زرد زخم یا Impetigo یک حالت بیماری پوستی است که به‌طور معمول در اثر یک آسیب پوستی زمینه‌ای و توسط باکتری‌های فرصت‌طلب پوستی ایجاد میشود. اگر شما یا نزدیکانتان در زمینه‌ای سوختگی، تب‌خال دچار تشدید نشانه‌های بیماری شده‌اید؛ ممکن است عفونت زرد زخم یا عفونت‌های دیگری مانند سودومونا در حال شکل‌گیری است؛ پس دقت در تشخیص علت زمینه‌ای و نوع عارضه‌ی عفونی در تشخیص و درمان درست نکته‌ی کلیدی در اینجاست. در این مقاله از نیتروطب به توضیح زرد زخم می‌پردازیم، هم‌چنین شما می‌توانید سوال‌های خود را در کامنت مقاله بپرسید، ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن به آن‌ها پاسخ خواهیم داد.
نام زرد زخم از کجا می آید؟
نام این بیماری از نوع ضایعه‌ای که ایجاد می‌کند، انتخاب شده‌است؛ در این بیماری سدهای دفاعی طبیعی در لایه‌های پوست آسیب می‌بینند و باکتری‌های فلور نرمال پوست از فرصت استفاده می‌کنند و به لایه‌های زیرین پوست نفوذ می‌کنند و با رشد بیش‌ازحد خود باعث بیماری می‌شوند. باکتری شایع ایجادکننده‌ی این بیماری استافیلوکوکوس اوریوس (staphylococcus aureus) است که در ظاهر طلایی رنگ است و چرک‌های زردرنگی در محل رشد خود ایجاد می‌کند؛ حتا اوریوس در نام این باکتری در یونایی به معنای طلایی است.
چه بیماری هایی منجر به زرد زخم می شوند؟
این عفونت ممکن است در زمینه‌ی بیماری‌های مختلفی ایجاد شود. علت زمینه‌ای این بیماری در درمان و پیش‌گویی از آینده‌ی این بیماری اهمیت ویژه‌ای دارد. عامل زمینه‌ای از راه از بین بردن لایه‌های پوست، آسیب به دفاع‌های غیراختصاصی پوست، ضعف سیسم ایمنی کل بدن محیط پوست را برای رشد باکتری مهیا می‌کند. این‌ها در کنار یک‌دیگر می‌توانند بیماری را وخیم‌تر نیز کنند. در اینجا به چند علت زمینه‌ای می‌پردازیم
عفونت‌ها
عفونت‌های مختلفی پوست را درگیر می‌کنند، یکی از عارضه‌های عفونت در همه جای بدن سوار شدن عفونت روی عفونت است؛ این حالت موسوم به superinfection می‌تواند علت زمینه‌ای یا عامل تشدیدکننده‌ی این بیماری باشند یعنی یا عفونتی روی زرد زخم سوار شود یا زرد زخم به عنوان ثانویه ایجاد شود. عدم تمیز کردن و مراقبت مناسب از زخم‌ها می‌تواند باعث عفونت شدن آن‌ها شود. عفونت‌های باکتریایی، قارچی و ویروسی می‌توانند زرد زخم را تحت تاثیر قرار داده یا آن را شدیدتر کنند. عفونت‌های پوستی مانند تب‌خال از طریق آسیب به لایه‌های پوست و ایجاد زخم فضا را برای رشد باکتری‌های متفاوت فراهم می‌کند.
آسیب‌های فیزیکی
زخم‌های فشاری (زخم بستر)، سوختگی‌ها، زخم‌های ناشی از جراحی، ضربه یا زخم دیابتی می‌توانند به ایمپتیگو منجر شوند. این آسیب‌ها باعث قطع جریان خون و مواد مغذی به ناحیه زخم می‌شوند و با ایجاد آسیب سلولی در محل ضایعه، فرد را به شدت مستعد عفونت‌های فرصت‌طلب می‌کند.
بیشتر بخوانید: حساسیت پوستی | انواع، علائم، عوامل ایجاد کننده و درمان آن
نارسایی سیستم ایمنی
سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند زرد زخم را تسریع کند یا علامت‌های آن را شدیدتر کند. بیماری‌های مزمن مانند دیابت، سرطان، AIDS، بیماری‌های اتوایمیون، یا کسانی که از داروهای سیستمیک ضعیف‌کننده‌ی ایمنی استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر زرد زخم هستند. این مورد می‌تواند در کنار سایر علت‌های زرد زخم پیشرفت بیماری را تشدید کند یا درمان بیماری را دشوار کند.
بیشتر بخوانید: بیماری ایدز AIDS پاسخ به ۱۹ سوال متداول در مورد آن
بیماری های زمینه ای پوست
یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های التهابی پوست (درماتیت آتوپیک، پسوریازیس)، خشکی شدید پوست در اثر التهاب مزمن یا نقص ژنتیکی، زخم‌های ناشی از سرطان‌های پوستی ( مثل SCC, BCC)، تاول‌های ترکیده یا هر جوش یا وزیکول که به صورت اولیه یا در اثر سایر بیماری‌های پوستی تشکیل می‌شوند، دامنه‌ی وسیعی از ضایعه‌های پوستی ایجاد می‌کنند که محیط پوست را مستعد عفونت‌های متفاوت می‌کنند.
عوامل محیطی
عوامل دیگری مانند عوامل وراثتی، عملکرد نامناسب سیستم گوارشی، تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی می‌توانند در بروز زرد زخم نقش داشته باشند.
بیشتر بخوانید: ۱۳ ویتامین و مکمل ضروری که بدن ما نیاز دارد
نشانه های بیماری ایمپتیگو چیست؟
با توجه به وضع سیستم ایمنی و علت زمینه‌ای و شدت عفونت نشانه‌های متفاوتی در ضایعه ظاهر میشود. نکته‌ی مهم این است در هر زخمی یا اسیب پوستی ما رشد استافیلوک داریم ولی همه‌ی این‌ها باعث ظاهر شدن بیماری نمی‌شود، چون بدن نیز به‌سرعت واکنش نشان می‌دهد و به کنترل عفونت می‌پردازد؛ اینجا قدرت سیستم ایمنی و باکتری روی پوست اهمیت به‌سزایی دارد.
تغییر رنگی پوست
یکی از شایع‌ترین نشانه‌های شناختی زرد زخم تغییر رنگ پوست در منطقه زخم است. زرد زخم به‌طور معمول باعث تغییر رنگ پوست به زرد یا قهوه‌ای میشود. این تغییر رنگ ممکن است به صورت محدود در منطقه زخم یا در امتداد پوست حاشیه‌ی آن دیده شود.
قرمزی و التهاب
زرد زخم ممکن است باعث قرمزی و التهاب پوست در ناحیه زخم شود. این التهاب ممکن است به همراه درد، حساسیت و گرمای محل زخم همراه باشد. این علائم معمولاً نشان‌دهنده وجود عفونت در زرد زخم است.
ترشح و افزایش رطوبت
زرد زخم به‌طور معمول باعث ترشح و افزایش رطوبت در ناحیه زخم میشود. این ترشح‌ها ممکن است شفاف یا رنگی (مانند سبز یا زرد) باشند و شاید بوی نامطبوعی هم داشته‌باشند. اگر ترشح پوست پزشک را به سمت عفونت خاصی هدایت نکند، پزشک از آن نمونه می‌گیرد و برای آزمایش‌های میکروبی ارسال می‌کند تا بهترین درمان را انتخاب کند.
تغییر در اندازه و عمق زخم
ایمپتیگو ممکن است باعث تغییر در اندازه و عمق زخم شود. زرد زخم به تدریج از اندازه کوچک‌تری شروع میشود و ممکن است به مرور زمان بزرگ‌تر شود. عمق زخم نیز می‌تواند متفاوت باشد، از زخم‌های سطحی تا زخم‌های عمیق و تهاجمی.
سایر علامت ها
علاوه بر نشانه‌های بالا، زرد زخم ممکن است با سایر نشانه‌ها همراه باشد. برخی از آن‌ها عبارتند از: خارش، سوزش یا درد در ناحیه زخم. این علامت‌ها به نشانه‌های غیراختصاصی بیماری هستند و کلید تشخیصی ایمپتیگو نیستند. داشتن چنین نشانه‌هایی اشاره به وجود مشکلی در محل دارند که ممکن است یه عامل خود محدودشونده یا یک بیماری دیگر مانند حساسیت پوستی باشد. جست‌وجوی نشانه‌های دیگر یا پیگیری فرد تشخیص قطعی در ادامه مشخص می‌کند.
درمان و روش های کمکی در زرد زخم چیست؟
روش‌های درمانی در این بیماری به درمان خود عفونت زرد زخم، علت زمینه‌ای، روش‌های کمکی جهت تحمل دوره‌ی بیماری یا پیشگیری از عارضه‌ها مربوط می‌شوند.
درمان دارویی
درمان دارویی برای زرد زخم شامل استفاده از ضد عفونی‌کننده‌ها، ضد التهاب‌ها و ضد قارچ‌ها است. استفاده از ضد عفونی‌کننده‌ها می‌تواند به کنترل عفونت در زرد زخم کمک کند. ضد التهاب‌ها می‌توانند التهاب و التهاب مرتبط با زرد زخم را کاهش دهند و نشانه‌های ناخوشایند مرتبط با آن را کنترل کنند. ضد قارچ‌ها ممکن است در مواجهه با عفونت قارچی که ممکن است زرد زخم را تشدید کنند، مفید باشند.
درمان جراحی
در صورتی که زرد زخم به مرحله پیشرفته‌تری رسیده باشد و درمان دارویی کافی نباشد، ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشد. درمان جراحی شامل تمیز کردن زخم، برداشتن بافت مرده، ترمیم بافت و بستن زخم است. این روش توسط یک جراح پوست انجام میشود و نیازمند مراقبت‌های بعد از عمل است.
درمان تکمیلی
درمان تکمیلی شامل استفاده از پانسمان‌های ویژه، فیزیوتراپی، تغذیه مناسب و مراقبت‌های ویژه است. پانسمان‌های ویژه شامل استفاده از فوم، ژل و بانداژهای ضد عفونی‌کننده است. فیزیوتراپی شامل استفاده از تکنیک‌های ماساژ، الکتروتراپی و تمرینات اصلاحی است و در فردی که به علت عدم حرکت دچار زخم بستر شده‌است، کاربرد دارد. تغذیه مناسب با مصرف مواد غذایی غنی از پروتیین، ویتامین C و روی می‌تواند به بهبود زخم کمک کند و مراقبت‌های ویژه شامل نظافت و تمیزکاری منظم زخم و جلوگیری از سئار شدن عفونت دیگر است.
برای پیشگیری از ایمپتیگو چه راهکارهایی پیشنهاد میشود؟
برای جلوگیری از عفونت در زرد زخم، با توجه به علت زمینه‌ای آن می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- حفظ بهداشت شخصی: با توجه به اینکه استافیلوکوک یک باکتری فلور نرمال پوست است، قبل از لمس و درمان ضایعه‌ی پوستی، اطمینان حاصل کنید که دست‌هایتان به خوبی شسته و تمیز هستند. استفاده از ضدعفونی کننده‌های دست قبل از تماس با زخم نیز توصیه میشود.
- استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده: قبل از پانسمان یا درمان هر زخمی، می‌توانید از مواد ضدعفونی‌کننده مانند محلول کلرهگزیدین (chlorhexidine) یا پوویدون آیودین (povidone-iodine) که همان بتادین معروف است، استفاده کنید. این مواد می‌توانند به کنترل عفونت‌های باکتریایی را کمک کنند.
- استفاده از پانسمان مناسب: استفاده از پانسمان ضدعفونی‌کننده و مناسب بر روی زرد زخم می‌تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند. این پانسمان‌ها شامل ژل‌ها، فوم‌ها و بانداژهای ضدعفونی‌کننده هستند و به خوبی زخم را پوشش می‌دهند.
- تمیزکاری منظم زخم: زرد زخم را باید به طور منظم تمیز نگه داشت. قبل از تغییر پانسمان، زخم را با آب و محلول شوینده تمیز کنید. از استفاده از پنبه یا پارچه‌ی نازک برای پاک‌سازی زخم خودداری کنید، زیرا ممکن است بافت زخم را آسیب برساند. به جای این‌ها می‌توانید سرم شست‌وشو را فشار روی زخم بریزید و سپس آن را خشک کنید.
- رعایت توصیه‌های پزشک: به دقت دستور و توصیه‌های پزشک در مورد مراقبت از زرد زخم پیروی کنید. این شامل تعویض منظم پانسمان، مصرف داروهای تجویز شده و پیگیری مراقبت‌های بعد از عمل یا سایر توصیه‌های پیشنهادی است.
- اجتناب از خراشیدن یا خارج کردن پوست مرده: اجتناب از خارج کردن پوست مرده یا خراشیدن زرد زخم مهم است، زیرا این عمل می‌تواند به ورود باکتری‌ها و عفونت منجر شود.
- تغذیه سالم: تغذیه مناسب و متنوعی که غنی از مواد مغذی باشد، به قدرت بهبود زرد زخم و جلوگیری از عفونت کمک می‌کند. مصرف غذاهای حاوی ویتامین C و پروتیین کافی نیز توصیه میشود. استفاده از مکمل زینک خوراکی یا پماد زینک با کمک به ترمیم می‌تواند پیش از ابتلا به ایمپتیگو، زخم را بهبود دهد
نکته‌ی مهم: در صورت وجود هرگونه علامت عفونت مثل قرمزی، تورم، ترشح غیرعادی یا درد شدید، به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما با در نظر گرفتن تشخیص‌های دیگر و دید بالینی، تشخیص نهایی از علت زمینه‌ای و نوع عفونت سوارشده و درمان نهایی را ارایه می‌دهد.
با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام،کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویداد های مهم باخبر باشید.
