شیستوزومیازیس، عفونت ناشی از یک کرم انگلی به نام “شیستوزوما” است که در آب‌های شیرین در مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری زندگی می‌کند. این انگل بیشتر در آفریقا یافت می‌شود، اما در بخش‌هایی از آمریکای جنوبی، خاورمیانه و آسیا نیز یافت می‌شود. این انگل در ایران، بیشتر در ایلام و مناطق جنوبی کشور شایع است.
هنگامی که برای اولین بار به شیستوزومیازیس مبتلا می‌شوید، به‌طور معمول هیچ علامتی ندارید، اما این انگل می‌تواند سال‌ها در بدن باقی بماند و باعث آسیب به اندام‌هایی مانند مثانه، کلیه‌ها و کبد شود. عفونت را می توان به راحتی با یک دوره کوتاه دارویی درمان کرد، بنابراین اگر فکر می‌کنید ممکن است به آن مبتلا شده باشید، به کارشناسان نیتروطب مراجعه کنید تا به صورت آنلاین شما را راهنمایی کنند.
شیستوزوما چگونه وارد بدن می‌شود و بیماری ایجاد می‌کند؟
کرم‌هایی که باعث شیستوزومیازیس می‌شوند در آب‌های شیرین زندگی می کنند. شنا در مکان های زیر ممکن است باعث ابتلا به شیستوزوما شود:
- حوضچه‌ها
- دریاچه‌ها
- رودخانه‌ها
- کانال‌های آب
همچنین دوش‌هایی که آب تصفیه نشده را مستقیم از دریاچه یا رودخانه‌ها می‌گیرند نیز ممکن است عفونت را گسترش دهند، اما کرم‌ها در آب دریا، استخرهای شنای کلردار یا منابع آب تصفیه شده یافت نمی‌شوند.
اگر با آب آلوده در تماس باشید (به عنوان مثال، شنا کردن یا شستن)، ممکن است این کرم‌ها از طریق منافذ پوست وارد بدن شما شوند.
بیشتر بخوانید: آب آلوده؛ خطرات جدی مصرف آن، نکاتی که باید بدانیم
هنگامی که کرم‌ها وارد بدن می‌شوند، از طریق خون شما به کبد و روده حرکت می‌کنند.
پس از چند هفته، کرم‌ها شروع به تخم گذاری می‌کنند. بعضی از تخم‌ها در داخل بدن باقی می‌مانند و توسط سیستم ایمنی مورد حمله قرار می‌گیرند و بعضی از آنها در ادرار یا مدفوع دفع می‌شوند.بدون درمان، کرم‌ها می‌توانند چندین سال به تخم گذاری ادامه دهند.
اگر تخم‌ها از بدن خارج شوند و وارد آب شوند، لاروهای کوچکی را آزاد می‌کنند که باید برای چند هفته، در داخل بدن حلزون‌های آب شیرین رشد کنند تا بالغ شوند و بتوانند فرد دیگری را آلوده کنند. این بدان معنی است که امکان ابتلا به عفونت از شخص دیگری که آن را دارد وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: شاخص های میکروبی آلودگی آب؛ ۵ دسته آن
مهم‌ترین نشانه‌های شیستوزومیازیس
بسیاری از افراد مبتلا به شیستوزومیازیس هیچ نشانه‌ای ندارند و حتا برای چندین سال هیچ نشانه‌ای را تجربه نمی‌کنند. به احتمال زیاد متوجه نخواهید شد که آلوده شده‌اید، اگرچه گاهی افراد برای چند روز برجستگی‌های قرمز و خارش‌دار کوچکی روی پوست خود دارند، جایی که کرم‌ها از آن جا نفوذ کرده‌اند.
پس از چند هفته، بعضی از افراد دچار نشانه‌های زیر می‌شوند:
- تب بالا
- راش خارش دار، قرمز و برجسته
- سرفه
- اسهال
- درد عضلات و مفاصل
- درد شکم
- خستگی و ناخوشی
این نشانه‌ها که به نام “شیستوزومیازیس حاد” شناخته می‌شوند، به‌طور معمول در عرض چند هفته خودبه‌خود بهبود می‌یابند. این مهم است که تحت درمان قرار بگیرید، زیرا انگل می‌تواند در بدن شما باقی بماند و منجر به مشکلات طولانی مدت شود.
بیشتر بخوانید: بیماری های منتقله از حشرات؛ هر آنچه باید بدانید
عوارض طولانی مدت شیستوزومیازیس
بعضی از افراد مبتلا به شیستوزومیازیس در نهایت دچار مشکلات جدی‌تری در قسمت‌هایی از بدن می‌شوند که تخمک‌ها به آنجا سفر کرده‌اند. این بیماری به نام “شیستوزومیازیس مزمن” شناخته می‌شود.
شیستوزومیازیس مزمن می‌تواند شامل طیف وسیعی از نشانه‌ها و مشکلات باشد، بسته به ناحیه دقیقی که آلوده شده است.
به عنوان مثال، عفونت در:
- دستگاه گوارش می‌تواند باعث کم خونی ، درد و تورم شکم، اسهال و خون در مدفوع شما شود.
- سیستم ادراری می‌تواند باعث تحریک مثانه (سیستیت)، درد هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار و خون در ادرار شود.
- قلب و ریه‌ها می‌تواند باعث سرفه مداوم، خس خس سینه، تنگی نفس و سرفه خونی شود.
- سیستم عصبی یا مغز می‌تواند باعث تشنج، سردرد، ضعف، بی حسی در پاها و سرگیجه شود.
بدون درمان، اندام های آسیب دیده می‌توانند برای همیشه کارایی خود را از دست دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نشانه‌های بالا را در خود مشاهده کردید و به مناطقی از جهان که شیستوزومیازیس در آن وجود دارد سفر کرده‌اید، به پزشک عمومی مراجعه کنید.به پزشک خود در مورد سابقه سفر خود بگویید و اینکه آیا فکر می‌کنید در معرض آب آلوده قرار گرفته‌اید یا خیر.
تشخیص به‌طور معمول با یافتن تخمک در نمونه‌ی ادرار یا مدفوع شما انجام می‌شود. همچنین ممکن است با آزمایش خون تشخیص داده شود.
برای دریافت آزمایش‌های لازم، همین حالا به کارشناسان نیتروطب پیام دهید.
بهترین روش‌های درمان شیستوزومیازیس
شیستوزومیازیس به‌طور معمول با یک دوره‌ی کوتاه داروی ” پرازیکوانتل “، که کرم‌ها را می‌کشد، با موفقیت درمان می‌شود.
پرازیکوانتل زمانی که کرم‌ها کمی رشد کرده‌اند بیشترین تاثیر را دارد، بنابراین درمان ممکن است چند هفته پس از اولین دوز شما تکرار شود.
از داروهای استروییدی نیز می‌توان برای کمک به تسکین نشانه‌های شیستوزومیازیس حاد، نشانه‌های ناشی از آسیب به مغز و سیستم عصبی استفاده کرد.
عوارض جانبی درمان
شما ممکن است عوارض جانبی ناشی از درمان یا خود عفونت را داشته باشید، که شامل موارد زیر می‌باشد:
- سردرد
- تب.
- درد معده و حالت تهوع
- سرگیجه
- خارش
اگر کهیر دارید ، به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین، در مورد نشانه‌های دیگری که شما را نگران می‌کند و به نظر می‌رسد مدام بدتر می‌شود، با پزشک خود مشورت کنید.
اگر سوالی در مورد نشانه‌های بالا دارید، می‌توانید همین حالا از کارشناسان نیتروطب بپرسید.
چگونه از شیستوزومیازیس پیشگیری کنیم؟
هیچ واکسنی برای شیستوزومیازیس وجود ندارد، بنابراین مهم است که از خطرات آن آگاه باشید و برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آب آلوده، اقدامات احتیاطی را انجام دهید.
به‌طور کلی، شما باید موارد زیر را رعایت کنید:
- از شنا کردن و شستن در آب شیرین خودداری کنید
- فقط در دریا یا استخرهای دارای کلر شنا کنید.
- آب را قبل از نوشیدن بجوشانید یا از فیلتر رد کنید، زیرا اگر آب آلوده بنوشید، انگل‌ها می‌توانند به لب یا دهان شما نفوذ کنند.
- از داروهایی که به صورت محلی فروخته می‌شوند و برای درمان یا پیشگیری از شیستوزومیازیس تبلیغ می‌شوند اجتناب کنید، زیرا این داروها اغلب تقلبی، غیر استاندارد و بی اثر هستند یا با دوز صحیح تجویز نمی‌شوند.
- اگر به طور تصادفی در معرض آب آلوده قرار گرفتید، خشک کردن سریع خود با حوله ایده‌ی خوبی است.
شیستوزومیازیس یک بیماری انگلی است که توسط شیستوزوماها ایجاد می‌شود. علایم و عوارض آن می‌تواند متنوع باشد و بستگی به نوع و شدت عفونت دارد. درمان شیستوزومیازیس شامل استفاده از داروها و در برخی موارد آب درمانی است. همچنین، پیشگیری و بهداشت شخصی منظم نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به این بیماری دارد. برای تشخیص و درمان دقیق، توصیه می‌شود به پزشک متخصص مراجعه کنید.
