قرص آلپرازولام یک داروی ضد اضطراب با عملکرد سریع می‌باشد که برای درمان اختلالات خواب، اختلالات اضطراب و افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو از خانواده بنزودیازپین‌ها بوده و مصرف آن باعث افزایش آرامش، کاهش اضطراب و بهبود خواب می‌شود. بیشتر افراد این دارو را با نام تجاری زاناکس می‌شناسند. لازم به ذکر است که داروی آلپرازولام در مغز باعث کاهش فعالیت‌های عصبی می‌شود.
به عبارت دیگر، این دارو با افزایش ایجاد ترکیبی از اسید گاما امینوبوتیریک در مغز باعث کاهش اضطراب و استرس میگردد. اما کاربرد داروی آلپرازولام چیست و مصرف آن چه عوارضی دارد؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با این سؤالات آشنا کنیم.
قرص آلپرازولام چیست؟
از داروی آلپرازولام برای درمان افسردگی، اضطراب، استرس و اختلال هراس استفاده می‌شود. آلپرازولام به خانواده‌ی بنزودیازیپن‌ها تعلق داشته و برای ایجاد آرامش بر روی مغز و اعصاب تأثیر گذار است. اگر شما نیز به اضطراب مبتلا هستید، احتمال اینکه آلپرازولام برای شما تجویز شود، وجود دارد.
نکاتی در مورد مصرف داروی آلپرازولام
بهتر است هنگام مصرف این دارو موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- قبل از شروع مصرف داروی آلپرازولام یا پیش از هربار مصرف مجدد این دارو، حتما راهنمای مصرف دارویی که پزشک داروخانه به شما می‌دهد را مطالعه نمایید و از دستوراتی که در آن درج شده است پیروی کنید.
- دوز مصرف داروی آلپرازولام به وضعیت بیماری، سن و پاسخگویی بدن شما به درمان بستگی دارد.
- تا زمانی‌که اثربخشی و عملکرد دارو رضایت‌بخش باشد، ممکن است پزشک شما به‌تدریج دوز مصرفی داروی آلپرازولام را افزایش دهد.
- اگر برای مدتی طولانی دوز بالایی از داروی آلپزازولام مصرف گردد، احتمال بروز علائم ترک ناگهانی دارو، افزایش می‌یابد. در نتیجه ممکن است قطع ناگهانی دوز مصرفی این دارو به علائمی همچون تشنج منجر شود.
- پزشک شما برای جلوگیری از ایجاد این علائم و نشانه‌ها، دوز مصرفی داروی آلپرازولام را به تدریج افزایش می‌دهد. هر یک از علائم ترک ناگهانی را فورا با پزشک خود در میان بگذارید.
- هرچند مصرف داروی آلپرازولام به درمان بیماران کمک می‌کند، اما گاهی باعث اعتیاد داوریی نیز می‌شود. سابقه‌ی هرگونه سوء‌مصرف مواد مخدر یا الکل خطر اعتیاد به داروی آلپرازولام را افزایش می‌دهد.
- پیروی دقیق از دستورات پزشک، باعث کاهش خطر اعتیاد دارویی میگردد.
- ممکن است مصرف طولانی مدت از داروی آلپروازولام اثربخشی و عملکرد دارو را کاهش دهد، بنابراین بهتر است در چنین شرایطی حتما این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.
- تعیین دوز مصرفی و تجویز این دارو برای درمان اختلالات روانی یا اضطراب تنها بر عهده روانپزشک می‌باشد، بنابراین توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه این دارو جدا خودداری کنید.
- آلپروازولام را می‌توان بدون غذا یا همراه با غذا مصرف کرد. اما بهتر است برای جلوگیری از عوارض گوارشی این دارو را با غذای نیمه سنگین دریافت کنید.
- اگر از آلپرازولام مایع استفاده می‌کنید حتما برای تعیین دوز مصرفی از قطره‌چکان مخصوص آن استفاده کنید.
- مصرف این دارو را در سنین بالای ۶۵ سال با احتیاط بیشتری در نظر بگیرید.
شیوه نگهداری داروی آلپرازولام چگونه است؟
- فرآورده‌های حاوی آلپرازولام را در جای خنک و در دمای معمولی اتاق نگهداری کنید.
- از نگهداری داروها در محیط‌های مرطوب یا حمام خودداری کنید.
- بهتر است دارو را دور از دسترس حیوانات خانگی، اطفال یا سایر افراد قرار دهید.
- فرم مایع این دارو را دور از تابش مستقیم نور نگهداری نماید و باقی ماند‌ه‌ی آن را در صورتی که ۹۰ روز از باز شدن آن گذشته باشد، دور بریزید.
- همچنین از ریختن دارو در فاضلاب یا زباله‌های عادی خودداری نمایید.
موارد مصرف قرص آلپرازولام
حتما تا کنون نام قرص خواب آلپرازولام را شنیده‌اید!!! بله یکی از اصلی‌ترین موارد مصرف آلپرازولام در درمان بی‌خوابی ناشی از بیماری‌های اعصاب و اضطراب می‌باشد. معمولا افرادی که به استرس و اضطراب مبتلا می‌شوند یا افسردگی دارند، در خواب خود هم دچار اختلال و مشکل می‌شوند. بی‌خوابی یکی از اصلی‌ترین مشکلات در خواب می‌باشد، بنابراین دکتر روانپزشک از این دارو برای منظم کردن ساعت خواب استفاده می‌کند که در بیشتر موارد موثر است.
آلپرازولام که با نام تجاری زاناکس هم شناخته می‌شود، یک داروی نسخه ای از دسته بنزودیازپین‌ها است که به طور گسترده برای مدیریت اختلال ترس و اضطراب استفاده می‌شود.
این دارو به دلیل شروع سریع اثرش محبوبیت پیدا کرده و معمولاً می‌تواند به سرعت علائم اضطراب را کاهش دهد. در صورتی که آلپرازولام طبق دستور پزشک استفاده شود، می‌تواند برای کسانی که در شرایط اضطرابی حاد هستند یک راه حل کوتاه مدت و موثر باشد.
موارد منع مصرف داروی آلپرازولام
برای موارد زیر استفاده از این قرص توصیه نمی‌شود:
- گلوکوم با زاویه بسته (کاهش مشکل دید)
- در صورت داشتن سابقه حساسیت به آلپرازولام یا سایر داروهای دسته بنزودیازپین
- در صورت مصرف مهارکننده‌های CYP3A4 همچون کتوکونازول، ایتراکونازول، تیپراناویر و کوبیسیستات
- اختلالات شدید کبدی
- در صورت داشتن وسواس و سایکوز مزمن
- ضعف تنفسی
- نارسایی حاد ریوی
عوارض مصرف قرص آلپرازولام چیست؟
معمولا ﺩﺭ ابتدای مصرف این دارو ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺟﺎﻧﺒﻰ کمی نمایان شده ﻭ ﺍﻏﻠﺐ در ادامه ﺑﺮﻃﺮﻑ ﻣﻰشوند.
از عوارض شایع آلپرازولام می‌توان به احساس گیجی، خواب‌آلودگی، خستگی یا ضعف اشاره کرد به همین خاطر توصیه می‌شود بعد از مصرف دارو تا زمانی که اثرات آن باقی است، از کار با ابزار خطرناک و رانندگی خودداری کنید.
در حین درمان با این دارو خشکی دهان نیز می‌تواند رخ دهد که برای کاهش آن می‌توان از آب نبات‌های بدون قند یا آدامس استفاده کرد.
همچنین ممکن است در اثر مصرف این دارو یبوست، تغییرات در اشتها، تهوع، اسهال یا مشکلات گوارشی، مشکلات خواب، کاهش یا افزایش وزن، سردرد و تعریق بیش از حد نیز ایجاد شود.
بیشتر بخوانید: انواع اسهال کدامند؟ علائم و راه درمان اسهال چیست؟
در صورت بروز تغییر در میل جنسی یا مشکلات جنسی، با پزشک خود مشورت کنید.
استفاده طولانی مدت از داروی آلپرازولام، همچون سایر بنزودیازپین‌ها، می‌تواند باعث طیف وسیعی از عوارض جانبی شود. ممکن است با گذشت زمان بدن فرد کمتر به دارو پاسخ دهد و این اتفاق باعث می‌شود تا برای رسیدن به اثرات کاهنده‌ی اضطراب فرد نیاز به دوزهای بالاتر داشته باشد.
همچنین استفاده طولانی مدت از داروی آلپرازولام می‌تواند باعث وابستگی فیزیکی شود و قطع ناگهانی آلپرازولام نیز می‌تواند باعث لرزش، اضطراب، بی خوابی و… شود.
مصرف طولانی مدت این دارو همچنین قادر است باعث اختلالات شناختی همچون مشکل در تمرکز، مشکلات حافظه و کاهش توانایی ذهنی شود.
همچنین ممکن است استفاده طولانی مدت از داروی آلپرازولام باعث نوسانات خلقی، افسردگی و تحریک پذیری شود و حتی در بعضی موارد هم می‌تواند خطر اضطراب را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: افسردگی چیست؟ ۴ روش موثر برای جلوگیری از آن
افراد ممکن است با گذشت زمان، متوجه شوند که وابستگی آن‌ها به آلپرازولام در کار، زندگی روزمره، فعالیت و روابط‌های اجتماعی تاثیر می‌گذارد.
افراد مسن به خاطر اثرات آرام بخش داروی آلپرازولام مستعد شکستگی‌ها می‌شوند.
استفاده طولانی مدت از داروی آلپرازولام فقط می‌بایست تحت نظر پزشک متخصص انجام شود و درمان‌های جایگزین برای مدیریت حملات ترس یا اختلالات اضطراب بررسی شوند.
اگر شما نیز برای مدت طولانی از آلپرازولام استفاده کرده اید، با یک پزشک مشورت نمایید تا او بتواند برای شما یک برنامه ایمن را برای شروع درمان‌های جایگزین یا قطع آلپرازولام در نظر بگیرد.
در صورت مشاهده‌ی علائم حساسیت به دارو همچون کهیر، لکه‌های قرمز پوستی، قرمزی، خارش، پوسته پوسته شدن، تورم یا کنده شدن لایه‌ای از پوست همراه یا بدون تب، سختی در نفس کشیدن، خس خس سینه، مشکل در بلع یا صحبت کردن، احساس فشار در قفسه سینه یا گلو، تغییر صدای غیر طبیعی، تورم صورت، دهان، لب‌ها، زبان یا گلو حتماً به پزشک اطلاع دهید.
چنانچه افکار آزاردهنده، علائم افسردگی، عدم تعادل در عواطف و احساسات، خودکشی، کاهش تمرکز و توجه و افکار غیرطبیعی اضطرابی را در بیمار مشاهده کردید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
در صورت بروز علائمی مانند کوتاه شدن نفس‌ها، عدم تعادل، افتادن، سرگیجه‌ی شدید یا از حال رفتن، اختلال در حافظه یا تکلم، گیجی شدید، مشکل در کنترل حرکات بدن، مشکل در دفع ادرار، ضربان قلب بالا، پرش عضلات، تاری دید و اختلال در قاعدگی حتماً به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم انجام گیرد.
تداخلات دارویی قرص آلپرازولام با ترکیبات دارویی دیگر
ممکن است تداخلات دارویی عملکرد و تاثیر داروی آلپرازولام را تغییر داده یا باعث افزایش بروز عوارض جانبی آن شود. امکان دارد داروهای زیر با داروی آلپرازولام تداخل داشته باشند:
- سدیم اکسی‌بات
- کاوا
- سایمتیدین
- داروهای ضدقارچ آزول (کتوکونازول ایتراکونازول)
- داروهای درمان HIV (دلاویریدین یا داروهای بازدارنده‌ی پروتئاز ایندیناویر)
- برخی داروهای ضدافسردگی (فلووکسامین، فلوکستین، نفازودون)
- آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید (اریترومایسین)
- ریفامایسین‌ها (ریفابوتین)
- داروهای درمان تشنج (فنی‌توئین)
- سنت جونر ورت، عصاره‌ی گل راعی
بیشتر بخوانید: تشنج؛ صفر تا ۱۰۰ آنچه که باید بدانیم
اگر از مسکن‌های اپیوئیدی، الکل، داروهای ضدسرفه، ماری‌جوانا، داروهای شل‌کننده‌ی عضلات و آنتی‌هیستامین‌هایی همچون سیتریزین و دیفن‌هیدرامین استفاده می‌کنید، خوب است قبل از مصرف داروی آلپرازولام با پزشک خود مشورت نمایید.
بیشتر بخوانید: آنتی هیستامین، ۲ دسته داروی پرکاربردی که باید بشناسید!
نحوه عملکرد داروی آلپرازولام چگونه است؟
عملکرد آلپرازوالام به شکل تقویت یک ماده‌ی شیمیایی طبیعی در بدن به نام گابا (گاما‌آمیتو‌نوتریک اسید GABA) می‌باشد. نیمه عمر این دارو زیاد بوده و دفع آن ادراری است.
اثر داروی آلپرازولام چقدر ماندگار است؟
این دارو انواع گوناگونی در جذب دارد. بعضی از آن‌ها از انواع پیوسته رهش، برخی آهسته رهش و برخی دیگر هم سریع رهش هستند. همین مورد به میزان اثر آن‌ها و مدت زمانی که طول می‌کشد تا داروی آلپرازولام برای خواب اثر کند، موثر می‌باشد. قرص سریع رهش به مدت ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد تا اثر خود را نشان دهد. پیوسته رهش هم به آرامی اثر گذاشته و ۹ ساعت طول می‌کشد تا تأثیر آن کامل گردد.
هشدار‌های مهم در مورد مصرف قرص آلپرازولام
- قبل از مصرف این دارو، اگر به سایر بنزودیازپین‌ها مانند دیازپام، لورازپام یا آلپرازولام حساسیت دارید، یا به چیز دیگری آلرژی دیگری دارید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید. چون ممکن است این دارو حاوی مواد غیر فعالی باشد که موجب مشکلات دیگر یا واکنش‌های آلرژیک شود.
- قبل از مصرف این دارو، سابقه پزشکی خود را به روانپزشک خود اطلاع دهید، به خصوص اگر مشکلات شدید ریوی، وقفه تنفسی در خواب، بیماری کلیوی، بیماری کبد، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد یا گلوکوم داشتید.
- ممکن است این دارو باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شود پس هنگام مصرف این دارو از ماشین آلات استفاده نکنید و از رانندگی خودداری نمایید.
- از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.
- اگر از ماری جوانا استفاده می‌کنید، حتما این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.
- قبل از انجام عمل جراحی، در مورد همه‌ی داروهایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
- ممکن است افراد مسن نسبت به عوارض جانبی این دارو، به خصوص خواب آلودگی و از دست دادن تعادل حساسیت بیشتری داشته باشند. این عوارض می‌تواند ریسک افتادن فرد را هم افزایش دهد.
- اگر قصد بارداری دارید یا باردار هستید به پزشک خود اطلاع دهید.
- نباید هنگام استفاده از آلپرازولام باردار شوید. چون ممکن است داروی آلپرازولام به نوزاد متولد نشده هم آسیب برساند. مادرانی که در اواخر بارداری از داروی آلپرازولام استفاده کرده اند امکان دارد علائمی همچون گریه بی وقفه، تنفس کند یا ضعیف و لرزش یا مشکل در تغذیه داشته باشند. اگر باردار شدید، حتما در مورد مضرات و مزایای این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
- شیردهی در حین مصرف دارو توصیه نمی‌شود. چون این دارو وارد شیر مادر شده و امکان دارد اثرات نامطلوبی بر روی نوزاد شیر خوار داشته باشد. پس بهتر است قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: اختلالات خواب چیست؟ ۷ نکته برای خوب خوابیدن
جمع بندی
اکنون که پس از مطالعه این مقاله متوجه شدید که قرص آلپرازولام چیست و چه کاربردی دارد همیشه به خاطر داشته باشید که این دارو را نباید بدون تجویز پزشک مصرف کنید، چون اگر این دارو بدون تجویز پزشک مصرف شود می‌تواند اعتیادآور باشد. اگر به هر دلیلی از قرص آلپرازولام استفاده می‌کنید، خوب است در مورد مدت زمان مصرف و دوز دارو با پزشک خود صحبت کنید. همچنین پس از مصرف طولانی مدت به طور ناگهانی و خودسرانه مصرف آلپرازولام را متوقف نکنید چراکه امکان دارد دچار عوارض جبران ناپذیری شوید.
