هپاتیت A یک عفونت ویروسی و بسیار مسری است که باعث التهاب کبد می‌شود و از غذا و آب دارای ویروس یا تماس با بیماران انتقال می‌یابد؛ بیشتر کسانی که به آن مبتلا می‌شوند پس از چند ماه بهتر می‌شوند.
برای آگاهی بیشتر درباره‌ی این بیماری، این مقاله از نیتروطب را بخوانید.
بیماری هپاتیت چیست؟
هپاتیت التهاب کبد است و هنگامی که کبد ملتهب یا آسیب‌دیده باشد، کارکرد آن دچار مشکل می‌شود.
مصرف الکل، قرارگرفتن در برابر سم‌ها، مصرف بعضی از داروها و بیماری‌های ایمنی می‌تواند باعث آن شود؛ ولی بیشتر، توسط ویروس آن به‌وجود می‌آید.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله‌ی هپاتیت را بخوانید.
بیشتر بخوانید: آشنایی کامل با ۷ نوع هپاتیت + پیشگیری و درمان آن
هپاتیت A
هپاتیت A یکی از بیماری‌های هپاتیت است که توسط ویروس هپاتیت (HAV) A ایجاد می‌شود و می‌تواند ماه‌ها در بیرون از بدن زنده بماند، به‌طور معمول نیازی به درمان ندارد، این بیماری مسری و حاد (کوتاه مدت) است، جدی نیست، عارضه‌های درازمدت ندارد و خودبه‌خود ازبین می‌رود.
ابتلا به هپاتیت آ در بارداری یک وضعیت جدی‌تر است و می‌تواند تغییرهایی در بدن شما ایجاد کند که خطر بعضی از عارضه‌های بارداری، به‌ویژه زایمان زودرس را افزایش می‌دهد؛ برپایه‌ی یک بررسی در سال ۲۰۲۰ در مورد هپاتیت ویروسی در بارداری، زایمان زودرس در بیش از ۶۰ درصد موردها بوده‌است؛ عارضه‌های دیگر آن عبارتنداز:
- جداشدن زودهنگام جفت از دیواره‌ی رحم
- پارگی زودرس غشاهای بارداری (نشت مایع آمنیوتیک)
- خونریزی پیش از زایمان (خونریزی واژینال)
- انقباض‌های زودرس
اگرچه این عارضه‌ها می‌تواند جدی باشد، ولی همه‌ی کسانی که در بارداری به هپاتیت آ مبتلا می‌شوند، این چالش‌ها را تجربه نمی‌کنند و نوزادان از مادران مبتلا به این بیماری، به‌ندرت آلوده شده‌اند.
بیشتر بخوانید: ۱۰ بیماری شایع بارداری که به جنین شما آسیب می رساند
علت هپاتیت آ چیست و چگونه ایجاد می شود؟
این ویروس، بیشتر با خوردن غذا یا مایعات آلوده به مدفوع دارای ویروس به بدن وارد می‌شود، سپس از خون به کبد می‌رسد و باعث التهاب و تورم آن می‌شود؛ هم‌چنین می‌تواند از تماس نزدیک با کسی که آن را دارد مانند: خانواده، منتقل شود (اگرچه تماس اتفاقی بین مردم باعث پخش‌شدن ویروس نمی‌شود).
شما می‌توانید به هپاتیت آ مبتلا شوید با:
- خوردن غذایی که توسط بیمار درست شده
- خوردن خوراکی‌هایی که توسط کسانی که دستان آن‌ها آلوده است فراهم شده
- عدم شست‌وشوی دست پیش از مصرف غذا
- رابطه‌ی جنسی با کسی که ویروس آن را دارد
- نوشیدن آب آلوده
- تماس با مدفوع آلوده
بیشتر بخوانید: آب آلوده؛ خطرات جدی مصرف آن، نکاتی که باید بدانیم
اگر به ویروس مبتلا شوید، این بیماری یک هفته پس از آغاز نشانه‌ها واگیردار خواهدبود؛ بنابراین تا ۷ روز پس از شروع علامت‌ها با کسی در ارتباط نباشید (بزرگسالان باید از کارکردن خودداری کنند و کودکان باید مدرسه یا مهد کودک نروند).
چه کسانی در خطر ابتلا به هپاتیت آ هستند؟
فاکتورهایی خاصی می‌توانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند، مانند:
- زندگی در منطقه‌ای که این بیماری شایع است
- تزریق یا استفاده از مواد مخدر
- تماس با کسی که هپاتیت آ مثبت دارد
- بیماری کبدی درازمدت
- اختلال لخته‌شدن خون، مانند بعضی از بیماران هموفیلی
- شغل شما که در برابر خطر عفونت قرار می‌دهد، برای نمونه کادر بهداشت و درمان یا کارگران تصفیه‌خانه‌های فاضلاب
- بیماران مبتلا به ایدز
بیشتر بخوانید: ۱۱ بیماری شغلی شایع؛ اگر شاغل هستید این مقاله را تا آخر بخوانید
علامت های هپاتیت A چیست؟
کودکان زیر ۶ سال مبتلا به ویروس هیچ علامتی نشان نمی‌دهند و کودکان بزرگتر، نوجوانان و بزرگسالان نشانه‌هایی دارند که می‌تواند موردها زیر باشد و به‌طور معمول ۲ تا ۷ هفته پس از عفونت نمایان می‌شود:
- علامت‌های شبیه آنفولانزا (تب، خستگی، بدن درد)
- دل‌درد، به‌ویژه در سمت راست و بالا
- ادرار تیره
- ازدست‌دادن اشتها
- کاهش وزن
- زردی (زردی پوست یا چشم)
- استفراغ
- خارش و هم‌چنین کهیر
- مدفوع کم‌رنگ یا خاکستری کم‌رنگ
- اسهال یا یبوست
بیشتر بخوانید: انواع اسهال کدامند؟ علائم و راه درمان اسهال چیست؟
آیا راهی برای پیشگیری از هپاتیت A وجود دارد؟
باید بگوییم که بله؛
- برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، تزریق واکسن هپاتیت آ کمک‌کننده است و این واکسن در ۲ تزریق در ۶ تا ۱۲ ماه تزریق می‌شود
- اگر به کشوری سفر می‌کنید که این بیماری در آن شایع است، دست‌کم ۲ هفته پیش از سفر، واکسن را دریافت کنید (به‌طور معمول ۲ هفته پس از نخستین تزریق زمان می‌برد تا بدن شما نسبت به آن ایمن شود)
- اطمینان داشته‌باشید آب و یخی که مصرف می‌کنید آلوده نباشد
- در رستوران‌های شناخته‌شده غذا بخورید
- از خوردن میوه‌ها و سبزیجات پوست کنده یا خام خودداری کنید
- پس از دست‌زدن به یک وسیله‌ی آلوده، دهان خود را لمس نکنید
- گرم‌کردن غذا و مایعات تا دمای ۸۵ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌تواند ویروس را ازبین ببرد و منجمدکردن آن را از بین نمی‌برد
- قبل از خوردن یا آشامیدن و پس از استفاده از سرویس بهداشتی دست‌های خود را به‌طور کامل با آب گرم و صابون بشویید
بیشتر بخوانید: میوه و سبزیجات؛ راهنمای صفر تا ۱۰۰ شستن و نگهداری
هپاتیت A چگونه تشخیص داده می شود؟
بعضی از بیماران علامت‌های کمی دارند و هیچ نشانه‌ای از زردی ندارند؛ بدانید که بدون زردی، تشخیص هر هپاتیت با معاینه‌ی فیزیکی دشوار است و هنگامی که نشانه‌ها کم باشد، هپاتیت A تشخیص داده‌نمی‌شود.
اگر برای پیداکردن پزشک سردرگم هستید، می‌توانید از پزشکان نیتروطب بهره ببرید و بدون مراجعه‌ی حضوری ویزیت شوید، پس از اینکه علامت‌ها را با پزشک درمیان گذاشتید، آزمایش خون برای بررسی وجود عفونت تجویز می‌شود؛ هم‌چنین با خدمات آزمایش در منزل نیتروطب مشکلی نخواهیدداشت.
در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، حتا داروهای بدون نسخه، به پزشک انتخابی خود بگویید، زیرا ممکن است به کبد شما آسیب برساند.
هپاتیت A چگونه درمان می شود؟
هیچ درمان رسمی برای هپاتیت A وجود ندارد؛ همان‌طور که گفتیم یک عفونت ویروسی کوتاه‌مدت است که خودبه‌خود در ۳ تا ۶ ماه ازبین می‌رود؛ درمان برای کاهش نشانه‌های شما است و پس از چند هفته استراحت، علامت‌های آن بهبود می‌یابد.
برای کاهش نشانه‌ها باید:
- الکل مصرف نکنید
- یک رژیم غذایی متعادل داشته‌باشید
- مقدار زیادی آب بنوشید
در موردهای نادر، می‌تواند منجر به نارسایی حاد کبدی شود؛ این عارضه بیشتر در سالخورده‌ها و کسانی که بیماری مزمن کبدی دارند دیده می‌شود و اگر این پیش‌بیاید، در بیمارستان بستری خواهیدشد.
حتا در موردهای نارسایی کبد، امید به بهبودی داشته‌باشید و به‌ندرت نیاز به پیوند کبد است.
پس از ابتلا به هپاتیت A، بدن شما در برابر این بیماری ایمن می‌شود اگر دوباره در برابر ویروس قرار بگیرید، یک سیستم ایمنی سالم از بیماری جلوگیری می‌کند.
برای درمان تندتر می‌توانید این کارها را انجام دهید:
- استراحت داشته‌باشید؛ زیرا احساس خستگی و بیماری خواهیدکرد و انرژی کمتری دارید
- حالت تهوعی که گاهی با هپاتیت آ همراه است می‌تواند غذاخوردن را دشوار کند؛ مصرف میان‌وعده در روز آسان‌تر از خوردن وعده‌های غذایی کامل است
- برای اطمینان از دریافت ماده‌های مغذی کافی، غذاهای پرکالری بیشتری استفاده کنید و به‌جای آب، آب میوه یا شیر بنوشید
- در صورت استفراغ، مصرف مایعات به هیدراته نگه‌داشتن شما کمک می‌کند
- در اتاقتان هوا به‌خوبی جریان داشته‌باشد
- لباس‌های گشاد بپوشید
- در صورت احساس خارش از دوش آب گرم خودداری کنید
در این مقاله گفتیم که هپاتیت A التهاب کبد است که می‌تواند باعث بیماری خفیف تا شدید شود و ویروس آن از غذا و آب آلوده یا تماس مستقیم با بیمار انتقال می‌یابد؛ بیماران پس از بیماری ایمن می‌شوند و کارآمدترین راه پیشگیری، تزریق واکسن است.
در زیر به چند پرسش مهم پاسخ داده‌ایم؛ اگر سوال دیگری دارید می‌توانید در بخش کامنت با ما در ارتباط باشید.
آیا واکسن هپاتیت آ بی‌خطر است؟
بله، هیچ عارضه‌ی جانبی جدی از واکسن آن گزارش نشده‌است و درد در محل تزریق شایع‌ترین عارضه‌ی جانبی آن است.
چه کسانی نباید واکسن هپاتیت A را دریافت کنند؟
کسانی که واکنش آلرژیک به واکسن آن دارند نباید دریافت کنند و در صورت داشتن هر گونه حساسیت دارویی شدید می‌توانید قبل از تزریق با پزشکان نیتروطب مشورت کنید؛ هم‌چنین، این واکسن برای استفاده در نوزادان زیر یک سال نیست.
آیا واکسن هپاتیت A در برابر گونه‌های دیگر هپاتیت مانند B، C و… محافظت می‌کند؟
خیر؛ واکسن هپاتیت آ فقط برای نوع A است و واکسن دیگری برای هپاتیت B وجود دارد و هیچ واکسنی برای هپاتیت C نیست.
آیا می توان واکسن هپاتیت A را به کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران همودیالیزی یا افراد مبتلا به HIV/AIDS تزریق کرد؟
بله؛ می‌توان به کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند تزریق کرد.
آیا دوز اضافی واکسن هپاتیت A یا تکرار کل سری آن آسیب‌رسان است؟
خیر، دریافت دوزهای اضافی واکسن هپاتیت A آسیب‌رسان نیست.
اگر آخرین دوز واکسن دیر شد چه باید کرد؟
اگر دوز دوم دیر شد (بیش از ۶ ماه از زمان نخستین نوبت)، باید به‌سرعت تجویز شود و دوز اول نیازی به تزریق دوباره ندارد.
مبتلا به هپاتیت آ شده‌ام، به کودک خود شیر بدهم؟
اگر در بارداری به هپاتیت A مبتلا شده‌اید، طبیعی است که آنتی‌بادی‌های عفونت در شیر شما وجود دارد و این نباید دلیلی برای شیرندادن به کودک باشد.
آیا واکسن هپاتیت A در بارداری تزریق می‌شود؟
پزشکان واکسن را برای خانم‌های باردار با خطر بالای عارضه‌های بارداری وابسته با آن سفارش می‌کنند.
