لرزش دست؛ اختلالی در زندگی روزمره یا نشانه ای از بیماری؟

لرزش دست یکی از رایج‌ترین مشکلات می‌باشد که امروزه طیف‌های سنی گوناگونی از جامعه، درگیر آن هستند. به طوری که ما شاهد مراجعه اکثر افراد به متخصص مغز و اعصاب با شکایت از مشکل لرزش دست، هستیم.

این عارضه، سن و سال منحصر به فردی نداشته و در هر طیف سنی دیده می‌شود. به طور مثال هم یک نوجوان می‌تواند مراجعه کننده باشد و هم یک پیرمرد و یا حتی یک کودک از لرزش دست می‌تواند رنج برد. معمولا این مشکل در افراد پیر تر، بیشتر نمایان می‌شود. بررسی دلایل به وجود آمدن لرزش دست بسیار مشکل و پیچیده می‌باشد.

چرا که لرزش دست‌ها هم می‌تواند به خاطر فاکتورهای گوناگونی باشد و هم می‌تواند هیچ علت خاصی نداشته باشد. اغلب، این عارضه علامت خطرناکی از یک بیماری نیست و با شیوه‌های مختلفی که در ادامه توضیح خواهیم داد، به آسانی قابل کنترل می‌باشد. حتی در اکثر موارد دیده می‌شود که فرد توجهی به لرزش دست‌های خود ندارد و زندگی معمولی خود را ادامه می‌دهد.

ولی با همه این‌ها، این بیماری می‌تواند در زندگی روزمره و عادی یک فرد تاثیر منفی بگذارد و کارهای روزانه او را دچار مشکل کند. اگر شما نیز به این عارضه دچار هستید توصیه می‌کنیم تا آخر این مقاله با ما همراه شوید چراکه ما در این مقاله قصد داریم شما را به صورت کامل با لرزش دست، انواع،‌ دلایل و راه‌های درمان آن آشنا کنیم.

لرزش دست چیست؟

یکی از معمول‌ترین عللی که افراد به متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کنند، لرزش دست می‌باشد. این لرزش دست عارضه خطرناکی نیست ولی می‌تواند موجب شود تا انجام کارهای روزانه فرد دچار مشکل شود. بنابراین اینجا است که فرد نیاز می‌بیند به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند. این لرزش موقعی مشخص می‌گردد که فرد دست خود را به جلو دراز می‌کند.

 لرزش دست یکی از رایج‌ترین بیماری‌های حرکتی مغز و اعصاب می‌باشد که در آن ماهیچه‌های دست به صورت ریتمیک و غیر ارادی دچار انقباض می‌گردند. ترمور یا لرزش می‌تواند در هر قسمتی از بدن رخ بدهد ولی معمولاً آن را در دست‌ها مشاهده می‌کنیم. به ویژه موقعی که فرد دچار استرس یا عصبانیت می‌شود.

لازم به ذکر است که ترمور نام بیماری لرزش دست می‌باشد. ۲۰ نوع لرزش دست یا ترمور وجود دارند.

دلایل لرزش دست

دلایل مختلفی موجب این عارضه می‌شوند که برخی از این دلایل شامل موارد زیر می‌باشند:

• وجود اختلال حرکتی

اگرچه لرزش دلیل عصبی دارد، ولی با بیماری پارکینسون فرق دارد.

وقتی دلیل پارکینسون نباشد، بیشترین لرزش موقعی به وجود می‌آید که برای نگه داشتن اندام‌های خود در مقابل گرانش یا حرکت آن‌ها از نقطه A به نقطه B از ماهیچه‌ها استفاده کنید. موقع بالا بردن دست‌ها یا انجام حرکاتی همچون ریختن مایعات، نوشتن، خوردن و نوشیدن، این امکان وجود دارد که دست‌های شما دچار لرزش شوند. ممکن است لرزش دست ابتدا در یک دست یا هر دو دست به صورت خفیف نمایان شده و بعد از آن به مرور شدت یابد.

کارشناسان دلیل این عارضه را هنوز نمی‌دانند، ولی احتمالاً علت آن یک عامل ژنتیکی قوی می‌باشد. چرا که معمولاً در بین اعضای خانواده مشاهده می‌شود.

• ابتلا به بیماری پارکینسون یا بیماری مغزی دیگر

بیماری‌های بیشتری وجود دارند که موجب لرزش دست‌ها می‌شوند. اولین چیزی که موقع فکر کردن به لرزش، به ذهن می‌آید، بیماری پارکینسون می‌باشد. ولی لرزش ناشی از بیماری پارکینسون، معمولاً موقع استراحت بدتر می‌شود.

لرزش دست ناشی از بیماری پارکینسون، موقعی که دست‌ها کاملاً در حالت استراحت می‌باشند، به طور مثال موقعی که تلویزیون تماشا می‌کنید، هنگام راه رفتن با بازوهای باز در کنار پهلوها بیشتر خود را نشان می‌دهد. این لرزش اغلب برای چند سال تنها در یک طرف بدن باقی می‌ماند و شروع آن در طرف دیگر معمولاً اندکی زمان می‌برد.

بیشتر بخوانید: پارکینسون؛ صفر تا ۱۰۰ آنچه که باید بدانیم

بعضی بیماری‌های دژنراتیو مغزی همچون آتروفی سیستم چندگانه، دژنراسیون کورتیکوبازال یا فلج فوق هسته‌ای پیشرونده در ابتدا مانند بیماری پارکینسون به نظر می‌رسند ولی به طور متفاوتی پیشرفت می‌کنند. لازم به ذکر است این بیماری‌ها کمیاب‌تر از بیماری پارکینسون می‌باشند.

ناگفته نماند که سایر بیماری‌های مغزی همچون مولتیپل اسکلروزیس سکته مغزی آسیب مغزی تروماتیک، نیز می‌توانند موجب این عارضه گردند.

• پایین بودن قند خون یا هیپوگلیسمی

با کاهش قند خون فرد احساس لرز، گرسنگی و سبکی سر می‌کند. به این وضعیت هیپوگلیسمی گفته می‌شود. ممکن است این حالت برای فردی که مدتی غذا نخورده رخ بدهد، ولی کاهش شدید قند خون، می‌تواند برای افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، خطر مرگ را به همراه داشته باشد.

• مصرف داروهای خاص

لرزش دست، چه خفیف باشد، چه متوسط و چه شدید، عوارض جانبی اکثر داروها می‌باشد. بعضی از شایع ترین این داروها، داروهایی می‌باشند که برای درمان مشکلات سلامت روان تجویز می‌گردند، همچون انواع گوناگون داروهای استنشاقی مورد استفاده برای آسم و داروهای ضد افسردگی.

• مصرف بیش از حد کافئین یا الکل

اگر اندکی بیش از اندازه قهوه‌ یا محرک‌های دیگر مصرف کرده باشید، این امکان وجود دارد که احساس عصبانیت کنید. کافئین می‌تواند موجب تحریک بدن و حرکت عضلات در ترتیبی نادرست گردد.

اگه خیلی کم و هرزگاهی نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنید، لرزش دست در شما به وجود نمی‌آید ولی مصرف بیش از اندازه آن بدن را به مصرف الکل وابسته می‌کند.

بیشتر بخوانید: کافئین؛ صفر تا ۱۰۰ فواید و مضرات + مقادیر مجاز مصرف

اگر بدن به مصرف الکل وابسته شود، با متوقف کردن مصرف آن تعادل مغز به هم می‌ریزد.

 به آن مانند تعادل گاز ترمز فکر کنید در حالتی که الکل کم است، گاز زیاد می‌باشد و تمرکز کافی نیست. در صورتی که الکل به شیوه مناسبی ترک نگردد، احتمال شروع لرزش و پس از آن وقوع رخدادهای خطرناک وجود دارند.

• اضطراب

رعشه یا لرزش غیر قابل کنترل دست‌ها یا سایر نواحی بدن می‌تواند به خاطر اضطراب باشد. لرزش‌هایی که به خاطر اضطراب به وجود می‌آیند، اگرچه خطری ندارند ولی می‌توانند ناراحت کننده باشند. موقع استرس، بدن در حالت گریز یا جنگ قرار می‌گیرد و موجب تولید هورمون‌های استرس در بدن شده و ضربان قلب، سرعت تنفس و فشار خون را بالا می‌برد. در این موقعیت، انقباض عضلات صورت گرفته و موجب احساس رعشه یا لرزش می‌شود.

• پرکاری تیروئید

یکی از علائم هیپرتیروئیدیسم یا پرکاری تیروئید، لرزش دست‌ها می‌باشد. در پرکاری تیروئید، غده تیروئید بیش از اندازه کارکرده و ضربان قلب به سرعت بالا می‌رود. علاوه بر لرزش دست‌ها، حساس شدن به نور، کاهش وزن غیر ارادی و مشکل در خواب از سایر عوارض هیپرتیروئیدیسم می‌باشند.

بیشتر بخوانید: بیماری های غده تیرویید؛ ۸ نشانه آن که باید بدانیم!

• کمبود خواب

بدن برای تنظیم دوباره و ترمیم سلول‌ها به خواب احتیاج دارد، به همین خاطر اگر به اندازه لازم نخوابید، بدن را مجبور به کار کردن در شرایط استرس‌ زا می‌کنید. اگه به اندازه کافی نخوابید ممکن است احساس لرزش در دست‌ها کنید.

انواع لرزش دست

وجود کمی لرزش در دست‌ها کاملاً نرمال می‌باشد، چرا که این لرزش‌ها اغلب آن قدر قابل توجه نمی‌باشند. ولی لرزش دست‌ها همواره یک موضوع فیزیولوژیکی و طبیعی نیست و اغلب یک مشکل تلقی می‌شود. در ادامه مطالب می‌توانید در مورد انواع لرزش دست آشنا شوید.

• لرزش دست در اثر تغییرات فیزیولوژیکی

به کار بردن کافئین، خستگی، کم آبی، پرکار شدن تیروئید و استرس شدید، سبب تشدید لرزش فیزیولوژیک دست‌ها می‌گردند. این لرزش معمول مقطعی است و بعد از گذشت مدتی رفع می‌گردد.

• لرزش دست‌ها در اثر مصرف دارو

مصرف بعضی داروهای ویژه همچون داروی ضد آریتمی آمیودارون و داروی ضدافسردگی بوپروپیون سبب به وجود آمدن لرزش در دست و بعضی اندام‌ها می‌شود.

• لرزش دست‌ها بر اثر بیماری پارکینسون

یکی از بیماری‌هایی که سبب به وجود آمدن رعشه در دست‌ها و اندام‌های بدن می‌گردد، پارکینسون می‌باشد. در این بیماری اندام‌ها و دست‌های فرد حتی در حالت استراحت نیز دچار لرزش می‌شوند.

• لرزش دست ارثی

یکی از شایع‌ترین انواع لرزش دست، لرزش دست ارثی می‌باشد که اغلب سبب به وجود آمدن لرزش در دست و بعضی وقت‌ها لرزش سر و نیز لرزش صدا می‌شود.

• لرزیدن دست‌ها در اثر آسیب به مخچه

نوع دیگر لرزش دست‌ها به آسیب مخچه مربوط می‌شود که اغلب در اثر سکته مغزی به وجود می‌آید. ممکن است در این افراد، نوع لرزش بر اساس شدت صدمه متفاوت باشد.

دارو درمانی برای لرزش دست

خط اول دارو درمانی برای رفع لرزش دست، داروهایی همچون متاپرولول، نادودل، پروپرانولول که در گروه بتابلاکرها قرار می‌گیرند، هستند. این داروهای بتا بلاکر یا مسدود کننده بتا، به منظور کاهش نشانه‌های بیماری ام اس هم مصرف می‌شوند.

در خط دوم داروهای ضد تشنج همچون پریمنیدون قرار می‌گیرند و برای افرادی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند، داروهایی همچون پرامی پکسول یا لوودوپا استفاده می‌شوند.

معمولاً پزشک نمی‌تواند دلیل اصلی لرزش را تشخیص دهد. بنابراین یا برای بیمار داروهای آرامش بخش تجویز می‌نماید و یا اینکه با تزریق بوتاکس، محل اتصال عضله و عصب را فلج نموده و لرزش دست را تضعیف می‌سازد.

درمان‌های مدرن لرزش دست

در مواردی که این عارضه با هیچ یک از شیوه‌های بالا بهبود نیافت، سبب اختلال در کار و زندگی فرد شده و یا اینکه احتیاج به درمان‌های قوی‌تری باشد، پزشکان شیوه‌های نوینی همچون تحریک عمیق مغزی DBS و تحریک مغز با دستگاه TDCS را انجام می‌دهند.

 برای درمان با شیوه تحریک عمیق مغزی، پزشک ژنراتور کوچکی را در قسمت زیر پوست سینه فوقانی قرار می‌دهد. این ژنراتور سیگنال‌هایی به الکترود کاشته شده در هیپوتالاموس مغز ارسال می‌کند تا حرکات ارادی بدن با کنترل بیشتری صورت گیرد. خوب است بدانید این شیوه برای درمان بیماری دیستونی و پارکینسون استفاده می‌شود.

هم‌چنین برای به کار بردن دستگاه TDCS، الکترودهایی بر روی سر گذاشته می‌شوند که با ارسال سیگنال‌هایی به نواحی ویژه از مغز لرزش دست را تعدیل می‌کنند.

برای پیشگیری از لرزش دست چه کنیم؟

برای برطرف کردن خستگی و مواد سمی بین عضلات، آن‌ها را به آرامی باید ماساژ دهید یا انگشتان و عضلات دست خود را بکشید. نرمش‌های کششی به جریان خون بهتر کمک می‌کنند. سایر راه‌های پیشگیری از لرزش دست عبارتند از:

• انجام ورزش‌های مرتبط با دست و پا و یا ماساژ دادن آن‌ها می‌تواند تا حدودی لرزش دست‌ها را کنترل کنند.
• یکی از بهترین شیوه‌های جلوگیری از لرزش دست، حرکت شنا می‌باشد.
• داشتن خواب کافی از هر لحاظ برای سلامتی شما، مهم می‌باشد.
• اگر به مصرف کافئین و یا الکل عادت کرده‌اید، سعی کنید مصرف آن را محدودتر و کم تر کنید.
• از مصرف بیش از اندازه داروهای روان گردان، قرص‌های خواب آور و محرک‌های مغزی پرهیز کنید.

عوارض لرزش دست

لرزش دست‌ها یک بیماری تهدید کننده و یا خطرناک نمی‌باشند ولی اغلب به مرور زمان تشدید می‌شوند و این امکان وجود دارد که مشکلات جدی را برای فرد به وجود بیاورند. هرچه قدر شدت لرزش دست‌ها بیشتر باشد، اغلب انجام دادن بعضی کارهای شخصی و ظریف نیز مشکل‌تر خواهند شد. لرزش دست باعث می‌شود تا در موقع برداشتن یک لیوان آب، مقداری از آن را روی زمین بریزید و یا نتوانید صورت خود را اصلاح یا آرایش کنید. در بعضی افراد، شدت لرزش‌ها سبب به وجود آمدن لرزش در صدا نیز می‌شود و در نتیجه بر روی صحبت کردن شخص نیز تاثیر می‌گذارد.

لازم به ذکر است که لرزش دست شدید می‌تواند بر روی نوشتن شما نیز تاثیرگذار باشد و سبب بد خط شدن شما شود.

جمع بندی

لرزش دست مشکلی می‌باشد که اغلب افراد در تمام سنین می‌توانند آن را تجربه کنند. استرس، مصرف بیش از اندازه کافئین و الکل، کم خوابی، بیماری پارکینسون و… از جمله شایع‌ترین علل بروز این مشکل به حساب می‌آیند. اگر مطمئن هستید که لرزش دست شما از دلایل ساده‌ای همچون مصرف بیش از اندازه کافئین و یا کم خوابی ناشی می‌شود، خودتان به تنهایی می‌توانید این مشکل را رفع کنید. ولی اگر لرزش ادامه پیدا کرد، به مرور زمان بدتر شد یا انجام کارهای روزانه را با مشکل مواجه کرد، باید حتماً به پزشک مراجعه نمایید.