شاید به جرات می‌توان گفت زخم سوختگی از خاطرات بد هر کسی است که دچار آن شده باشد و به دلیل اثراتی که این اتفاق یعنی سوختگی، روی زیبایی فرد می‌گذارد پیشگیری، مراقبت و درمان آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سوختگی از جمله آسیب‌های شایع در دوران کودکی افراد می‌باشد که از این حیث مراقبت بیشتری توسط والدین را می‌طلبد، در بسیاری از موارد نیز نیاز به اقدام اورژانسی و مداخلات پزشکی است. در این مقاله به شناخت هر چه بهتر انواع زخم‌های سوختگی، پیشگیری‌ها، اقدامات اورژانسی و انواع درمان آن خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
فهرست محتوای نوشته
انواع زخم سوختگی
همیشه تا وقتی می‌شنویم زخم سوختگی، اولین چیزی که به ذهن ما خطور می‌کند آسیب‌های ناشی از یک آتش‌سوزی است در صورتی که علت‌های متفاوتی برای ایجاد چنین ضایعه‌هایی در پوست وجود دارد که نحوه مدیریت و برخورد با ضایعات پوستی ایجاد شده ناشی از هرکدام متفاوت است، حال در ادامه به انواع زخم سوختگی متناسب با علت به وجوآورنده آن می‌پردازیم.
راستی اگه اومدی داخل سایت نیتروطب در جریان باش که کارشناس‌های زخم مجموعه نیتروطب در شهر قزوین آماده خدمت‌رسانی و درمان زخم‌های عزیزان شما در بیمارستان یا در منزل هستند، اگه میخوای میتونی از طریق چت پشتیبانی و یا شماره‌های موجود در صفحه خدمات سایت نیتروطب اقدام کنی و ثبت درخواست کنی.
سوختگی الکتریکی (سوختگی با برق)
منبع و علت اصلی این گونه از سوختگی‌ها عبور جریان الکتریکی برق از بدن می‌باشد که در کل به دو نوع تقسیم می‌شوند
- برق گرفتگی صنعتی یا خانگی
- برق گرفتگی به وسیله صاعقه یا رعد وبرق
در نوع اول، به دلیل متفاوت بودن ولتاژهای برق در خانه و محل کار زخم‌های سوختگی ناشی از آن از درجات مختلفی برخوردارند و هر چه میزان ولتاژ بالاتر باشد شدت زخم ناشی از آن نیز بیشتر خواهد بود و از دلایل مهم این از برق‌گرفتگی‌ها می‌توان به تماس مستقیم بدن با سیم بدون روکش، تماس مستقیم بدن و به طور خاص دست، با پریز و اتصالات برق و هم‌چنین خراب بودن وسایل و اتصالات برقی است.
در نوع دوم اما خیلی کم پیش می‌آید که فرد پس از برخورد صاعقه زنده بماند ولی در صورت زنده ماندن نیز قطعا دچار سوختکی‌های وسیعی خواهد شد که تهدید کننده‌ی حیات فرد خواهند بود و بلافاصله باید به بیمارستان مراجعه کند.
نکات پیشگیری و مراقبتی از سوختگی الکتریکی
- در هنگام برق‌گرفتگی به هیچ عنوان به فردی جریان برق به وی وصل است دست نزنید زیرا شما نیز دچار برق گرفتگی خواهید شد.
- سعی کنید با یک وسیله عایق مانند وسایل پلاستیکی فرد را از جریان برق جدا کنید.
- اگر در منزل دارای کودک هستید حتما از قفل‌های کودک برای پریزهای برق خانه استفاده کنید.
- در هنگامی که وضعیت جوی و آب وهوا طوفانی و دارای رعد و برق است سعی کنید از مناطق مرتفع دوری کنید و در جایی با سایه بان عایق قرار بگیرید.
- در هنگام رعد و برق از تیرهای چراغ برق فاصله داشته باشید.
- هنگامی که فرد در مسیر جریان برق قرار می‌گیرد و دچار برق گرفتگی می‌شود اگر میزان ولتاژ بالا باشد ممکن است فرد را دچار ایست قلبی کند، بنابراین لازم است که بلافاصله پس از برق‌گرفتگی هوشیاری فرد و ضربان قلب وی را زیر نظر داشت تا در صورت لزوم عملیات احیای قلبی ریوی را شروع کرد.
- در هنگام سوختگی‌های ناشی از برق‌گرفتگی حتما در ابتدا وسایل فلزی مانند جواهرات و لباس و یا هر وسیله دیر را باید از ناحیه دارای زخم سوختگی دور و جدا کرد.
- برای تمیزکردن محل زخم سوختگی و کاهش درد ناحیه، از آب سرد استفاده کنید، البته باید توجه داشت آب خیلی سرد و یا تکه‌های یخ ممکن است موجب آسیب بیشتر به بافت شوند.
- پس از سوختگی با برق ممکن است در ناحیه شاهد تاول باشیم، تاول‌ها را نترکانید چرا که آن‌ها خود یک پانسمان طبیعی برای بافت می‌باشند و ترکاندن آن‌ها ریسک عفونت بالاتر می‌رود.
- پس از شست‌و‌شوی ناحیه آسیب دیده باید آن را با یک پارچه تمیز و در صورت امکان با گاز استریل خشک نمود و سپس پانسمان کرد.
بیشتر بخوانید: انواع زخم ها و نحوه مراقبت و پیشگیری از آن‌ها
سوختگی شیمیایی یا chemical burn
سوختگی شیمیایی یا chemical burn از جمله شایع‌ترین سوختگی‌هایی هست برای افرادی که در معرض انواع مواد شیمیایی اسیدی و بازی، سموم مختلف از جمله سموم کشاورزی، تسلیحات شیمیایی تاول زا مانند گاز خردل و لوئیزیت و حتی برخی مواد شوینده که ما به مقدار زیاد با آن‌ها برخورد داریم.
شاید خیلی از افراد این حرف را تایید کنند هنگامی که مقدار زیادی لباس با مواد شوینده شسته می‌شود پوست دست‌ها دچار حساسیت و سوزش و قرمزی می‌شود که این خود تاییدی بر شروع مراحل ابتدایی زخم سوختگی یا به عبارتی سوختگی شیمیایی است ولی ابعاد گسترده‌تر از این نوع سوختگی را می‌توان در عکس‌های زمان جنگ و سوختگی‌های ناشی از حملات و تسلیحات شیمیایی دید.
نکته: سوختگی‌های شیمیایی نیز از درجه بندی استاندارد زخم‌های سوختگی پیروی می‌کند و می‌تواند در برخی موارد بسیار آسیب‌زا باشد.
چه افرادی در معرض خطر سوختگی شیمیایی قرار دارند؟
- کشاورزان
- مکانیک‌ها
- افراد نظامی
- کارشناسان آزمایشگاه‌ها
- لوله کش ها
- کارگران ساختمانی و کارخانه‌ها
توجه: از جمله افرادی که ممکن است حتی در خانه به دلیل برخورد با مواد شیمیایی شوینده دچار زخم سوختگی شیمیایی شوند خانم‌ها و کودکان به صورت خاص می‌باشند.
بیشتر بخوانید: ۱۱ بیماری شغلی شایع؛ اگر شاغل هستید این مقاله را تا آخر بخوانید
چه موادی باعث سوختگی شیمیایی می‌شوند؟
مواد معتددی هستند که در زندگی ما وجود دارند و ما ممکن است با آن‌ها مواجه شویم غافل از اینکه هر کدام از آن‌ها این استعداد را دارند که مارا با زخم‌های سوختگی مواجه سازند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- مواد شوینده
- مواد مورد استفاده در چاه باز کردن
- مواد شیمیایی ضدعفونی استخر
- گازهای ناشی از تسلیحات شیمیایی
- سیمان مرطوب
- آفت‌کش‌ها
- سفیدکننده‌ها
- اسید باتری
- پاک کننده رنگ‌ها و فلزات
علائم سوختگی شیمیایی ؟
سوختگی‌های شیمیایی متناسب با نوع و میزان ماده و محل درگیری در بدن می‌تواند آسیب‌های متفاوتی را برای افراد ایجاد کند
برای مثال سوختگی شیمیایی در پوست موجب ایجاد علائمی مثل تورم، قرمزی، التهاب، تاول و کنده شدن پوست می‌شود.
در ارگان‌های دیگر اما آسیب‌ها متفاوت خواهند بود برای مثال اگر مواد شیمیایی با چشم تماس پیدا کنند درد، تورم پلک، تاری
دید و در موارد شدیدتر از دست رفتن بینایی را شاهد خواهیم بود. اگر این مواد به هر علتی توسط فرد بلعیده شود اختلالاتی مانند سرفه، تنگی نفس، درد قفسه‌سینه، تورم راه هوایی، تنگی نفس، سوراخ شدن مری و معده و مشکل در صحبت کردن ممکن است رخ دهد.
برخی توصیه‌‌ها در صورت بروز سوختگی شیمیایی
در صورت تماس با هر گونه مواد شیمیایی که خاصیت خورندگی دارند مانند اسیدها و بازها و موادی که در بالا اشاره کردیم فورا عضو مورد نظر را بشویید و عضو مورد نظر را از مواد شیمیایی دور کنید و در صورتی که دچار بلع آن مواد شده‌اید فورا آب بنوشید در صورت ایجاد زخم سوختگی لباس‌های خود را از آن ناحیه دور کنید و در صورت آغشته بودن آن‌ها به مواد شیمیایی، لباس‌ها را جدا کنید.
در صورت بروز تنگی نفس شدید، درد و یا ترشحات زرد و یا سبز رنگ و یا آسیب چشمی سریعا به پزشک مراجعه کنید.
سوختگی در اثر آتش سوزی
شاید به جرات می‌توان گفت این نوع از سوختگی شایع‌ترین نوع در بین همه مردم می‌باشد به نحوی که در هر خانواده‌ای یک نفر وجود دارد که یک بار دچار سوختگی و زخم سوختگی ناشی از آن شده باشد. از جمله زمان‌هایی که می‌توان این حادثه و زخم‌های سوختگی را به تعداد زیاد دید هنگام مراسم چهارشنبه سوری است که در جریان جشن چهارشنبه آخر سال بر اثر بازی با مواد منفجره و آتش، تعدادی از هم‌وطنان ما دچار حوادث گوناگون می‌شوند و منجر به سوختگی وسیع و نقص عضو در این عزیزان می‌شود.
در زمان دچارشدن به حریق و آتش‌سوزی آسیب‌هایی به پوست وارد می‌شود که به آن زخم سوختگی می‌گویند، نحوه برخورد با هریک از این زخم ها متفاوت است و تا حد زیادی به درجه و وسعت سوختگی مرتبط است. به صورت کلی نیز زخم سوختگی به سه درجه کلی تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی هریک و نحوه‌ی برخورد با آن می‌پردازیم، با ما همراه باشید.
سوختگی درجه یک
در سوختگی درجه یک فقط لایه بیرونی پوست آسیب می‌بیند و علائمی مانند تورم، قرمزی و التهاب رخ می‌دهد و در ضمن هنگام بهبودی زخم سوختگی، پوست حالت پوسته پوسته به خود می‌گیرد.
مهم‌ترین نکات در ارتباط زخم سوختگی درجه یک
- دوره بهبودی زخم سوختگی درجه یک کوتاه بوده و معمولا بدون گذاشتن رد و اثری در طی هفت تا ده روز بهبود می‌یابد.
- سوختگی درجه یک معمولا با درمان خانگی بهبود می‌یابد و هر چه زودتر برای درمان آن اقدام کنید در مدت زمان کوتاه‌تری بهبود می‌یابد.
- در هنگام رخ دادن این نوع از آسیب به سرعت ناحیه آسیب دیده را به مدت حداقل پنج دقیقه زیر آب خنک بگیرید.
- از مُسکن‌ها و ضد درد مانند استامینوفن برای کنترل و مدیریت درد استفاده کنید البته نه آنقدر که دچار مسمومیت دارویی شوید.
- کرم‌ها و اسپری‌های بی‌حس کننده مانند لیدوکائین و ژل آلوئه‌ورا برای کنترل درد در پوست موثر است.
- استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک و پانسمان‌های غیرچسبان (دارای گاز وازلینه) می‌تواند از بروز عفونت جلوگیری کند.
سوختگی درجه دو
در سوختگی درجه دو بخش عمیق‌تری از پوست آسیب می‌بیند و تاول‌هایی ممکن است ایجاد شود که گاهی با ترکیدن این تاول‌ها زخم حالتی مرطوب به خود می‌گیرد و به مرور با خشک شدن زخم، لایه‌ای زخیم ار پوست مانند دلمه در آن ناحیه اتفاق می‌افتد. از دیگر علائم این نوع از سوختگی می توان به قرمزی و سوزش شدید در ناحیه درگیر اشاره کرد.
مهم‌ترین نکات در زخم سوختگی درجه دو
- از گذاشتن پنبه و هرگونه مواد مشکوک و یا خانگی بر روی زخم همانند زخم سوختگی درجه یک، جدا خودداری کنید زیرا که این کار ریسک عفونت را به شدت بالا می‌برد.
- زخم سوختگی درجه دو معمولا طی دو تا سه هفته طول می‌کشد تا بهبود یابد و اغلب بدون ایجاد جای زخم و با تغییر رنگدانه‌های پوستی بهبود می‌یابند.
- هر چه عمق درگیری پوست و عمق تاول بیشتر باشد مدت زمان بهبودی افزایش می‌یابد و مراقبت بیشتری از نظر کنترل عفونت را می‌طلبد.
- برای کنترل عفونت پس از شستشوی زخم سوختگی باید آن را به خوبی با گاز استریل خشک کرد سپس با توجه به اینکه سطح زخم ممکن است مرطوب باشد ابتدا یک گاز وازلینه را بر روی آن گذاشته سپس گازهای استریل را روی آن گذاشته و سپس باید با باند آن را بانداژ کرد.
- ناحیه آسیب دیده را پنج تا پانزده دقیقه زیر آب سرد قرار دهید ولی از گذاشتن یخ بر روی بافت آسیب دیده خودداری کنید زیرا موجب افزایش آسیب به بافت خواهد شد.
- گاهی بنا به نظر کارشناس زخم و پزشک استفاده از پمادهای آنتی‌بیوتیک بر روی تاول‌ها می‌تواند برای جلوگیری از عفونت موثر باشد.
سوختگی درجه سوم
و اما سوختگی درجه سوم، می‌توان گفت اگر سوختگی درجه چهار را درنظر نگیریم سوختگی درجه سه شدیدترین نوع سوختگی که همه‌ی لایه‌های پوستی را در برمی‌گیرد، تصور عامه مردم این است که این نوع از سوختگی بسیار دردناک است ولی واقعیت این است در این سوختگی به دلیل ازبین رفتن و یا آسیب اعصاب و یا پایانه‌های عصبی دردی توسط بیمار حس نخواهد شد.
مهم‌ترین نکات زخم سوختگی درجه سوم
- از علائم این آسیب می‌توان به پوست با رنگ مومی و سفید، ذغالی و قهوه‌ای تیره و هم چنین بافت چرمی و با تورم زیاد و ایجاد تاول اشاره داشت.
- لطفا به هیچ عنوان به فکر درمان این نوع از سوختگی در خانه نباشید و خیلی سریع به اورژانس بیمارستانی که مرکز بررسی سوختگی و سوانح است مراجعه کنید.
- زخم سوختگی درجه سوم بدون جراحی به مرور بهبود خواهند یافت البته با مراقبت‌های خاص پزشکی و درمان‌های مختلف ولی جای جوش‌خوردگی و جمع شدگی زخم باقی می‌ماند و هیچ بازه زمانی مشخصی نمی‌توان برای بهبود خود به خودی این درجه از سوختگی متصور بود.
- در هنگام دچار شدن به این نوع از سوختگی لباس‌های خود را از تن درنیارید ولی سعی کنید که لباس ها به محل زخم نچسبد و و تا زمان رسیدن اورژانس عضو آسیب دیده را بالاتر از قلب نگه‌دارید.
بیشتر بخوانید: پانسمان زخم دیابتی؛ ۱۵ مراقبت قبل و بعد از آن
درمان زخم سوختگی در قزوین
درمان زخم سوختگی هم مانند سایر زخم‌ها نیازمند درمان اصولی است البته برای کسی که به سلامت و زیبایی خود اهمیت می‌دهد. در درمان اصولی زخم شما باید تحت نظارت یک پزشک و یا کارشناس زخم از داروها و پانسمان‌های نوین استفاده کنید تا ضمن درمان سریعتر، از عفونت و سایر عوارض احتمالی جلوگیری کنند. حال می‌توانیم همانند درمان سایر زخم‌ها برای درمان زخم سوختگی در قزوین این نوید را بدهیم که کارشناسان زخم نیتروطب همانند سایر اعضای این مجموعه آماده خدمت‌رسانی در منزل و یا در بیمارستان می‌باشند.
کلام آخر
در این مقاله سعی شد بررسی اجمالی در ارتباط با برخی از انواع سوختگی و درجه‌های مختلف سوختگی صورت گیرد ولی باید توجه داشت که روند پیشگیری و درمان و بهبود هریک از این آسیب ها خود یک مقاله جدا و با توضیحات بیشتر می‌طلبد ولی در این مقاله مهم‌ترین نکات گلچین شد تا به شما مخاطبین عزیز سایت نیتروطب ارائه شود. با آرزوی سلامتی شما، نیتروطب.
