ریزش مو یا کچلی وضعیتی است که مردان و زنان در زندگی خود به دلیل‌های وابسته به سلامت، ژنتیک و داروها تجربه می‌کنند؛ اگر ریختن موها به‌دلیل استفاده از دارو باشد، مانند هر ریزش موی دیگر، بر اعتماد‌به‌نفس شما اثرگذار است؛ خبر خوب این است که در بیشتر موردها، پس از مصرف‌نکردن، برگشت‌پذیر است.
اگر می‌خواهید با این دارو و بیماری‌ها آشنا شوید، این مقاله از نیتروطب را بخوانید و در صورت داشتن هرگونه پرسشی با مشاوران ما در ارتباط باشید.
چگونه داروها باعث ریزش مو یا کچل شدن می شوند؟
داروها برای درمان بیماری‌ها کاربرد دارند، ولی گاهی‌وقت‌ها می‌توانند عارضه‌ی جانبی ناخواسته‌ای داشته‌باشند.
یکی از عارضه‌های جانبی شایع بسیاری از داروها، ریزش مو است؛ آن‌ها به فولیکول‌های مو آسیب می‌رسانند و رشد را در فازهای گوناگون مختل می‌کنند؛ در بیشتر موردها، باعث ریختن مو به‌صورت گذرا می‌شوند که پس از تنظیم‌کردن یا مصرف‌نکردن آن ازبین می‌رود.
دو گونه ریزش رخ می‌دهد که یکی از آن‌ها تلوژن‌افلوویوم (Telogen effluvium) یا ریزش موی کوتاه‌مدت است و در فاز استراحت فولیکول مو نمایان می‌شود؛ ولی رشد موهای جدید ادامه می‌یابد.
گونه‌ی دیگر، آناژن‌افلوویوم (Anagen effluvium) و طولانی‌مدت است، در فاز رشد مو به‌وجود می‌آید و باعث نازک‌شدن یا ریختن موهای دیگر بدن، مانند: ابرو و مژه‌ها می‌شود.
تلوژن‌افلوویوم شایع‌ترین ریزش مو از دارو است و بهطور معمول ۲ تا ۴ ماه پس از خوردن آن نمایان می‌شود؛ کسانی که مبتلا به تلوژن‌افلوویوم باشند، موهایشان ۳۰ تا ۷۰ درصد بیشتر از ۱۵۰-۱۰۰ تار مویی که بهطور معمول در روز ریخته می‌شود، می‌ریزد.
آناژن افلوویوم پس از چند روز تا چند هفته از مصرف دارو رخ می‌دهد و در کسانی که داروهای شیمی‌درمانی مصرف می‌کنند رایج است و باعث می‌شود بیشتر یا همه‌ی موهای سر، ابرو، مژه‌ها و موهای دیگر بدن خود را ازدست بدهند.
بیشتر بخوانید: کچلی یا ریزش مو و سریع ترین درمان آن در سال ۱۴۰۲
شدت ریزش مو از دارو به مقدار مصرف، گونه‌ی دارو و هم‌چنین حساسیت شما به آن بستگی دارد.
کدام داروها باعث ریزش مو می شوند؟
در اینجا بعضی از داروهایی که می‌توانند باعث ریزش مو شوند، آورده‌ایم:
ویتامین A
دوز بالای ویتامین A و داروهای به‌دست‌آمده از آن منجر به ریختن مو می‌شود.
بیشتر بخوانید: ویتامین A | صفر تا ۱۰۰ خواص، عوارض و مسمومیت آن
داروهای آکنه
ایزوترتینویین (isotretinoin) و ترتینویین (tretinoin) می‌تواند باعث ریزش مو شود و شاید عارضه‌های دیگری نیز وجود داشته‌باشد و بخواهید گزینه‌های درمانی دیگری را با متخصص پوست در‌میان بگذارید؛ شما می‌توانید در خانه‌ی خود و بدون هدردادن وقت با متخصصان نیتروطب در ارتباط باشید.
آنتی بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌های تجویزی منجر به نازک‌شدن مو به‌صورت کوتاه‌مدت می‌شوند؛ این داروها می‌توانند ویتامین B و هموگلوبین شما را کاهش دهند که باعث اختلال در رشد مو می‌شود؛ هموگلوبین و ویتامین B برای سلامت مو مهم است و آیا می‌دانستید با کم‌بودن هموگلوبین، دچار کم‌خونی و ریزش موهایتان می‌شوید؟
بیشتر بخوانید: ۱۲ نشانه کم‌خونی که حتما باید بدانید
ضد قارچ ها
داروهای ضد قارچ برای عفونت‌های قارچی مصرف می‌شوند و در بعضی مردم با ریزش مو پیوستگی دارد؛ داروی ضد قارچ وریکونازول (voriconazole) یکی از این درمان‌ها است که در گذشته با کچلی همراه بوده است.
داروهای ضد انعقاد
داروهای ضد انعقاد مانند هپارین (heparin) و وارفارین (warfarin) برای بیماری‌های قلبی، رقیق‌کردن خون و جلوگیری از لخته‌شدن آن استفاده می‌شود؛ این داروها باعث ریختن مو می‌شوند که پس از مصرف (به‌مدت ۳ ماه) آغاز می‌شود.
داروهای کاهش دهنده کلسترول
داروهای استاتین مانند سیمواستاتین (simvastatin) و آتورواستاتین (atorvastatin) گزارش شده‌است که ریزش مو را به‌همراه دارند.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی که برای درمان بیماری‌های خودایمنی مانند: (لوپوس (lupus) و روماتیسم مفصلی) و جراحی پیوند عضو استفاده می‌شوند، ریزش موهای شما را زیاد می‌کنند.
بعضی از این‌ها عبارتنداز: متوترکسات (methotrexate)، لفلونوماید (leflunomide)، سیکلوفسفامید (cyclophosphamide)، و اتانرسپت (etanercept) .
داروهای ضد تشنج
داروهایی که از تشنج جلوگیری می‌کنند، مانند: والپروییک اسید (valproic acid) و تری‌متادیون (trimethadione)باعث می‌شوند موهای شما بریزند.
داروهای فشار خون
مسدودکننده‌های بتا، مانند موردهای زیر باعث ریختن مو می‌شوند:
- متوپرولول (metoprolol)
- تیمولول (timolol)
- پروپرانولول (propranolol)
- آتنولول (atenolol)
- نادولول (nadolol)
مهارکننده های ACE نیز می‌توانند منجر به نازک‌شدن موها شوند، مانند:
- انالاپریل (enalapril)
- لیزینوپریل (lisinopril)
- کاپتوپریل (captopril)
داروهای ضد افسردگی و تثبیت کننده های خلق و خو
مصرف این داروها مانند موردهای زیر ریزش مو را زیاد می‌کنند:
- پاروکستین هیدروکلراید (paroxetine hydrochloride)
- سرترالین (sertraline)
- پروتریپتیلین (protriptyline)
- آمی‌تریپتیلین (amitriptyline)
- فلوکستین (fluoxetine)
داروهای کاهش وزن
داروهای کاهش وزن مانند فنترمین (phentermine) باعث ریختن مو می‌شود، بنابراین بعضی از کسانی که این‌ها را مصرف می‌کنند، ریزش مو را گزارش کرده‌اند و می‌تواند به‌دلیل سوتغذیه باشد.
داروهای نقرس
گزارش شده‌است که داروهای نقرس مانند آلوپورینول (allopurinol) منجر به ازدست‌دادن موها می‌شود.
شیمی درمانی
داروهای شیمی‌درمانی که برای درمان سرطان و بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شوند، می‌توانند باعث آناژن‌افلوویوم شوند و موهای بدن، مژه و ابرو می‌ریزند؛ این داروها برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی در بدن شما کاربرد دارند، ولی به سلول‌های دیگری که به‌سرعت رشد می‌کنند، مانند ریشه‌ی موها نیز حمله کرده و آن‌ها را ازبین می‌برند؛ رشد دوباره پس از پایان درمان رخ می‌دهد.
برپایه‌ی گفته‌ی انجمن سرطان آمریکا، موها ۲ هفته پس از آغاز شیمی‌درمانی شروع به ریزش می‌کنند و پس از یک تا ۲ ماه با سرعت بیشتری می‌ریزند؛ ریزش مو در بیمارانی که ترکیبی از داروهای شیمی‌درمانی مصرف می‌کنند، شایع و شدیدتر از کسانی است که تنها از یک دارو استفاده می‌کنند.
داروهایی که باعث ریزش مو در خانم ها می شوند
هورمون‌درمانی می‌تواند باعث به‌هم‌ریختن تعادل هورمونی در زنان شود و باعث ریختن مو و طاسی همیشگی در آن‌ها شود.
مصرف قرص‌های پروژسترون و استروژن (درمان جایگزین هورمونی) ریزش مو را به‌همراه دارد؛ برای نمونه زنانی که جراحی هیسترکتومی (hysterectomy) انجام داده‌اند پس از آن نیاز به درمان جایگزین هورمونی دارند؛ هم‌چنین زنانی که عادت‌ماهانه‌ی آن‌ها قطع شده ممکن است به درمان جایگزین هورمونی نیاز داشته‌باشند.
داروهایی که باعث ریزش مو در مردان می شود
مردانی که داروی هورمونی خاصی مصرف می‌کنند، دچار ریزش مو یا برای همیشه، طاس می‌شوند؛ درمان جایگزین تستوسترون برای درمان تستوسترون پایین می‌تواند باعث ازدست‌دادن مو شود؛ استفاده از استروییدهای آنابولیک برای عضله‌سازی نیز می‌تواند باعث ریختن موها شود.
چگونه ریزش موی ناشی از مصرف دارو را درمان کنیم؟
باید هر دارویی را که مصرف می‌کنید، بررسی کنید و در مورد عارضه‌های جانبی آن با پزشک گفت‌وگو کنید؛ زمانی که ریختن مو به‌دلیل دارویی که استفاده می‌کنید رخ می‌دهد، پس از مصرف‌نکردن، موها خودبه‌خود رشد می‌کنند؛ اگر قطع دارو، ریزش مو را بهبود نبخشد، نیاز به درمان با دوتاستراید (dutasteride)، فیناستراید (finasteride)، ماینوکسیدیل (minoxidil) و لیزرتراپی دارید. یک روش که شاید به جلوگیری از ریزش مو در شیمی‌درمانی کمک کند، هیپوترمی پوست سر نامیده می‌شود و قراردادن کیسه‌های یخ روی پوست سر، چند دقیقه قبل و نیم ساعت پس از شیمی‌درمانی است.
خنک‌کردن پوست سر باعث کاهش جریان خون به فولیکول‌های مو می‌شود و ورود داروهای شیمی‌درمانی به سلول‌های فولیکولی را دشوارتر می‌کند. یکی از نگرانی‌های این تکنیک، خطر سرطان در پوست سر است، زیرا ممکن است این ناحیه به‌دلیل فشردگی عروق خنک‌کننده، دوز کامل دارو را دریافت نکرده‌باشد. به‌یاد داشته‌باشید بهطور معمول پس از شیمی درمانی، مو رشد می‌کند؛ ولی ممکن است بافت آن تغییر کند یا نازک بماند.
بنابراین تا اینجا گفتیم که بعضی داروها، مانند: ویتامین A، آنتی‌بیوتیک‌ها و شیمی‌درمانی می‌تواند باعث ریزش موی کوتاه‌مدت و برخی دیگر مانند: هورمون‌درمانی منجر به ازدست‌دادن موها بهطور دایمی می‌شود. در بیشتر موردها، پس از مصرف‌نکردن دارویی که باعث ریختن مو می‌شود، رشد مو به وضعیت پیشین خود بازمی‌گردد؛ هم‌چنین تنظیم‌کردن دوز آن، علامت‌های ریزش مو را کاهش می‌دهد.
فراموش نکنید هرگز مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید و شاید گزینه‌های دیگری با عارضه‌های جانبی کمتری وجود داشته‌باشد؛ شما می‌توانید در هر زمان از شبانه‌روز پرسش‌های خود را از پزشکان نیتروطب بپرسید و در خانه یا محل کار توسط آن‌ها ویزیت شوید.
