سندروم هیپرگلیسمی هیپراسمولار (H.H.S)، یکی از عوارض بسیار خطرناک دیابت است که به‌طور معمول دیابت نوع ۲ باعث آن می‌شود. H.H.S زمانی اتفاق می‌افتد، که سطح گلوکز (قند) خون شما برای مدت طولانی بیش از حد بالا باشد و منجر به کم آبی شدید شود.
به این نکته توجه کنید که H.H.S نیاز به درمان فوری و اقدامات پزشکی دارد، زیرا بدون درمان می‌تواند کشنده باشد.
امروز در نیتروطب به بررسی نشانه‌ها و روش‌های درمان H.H.S می‌پردازیم.
فهرست محتوای نوشته
تفاوت سندروم هیپرگلیسمی هیپراسمولار و کتواسیدوز دیابتی (D.K.A) در چیست؟
کتواسیدوز مرتبط با دیابت (D.K.A) و سندروم هایپرگلیسمی هیپراسمولار (H.H.S) هر دو از عوارض تهدید کننده زندگی‌ی مرتبط با قند خون بالا (هیپرگلیسمی) هستند ، اما شرایط متفاوتی دارند.
D.K.A زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما انسولین کافی نداشته باشد . بدن شما برای تولید گلوکز (منبع سوخت مورد نیاز بدن) به انسولین نیاز دارد. اگر انسولین وجود نداشته باشد یا انسولین کم باشد، بدن شما شروع به تجزیه چربی برای تولید انرژی می‌کند. وقتی بدن چربی را تجزیه می‌کند، کتون‌ها را نیز در جریان خون آزاد می‌کند. کتون‌ها باعث اسیدی شدن خون می‌شوند که تهدید کننده زندگی است.
H.H.S زمانی اتفاق می‌افتد که قند خون بسیار بالا منجر به کم آبی شدید و خون بسیار غلیظ (اسمولالیته بالا) شود که تهدید کننده زندگی است. هرچند این سندرم نیز شامل کمبود انسولین است، اما به‌طور معمول فرد انسولین کافی برای جلوگیری از تجزیه چربی تولید می‌کند.
تفاوت اصلی بین D.K.A و H.H.S این است که D.K.A شامل کتون‌ها و اسیدیته خون است، اما در H.H.S کتون در خون وجود ندارد. این دو عارضه نشانه‌های مشابهی از جمله تشنگی شدید، تکرر ادرار و تغییر وضعیت ذهنی دارند.
بیشتر بخوانید: کتواسیدوز دیابتی؛ یکی از عوارض دیابت + ۹ نشانه آن
مهم‌ترین نشانه‌های H.H.S چیست؟
نشانه‌های H.H.S به آرامی ظاهر می‌شوند و ممکن است روزها یا هفته‌ها طول بکشد تا نشانه‌ای ایجاد شود.
مهم‌ترین نشانه‌های این سندرم عبارتند از:
- سطح قند خون بسیار بالا
- تغییرات ذهنی، مانند گیجی، هذیان یا توهم
- از دست دادن هوشیاری
- خشکی دهان و تشنگی شدید
- تکرر ادرار
- تاری دید و از دست دادن بینایی
- ضعف یا فلج که در یک طرف بدن بدتر باشد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان این نشانه‌ها را دارید، به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید، یا می‌توانید به صورت آنی از کارشناسان نیتروطب کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: نشانه های دیابت؛ ۹ نشانه و خطراتی از آن که باید بدانیم
چه چیزی باعث ایجاد هیپرگلیسمی هیپراسمولار می‌شود؟
سندروم هیپراسمولار هیپرگلیسمی زمانی اتفاق می‌افتد که قند خون بسیار بالا منجر به کم‌آبی شدید، غلظت خون بالا و تغییر وضعیت ذهنی شود.اگر دیابت را به خوبی مدیریت کنید، خطر ابتلا به H.H.S در شما کم است. اما شرایط و موقعیت‌های خاص می‌تواند باعث ایجاد H.H.S در افرادی شود که دیابت را به خوبی مدیریت نمی‌کنند.
محرک های رایج HHS عبارتند از:
- عفونت‌ها: عفونت‌ها مسوول ۵۰ تا ۶۰ درصد موارد H.S هستند. پنومونی، عفونت‌های مجاری ادراری و سپسیس سه عفونت شایع هستند.
- توقف داروهای دیابت: اگر مصرف داروهای خود را برای مدیریت دیابت متوقف کنید، منجر به افزایش قند خون می‌شود که می‌تواند منجر بهH.S شود..
- بعضی داروها: کورتیکواستروییدها ، دیورتیک‌های تیازیدی و بعضی از داروهای اعصاب غیر معمول می‌توانند بر متابولیسم کربوهیدرات تاثیر بگذارند و باعث ایجاد H.S شوند.
- مشکلات قلبی عروقی: شوک قلبی عروقی ناگهانی و شدید، مانند سکته مغزی ، آمبولی ریه یا حمله‌ی قلبی، می‌تواند بدن شما را تحریک کند تا هورمون‌های استرس ترشح کند و باعث H.S شود.
بیشتر بخوانید: سکته مغزی (CVA)؛ ۵ نشانه و هر آنچه که باید بدانیم
وقتی قند خون بالا دارید، کلیه‌های شما سعی می‌کنند از طریق ادرار کردن از شر قند اضافی خلاص شوند. از طریق این فرآیند، مایعات (آب) مورد نیاز بدنتان را نیز از دست می‌دهید. اگر قند خون شما برای مدت طولانی بالا بماند، از طریق ادرار مکرر منجر به کم آبی بدن می‌شود. همچنین باعث می‌شود خون شما بیشتر از حد معمول غلیظ شود. به این اتفاق “هیپراسمولاریته” می‌گویند.
شایع‌ترین عوارض H.H.S
اگر H.H.S به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض زیر شود:
- تشنج
- کما
- نارسایی اندام‌ها
- مرگ
به‌طور معمول ۱۰ تا ۲۰ درصد موارد منجر به مرگ می‌شود.
H.H.S چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر نشانه‌های H.H.S را دارید، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
در بیمارستان، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در مورد نشانه‌های شما می‌پرسد. آنها آزمایش‌های خون را برای بررسی سطح قند خون و سایر اندازه‌گیری‌های سلامتی شما تجویز می‌کنند.
سطح قند خون بیش از ۶۰۰ میلی گرم در دسی لیتر با سطوح پایین کتون، نشان می‌دهد شما به این سندرم مبتلا هستید.
همین حالا آزمایش‌های لازم را از نیتروطب دریافت کنید.
سندروم هیپرگلیسمی هیپراسمولار چگونه درمان می‌شود؟
برای درمان این سندرم پزشک به شما داروهای داخل وریدی می‌دهد. این داروها شامل:
- سرم برای آبرسانی به بدن شما
- الکترولیت‌ها (مانند پتاسیم)
- انسولین برای تنظیم سطح قند خون
کادر درمان همچنین هر گونه بیماری یا عفونت زمینه‌ای را که ممکن است باعث این سندرم شده باشد را درمان می‌کند. به احتمال زیاد مجبور خواهید بود حداقل یک شب در بیمارستان بمانید تا کادر درمان بتوانند شما را از نزدیک برای هرگونه عارضه‌ای زیر نظر داشته باشند.
عوارض احتمالی درمان H.H.S چیست؟
عارضه اصلی درمان زمانی ایجاد می‌شود که سطح قند خون شما خیلی سریع کاهش یابد. اگر قند خون به سرعت کاهش یابد، می‌تواند باعث جابجایی ناگهانی مایع در مغز شما شود و منجر به تورم مغز (ادم مغزی) شود. این یک عارضه نادر است. کادر درمان می‌دانند که چگونه به آرامی و ایمن سطح قند خون را کاهش دهند.
چگونه می‌توانیم از سندروم هیپرگلیسمی هیپراسمولار جلوگیری کنیم؟
بهترین راه برای پیشگیری از این سندرم پیروی از یک سبک زندگی سالم و مدیریت دیابت است. شما باید:
- قند خون خود را به طور منظم چک کنید تا مطمین شوید که در محدوده‌ی طبیعی قرار دارید.
- انسولین و سایر داروهای دیابت خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- از رژیمی پیروی کنید که برای شما سالم باشد.
- زمانی که بیمار هستید، بیشتر استراحت کنید و قند خون خود را بیشتر چک کنید.
- نشانه‌های H.S را بشناسید و در صورت داشتن هر یک از آنها سریع به اورژانس مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: غذاهای اسیدی و غذاهای قلیایی؛ هر آنچه باید بدانید!
کلام آخر
حالت هیپرگلیسمی هیپراسمولار یک وضعیت جدی و تهدید کننده‌ی زندگی است، بنابراین در صورت مشاهده نشانه‌ها، اقدام سریع بسیار مهم است. در صورت مشاهده نشانه‌ها با ۱۱۵ تماس بگیرید یا به نزدیکترین اورژانس بروید. عوارض دیابت می‌تواند ترسناک باشد. آموزش و آمادگی برای پیشگیری از H.H.S بسیار مهم است. از پرسیدن سوالاتی از پزشک در مورد H.H.S یا مدیریت دیابت خود نترسید.
