ریه بر اساس گسترش و اندازه‌ی تومور، به شرح زیر می‌باشد:

• پنهان یا نهفته :

 در اسکن‌های تصویربرداری سرطان مشخص نمی‌شود، اما در خلط سلول‌های سرطانی وجود دارند و امکان دارد به سایر قسمت‌های بدن نیز رسیده باشند.

• مرحله ۰:

سلول‌های غیرطبیعی فقط در لایه‌های بالایی سلول‌های پوششی راه‌های هوایی یافت می‌شوند.

• مرحله ۱:

اندازه‌ی تومور در ریه، کمتر از ۵ سانتی‌متر می‌باشد و به دیگر قسمت‌های بدن متاستاز نداده است.

• مرحله ۲:

اندازه‌ی تومور کوچک‌تر از ۵ سانتی‌متر می‌باشد و به گره‌های لنفاوی ریه گسترش پیدا کرده است و یا اندازه‌ی تومور کوچک‌تر از ۷ سانتی‌متر می‌باشد و فقط به بافت‌های مجاور گسترش یافته و گره‌های لنفاوی را درگیر خود نکرده است.

• مرحله ۳:

سرطان به سایر قسمت‌های ریه، گره‌های لنفاوی و بافت‌های اطراف آن گسترش یافته است.

• مرحله‌ ۴:

در این مرحله، سرطان در قسمت‌های گوناگون بدن همچون مغز یا استخوان پخش شده و متاستاز داده است.

دقت کنید که برای درمان و تشخیص سرطان می‌بایست به متخصص انکولوژی مراجعه نمایید.

چطور می‌توان از بروز سرطان ریه جلوگیری کرد؟

عوامل زیر احتمال به وجود آمدن سرطان ریه را بیشتر می‌کنند و همچنین به آن‌ها عوامل خطر زا می‌گویند. دوری از این مواد خطر زا سبب جلوگیری از سرطان ریه می‌شود:

• دود دخانیات:

لازم به ذکر است که دود دخانیات مهم‌ترین عامل خطرزا برای سرطان ریه می‌باشد. افرادی که سیگار می‌کشند ۱۳ برابر بیشتر از افرادی که سیگار نمی‌کشند در معرض ابتلا این بیماری هستند. همچنین سیگارهایی مانند پیپ و قلیان که دست‌ساز هستند به‌ همین اندازه خطرآفرین هستند. ناگفته نماند آثار سرطان‌زای دود دخانیات تنها محدود به مصرف‌کنند‌ه‌گان نیست. افرادی که سیگار نمی‌کشند و در معرض دود آن قرار دارند، به‌احتمال زیاد بیشتر از افرادی که اصلا در معرض دود سیگار نمی‌باشند، به سرطان ریه مبتلا خواهند شد.

بیشتر بخوانید: کدام یک از دخانیات سمی‌تر است؟ ۱۱ خطر در کمین آن!

• گاز رادون:

گاز رادون، بی‌بو است و در مناطق خاص مانند کف بعضی از خانه‌ها جمع می‌شود، که می‌توان گفت دومین عامل خطر زا برای سرطان ریه می‌باشد. همچنین گاز رادون می‌تواند آب آشامیدنی را نیز آلوده کند. برای شناسایی این عامل خطر زا، باید در معادن و خانه‌ها میزان این گاز اندازه‌گیری شود.

• آزبست:

 این ماده در مواد ضدحریق، عایق‌ها، کاشی‌های کف، لنت ترمز و دیوار وجود دارد. و به‌همین دلیل است که احتمال مبتلا شدن به سرطان ریه در بعضی از مشاغل همچون کارگران ساختمانی، کارگران معدن و تعمیرکار خودرو بیشتر است. این ماده علاوه بر این که می‌تواند باعث ایجاد سرطان ریه شود، می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان بسیار خطرناک که در لایه اطراف ریه به نام مزوتلیوما وجود دارد را بیشتر کند.

بیشتر بخوانید: ۱۱ بیماری شغلی شایع؛ اگر شاغل هستید این مقاله را تا آخر بخوانید

چه عواملی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهند؟

• کشیدن سیگار

پزشکان معتقد هستند که تعداد سیگارهای مصرفی در روز و تعداد سال‌هایی که فرد سیگار کشیده است، خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌‌دهد. همه سیگاری‌ها دچار سرطان ریه نمی‌‌شوند و بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند سیگاری نیستند. اما در این شکی نیست که کشیدن سیگار یکی از بزرگترین عوامل خطرناک است، از هر ۱۰ نفر سیگاری ۹ نفر آن به سرطان ریه مبتلا می‌شوند.

بیشتر بخوانید: آمفیزم ریوی بیماری خطرناک افراد سیگاری و ۳ راه درمان

در هر سنی که باشید قطعا ترک سیگار به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش می‌دهد. با ورود دود سیگار به ریه‌ها که پر از مواد سرطان زا است بلافاصله تغییرات بافتی شروع می‌شود. مواد سرطان زا از طریق خون به همه‌ی نقاط بدن منتقل می‌شوند و خطر سایر سرطان‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. بدن در ابتدا آسیب را ترمیم می‌کند، سلول‌های طبیعی ریه به طور فزاینده‌ای با قرار گیری مکرر در معرض دود سیگار، آسیب می‌بینند و در نهایت سرطان به وجود می‌آید. از هر ۱۰ نفر سیگاری ۹ نفر به سرطان ریه مبتلا می‌شوند. ترک سیگار در هر سنی خطر ابتلا به سرطان ریه را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

• سابقه خانوادگی سرطان ریه

وجود سرطان ریه در افراد درجه یک خانواده همچون خواهر، برادر و والدین احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. چون سرطان یکی از بیماری‌های ناشناخته می‌باشد که هنوز علت دقیق و اصلی آن مشخص نشده است. ناگفته نماند که علت اصلی به وجود آمدن سرطان تغییر در ژن است.

هنگامی که ژن تغییر می‌کند، سرطان در فرد به وجود می‌آید. در خانواده‌ها ژن اشتراک زیادی دارد و به همین دلیل بیماری سرطان در خانواده‌هایی که سابقه این بیماری را دارند همزمان مشاهده می‌شود و همین مسئله نشان‌ می‌دهد که سرطان ارثی است. افرادی که سابقه خانوادگی بیماری سرطان ریه دارند، بایستی بیشتر از باقی افراد مراقب خود باشند و غربالگری‌های روتین و مراقبت‌ها را انجام دهند.

• سن

سرطان ریه بیماری سالمندان می‌باشد و تقریبا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به آن بیش از ۶۵ سال سن دارند، این در حالیست که بیماری سرطان ریه در افراد زیر ۴۵ سال کمتر از ۳ درصد رخ می‌دهد.

• آلودگی هوا

آلودگی هوا ناشی از نیروگاه‌ها، وسایل نقلیه و وسایل صناعی می‌تواند باعث ایجاد سرطان ریه در افرادی که در معرض خطر هستند شود. در هوایی که آلاینده‌های گوناگون وجود داشته باشد احتمال وجود رادیکال‌های آزاد نیز افزایش می‌یابد و همین موضوع باعث ایجاد احتمال سرطان ریه می‌شود. رادیکال‌های آزاد تک اتمی‌های بسیار وحشی و فعال هستند که به ساختار سلول‌ها آسیب وارد می‌کنند و با آن ترکیب می‌شوند. می‌توان این رادیکال‌ها را تا حدی با تغذیه مناسب کنترل نمود و با قرار دادن آنتی اکسیدان‌ها در اختیار آن‌ها می‌توان زندگی سالم و بهتری داشت.

بیشتر بخوانید: آلودگی هوا و ۵ اثر مخرب بر سلامتی انسان

علائم سرطان ریه در مراحل اولیه

معمولا سرطان ریه، در مراحل اولیه بدون علامت است. در ۲۵درصد از موارد، طی سی تی اسکن یا عکس رادیوگرافی ساده قفسه‌ی سینه، هنگام بررسی یا به طور تصادفی بیماری‌های دیگر تشخیص داده می‌شود که در این مرحله معمولا، توده سرطانی کوچک و به اندازه‌ی یک سکه می‌باشد و فرد هیچ علامتی ندارد. حمله و رشد سرطان به بافت‌ ریه و بافت‌های اطراف، در تنفس مشکلاتی ایجاد می‌کند و باعث علائمی که در قسمت پایین به آن اشاره شده است می‌شود:

• سرفه‌های مداوم
• تنگی نفس
• تشدید سرفه مزمن قبلی
• درد قفسه‌ی سینه
• خس خس سینه
• خلط خونی

تومورهایی که در قسمت بالایی ریه قرار گرفته اند می‌توانند بر اعصاب صورت تاثیر زیادی بگذارند. در این حالت علایم سرطان ریه عبارتند از:

• کوچک شدن مردمک
• افتادگی یک‌طرفه پلک
• عدم تعریق در یک طرف صورت
• امکان دارد درد شانه‌ای به دست‌ها گسترش یابد
• فلج تارهای صوتی که باعث خشونت صدا می‌شود.

اگر سرطان ریه، مری را درگیر کند باعث مشکلاتی در بلع می‌شود. در صورت به وجود آمدن انسداد وسیع در راه‌های هوایی، قسمتی از ریه روی هم می‌خوابد و باعث به وجود آمون عفونت‌های مکرر تنفسی همچون نومونیا، آبسه و برونشیت، در قسمت‌های مسدود شده می‌شود. تومورها می‌توانند بر رگ‌های بزرگی که خون را بین بازو، سر و قلب منتقل می‌کنند، فشار بسیار زیادی وارد کنند که باعث تورم گردن، صورت، قفسه‌ی سینه، بازوها و شانه‌ها می‌شود.

علائم مرگ در سرطان ریه

تحقیقات در مورد دلایل خاص مرگ ناشی از سرطان ریه بسیار محدود است. با این حال، حداقل یک مطالعه تأثیرگذار علت مؤثر و فوری مرگ را در میان ۱۰۰ نفر از افرادی که مبتلا به بیماری سرطان ریه هستند تجزیه و تحلیل کرده است. این دلایل به ترتیب از رایج ترین به کمتر، شامل موارد زیر هستند:

• گسترش و اندازه تومورها یا سلول‌های سرطانی
• عفونت‌ها
• زمانی که در مناطقی که تومورها گسترش یافته است مشکلاتی رخ می‌دهد.
• خونریزی ریوی
• آسیب انتشار آلوئول
• آمبولی ریه

سرطان ریه خوش خیم چیست؟

تومورهایی که خوش خیم هستند سرطانی نیستند و معمولا اغلب آن‌ها برداشته می‌شوند و در بیشتر موارد عود نمی‌کنند. لازم به ذکر است که سلول‌های تومور خوش خیم ریه به قسمت‌های دیگر بدن انتشار نمی‌یابند. البته نکته‌‌ی مهم اینجاست که شما نباید وجود تومورهای خوش خیم را هم به حال خود رها کنید، چون ممکن است گاهی تومورهای خوش خیم نیز بعد از گذر زمان به تومورهای سرطانی و بدخیم تبدیل شوند.

به طور کلی نباید حتی تومورهای خوش خیم نیز به حال خود رها شوند. معمولا سرطان ریه خوش خیم مشکلی ایجاد نمی‌کند، ولی می‌توانند فعالیت ریه را مختل کرده و بزرگ شوند. به عنوان مثال توموری که بزرگ و خوش خیم است می‌تواند تراشه را تحت فشار قرار داده و آن را ببندد. که قطعا این کار باعث سخت‌تر نفس کشیدن فرد می‌شود.

سرطان ریه تا چه حد قابل درمان است؟

این بیماری همانند سایر تومورهای جامد همچون سرطان روده بزرگ و سرطان سینه است که در آنها بهبودی طولانی مدت امکان پذیر است، اما کسانی که مراقبت‌های بهداشتی را ارائه می‌دهند در گفتن اینکه بیماری سرطان ریه، برای همیشه درمان می‌شود مردد هستند. در واقع، می‌توان تعداد کمی از سرطان‌ها را درمان کرد. معمولا مواردی که واقعا قابل درمان هستند سرطان‌های مرتبط با خون همچون لوسمی در کودکان است.

زمانی که درمان سرطان ریه موفقیت آمیز باشد همچنان تا ۱۵ سال پس از اینکه هیچ شواهدی از سرطان مشاهده نکرده باشید، خطر مرگ ناشی از این بیماری وجود دارد. دقیقا مشخص نشده است که سرطان ریه چگونه می‌تواند دهه‌ها یا حتی سال‌ها پنهان شود و سپس دوباره نمایان شود. طبق یک نظریه، سلسله مراتبی از سلول‌های سرطانی هستند که بعضی از سلول‌ها نسبت به درمان مقاوم‌ بوده و توانایی خوابیدن را نیز دارند.

جمع بندی

بنابراین طبق این مقاله نتیجه می‌گیریم که سرطان ریه مثل سایر سرطان‌ها نیازمند توجه می‌باشد تا در صورت روبه رو شدن با علائم مربوطه سریعا به پزشک مراجعه نمایید و روند درمانی را سریعا دنبال کنید. شما می‌توانید در صورت مشاهده هر گونه نشانه‌ای محتمل بر وجود سرطان ریه یا بازگشت آن، به متخصص انکولوژی مراجعه کنید و هر چه زود تر به درمان خود شروع کنید.