دیازپام به عنوان یک بنزودیازپین، دارویی می‌باشد که کارش مهار سیستم عصبی مرکزی است. این ترکیب شیمیایی با تأثیرات آرام‌بخش، ضداضطراب و ضدتشنج شناخته شده است و در درمان اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی و بعضی اختلالات تشنجی به کار می‌رود. توجه به نوع بیماری، سن بیمار، دوز مصرفی مورد نیاز و… امری ضروری برای پزشکان محسوب می‌شود. اگر شما نیز از قرص دیازپام استفاده می‌کنید و از کاربرد یا عوارض آن هیچ اطلاعی ندارید بهتر است در ادامه مطالب همراه ما باشید تا شما را بیشتر با دیازپام آشنا کنیم.
داروی دیازپام چیست؟
دیازپام دارویی می‌باشد که پزشکان از آن برای درمان بیماری‌هایی همچون اختلالات خواب، اسپاسم عضلات و یا اختلالات ترس استفاده میکنند. علاوه بر موارد ذکر شده از این دارو برای جلوگیری از تشنج و تسکین اضطراب نیز استفاده میکنند. این دارو در بازار به شکل آمپول، قرص و فرم مایع خوراکی موجود است که پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار آن را تجویز می‌کند. قرص‌های دیازپام در دوزهای گوناگونی همچون ۲، ۵ و ۱۰ موجود هستند که در جعبه‌هایی به تعداد ۱۰۰ عدد، بسته بندی شده اند. دیازپام در دسته داروهای بنزودیازپین قرار داشته و باعث آرامش مغز و اعصاب می‌شود.
نکاتی درمورد مصرف داروی دیازپام
- قبل از شروع دوره‌ی مصرفی داروی دیازپام بهتر است راهنمایی ارائه شده توسط دکتر داروخانه را مطالعه نمایید و اگر در مورد طریقه‌ی مصرف با مشکل مواجه شدید از پزشک خود یا دکتر داروخانه سوال کنید.
- این دارو را طبق دستور پزشک و به صورت خوراکی بدون غذا یا همراه با غذا میل کنید.
- اگر از شربت دیازپام استفاده می‌کنید بهتر است دوز دارو را با پیمانه‌ی مخصوص اندازه‌گیری نمایید.
- به هیچ عنوان از قاشق‌های غذاخوری خانگی استفاده نکنید، چون ممکن است از مقدار معین دارو بیشتر استفاده کنید.
- اگر از این دارو برای درمان متمرکز استفاده می‌کنید، دوز مقرر را با مقداری خوردنی یا نوشیدنی مخلوط کنید. تمام مخلوط را به یک‌باره مصرف نمایید و برای وعده‌های بعدی آن را ذخیره نکنید.
- دوز مصرف داروی دیازپام به وضعیت بیماری، سن و پاسخ‌گویی بدن شما به درمان بستگی دارد.
- به طور خودسرانه مصرف این دارو را قطع نکنید، دوز مصرفی را افزایش نداده و بیشتر از مقدار تجویزی پزشک متخصص آن را مصرف نکنید. در صورت انجام چنین کار‌هایی وضعیت شما بهبود پیدا نمی‌کند بلکه خطر بروز عوارض جانبی بیشتر هم می‌شود. پس بهتر است در زمان مقرر مصرف دارو را متوقف کنید.
- اگر مصرف دیازپام را متوقف کردید به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر به طور ناگهانی مصرف این دارو را متوقف کنید ممکن است به عوارضی همچون گرفتگی شکمی و عضلانی، لرزش، تعریق بیش از حد، استفراغ، بی‌حسی، اضطراب و تشنج مبتلا شوید.
- ممکن است پزشک دوز مصرفی شما را به آرامی کاهش دهد. این امکان در صورتی که در دوزهای بالا یا برای مدت طولانی از این دارو استفاده می‌کردید بیشتر وجود دارد.
- اگر دیازپام برای مدت طولانی استفاده شود امکان دارد به خوبی قبل عمل نکند. اگر این دارو کارایی خود را از دست داد در این باره با پزشک خود صحبت کنید.
- در صورتی که پزشک برای شما داروی دیازپام را تجویز کرد توصیه می‌شود به طور منظم آن را مصرف کنید تا تاثیرگذاری آن افزایش یابد.
- اگر بیماری شما به حالت قبل از مصرف این دارو بازگشت یا حال‌تان بدتر شد حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگرچه این دارو می‌تواند به بسیاری از افراد کمک کند اما در بعضی مواقع نیز اعتیادآور است. در صورت اعتیاد به الکل یا مواد مخدر این امکان بیشتر می‌شود.
- برای جلوگیری از مشکلاتی همچون اعتیاد، توصیه می‌شود که داروی دیازپام را طبق تجویز پزشک مصرف کنید. درباره‌ی جزئیات بیشتر با دکتر داروخانه یا پزشک خود صحبت کنید.
- هنگام استفاده از دیازپام از نوشیدن آب گریپ‌فروت یا خوردن گریپ‌فروت خودداری کنید. چرا که مصرف گریپ‌فروت می‌تواند خطر ابتلا به عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد.
شیوه نگهداری دیازپام چگونه است؟
- بهتر است دیازپام را مطابق دستورالعمل‌هایی که بر روی محصول وجود دارد یا مطابق دستورات پزشک نگهداری کنید.
- این دارو باید در دمای اتاق یا پایین تر از ۳۰ درجه سانتی گراد و به دور از رطوبت و نور نگهداری شود.
- فرم مایع داروی دیازپام را به هیچ عنوان در فریزر نگهداری نکنید.
- دارو را به هیچ عنوان در حمام نگهداری نکنید.
- این دارو باید دور از دسترس کودکان و حیوانات باشد.
موارد مصرف قرص دیازپام
این دارو در کنترل اختلالات اضطراب یا برای درمان علائم قطع مصرف الکل و تسکین کوتاه مدت علائم اضطراب مصرف می‌شود. دیازپام تزریقی برای تنش قبل از عمل جراحی و تسکین اضطراب به عنوان پیش دارو مصرف می‌گردد. همچنین این دارو به عنوان داروی کمکی از راه تزریق وریدی قبل از برگرداندن ریتم طبیعی قلب، برای کاهش اضطراب مصرف می‌شود. دیازپام به عنوان داروی کمکی در درمان حملات صرعی و از راه خوراکی در اختلالات تشنجی استفاده می‌شود. همچنین این دارو به عنوان داروی کمکی در تسکین اسپاسم عضلانی اسکلتی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: استرس و اضطراب شدید؛ ۹ روش مقابله با آن + پادکست
موارد منع مصرف داروی دیازپام
این افراد نباید از دیازپام استفاده کنند:
- نارسایی شدید تنفسی
افرادی که مبتلا به نارسایی حاد تنفسی هستند مصرف این دارو توصیه نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: COPD؛ چگونه انسداد مزمن ریوی را در زمان کووید۱۹ مدیریت کنیم؟
- نارسایی شدید کبدی
در افرادی که نارسایی شدید کبدی دارند مصرف این دارو توصیه نمی‌شود.
- آپنه خواب
در بیمارانی که به آپنه خواب مبتلا هستند به خصوص اگر از تهویه کمکی استفاده نمی‌کنند مصرف این دارو توصیه نمی‌شود.
- افرادی که به سایر داروهای بنزودیازپین حساسیت دارند.
- افراد مبتلا به بیماری میاستنی گراویس که نوعی ضعف عضلانی غیر طبیعی می‌باشد.
- افراد مبتلا به اختلال وسواس یا ترس
- افرادی که به‌شدت بی قرار یا بیش فعال هستند.
- زنان باردار
بیشتر بخوانید: حمله پانیک چیست و چه علائمی دارد؟ ۶ نکته برای کاهش اختلال هراس
عوارض مصرف قرص دیازپام چیست؟
مانند سایر داروها مصرف دیازپام نیز عوارض جانبی خود را دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به سرگیجه، خواب‌آلودگی، لرزش و تار شدن دید اشاره کرد. اگر به این عوارض مبتلا شدید یا شدت آن‌ها افزایش پیدا کرد به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر پزشک برای شما این دارو را تجویز کرده است مطمئن باشید که فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. بهتر است بدانید بیشتر افرادی که داروی دیازپام را استفاده کرده اند، عوارض جدی آن را تجربه نکرده اند.
اگر به عوارض جانبی جدی این دارو مبتلا شدید هرچه سریع تر به سرعت پزشک خود اطلاع دهید. عوارض جانبی دیگر این دارو شامل ضعف، آشفتگی، اختلال حافظه، گیجی، توهم، افسردگی، بی‌قراری، مشکل در راه رفتن، مشکل در صحبت کردن، لرزش، ضعف عضلانی، زرد شدن رنگ چشم و پوست، مشکل در ادرار کردن، علائم عفونت همچون گلودرد مداوم، تب و لرز می‌باشد.
در صورت بروز عوارض بسیار خطرناکی همچون تنفس آهسته یا کند دمی به پزشک مراجعه کنید. همچنین لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی دیازپام بسیار کم می‌باشد. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی ای همچون خارش، علائم پوستی، گیجی شدید، تورم و اختلال تنفسی را مشاهده کردید از فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید.
تداخلات دارویی قرص دیازپام با ترکیبات دارویی دیگر
یکی از مسائل مهمی که در مورد مصرف دیازپام وجود دارد این می‌باشد که ممکن است تداخلات دارویی خطر ابتلای به عوارض جانبی را در شما افزایش دهد یا اینکه بتواند نحوه عملکرد دارو را تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است دیازپام را همراه بعضی از داروها همچون مهار کننده‌های مونوآمینواکسید، ضد دردهای مخدر، داروهای ضعیف کننده اعصاب مرکزی، ریفامپین، بیهوش کننده‌های مرکزی، ایزونیازید و متیل دوپا استفاده نکنید.
اگر قرار است عمل جراحی انجام دهید بهتر است مصرف این دارو را به کادر درمان و پزشک معالج اطلاع دهید، چرا که دیازپام فشار خون را کاهش داده و در حین عمل حراحی باعث شوک می‌شود. برخی از مواد همچون آنتی اسید‌ها می‌توانند جذب این دارو را به تاخیر بیندازند. مصرف دیازپام همراه با کارباماز باعث بروز اختلالاتی در متابویسم می‌شود. مصرف این دارو به هیچ عنوان در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود مگر اینکه به دستور پزشک متخصص باشد.
نحوه عملکرد دیازپام چگونه است؟
دیازپام به دسته ای از داروها به نام بنزودیازپین‌ها تعلق دارد که عملکرد مشابهی دارند. آن‌ها ساختار شیمیایی مشابهی داشته و اغلب برای درمان شرایط مشابه مورد استفاده قرار می‌گیرند. دیازپام فعالیت گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را بالا می‌برد. آمینوبوتیریک اسید یک ماده شیمیایی خاص که است می‌تواند سیگنال‌ها را به سراسر سیستم عصبی شما ارسال کند.
اگر گابا (یک میانجی عصبی مهم در سیستم عصبی مرکزی پستانداران) کافی نداشته باشید، ممکن است بدن شما در حالت هیجانی باشد و باعث اسپاسم عضلانی، تشنج یا اضطراب شود. زمانی که دیازپام را مصرف می‌کنید، GABA بیشتری در بدن خود خواهید داشت. این مسئله به کاهش اسپاسم عضلانی، اضطراب و تشنج شما کمک بسیار زیادی می‌کند.
اثر داروی دیازپام چقدر ماندگار است؟
مانند سایر بنزودیازپین‌ها آگونیست گیرنده‌های بنزودیازپینی است که با اثر بر روی گیرنده‌های گاما آمینوبوتیریک اسید و در نهایت ورود یون کلر به نورون‌ها اثرات خود را اعمال می‌کند. دیازپام می‌تواند از طریق دهان گرفته شود، به عضله تزریق شود، داخل روده وارد شود، به داخل ورید تزریق شود یا به عنوان اسپری بینی استفاده شود.
هنگامی که به رگ وارد شود، اثرات در یک تا پنج دقیقه آغاز می‌شود و تا یک ساعت ادامه پیدا می‌کند. از طریق دهان، اثرات بعد از ۱۵ دقیقه تا یک و نیم ساعت پس از مصرف آغاز می‌شود. هنوز به‌طور دقیق مکانیسم آرام بخشی آن مشخص نبوده و به نظر می‌رسد بر روی GABA در مغز تأثیر دارد. اینکه دیازپام چند روز در بدن ماندگاری دارد به موضوعات متفاوتی بستگی دارد. با این حال اثر والیوم در بدن حدود ۴۸ ساعت باقی می‌ماند.
هشدار‌های مهم در مورد مصرف قرص دیازپام
- قبل از این که بخواهید دیازپام را مصرف کنید باید سابقه پزشکی خود را به پزشک اطلاع دهید. اگر بیماری‌های خاصی همچون مشکلات کبدی، مشکلات تنفسی مانند نارسایی حاد تنفسی، حالات فوبیک، اضطراب، بیماری ضعف در عضلات، افرادی که اختلالات ذهنی دارند یا داشته اند و یا افرادی که بیماری سایکوز مزمن دارند باید حتما به پزشک اطلاع دهند.
- مصرف این دارو در افراد مسن و کسانی که از بیماری‌های کبدی و کلیوی رنج می‌برند باید تحت نظر پزشک باشد.
- به هیچ عنوان نباید دیازپام را خودسرانه مصرف کنید و یا به اطرافیانتان که علائم مشابه شما را دارند تجویز کنید.
- پزشکان برای پیشگیری از عوارض مصرف بلند مدت دیازپام، مقدار مصرف را به مرور زمان کاهش می‌دهند تا بیماران دچار آسیب نشوند.
- نباید انفوزیون وریدی دیازپام را در منزل یا در مکان‌های بدون تجهیزات انجام دهید، بهتر است برای انجام این کار باید به اورژانس مراجعه کنید.
- به هیچ عنوان نباید تزریق وریدی این دارو را سریع و یکجا انجام داد، چون این کار می‌تواند سبب ایجاد آپنه یا ایست قلبی شود، بلکه می‌بایست برای تزریق هر ۵ میلی گرم یک دقیقه زمان بگذارید.
- تزریق دیازپام بسیار حساس است، بنابراین تزریق آن نباید از طریق مچ پا یا مچ دست انجام شود.
- این نکته مهم را نیز به خاطر داشته باشید که تزریق عضلانی دیازپام زمانی توصیه می‌شود که بیمار نتواند این دارو را به صورت خوراکی یا وریدی مصرف کند.
- در زمان دوره مصرف دیازپام رانندگی نکنید و تا می‌توانید از انجام کار‌های سنگین خودداری کنید.
- دیازپام برای تسکین اختلالات خواب، اضطراب و اختلالات هراس تجویز می‌شود. همچنین این دارو به عنوان شل کننده ماهیچه اسکلتی و ضد تشنج نیز استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: تشنج؛ صفر تا ۱۰۰ آنچه که باید بدانیم
جمع بندی
حال که تا آخر این مقاله همراه ما بودید حتما متوجه شدید که دیازپام برای تسکین اضطراب، اختلالات هراس و اختلالات خواب تجویز می‌شود. همچنین این دارو به عنوان شل کننده ماهیچه اسکلتی و ضد تشنج نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با آرام کردن مغز و اعصاب کار کرده و متعلق به دسته ای از داروهای بنزودیازپین می‌باشد. توصیه ما بر این است که به هشدار‌های مصرفی این دارو دقت کرده و خودسرانه از استفاده آن خودداری نمایید.
