پیر چشمی و تغییرات بینایی؛ تأثیرات و راهکارهای پیشگیری

پیر چشمی معمولا یک نوع اصطلاح است که این روزها بیشتر شنیده می‌شود. به طور کلی این واژه برای افرادی به کار برده می‌شود که با افزایش سن، توانایی و قدرت بینایی خود را کاهش یا از دست می‌دهند. در واقع زمانی که سن افراد به بالای ۴۰ سال رسید بیماری پیر چشمی کم کم خود را نشان می‌دهد. علت این مشکل نیز کم شدن توانایی تطابق عدسی چشم است. در این مقاله ما قصد داریم شما را به صورت کامل با پیر چشمی آشنا کنیم برای آشنایی بیشتر با این موضوع در ادامه مطلب با ما همراه شوید.

پیر چشمی چیست؟

در زبان انگلیسی به پیر چشمی presbyopia می‌گویند‌ این عارضه یکی از بیماری‌های چشم و بخش طبیعی روند پیری است. معمولا علائم پیر چشمی از اواسط یا اوایل ۴۰ سالگی شروع شده و در ۶۵ سالگی شدید تر می‌شود. افرادی که دچار این مشکل می‌شوند، در مشاهده اجسام نزدیک مشکل داشته، اما می‌توانند اجسام دور را واضح تر می‌بینند.

بعضی از افراد پیر چشمی را با دوربینی چشم اشتباه می‌گیرند. اما لازم به ذکر است که این دو عارضه با هم تفاوت بسیار زیادی دارند. چون این عارضه به دلیل کاهش انعطاف‌پذیری عدسی چشم رخ می‌دهد. اما دوربینی مربوط به کاهش انحنای قرنیه یا کاهش طول کره چشم است. با افزایش کاهش انعطاف‌پذیری عدسی سن کاملا طبیعی بوده و در این شرایط نور به‌درستی خم نشده و روی شبکیه متمرکز نمی‌‌گردد.

علائم پیر چشمی

پیر چشمی مانند سایر مشکلات بدن، علائمی از خود نشان می‌دهد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که ممکن است در افراد مختلف، این عارضه علائم گوناگونی داشته باشد. برای این که از این عارضه اطلاعات بیشتر و دقیق تر داشته باشید حتما به موارد زیر توجه کرده و در صورت مشاهده آن‌ها به چشم پزشک مراجعه کنید.

بیشتر افراد اولین مشکل را در مطالعه نوشته‌های ریز در نور کم دارند. افرادی که مبتلا به پیر چشمی هستند هنگام انجام کارهای ظریف یا مطالعه طولانی مدت، احساس خستگی چشم، خواب آلودگی یا سردرد می‌کنند. وجود مشکل در نخ کردن سوزن از دیگر علائم پیر چشمی است.

دلیل پیر چشمی چیست؟

در سنین جوانی کاملا عدسی چشم انعطاف‌پذیر بوده و حالت الاستیک دارد. عدسی با حلقه‌هایی از ماهیچه‌های ریز احاطه شده است که برای دید واضح شکل و طول عدسی را تغییر می‌دهند. برای مشاهده اجسام نزدیک یا دور باید این ماهیچه‌ها شکل عدسی را تغییر دهند. اما با افزایش سن انعطاف‌پذیری عدسی کاهش یافته و سفت می‌شود.

در نتیجه زمانی که اجسام نزدیک را مشاهده می‌کنید عدسی قابل تغییر نبوده و برای تمرکز روی آن‌ها منقبض می‌شود. در حدود سن ۶۵ سالگی وضعیت پیر چشمی افزایش یافته و عدسی چشم بیشتر سفت می‌شود. و به‌مرور زمان توانایی تمرکز نور روی شبکیه از بین می‌رود.

بیشتر بخوانید: علت خارش چشم و تاری دید | ۵ روش پیشگیری و درمان آن

عوامل خطر پیر چشمی

افزایش سن اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل خطر این عارضه است. این عارضه بعد از سن ۴۰ سالگی بر روی همه افراد تاثیر می‌گذارد. اما در بعضی از افراد علائم این عارضه مشخص بوده و روی زندگی روزمره آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

اما گاهی امکان دارد قبل از ۴۰ سالگی علائم آن بروز کنند که به آن پیر چشمی زودرس نیز می‌گویند. در چنین شرایطی احتمالا بیماری دارویی یا زمینه‌ای خاص باعث ایجاد این مشکل شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیماری قلب و عروق
• کم‌خونی
• دوربینی چشم
• دیابت یا مشکل در متابولیسم قند خون
• بیماری میاستنی گراویس (اختلال عصبی عضلانی)
• بیماری مولتیپل اسکلروزیس که روی ستون فقرات و مغز تاثیر می‌گذارد.
• ضربه به چشم
• بیماری مربوط به چشم
• نارسایی عروقی یا جریان خون ضعیف.

 احتمال پیر چشمی زودرس را مصرف داروهای زیر افزایش می‌دهند:

• داروهای ضدافسردگی
• داروهای ضد اضطراب
• داروی ضد روان‌پریشی
• آنتی‌هیستامین‌ها
• الکل
• داروهای ضد اسپاسم
• دیورتیک‌ها.

انواع پیر چشمی

پیر چشمی دارای انواع مختلفی می‌باشد که پزشک متخصص با انجام معاینه نوع آن را تشخیص می‌دهد. در ادامه انواع این عارضه را نام می‌بریم و هر یک از آن‌ها را به طور مختصر بیان می‌کنیم:

• پیرچشمی اولیه:

همانطور که از نامش پیداست این نوع پیر چشمی اولین و ابتدایی ترین نوع پیر چشمی است. ممکن است در این نوع پیر چشمی فرد در هنگام خواندن حروف ریز دچار مشکل شود.

• پیر چشمی عملکردی:

این نوع پیرچشمی بیشتر برای کسانی که چشم‌های نزدیک بین دارند اتفاق می‌افتد. زمانی شما متوجه این مشکل خواهید شد که در نزدیک بینی هم دچار مشکل‌های شدیدی شده باشید.

• پیر چشمی مطلق:

 در این نوع پیرچشمی نیز فرد دیگر به درستی نمی‌تواند بر روی اشیای نزدیک تمرکز کند، به نوعی می‌توان گفت که چشم بر روی اشیاء نزدیک نمی‌تواند فوکوس کند.

• پیر چشمی زودرس:

 این اصطلاح زمانی به کار می‌رود که فرد قبل از این که به سن ۴۰ سالگی برسد دچار این بیماری می‌شود.

• پیر چشمی شبانه:

 این مدل از پیرچشمی هم زمانی رخ می‌دهد که شما در نور‌های کم با در شب نتوانید به درستی اشیای نزدیک را مشاهده کرده و بر روی آن‌ها تمرکز کنید.

آیا دارویی برای پیر چشمی وجود دارد؟

خیر، انجام ورزش‌های متفاوت یا مصرف دارو برای درمان بیماری این عارضه تاثیر گذار نمی‌باشند.

چه افرادی بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند؟

بیماری این عارضه مانند سایر بیماری‌ها امکان بروز آن در بعضی از افراد بیشتر است که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• کسانی که مبتلا به بیماری دیابت هستند.
• اشخاص مبتلا به نزدیک بینی که مطالعات خود را بدون عینک انجام می‌دهند.
• افرادی که دور بینی یا نزدیک بینی آن‌ها ضعیف می‌باشد.

درمان پیر چشمی

درمان پیرچشمى ساده ولى چالش برانگیز می‌باشد. در واقع باید با افزودن یک لنز دیگر به صورت عینک کمبود قدرت لنز را جبران نمود. به طور معمول شماره عینک مورد نیاز برای پیر چشمی بین یک تا دو ونیم است. افرادى که از قبل عینک به چشم داشته اند ناچار به استفاده از عینک‌های دوکانونه که شیشه دو قسمتى دارد یا داشتن عینک دوم مى‌باشند.

ولى در مجموع بیشتر افراد از داشتن عینکى که باید مرتب گذاشته و برداشته شود یا ظاهر عینک دوکانونه راضى نیستند. باید در آینده برای درمان پیر چشمی درمان‌هاى جدیدى جایگزین عینک شوند. هرچند على رغم معرفى راهکارهاى جراحى متنوع و تلاش‌هاى فراوان، هنوز روش‌هایی که صد در صد رضایت بخش باشد معرفى نشده است.

آمار مبتلایان به پیر چشمی

در سال ۲۰۰۰، تخمین زده شد که بیماری این عارضه می‌تواند ۱.۴ میلیارد نفر از جمعیت کل دنیا را تحت تأثیر قرار دهد. آمار پزشکی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که این بیماری ۲۵ درصد از کل جمعیت مردم دنیا را تحت تأثیر قرار داده است.

تفاوت دوربینی و پیر چشمی چیست؟

به شکلی رایج، این عارضه و دوربینی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. هر دوی این عوارض می‌توانند باعث به وجود آمدن مشکل در خواندن و سایر فعالیت‌هایی که نیاز به دید در نزدیک دارند، شوند. اما در واقع دوربینی و پیر چشمی دو مشکل متفاوت چشمی هستند. در حالت عادی، اگر تصویر روی شبکیه به وجود آید، قطعا در فاصله نزدیک دیدن هر جسمی واضح خواهد بود. در چشم سه جزء وجود دارد که در دید نزدیک به وضوح تصاویر کمک می‌کند:

• قدرت انعطاف‌پذیری قرنیه
• قدرت قرنیه در قسمت بیرونی چشم
• طول قرنیه

اگر یک یا چند جزء از شکل یا حالت عادی خود خارج شده باشد و یا خارج از مقادیر طبیعی باشد چشم برای دید از راه نزدیک یا دید از راه دور از فوکوس خارج می‌شود. حالتی از دیدن که به‌آن دوربینی هم می‌گویند، وضعیتی می‌باشد که در آن افراد اجسام دور را به‌وضوح می‌توانند مشاهده کنند، اما اشیا از نزدیک تار به‌نظر می‌رسند. ممکن است دوربینی در هر سنی رخ دهد و اغلب بعد از تولد فرد وجود دارد.

دوربینی با پیر چشمی تفاوت‌های مشخصی دارد.

اما پیر چشمی وضعیتی می‌باشد که در آن، افراد هنگام نگاه کردن به اشیاء نزدیک، حتی با عینک اجسام را تار می‌بینند. معمولا این عارضه در سنین ۴۰ سالگی شروع شده و سنین تا ۶۰ سالگی پیشرفت می‌کند. اگر دوربینی و پیر چشمی اصلاح نشوند علائم و نشانه‌هایی را ایجاد می‌کنند که باعث مشکلات دیگری همچون کاهش عملکرد کاری و عدم‌تمرکز می‌شوند.

نکته مهم: ممکن است افراد مبتلا به دوربینی در هر فاصله‌ای تاری دید را تجربه کنند و برای رفع تاری دید در نزدیکی، نیاز به ریزکردن چشم‌ها داشته باشند.

از علائم دوربینی می‌توان به سردرد و خستگی چشم هنگام تلاش برای تمرکز بر دیدن جسم نزدیک و یا انجام کار نزدیک اشاره کرد. این افراد برعکس افراد معمولی، برای خواندن مطالب، برگه را از خود کمی دور‌تر نگه می‌دارند، همچنین قادر به خواندن در اتاقی کم نور نیستند و با افزایش سن نیز علائمشان بدتر می‌شود.

تفاوت نزدیک بینی و پیرچشمی چیست؟

اگر به تازگی به اپتومتریست خود مراجعه کرده‌ باشید این احتمال وجود دارد که دوربینی، نزدیک‌بینی یا پیر چشمی شما تشخیص داده شده باشد. این عیوب انکساری بسیار رایج بوده و می‌توان به‌راحتی با لنزهای اصلاحی یا عینک درمان کرد. اما بعضی از افراد این مشکلات را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند.

در واقع هر مشکلی به‌دلیل تغییرات مختلف در کره چشم و جایی که در آن نور متمرکز می‌شود به وجود می‌آید و عوارض و علائم متفاوتی ایجاد می‌کند. در واقع، بیشتر این علائم در هر دوی این بیماری‌ها مشترک بوده و می‌توان با مراجعه به یک اپتومتریست یا چشم‌پزشک این مشکلات را درمان کرد.

اکثر افرادی که مشکلات انکساری چشم دارند، بیشتر در میانسالی دچار پیر چشمی می‌شوند.

نزدیک‌بینی، وضعیتی می‌باشد که در آن فرد اجسام نزدیک به خود را به‌وضوح مشاهده می‌کند اما دید از راه دور تار است. در فردی که نزدیک‌بینی دارد، نور وارد چشم شده و به‌جای تمرکز روی سطح آن، جلوی شبکیه چشم متمرکز می‌‌گردد. معمولاً این مشکل به‌دلیل انحنای نادرست قرنیه یا به‌دلیل طولانی بودن کره چشم یا عدسی چشم ایجاد می‌شود که باعث می‌شود تا نور به اشتباه شکسته شود.

این عارضه همانطور که ذکر شد، در نتیجه تغییرات عدسی چشم می‌باشد. در این عارضه، عدسی ضخیم یا سخت می‌شود و همچنین انعطاف‌پذیری کمتری پیدا می‌کند و باعث می‌شود تا نتواند شکل خود را تغییر داده و روی تصاویر تمرکز کند.

ممکن است گاهی اوقات هم در مورد تفاوت بین این خطاهای انکساری سردرگمی وجود داشته باشد. دوربینی و نزدیک بینی شبیه به‌هم هستند چون هر دو شرایط چشمی هستند که به‌دلیل تمرکز نکردن صحیح نور روی شبکیه به وجود می‌آیند.

همان‌طور که در قسمت بالا نیز به آن توضیح داده شد، نور در پشت شبکیه در دوربینی و یا در جلوی شبکیه با نزدیک‌بینی متمرکز می‌شود. اما پیر چشمی با این شرایط کاملاً متفاوت می‌باشد. به‌جای اینکه این عارضه به‌دلیل تمرکز نور در داخل چشم باشد، به‌دلیل تغییرات فیزیکی در عدسی چشم به وجود می‌آید. همچنین این تنها عیب انکساری می‌باشد که به‌دلیل افزایش سن ایجاد می‌شود و بیشتر افراد بالای ۴۰ سال درجاتی از پیر چشمی را گزارش می‌‌دهند.

بیشتر بخوانید: ۱۸ راهکار اساسی خانگی رفع تیرگی زیر چشم

روش‌های پیشگیری از پیر چشمی

با به کار گیری یک سری روش‌ها می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد که عبارتند از:

• باید به ساعت خواب خود در طول شبانه روز توجه نمایید. (۸ ساعت خواب در شبانه روز)
• مصرف انواع سبزیجات، میوه جات و مرکبات از ابتلا به پیر چشمی جلوگیری می‌کنند.
• از کشیدن سیگار خودداری کنید.
• از عینک آفتابی استفاده کنید.

درمان پیر چشمی توسط طب سنتی چگونه انجام می‌شود؟

درمان این عارضه به صورت طب سنتی تایید نشده است و باید تحت نظر پزشک متخصص این کار انجام شود.

درمان خانگی و پیشگیری از پیر چشمی

نمی‌توان با هیچ روشی از این عارضه جلوگیری نمود. اما بعضی اقدامات ساده به حفظ و سلامت چشمان شما کمک کرده و روند پیشرفت پیر چشمی را کاهش می‌‌دهند:

• برای بررسی سلامت کلی بدن چکاپ انجام دهید.
• سعی کنید به طور مرتب بینایی خود را چک کنید. بیماری‌هایی مانند فشارخون بالا و دیابت روی بینایی تاثیر دارند.
• شما باید در برابر نور خورشید از عینک آفتابی استفاده کنید. این عینک‌ها در برابر اشعه ماورا بنفش از چشم شما محافظت می‌کنند.
• حین انجام کارهایی که به چشم آسیب می‌زنند، حتما از عینک محافظ استفاده نمایید.
• مصرف سبزیجات برگ‌دار و میوه را در رژیم غذایی خود افزایش دهید.
• هنگام مطالعه یا هر کاری که نیاز به تمرکز دارد، حتما از نور مناسب استفاده کنید.

هزینه درمان پیر چشمی چقدر است؟

مانند سایر روش‌های درمانی هزینه درمان پیر چشمی نیز به فاکتورهای گوناگونی بستگی دارد. قطعا روش‌های مختلف قیمت متفاوتی داشته و نمی‌توان قیمت دقیقی را برای آن‌ها اعلام کرد. بر فرض مثال هزینه عینک یا لنز بسیار کمتر از هزینه جراحی انکساری می‌باشد. از طرفی عینک و لنز انواع مختلفی دارند و با توجه‌ به شرکت سازنده و کیفیت قیمت متفاوتی دارند. بهتر است برای اطلاع از قیمت دقیق این روش‌ها با یک متخصص چشم‌پزشک مشاوره داشته باشید.

بیشتر بخوانید: فیلر زیر چشم؛ چشمان زیبا و جوان با یک تزریق ساده

جمع بندی

پیر چشمی روند طبیعی افزایش سن می‌باشد که باعث مشکل در دید می‌شود. علائم اولیه پیر چشمی از حدود ۴۰ سالگی شروع شده و در سنین ۶۵ سالگی افزایش می‌یابد. از علائم پیر چشمی می‌توان به خستگی چشم، سردرد و مشکل هنگام مطالعه اشاره کرد. شما می‌توانید با انجام معاینات اولیه، این عوارض را تشخیص دید. برای درمان پیر چشمی از لنز، عینک و یا جراحی استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که باید در این مورد پزشک متخصص شرایط شما و شدت مشکل را بررسی کند.