گروه ویتامینهای B از ۸ نوع ویتامین تشکیل شده‌اند، این گروه شامل یکی از مهم‌ترین ماده‌های مغذی بوده که از اهمیت بالایی در بدن برخوردار است و نقش مهمی در سایر اندام‌‌ها و سیستم‌ها دارد، ویتامینهای گروه B خاصیت‌های گواگونی دارند که با هم متفاوت است؛ اما با این حال در بدن همکاری می‌کنند. ما قصد داریم در این مقاله تاثیر کمبود ویتامین B را با شما به اشتراک بگذاریم با نیتروطب همراه باشید.
فهرست محتوای نوشته
ویتامین B چیست و عملکرد آن به چه صورت است؟
ویتامینهای گروه B از دسته ویتامینهای محلول در آب هستند، و از اهمیت بالایی برخوردارند، ویتامینهای گروه B نقش مهمی در ایفای فرآیند متابولیسم سلولی در بدن دارند. در ابتدای کشف ویتامینهای گروه B به‌نظر می‌رسید تنها یک نوع ویتامین B وجود دارد، اما در پی‌گذشت زمان شیمی‌دانان متوجه تفاوت‌هایی در نوع ساختار و ویژگی‌ها و کاربرد این دسته از ویتامین‌ها شدند و مابقی ویتامینهای این گروه را کشف کردند، که در ادامه به آن‌ها اسامی مختلفی دادند.
برای گرفتن مشاوره در رابطه با مصرف ویتامین‌ها می‌توانید از تیم نیتروطب کمک گرفته و با خیال راحت آن‌ها را مصرف کنید. تیم نیتروطب در زمینه‌های مختلفی فعالیت می‌کند، این موضوع بابت سهولت شما در نظر گرفته شده، نیتروطب در زمینه‌هایی مانند: مراقبت در منزل، مشاوره آنلاین، و فروش محصولاتی بهداشتی و درمانی فعالیت دارد.
همان‌طور که اشاره داشتیم ویتامینهای گروه B به صورت کلی در چرخه‌ی متابولیسم سلول‌ها فعالیت دارند و باعث رشد و تقسیم سلول‌ها در بدن می‌شوند که این امر به‌خاطر افزایش متابولیسم بعد از مصرف ویتامینهای گروه B می‌باشد، از دیگر فعالیت‌های که ویتامینهای گروه B در آن‌ها نقش دارند می‌توانیم به چند مورد دیگر اشاره کنیم مانند: کمک در عملکرد سیستم عصبی، سیستم دستگاه ایمنی بدن، سلامت پوست و ماهیچه‌ها، هم‌چنین این دسته از ویتامین‌ها باعث کاهش افسردگی و استرس، سلامت اعصاب و روان می‌شوند.
نکته: کسانی که ویتامین B بالایی در بدن خود دارند، در معرض خطر کمتری از ابتلا به سرطان ریه هستند تا کسانی که با کمبود آن مواجه هستند.
علائم و نشانه‌های کمبود ویتامینهای گروه B
اگر فردی باشید که از برنامه غذایی درست و خوبی استفاده می‌کنید، این دسته از ویتامین‌ها را به‌صورت کامل و روزانه دریافت می‌کنید و جای نگرانی برای این موضوع ندارید، اما اگر شما برنامه غذایی یک‌نواخت و کم‌تنوع دارید یا بیماری‌های خاص گوارشی داشته‌باشید، امکان دارد نشانه‌های کمبود این دسته از ویتامین‌ها در بدن شما نمایان شود، نشانه‌های کمبود ویتامینهای گروه B به‌طور کلی این موارد هستند:
- اسهال
- احساس بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- ترک‌های لب و دهان
- کم خونی
- کاهش تمرکز
- کاهش یادگیری
- حالت تهوع
- یبوست
- افسردگی
- زودرنجی
- راش‌های پوستی
- خستگی و ضعف بدنی
با دیدن این نشانه‌ها با پزشک خود صحبت کنید و مشاوره‌های لازم را بگیرید چرا که کمبود ویتامینهای B در بدن می‌توانند منجر به ایجاد بیماری‌های مختلفی در بدن شوند.
برخی از این بیماری‌ها:
- افزایش بیماری‌های سیستم عصبی
- بیماری‌های سیستم گوارشی
- اختلال یا بیماری‌های در پوست
- کم‌خونی
- افزایش احتمال بیماری‌های عفونی
بیشتر بخوانید: ۱۲ نشانه کم‌خونی که حتما باید بدانید
برخی از فواید ویتامینهای B
ویتامینهای گروه B بسیار مفیدند و برای پیش‌گیری از بیماری‌های مختلف می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. حفط سلامت و فعالیت‌های متابولسیم سلولی فقط چند نمونه‌ی کوچک از فعالیت‌های ویتامینهای گروه B به حساب می‌آیند، میتوان به دیگر فایده‌های این ویتامین‌ها اشاره داشت مانند:
- افزایش انرژی جسمانی
- افزایش حجم عضلانی
- تاثیر در اشتها
- عملکرد بهتر مغز
- هضم راحت‌تر غذا
- بینایی بهتر
- سلامت نورون های عصبی
- افزایش تولید هورمون‌ها و پیام رسان‌های عصبی
- بلوغ بهتر سلول‌های خونی
- تقویت فعالیت‌های سیستم ایمنی
- پیش‌گیری از عفونت‌ها
معرفی انواع ویتامینهای گروه B
به این دسته از ویتامین‌ها “ب کمپلس” گفته می‌شود، همان‌طور در همین مقاله به این موضوع اشاره کردیم بدن ما برای عملکرد بهتر سلول‌ها به گونه‌های مختلفی ویتامین گروه ب نیاز دارد، ویتامینهای گروه B در فرآیند تبدیل غذا به انرژی و تولید سلول‌های جدید خون نقش به‌سزایی دارند.
این دسته از ویتامین‌ها به ۸ نوع دسته بندی تقسیم می‌شوند:
- ویتامین B1 (تیامین)
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
- ویتامین B3 (نیاسین)
- ویتامین B5 (اسید پانتوتنیک)
- ویتامین B6 (پیریدو کسین)
- ویتامین B7 (بیوتین)
- ویتامین B9 (فولات)
- ویتامین B12 (کوبالامین)
این گروه از ویتامین‌ها در مجموع غذایی یافت می‌شوند و مردم می‌توانند با مصرف غذاهای مغذی ویتامین B مورد نیاز خود را دریافت کنند، هم‌چنین کسانی که مشکل کمبود ویتامین B دارند می‌توانند از مکمل‌ها استفاده کنند. کمبود ویتامینهای B در بدن باعث ایجاد بیماری‌های نظیر کم‌خونی و… می‌شوند.
هرکدام از ویتامینهای گروه ب چه وظیفه‌ای دارند؟
این گروه از ویتامین‌ها وظیفه‌ی مشخصی از قبل دارند و به طور خلاصه می‌توانیم بگویم: ویتامینهای (B1، B2، B5، B6) وظیفه تولید انرژی سلولی یا همان متابولیسم را دارند، هم‌چنین ویتامینهای (B1، B2، B6) در عملکرد بهتری سیستم عصبی نقش مهمی دارند. یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهای ویتامین B6 تقویت ناخن‌ها و کاهش نشانه‌های PMS می‌باشد، ویتامین B3 در پوست و ترمیم DNA ها نقش موثری دارد و ویتامین B7 در درمان ریزش مو کاربرد دارد و در پایان ویتامین B12 و B9 نیز برای تولید سلول‌های خونی از اهمیت بالایی برخودار بوده و برای این نوع مشکل‌ها از آن استفاده می‌شود.
کدام دسته از افراد دچار کمبود ویتامینهای ب می‌باشند؟
کسانی که در برنامه غذایی مصرفی خود از گوشت قرمز کمترین مصرف را دارند، احتمال با کمبود ویتامین B12 رو‌به‌رو خواهند شد چرا که منبع غنی ویتامین B12 گوشت و فرآورده‌های حیوانی مثل جگر هستند، البته همان‌طور که اشاره داشتیم پیروی نکردن از یک برنامه غذایی مناسب باعث کمبود این دسته از ویتامین‌ها می‌شود.
باید بدانید که فقط پیروی نکردن از برنامه غذایی باعث کمبود ویتامین نبوده و عوامل دیگری مانند: استفاده از نوشیدنی‌های‌الکلی، مصرف قرص‌های ضدبارداری و متفورمین و هم‌چنین افزایش سن از علت‌های کاهش ویتامینهای گروه B و دیگر ویتامین‌ها در بدن می‌باشد، یکی از بهترین روش‌ها برای جبران کمبود ویتامینهای B مصرف مکمل‌های “ب کمپلکس” می‌باشد اما قبل از مصرف مشاوره لازم از یک پزشک متخصص یا عمومی گرفته شود، شما می‌توانید برای دریافت مشاوره آنلاین از نیتروطب استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: کمبود ویتامین؛ ۸ نشانه که نشان از نیاز فوری می دهد
آیا بیماری‌ها باعث ایجاد اختلال در جذب ویتامینهای B می‌شوند؟
در برخی از بیماری‌ها این امکان وجود دارد که ویتامینهای گروه B جذب بدن فرد نشوند و با این روند پزشک با بررسی وضعیت برای بیمار دوز مورد نیاز مصرفی را برای فرد بیمار تعیین می‌کند یا این‌که برای فرد بیمار مکمل ویتامین مورد نظر را تجویز می‌کند، برخی از این بیماری‌ها:
- فرد مبتلا به ویروس HIV
- بیماری آرتریت روماتویید
- بیماری سلیاک
- بیماری کولیت اولسراتیو
- بیماری کرون
- فردی که نوشیدنی‌های الکلی می‌نوشد
- سندروم روده تحریک پذیر
- بیماری‌های کلیوی
ویتامین B1 (تیامین)
تیامین در قلب، کلیه، کبد و مغز وجود دارد و بدن ما برای انجام برخی از کارهای خود به تیامین نیاز دارد که میتوان به چند گزینه از آن اشاره داشته باشیم:
- تولید اسید چرب
- تولید یک سری از هورون‌های خاص
- تشکیل برخی از انتقال دهنده‌های عصبی
- تجزیه‌ی بهتر مولکول‌های شکر از غذا
برای این‌که تیامین مورد نیاز بدن خود را تامیین کنید باید برخی از غذاهای که در آن تیامین وجود دارد را مصرف کنیم، تیامین غنی در این غذاها موجود است:
- آجیل
- سویا
- لوبیا سیاه
- تخمه
- صدف سیاه
- ماهی قزل‌آلا
- تخمه
- گوشت خوک
- پاستا
- غلات صبحانه
- برنج
- نان و غلات
با وجود برنامه‌غذایی که نام بردیم کمبود تیامین بهندرت پیش می‌آید اما ممکن است کسانی که به الکل اعتیاد دارند، دیابتی‌ها، مبتلایان به ویروس HIV، کسانی که با مشکل نارسایی قلبی مواجه هستند، سالمندان و کسانی که جراحی بای‌پس معده انجام دادند تیامین مورد نیاز بدن خود را دریافت نکنند.
کمبود تیامین باعث بروز علامت‌های زیر می‌باشد:
- کاهش رفلکس
- کاهش توده عضلانی
- بروز مشکل قلبی
- مشکل حافظه‌ای یا گیجی در فرد
- کاهش وزن
- بی‌اشتهایی یا کم‌اشتهایی در فرد
- احساس مورمور شدن در دست و پا
بیشتر بخوانید: افزایش اشتها؛ ۱۶ راهکار عملی و موثر برای آن
ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
ریبوفلاوین یکی دیگر از ویتامینهای خانواده B بوده که کارهای مهمی را بر عهده دارد، ریبوفلاوین در تولید انرژی در بدن نقش دارد، هم‌چنین به بدن کمک می‌کند تا چربی، داروها و هورمون‌های استروییدی را به‌خوبی تجزیه کند. در بهبود عملکردی ویتامینهای B3 و B6 هم نقش موثری دارد.
ریبوفلاوین مانند تیامین و دیگر ویتامینهای گروه B در انواع مواد غذایی موجود بوده که می‌توانیم به موارد ریز اشاره کنیم:
- ماست و شیر
- بادام
- گوشت
- قارچ
- جو
- غلات صبحانه غنی‌شده
همان‌طور که در همین مقاله اشاره داشتیم مواد غذایی سرشار از انواع ویتامینهای گروه B هستند و کمبود آن‌ها بهندرت پیشمیآید. ریبوفلاوین هم مانند دیگر هم خانواده‌های خود بوده و کمبود آن شایع نیست؛ اما این موضوع در کسانی که دارای بیماری‌های خاصی هستند، صدق نمی‌کند و اکثر کسانی که با مشکل تیرویید سر و کار دارند، دچار کمبود ریبوفلاوین می‌شوند.
کسانی که دچار کمبود ریبوفلاوین هستند برخی علامت‌هایی دارند که می‌توانیم به آن اشاره کوتاهی داشته باشیم:
- ریزش مو
- التهاب و ترک خوردن لب
- زخم‌شدن گوشه‌ی لب
- اختلال پوستی
- ورم دهان و گلو
- قرمزی و خارش چشم
- کم‌خونی
- آب مروارید
- کاهش سطح آهن بدن
نکته: اگر در هنگام بارداری دچار کمبود ریبوفلاوین شوید، امکان ایجاد برخی بیماری‌های مادرزادی در جنین به‌شدت افزایش می‌یابد.
البته برخی نیز بیشتر در معرض کمبود ریبوفلاوین قرار دارند و تمام این‌ها به نوع برنامه غذایی و وضع زندگی آن‌ها مرتبط است که میتوان به مثال‌های زیر اشاره کنیم:
- وزشکارانی که در رژیم غذایی خود از گوشت و لبنیات یا مواد غذایی حیوانی مصرف نمی‌کنند.
- خانم‌های باردار یا شیرده یا به‌خصوص خانم‌های که از گوشت و شیر یا سایر لبنیات در رژیم غذایی خود استفاده نمی‌کنند.
- کسانی که از رژیم غذایی گیاهی استفاده می‌کنند و معتقد به استفاده نکردن از گوشت، شیر و سایر غذاهای حیوانی هستند.
ویتامین B3 (نیاسین)
بدن برای انجام برخی از فعالیت‌های مهم خود نیاز دارد که آنزیم‌ها، فعالیت‌های آن را مدیریت کند. نیاسین در بدن تبدیل به NAD می‌شود، NAD بخش مهمی از بیش از ۴۰۰ واکنش آنزیمی در بدن است. این آنزیم‌ها بسیاری از فعالیت‌های را در بدن انجام می‌دهند که می‌توانیم به برخی اشاره کنیم:
- تشکیل DNA در سلول
- فرایند متابولیسم در سلول‌های بدن
- تعامل سلولی
- تبدیل چربی و پروتیین به کربوهیدارت در کبد به نام گلوکونیوژنز
کمبود مصرف نیاسین باعث ایجاد مشکل‌های در بدن بوده، اگر بدن با کمبود نیاسین رو‌به‌رو باشد، فرد مبتلا به پلاگر می‌شود، پلاگر باعث بروز علامت‌های زیر می‌شود:
- افسردگی
- استفراغ
- اسهال
- سردرد
- خستگی مفرط
- قرمزی شدید زبان
- زمخت‌شدن و پینه‌بستن پوست
- ایجاد لکه‌های روی پوست که در معرض آفتاب قرار دارند
کمبود نیاسین در بدن جدی است و باعث ایجاد مشکل‌های حاد در بدن می‌شود، برخی از این مشکلات را می‌توانیم نام ببریم:
- مشکلاتی در حافظه
- تغییرات در رفتار
- اقدام به خودکشی
- کاهش اشتها
- مرگ
کسانی که دچار برخی بیماری که نام می‌بریم هستند در معرض کمبود نیاسین می‌باشندمانند: مبتلایان به بیماری HIV (ایذر)، بیماری هارت اپ، بیماری التهاب معده، سوء تغذیه، اعتیاد به الکل، کم‌اشتهایی عصبی و سندرم کارسینویید اگر در این وضعیت‌ها قرار دارید، به پزشک مراجعه کنید.
نیاسن در کدام غذاها وجود دارد؟
نیاسین نیزمانند دیگر هم‌خانواده‌های خود در آجیل و برگ‌های گیاهی، غلات و حبوبات یافته می‌شود اما نیاسین موجود در این گروه به‌راحتی در بدن قابل استفاده نبود، جای نگرانی برای این موضوع نیست؛ نیاسین در مواد غذایی دیگر همانند گوشت‌ها وجود دارد؛ گوشت ماهی و مرغ که نیاسین موجود در آن‌ها به‌راحتی در بدن قابل هضم بوده و بدن به آسانی از آن استفاده می‌کند.
ویتامین B5 (اسید پانتوتنیک)
یکی دیگر از ویتامینهای مفید گروه ب، پانیوتنیک است، اسید پانتوتنیک به فرآیند کمک به آنزیم‌ها و ساخت پروتیین و چربی‌های جدید در بدن به کار می‌آید، دیگر فعالیت اسید پانتوتینک در گلبول‌های قرمز صورت می‌گیرد، به طوری که گلبول‌های قرمز در تمام بدن اسید پانتوتینک را حمل می‌کند تا در بدن تولید انرژی و فعالیت‌های متابولیسم حاوی از مواد مغذی به طور درست صورت بگیرد.
اسید پانتوتنیک در چه مواد غذایی یافته می‌شود؟
اسید پانتوتنیک در بیشتر خوراکی‌ها یافته می‌شود؛ اما مقدار آن بسیار کم بوده، اما اسید پانتوتنیک موجود در برخی از مواد غذایی بیشتر بوده که می‌توانیم به موراد زیر اشاره کنیم:
- آووکادو
- مرغ
- جگر گاو
- تن ماهی
- قارچ
- تخمه
- غلات صبحانه
کمبود اسید پانتوتنیک همانند ویتامینهای B1 و B2 بهندرت پیش می‌آید و همان‌طور که اشاره داشیتم اسید پانتوتنیک در بیشتر غذاها یافت‌می‌شود. با این حال کسانی که کم‌اشتهایی و دچار سوء تغذیه هستند ممکن است از کمبود اسید پانتوتنیک رنج ببرند.
کسانی که دچار کمبود اسید پانتوتنیک هستند، در بدنشان دچار کمبود مواد مغذی نیز می‌شوند و این موضوع خود را با نشانه‌هایی نیز نشان می‌دهد که می‌توانیم به آن‌ها اشاره کنیم:
- سردرد
- بی‌اشتها
- کج خلقی
- سوزش دست و پا
- احساس بی حسی در بدن
- پریشانی در خواب
ویتامین B6 (پیریدوکسین)
بدن برای انجام کلی فعالیت و واکنش‌های آنزیمی به پیریدوکسین نیاز دارد، پیریدوکسین در فعالیت بیش از ۱۰۰ نوع آنزیم نقش موثر دارد، بدن ما برای انجام برخی کارها به پیریدوکسین نیاز دارد همانند:
- عملکرد سیستم ایمنی
- متابولیسم اسید آمینه
- تجزیه‌ی کربوهیدات و چربی
- رشد مغز
کمبود ویتامین B6 به اختلال سیستم عصبی، افسردگی، گیجی، ورم زبان، کم‌خونی و پوسته‌پوسته‌شدن لب و ترک گوشه‌ی دهان مرتبط است و کسانی که وضعیت‌های زیر را دارند، در معرض کمبود پیریدوکسین یا همان ویتامین B6 قرار دارند:
- افرادی که عمل پیوند کلیه انجام داده‌اند
- افراد مبتلا به بیماری کولیت اولسراتیو
- افراد مبتلا به بیماری کرون
- افراد مبتلا به بیماری کلیوی
- افراد مبتلا به بیماری سلیاک
- اختلالات خودایمنی
- اعتیاد به نوشیدنی‌های الکلی
چه غذاهای در خود ویتامین B6 دارند؟
پیریدوکسین مانند دیگر ویتامینهای گروه B در موارد غذایی بسیار یافته می‌شوند و غنی‌ترین منابع پیریدوکسین در مواد غدایی گیاهی و گوشتی بوده که شامل موارد زیر می‌باشد:
- غلات صبحانه
- سیب زمینی
- نخود
- گوشت دام‌های مختلف
- گوشت مرغ
- تن ماهی
- ماکیان
- ماهی سالمون
ویتامین B7 (بیوتین)
بیوتین یکی دیگر از ویتامینهای گروه B بوده و در صنعت بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، تولیدکنندگان کرم‌های پوستی و محصول‌های مو و ناخن در ترکیب خود از بیوتین استفاده می‌کنند. البته مصرف زیاد بیوتین تاثیر بیشتری بر روی مو و پوست نداشته و سازمان ملی بهداشت این موضوع را تایید می‌کند. در کنار این موضوع کاربرد بیوتین در بدن به چند مورد دیگری نیز ختم می‌شود:
- همانندسازی DNA
- تجزیه‌ی چربی‌ها
- تجزیه‌ی کربوهیدرات‌ها
- تجزیه‌ی پروتیین‌ها
علائم کمبود بیوتین در بدن چیست؟
کمبود بیوتین نیز مانند سایر دیگر ویتامینهای B بهندرت پیشمیآید، اما هم‌چنان کسانی در معرض خطر کمبود این نوع ویتامین قرار دارند، در این مورد بیشتر می‌توانیم به زنان باردار یا شیرده اشاره داشته باشیم، البته کسانی که دچار اختلال متابولیسمی به نام نقص بیوتین‌آز هستند و کسانی که دچار اعتیاد به مصرف نوشیدنی‌های الکلی می‌باشند نیز در معرض خطر کمبود بیوتین قرار دارند.
نشانه‌های کمبود بوتین موارد زیر می‌باشد:
- افسردگی
- خستگی‌های مفرط
- نازک شدن مو
- ناخن‌های ضعیف و شکننده
- ایجاد جوش در ناحیه دهان، چشم و بینی
بیوتین در کدام غذاها یافته‌می‌شود:
- تخم مرغ
- تخمه
- ماهی سالمون
- گوشت دام
- گوشت گاو
نکته: صحبت‌هایی مبتنی بر این بوده که بیوتین به بهبود پسوریازیس کمک می‌کند.
ویتامین B9 (فولات)
فولات یکی دیگر از ویتامینهای خانواده B بوده و نام دیگر فولات ویتامین B9 است، البته فولیک‌اسید که در بیشتر خوراکی‌ها و برخی از مکمل‌ها موجود است. برای خانم‌های باردار که در این دوران نمی‌توانند به حد کافی و مورد نیاز از سبزیجات که شامل این ویتامین بوده، استفاده کنند، تحت نظر پزشک پیشنهاد می‌شود تمام خانم‌های باردار در کنار رژیم غذایی که دارای مقدار زیادی فولات است روزانه ۴۰۰ میلی‌گرم فولیک اسید مصرف کنند.
این موضوع اگر به‌درستی مصرف شده‌باشد و میزان فولات در دوران بارداری به‌حد کافی باشد از خطرهایی مانند بیماری‌های مادرزادی نظیر مشکل مغزی و نخاعی را در کودکان به‌شدت کاهش داد و موثر واقع می‌شود. البته تنها کاربرد این ویتامین این نبوده و کاربردهای دیگری دارد:
- تقسیم‌های سلولی
- تکثیر DNA
- فرآیند متابولیسم اسید آمینه
- فرآیند متابولیسم ویتامین‌ها
کمبود فولات نیز همانند دیگر ویتامینهای گروه B شایع نبوده و بهندرت پیشمیآید، با افزودن فولیک‌اسید به غلات با کمبود آن مقابله شده با این حال احتمال کمبود فولات در برخی وجود دارد برخی از نشانه‌های کمبود فولات:
- آبسه‌ی زبان یا دهان
- تپش قلب
- تغییر مو، پوست و ناخن‌ها
- کج‌خلقی
- سردرد
- ضعف
همان‌طور که اشاره داشتیم اداره غذا و دارو به خانم‌های باردار پیشنهاد می‌کند در دوران بارداری و حتی قبل این دوران مصرف فولات را در خود بالا ببرند و هرروز از مکمل‌های فولیک اسید استفاده کنند. البته افرادی که دچار برخی بیماری یا مشکلات هستند نیز نیاز به مصرف بیشتری فولات دارند که می‌توانیم به موارد زیر اشاره کوچکی داشته باشیم:
- کسانی که به نوشیدنی‌های الکلی اعتیاد دارند
- بیماری‌های که در جذب گوارشی اختلال ایجاد می‌کند
- بیماری سلیاک
کدام موادغذایی دارای فولات هستند؟
همان‌طور اشاره داشتیم اداره‌ی غذا و دارو از تولیدکنندگان درخواست داشته که در تولید غلات استاندارد و غلات غنی شده فولیک‌اسید اضافه کنند تا با مصرف این مورد مقدار فولات در بدن مصرف‌کنندگان کاهش نیابد و این موضوع از خطر آسیب یا نقص لوله‌ی عصبی را کاهش می‌دهد.
در برخی از مواد غذایی نیز فولات به صورت طبیعی وجود دارد که می‌توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:
- آووکادو
- آب‌پرتقال
- آجیل
- پاپایا
- تخم مرغ
- سبزیجات با برگ‌های پررنگ‌تر
- لوبیا
- جگر گاو
این را به‌خاطر داشته‌باشید که مصرف پیش‌گیرانه فولیک‌اسید نباید بیشتر از ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز باشد، این موضوع به‌خاطر مانع شدن از بروز نشانه‌های کاهش کمبود ویتامین B12 (کوبالامین) بوده، کاهش کوبالامین باعث آسیب‌های همیشگی در سیستم اعصاب و روان است.
ویتامین B12 (کوبالامین)
آخرین ویتامین از خانواده‌ی ویتامینهای B کوبالامین یا همان ویتامین B12 بوده که فعالیت‌های مهم و ضروری به آن بستگی دارند، کوبالامین درون خود ماده‌ی معدنی کبالت دارد بدن در انجام برخی از فعالیت‌ها به کوبالامین وابسته است نظیر:
- ترکیب DNA
- تولید گلبول‌های قرمز خونی جدید
- پیش‌گیری از ک‌خونی
- بهبود در عملکرد مغز
- متابولیسم چربی‌ها
- متابولیسم پروتیین‌ها
- افزایش و بهبود در فرآیند یادگیری
- جلوگیری از افسردگی
کوبالامین به‌طور طبیعی در مواد غذایی حیوانی وجود دارد، اگر جز دسته از کسانی هستید که از فرآورده‌های حیوانی استفاده نمی‌کنید، پیشنهاد ما به شما مصرف مکمل‌های B یا غذاهایی غنی‌شده همانند غلات صبحانه و مخمر غذایی می‌باشد.
همان‌طور که ذکر کردیم کوبالامین به صورت طبیعی در برخی از مواد غذایی وجود دارد به‌طور مثال:
- شیر و ماست و سایر لبنیات
- جگر مرغ
- جگر گاو
- ماهی قزل‌آلا
- ماهی ستردین
- ماهی تن
- ماهی سالامون
- شاه ماهی
- بوقلمون
- گوشت بره
- گوشت گاو
- فیله گاو
کمبود کوبالامین چه مشکلاتی با خود به همراه دارد و علائم کمبود آن چیست؟
کمبود کوبالامین در بدن باعث ایجاد کم‌خونی نوع مگالوبلاستیک می‌شود، علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین B12 موارد زیر می‌باشد:
- افسردگی
- بی اشتهایی
- یبوست
- خستگی مفرط
- مشکل حافظه‌ای
- احساس بی حسی در دست و پا
- کاهش وزن
کسانی که دارای بیماری زیر می‌باشند در معرض خطر کمبود کوبالامین هستند و باید برای کاهش و جبران کمبود آن به پزشک مراجعه کنند، اگر امکان مراجعه‌ی حضوری را ندارید جای نگرانی نیست؛ نیتروطب می‌تواند مشاوره پزشکی آنلاین و دیگر خدمات پزشکی در منزل را ارایه بدهد.
کسانی که در معرض خطر کمبود کوبالامین قرار دارند عبارتند:
- سالمندان به‌ویژه بالای ۶۰ سال
- کسانی که از رژیم غذایی گیاهی استفاده می‌کنند
- زنان باردار
- بیماران سلیاکی
- بیماران کرون
- کسانی که سوء هاضمه دارند
- کسانی که جراحی معده داشته‌اند
مصرفی برخی داروها باعث کاهش سطح ویتامین B12 در بدن است، این داروها نظیر: امپرازول، لانسوپرازول، پپسید، زانتاک و متفورمین است.
نکته: اگر خانم بارداری هستید یا فردی هستید که از رژیم غذایی گیاهی مصرف می‌کنید؛ باید برای جبران کمبود ویتامین B12 به پزشک مراجعه کنید با این کار دوز مناسب مصرفی روزانه شما توسط پزشک تشخیص داده‌می‌شود و از کاهش کمبود ویتامین B12 به‌راحتی جلوگیری خواهید کرد.
پزشکان در اولین مرحله برای جلوگیری از کمبود ویتامین B12 سعی بر این دارند که این کمبود را توسط رژیم غذایی مناسب برطرف کنند و اگر این امکان فراهم نباشد، بهترین گزینه برای برطرف کردن کمبود کوبالامین مکمل‌های B12 می‌باشد، مصرف این نوع مکمل‌ها باید با تشخیص پزشک و تعیین دوز مصرفی صورت بگیرد.
معرفی مکمل‌های ویتامین B
ویتامین B که به عنوان مکمل مولتی‌ویتامین و تکی شناخته شده‌اند و درون خود مقداری از ویتامینهای خانواده B را دارا هستند و می‌تواند مقدار مورد نیاز روزانه هر فرد به ویتامین را تامین کنند. برای جبران کمبود هر کدام از ویتامینهای گروه B می‌توانید به صورت جدگانه از مکمل‌های B استفاده کنید.
به‌طور کلی بیشتر مبتلایان به کمبود ویتامینهای B، بدون اطلاع از این موضوع به زندگی خود ادامه می‌دهند. مصرف درست “ب کمپلکس” گزینه‌ی مناسبی برای تمام کسانی که کمبود ویتامین ب ندارند، می‌باشد. بهترین زمان برای مصرف مکمل ب کمپلکس در روز و همراه صبحانه می‌باشد، چرا که ویتامینهای ب نقش موثری در فرآیند متابولیسم و تولید چرخه‌ی انرژی در بدن دارند. مصرف شبانه ب کمپلکس باعث اختلال در خواب شده و چرخه‌ی خواب و بیداری را به‌هم می‌ریزد.
آیا مصرف بیش از اندازه ویتامینهای ب عوراضی جانی با خود دارد؟
پاسخ این سوال “بله” است، مصرف پیرودوکسین بیش از حد باعث وابستگی و بروز تشنج می‌شود؛ این تشنج وابسته به پیرودوکسین است و در کودکان بیشتر مشاهده‌می‌شود. پس مصرف به‌اندازه‌ی این ویتامین اهمیت دارد و باید از مصرف خودسرانه‌ی این ویتامین و B Complex در کل خودداری کرد. برای تنظیم دوز مکمل‌ها می‌توانید به پزشک خود مراجعه کنید یا از مشاوره‌ی پزشکی آنلاین نیتروطب بهره بگیرید.
امیدواریم با خواندن این مقاله اطلاعات کاربردی و مفید بدست‌آورده باشید، با نیتروطب یک قدم نزدیک‌تر از همیشه به سلامتی.
