بیماری میاستنی گراویس یک بیماری مربوط به سیستم ایمنی بدن می‌باشد، که بر اثر اختلال سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود. سیستم ایمنی بدن وظیفه دارد که در مقابل میکروب‌ها و ویروس‌ها‌ی مضر مقاومت کرده و آن‌ها را از بین ببرد. زمانی که سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شود علاوه بر میکروب‌ها و ویروس‌ها‌ی مضر می‌تواند به سلول‌های مفید نیز حمله کرده و آن‌ها را از بین ببرد.
این از بین بردن سلول‌های مفید باعث ایجاد بیماری‌های خودایمنی میگردد که بیماری میاستنی گراویس نیز یکی از این بیماری‌ها است. برای اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری بهتر است در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
بیماری میاستنی گراویس چیست؟
همان‌طور که گفته شد بیماری میاستنی گراویس یک بیماری خودایمنی می‌باشد که باعث تضعیف عضلات می‌شود. در این بیماری، سیستم ایمنی و آنتیبادیهای موجود در بدن فرد و به عضلات حمله می‌کند و باعث ضعیف شدن و از بین رفتن عضلات میگردد و بیشترین تاثیر آن برای از بین بردن عضلات چشم، دهان و گلو است.
با از بین رفتن عضلات اسکلتی در بدن انجام برخی از فعالیتهای روزانه بسیار سخت و طاقت فرسا می‌شود و مشکلاتی همچون افتادگی پلک، مشکل در صحبت کردن و بلع غذا به وجود می‌آید. در همه افراد و با سنین مختلف احتمال ابتلا به بیماری میاستنی گراویس وجود دارد اما در زنان، بین ۲۰ تا ۴۰ سال و در مردان بالای سن ۵۰ سال بیشتر مشاهده می‌شود.
انواع بیماری میاستنی گراویس
بیماری میاستنی گراویس انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر می‌باشند:
- میاستنی گراویس مادرزادی
میاستنی مادرزادی یک بیماری خود ایمنی نمی‌باشد، بنابراین گیرنده ضد استیل کولین یا آنتی بادی‌های ضد MuSK در آن وجود ندارند. ممکن است این گروه از اختلالات ناشی از جهش در ژن‌های درگیر در ارتباطات عضلات عصبی باشد، که بعضی از آن‌ها شامل ناهنجاری‌های گیرنده استیل کولین است.
- میاستنی گراویس عمومی
نوعی اختلال خود ایمنی می‌باشد که در آن ممکن است ضعف در عضلات ارادی اندام‌های گوناگون بدن مشاهده شود و همچنین این بیماری فقط محدود به چشم‌ها نمی‌شود.
- میاستنی گراویس چشمی
میاستنی گراویس چشمی هنگام به وجود آمدن ضعف در عضلات چشم و با علائمی همچون افتادگی پلک و یا بینایی مضاعف مشاهده میگردد. در نتیجه عضلات چشم می‌تواند به مرور زمان در عضلات صورت و گردن پخش شده و باعث ضعف در گفتار و تکلم شود.
- میاستنی گراویس نوزادان گذرا
برخی از نوزدان تازه متولد شده با مادرانی که مبتلا به بیماری میاستنی گراویس هستند، ممکن است دچار ضعف عضلانی موقت باشند. این وضعیت ناشی از انتقال آنتی بادی‌های گیرنده ضد استیل کولین از طریق جفت به کودک در دوران بارداری می‌باشد.
علائم بیماری میاستنی گراویس چیست؟
در صورتی که عضله فرد حرکت داشته باشد، احساس ضعف به وجود آمده به دلیل بیماری میاستنی گراویس افزایش پیدا می‌کند. در بعضی مواقع این ضعف ماهیچه‌ای برای افراد ایجاد می‌شود به این معنی که در اوایل شروع بیماری ممکن است این علائم کمتر احساس شود، اما با گسترش بیماری میاستنی گراویس این ضعف یا به اصطلاح نورولوژیکی فلج ماهیچه‌ای افزایش پیدا می‌کند. بهتر است به این نکته مهم نیز توجه داشته باشید که با استراحت کردن این علائم از بین می‌روند. ممکن است این بیماری در تمام عضلاتی که به طور ارادی کنترل می‌شود، باعث ضعف شود.
بیماری میاستنی گراویس در عضلاتی همچون گلو، چشم، سر و فک بیشتر نمایان می‌شود. شما باید در صورت داشتن این علائم هر چه سریع تر به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. علائم بیماری میاستنی گراویس عبارتند از:
- ضعف عضلات دست و پا
ضعف ناشی از بیماری میاستنی گراویس اگر در عضلات دست و پا ایجاد شود، ممکن است در حرکت فرد اختلال ایجاد کند.
- ضعف ماهیچههای صورت و گلو
در برخی افراد مبتلا به این عارضه علائم در گلو و صورت نمایان می‌شود، به طوری که فرد بیمار در بیان جملات ضعف داشته و ممکن است کلمات حالت نامفهوم داشته باشند. اگر این ضعف ماهیچه‌ای در عضلات گلو باشد، موجب می‌شود تا فرد نتواند به راحتی غذا را قورت دهد و حتی در خوردن قرص نیز ناتوان است. اگر این ضعف در عضلات فک ایجاد شود، فرد نمی‌تواند غذای سفت را بجود. اگر این بیماری در گردن به وجود آید، بالا نگه داشتن سر، طاقت فرسا و سخت می‌شود.
- ضعف عضلات چشم‌ها
در بیشتر افراد همراه با مشکل تضعیف عضلههای چشم، عضلات دور چشم نیز ضعیف شده و مشکلاتی مانند دوبینی و افتادگی پلک در افراد ایجاد می‌شود. با انجام کارهایی مثل تماشای تلویزیون، رانندگی و مطالعه این عضلات ضعیفتر می‌شوند و مشکلات شدتشان زیاد می‌شود. برای کاهش آسیب‌های ناشی از این فعالیت‌ها به کار گرفتن عینک آفتابی می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
بیشتر بخوانید: التهاب لوزه؛ از تشخیص تا ۴ روش درمان
علل ابتلا به بیماری میاستنی گراویس
همان‌گونه که ذکر شد این بیماری به دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن به‌وجود می‌آید و سبب تضعیف عضلات ارادی می‌شود. دلایل گوناگونی برای ابتلا به این بیماری وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشند:
- آنتی بادیها
اعصاب انسان با آزاد کردن مواد شیمیایی که در موقعیت گیرنده بر روی سلول‌های اتصال عصبی عضلانی قرار می‌گیرند، سبب ارتباط با ماهیچه‌ها می‌شود. در بیماری میاستنی گراویس، سیستم ایمنی بدن با تولید نوعی آنتی‌بادی بسیاری از استیل کولین‌ها را از بین برده یا دچار انسداد می‌کنند که در این حالت ارتباط بین ماهیچه و عصب قطع شده و فرد را دچار ضعف در عضله می‌کند، همچنین آنتیبادیهای تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن می‌تواند عملکرد تیروزین کیناز که نوعی پروتئین می‌باشد و در ایجاد ارتباط عضله و عصب نقش دارد را مختل کند، که در نتیجه این عمل موجب ضعف عضله یا بیماری میاستنی گراویس می‌شود.
- غده تیموس
در نوزادان غده تیموس اندازه بزرگی دارد اما با افزایش سن این غده کوچک می‌شود. در افرادی که مبتلا به بیماری میاستنی گراویس هستند این غده بزرگتر از حالت معمول است که به آن تومور غده تیموس گفته می‌شود. بهتر است بدانید که در اکثر موارد این تومور غیر سرطانی بوده و عضوی از سیستم ایمنی بدن می‌باشد که در زیر جناق سینه قرار داشته و در تولید آنتیبادیهای انسدادی یا از بین برنده استیل کولین تأثیر بسیار زیادی دارد.
- ژنتیک
گاهی ممکن است بیماری میاستنی گراویس از مادر به فرزند منتقل شود که به آن میاستنی گراویس نوزادان می‌گویند. اگر به موقع این عارضه تشخیص داده شود، قابل درمان بوده و معمولاً پس از گذشت دو ماه نوزاد بهبود پیدا می‌کند. تعداد معدودی از نوزادان به نوعی از بیماری میاستنی گراویس مبتلا می‌باشند که به آن سندرم میاستنی گفته می‌شود.
بیشتر بخوانید: انواع پسوریازیس و تشخیص آن: راهنمای جامع
روش تشخیص بیماری میاستنی گراویس چگونه است؟
برای تشخیص بیماری میاستنی گراویس روش‌های متعددی وجود دارد که به شرح زیر می‌باشند:
می‌توان با استفاده از تست ریه ضعف عملکرد عضلات را بررسی کرد.
- تصویر‌برداری
استفاده از سی تی اسکن و ام آر آی برای تشخیص بیماری میاستنی گراویس
- معاینه عمومی فرد
در این حالت پزشک متخصص از بیمار می‌خواهد تا به یک نقطه نگاه کند و به پیشانی خود فشار نیاورد. اگر شخص به بیماری میاستنی گراویس مبتلا شده باشد، عضلات پیشانی برای نیفتادن پلک و خیره شدن درگیر می‌شود و در زمان باز نگه داشتن چشم، یک چشم بیمار بسته می‌شود.
- تست الکتریکی
با استفاده از الکترومیوگرافی ضعف عضلانی بیمار بررسی می‌شود.
- تست یخ
در این روش با استفاده از یخ بر روی عضلات به تشخیص بیماری میاستنی گراویس می‌پردازند. اگر فرد در ناحیه پلک دارای افتادگی و ضعف باشد با گذاشتن یخ به مدت ۵ دقیقه این افتادگی حدود ۲ میلی‌متر کاهش پیدا کرده و نشان دهنده ابتلا به بیماری میاستنی گراویس می‌باشد.
- آزمایش خون
از دیگر مواردی که به تشخیص بیماری میاستنی گراویس کمک می‌کند، انجام آزمایش خون می‌باشد. با انجام این کار می‌توان وجود هرگونه آنتی بادی غیر طبیعی را تشخیص داد. وجود این آنتی بادیها می‌توانند عملکرد گیرنده‌های عصبی را با اختلال روبرو کنند و مانع حرکت عضلات شوند.
- آزمایش ادروفونیوم
تزریق ماده شیمیایی ادرفونیوم کلراید که موجب بهبود ناگهانی و موقت قدرت عضلانی میگردد، یکی از راه کارهای پزشکی به منظور تشخیص دقیق تر بیماری میاستنی گراویس می‌باشد. ادورفونیوم کلراید آنزیمی که سبب تجزیه استیل کولین می‌شود را مسدود می‌کند. مسدود شدن تجزیه استیل کولین موجب می‌شود تا سیگنال‌ها از پایانه عصبی به گیرنده‌های عضلات انتقال پیدا کنند.
بیشتر بخوانید: پف زیر چشم؛ چگونه از شر این مشکل خلاص شویم؟
درمان بیماری میاستنی گراویس
درست است که درمان قطعی برای بیماری میاستنی گراویس وجود ندارد، ولی با انجام یک سری راهکار مناسب، می‌توان به درمان آن اقدام کرد. گزینه‌های درمان در بیماری میاستنی گراویس عبارتند از:
- دارودرمانی
استفاده از داروهای مهارکننده کولین استراز به‌عنوان اولین اقدام درمانی محسوب می‌شوند. کولین استراز فاکتوری می‌باشد که سبب تجزیه استیل کولین در محل اتصال عصب به عضله میگردد. این داروها با مهار نمودن این آنزیم و افزایش استیل کولین، فرآیند پیام‌رسانی از عصب به عضله را تقویت نموده و قدرت عضلات را بهتر می‌کند. ازجمله این داروها می‌توان به مستینون (پیریدوستیگمین) و نئوستیگمین اشاره نمود. از دیگر درمان‌های دارویی استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی می‌باشند. ازجمله آستروئیدها، آزاتیوپرین، سل سپت، ساندیمون و سیکلوفسفامید در درمان این بیماری به کار می‌روند.
- پلاسما فرز
پلاسما قسمتی از خون است که آنتی‌بادی دارد در پلاسما فرز، آنتیبادیهای مسئول بیماری از پلاسما جدا می‌شوند و پلاسمای بدون آنتی‌بادی جایگزین آن میگردد. این روش به صورت موقت شدت علائم بیماری را کاهش می‌دهد.
- درمان جراحی
در مواردی که علت ایجاد این بیماری، تومور تیموس باشد از عمل جراحی تومور یا کل غده تیموس برای درمان آن استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: Minimal change disease؛ بیماری های خاموش و بدون علامت کلیه
جمع بندی
بیماری میاستنی گراویس یک بیماری خودایمنی است که سبب تضعیف عضلات می‌شود. سیستم ایمنی بدن در این بیماری به عضلات حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد، اکثراً در این بیماری عضلات چشم، دهان و گلو تحت تأثیر قرار می‌گیرند. بیماری میاستنی گراویس انواع مختلفی دارد که شامل مادرزادی، عمومی، چشمی و نوزادان گذرا هستند.
با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام، کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویدادهای مهم باخبر باشید.
علائم این بیماری شامل ضعف عضلات دست و پا، ضعف ماهیچههای صورت و گلو، و ضعف عضلات چشم‌ها است. در صورت تشخیص این بیماری، مراجعه به پزشک متخصص مغز و اعصاب ضروری است. بنابراین درصورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده برای درمان و تشخیص بیماری حتما به پزشک مراجعه نمایید.
