بیماری زونا زونا یک نوع بیماری ویروسی و عفونی عصب و پوست پیرامون آن می‌باشد که به خاطر فعالیت دوباره ویروس آبله مرغان به وجود می‌آید. این امکان وجود دارد که در کودکی آبله مرغان را تجربه کرده باشید، این بیماری واگیردار بوده و بعضی از بزرگسالان نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند.
کسانی که در سن کم به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، به نظر می‌رسد با احتمال کمتری به این عارضه مبتلا خواهند گردید.
هنگامی که فردی به بیماری آبله مرغان مبتلا می‌گردد، این امکان وجود دارد که بعد از بهبودی، این ویروس به طور پنهان در سلول‌های عصبی ستون فقرات او باقی بماند و بعد از اینکه چند سال بگذرد با فعال شدن، شخص را به بیماری زونا مبتلا گرداند. این بیماری اکثراً در افراد پیر به وجود می‌آید.
اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در رابطه با این بیماری کسب کنید تا آخر این مقاله ما را همراهی کنید.
بیماری زونا چیست؟
یکی از سوالات اصلی در مورد این بیماری را می‌توان به عنوان بیماری زونا چیست؟ و اینکه آیا این بیماری واگیردار است؟ مطرح نمود.
بیماری زونا عفونی طی فعال شدن ویروس آبله مرغان باقی مانده در سلول‌های عصبی به وجود می‌آید. خوب است بدانید این ویروس سال‌ها به طور پنهان و غیر فعال در بدن شخص حضور دارد و بعدها به علت‌های گوناگونی همچون اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن، استرس یا افزایش سن فعال می‌گردد. با فعالیت دوباره این ویروس در قسمت‌های ویژه‌ای از بدن، ضایعات پوستی به وجود خواهد آمد. بیماری زونا اکثراً در افرادی که بالای ۵۰ سال سن دارند، بیشتر دیده می‌شود.
این بیماری باعث به وجود آمدن ضایعات پوستی همانند زخم‌های دردناک و تاول در بدن فرد مبتلا می‌شود. خوب است بدانید اصطلاح پزشکی هرپس زوستر برای این بیماری به کار برده می‌شود. تاول‌های بزرگ ایجاد گردیده روی پوست اغلب در قسمتی از بدن که از طریق یک رشته عصبی پوشش گردیده است، همچون پشت، سینه، شکم و گردن نمایان می‌شوند. البته در برخی از بیماران این ضایعات در صورت آنها پدید می‌آید. هرپس زوستر همراه با درد و سوزش می‌باشد.
نتایج پژوهش‌ها و تحقیق‌های انجام گرفته شده در این باره حاکی از آن است که از هر چهار نفر، یکی از آنها در طی زندگی به این بیماری مبتلا خواهند گردید. این عارضه موجب مرگ نمی‌شود ولی می‌تواند مشکلات بیشتری را برای فرد مبتلا شده به وجود آورد. ضایعات پوستی که از این بیماری ناشی می‌گردد، اگر در قسمت حساسی همچون چشم پدید آید، ممکن است خطرناک باشد.
خوب است بدانید بیماری زونا یک بیماری مسری می‌باشد ولی از راه تنفس انتقال نمی‌یابد. اگر با قسمت زخم و تاول‌های ترکیده شده فرد مبتلا تماس پیدا کنید، این امکان وجود دارد که این ویروس به بدن شما نیز انتقال یابد. معمولاً سرایت این بیماری در افرادی که تا به حال به بیماری آبله مرغان مبتلا نشده اند، بیشتر می‌باشد.
اما ممکن است این سوال برای شما نیز مطرح شود که زونا تا چند روز قابل سرایت می‌باشد؟ در پاسخ این سوال باید گفت که میزان سرایت آن به شدت بیماری وابسته است و اگر قسمت‌های زخم را پوشش دهید، از انتقال این ویروس تا حدی پیشگیری می‌نمایید. به منظور احتیاط نباید از وسایل شخص مبتلا، همچون حوله استفاده نمایید.
زونا کدام ناحیه بدن را درگیر می‌نماید؟
برجستگی‌های این بیماری بعد از گذشت چند روز به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌گردند. اغلب با سپری شدن ۷ الی ۸ روز این تعاول‌ها خشک گردیده و پوسته پوسته می‌شوند. در حالت کلی بیماری زونا برخلاف آبله مرغان که در همه قسمت‌های بدن پخش می‌گردد، اکثراً نیم تنه بالایی بدن را درگیر می‌کند. زخم‌های زونا و تاول می‌توانند در قسمت‌هایی که دارای رشته عصبی می‌باشند، همچون سینه، گردن، شکم و پشت نمایان شوند.
علائم بیماری زونا
بیماری زونا نشانه‌ها و علائمی همچون درد، سوزش، بی‌حسی یا گزگز، حساسیت به لمس بثورات قرمزی که چند روز بعد از درد آغاز می‌گردد، تاول‌های پر از مایع که باز می‌گردند و پوست پوسته می‌شوند و خارش دارند که اغلب تنها بر قسمت کوچکی از یک طرف بدن فرد تاثیر می‌گذارد.
بعضی از افراد نشانه‌های زیر را دارند:
- تب
- سردرد
- حساسیت به نور
- خستگی
اغلب، نخستین نشانه زونا، درد می‌باشد. برای بعضی این امکان وجود دارد که احساس درد شدید کند. بسته به محل درد‌ها می‌توان آن را با نشانه‌ای از مشکلاتی که بر ریه‌ها، کلیه‌ها یا قلب تاثیر می‌گذارند، اشتباه گرفت.
بعضی از افراد بیماری زونا را بدون ایجاد بثورات و درد تجربه می‌نمایند. معمولاً بثورات زونا به طور نواری از تاول پدید می‌آید که در پیرامون سمت چپ یا راست تنه فرد پیچیده می‌شود. بعضی وقت‌ها بثورات زونا در پیرامون یک چشم یا در یک ناحیه گردن یا صورت پدید می‌آید.
تشخیص بیماری زونا
اکثر موارد ابتلا به زونا با معاینه ساده ضایعات پوستی و تاول‌ها قابل شناسایی می‌باشد ولی در موارد نادر، پزشک ممکن است پیشینه بیماری را از فرد جویا شود و در مواردی، شاید به فرد آزمایش نمونه پوست یا مایع تاول تجویز نماید. پزشکان متخصص جهت نمونه برداری یک گوش پاک کن استریل گردیده به کار می‌برند که قسمت کوچکی از ضایع پوستی یا تاول را با استفاده از این گوش پاک کن، برمی‌دارند. بنابراین آزمایش‌ها می‌تواند وجود ویروس را در شخص تایید نماید.
چه کسانی به بیماری زونا مبتلا می‌شوند؟
بیماری زونا در کسانی پدید می‌آید که در گذشته به بیماری آبله مرغان مبتلا گردیده باشند. در حقیقت خطر ابتلا به بیماری زونا در کسانی که آبله مرغان گرفته‌اند، بیشتر از سایر افراد می‌باشد. این افراد شامل موارد زیر می‌باشند:
- کسانی سن ۵۰ سال یا بیشتر دارند
- افرادی که بیماری یا صدمه دیدگی خاصی دارند
- کسانی که تحت شرایط استرس شدید می‌باشند.
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- بعضی از بیماری‌ها یا درمان‌های پزشکی موجب ضعف شدن سیستم ایمنی افراد و بیشتر شدن خطر ابتلا به بیماری زونا می‌گردد که اصلی‌ترین آن عبارت است از:
- سرطان
- ایدز
- مصرف کورتیزون به مدت طولانی
- بعضی از درمان‌های مورد استفاده برای سرطان همچون شیمی درمانی یا پرتو درمانی
- داروهایی که برای پیشگیری از پس زدن اندام‌های پیوندی به کار برده می‌شوند.
دلایل بروز بیماری زونا
ویروس آبله مرغان ممکن است سال‌ها در نخاع به صورت پنهان باشد تا موقعی که در اثر یک عامل تحریکی مجدداً بیدار گردد. ولی این بار دیگر بیماری آبله مرغان به وجود نمی‌آید. بلکه اسم این بیماری زونا خواهد بود. بعضی از عوامل احتمالی، ابتلا به بیماری زونا را در بعضی از افراد بیشتر می‌کند. بعضی از عوامل بیشتر کننده خطر ابتلا به زونا شامل موارد زیر می‌باشند:
- استرس
- سن بالای ۵۰ سال
- بیماری هوجکین
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- به کار بردن داروهای سرکوب کننده ایمنی یا ضد سرطان
- لوسمی یا لنفوم
- جراحی یا تاباندن اشعه به نخاع
- وجود یک بیماری که موجب کاهش مقاومت بدن گردیده باشد.
درمان بیماری زونا
برای بیماری زونا هیچ گونه درمان خانگی وجود ندارد. ولی یک تعداد از اقدامات می‌تواند در بهبودی پوست تاثیرگذار باشد. منطقه صدمه دیده را کاملاً تمیز، خشک و تا جایی که ممکن است در معرض هوا قرار بدهید.
این امکان وجود دارد که خارش‌ها بیشتر شوند. ولی به هیچ عنوان آنها را نباید بخارانید و تاول‌ها را خراش ندهید.
خوب است از پزشک در مورد کرم‌ها یا دیگر مواد کمک کننده به کم کردن خارش راهنمایی بگیرید.
طب سوزنی و دیگر درمان‌های کمک کننده ممکن است تاثیرگذار باشد. ولی پیش از هر کاری باید با پزشک خود مشورت نمایید.
این امکان وجود دارد که پزشک به منظور کنترل عفونت، از بین بردن التهاب، کم کردن درد و یا تسریع بهبودی، داروهایی را تجویز نماید که تعدادی از این داروها شامل موارد زیر می‌باشند:
- داروهای ضد ویروسی
این امکان وجود دارد که این داروها موجب کم کردن سرعت پیشرفت ضایعات زونا گردند. به ویژه اگر به مدت ۷۲ ساعت اولیه بعد از نمایان شدن نشانه‌ها مصرف گردند و نیز شانس بروز عوارض را کم می‌نماید. این داروها شامل مواد زیر می‌باشند:
- آسیکلوویر
- والاسیکلوویر
- فامسیکلوویر
اگه تجویز هر یک از داروهای بالا توسط پزشک صورت گیرد، درباره عوارض جانبی آن سوال نمایید.
- داروهای ضد درد
بیماری زونا موجب درد و التهاب می‌گردد و پزشک می‌تواند داروهای زیر را برای این چنین افراد تجویز نماید:
- ناپروکسن
- استامینوفن
- ایبوپروفن
اگه هرگونه درد داشتید پس از برطرف شدن تاول‌ها و خوب شدن التهاب این امکان وجود دارذ که پزشک کارهای زیر را برای شما توصیه نماید:
کرم کاپسیدین: نباید از این کرم در داخل یا پیرامون چشم استفاده نمایید.
آنتی بیوتیک‌ها: اگر پوست و ضایعات به عفونت باکتریایی آلوده گردد، در این صورت به آنتی بیوتیک نیاز خواهید داشت. در غیر این صورت آنتی بیوتیک‌ها نمی‌توانند به شما کمک کنند.
داروهای بی‌حسی: به منظور کم کردن درد، می‌توان از لیدوکائین استفاده نمود که در فرم‌های گوناگون همچون لوسیون، اسپری، کرم، برچسب و پودر را در دسترس می‌باشند.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای: اکثر داروها در این دسته ممکن است موجب کاهش درد بعد از بهبودی شوند. همچون دزیپرامین، تریپتیلین و نورتریپتیلین. اگر هرگونه افسردگی همراه با بیماری زونا صورت گرفت، پزشک این داروها را این چنین افراد تجویز می‌نماید.
عوارض بیماری زونا در قسمت‌های گوناگون بدن
بیماری زونا اغلب در یک طرف سینه یا کمر به وجود می‌آید ولی این امکان وجود دارد که جوش‌هایی در یک طرف صورت نمایان گردند، که با نشانه‌ها و عوارض زیر در هر قسمت همراه می‌باشند:
- صورت
اگر جوش‌های بیماری زونا پیرامون گوش به وجود آید، منجر به عفونت گردیده و با نشانه‌هایی همچون از دست دادن شنوایی، ضعیف شدن عضلات صورت و تعادل نداشتن موقع راه رفتن همراه خواهد بود. در صورتی که جوش‌های زونا داخل دهان باشد، شما درد بیشتری را تحمل خواهید کرد و غذا خوردن به مراتب برای شما با مشکل بیشتری همراه خواهد بود. همچنین حس شنوایی را هم ممکن است از دست بدهید. اگر این جوش‌ها روی پوست سر ایجاد گردد، حساسیت و درد بیشتر موقع شانه کشیدن و نشستن خواهید داشت. در صورتی که درمان نگردد، سبب کچلی سکه دائمی خواهد گردید. انسفالیت یا التهاب مغز نیز از سایر عوارض بیماری می‌باشد.
- چشم
در بعضی از افراد بیماری زونا چشم را درگیر می‌نماید که اغلب روی پیشانی، پلک و بعضی وقت‌ها در نوک یا کنار بینی نمایان می‌گردد. در این صورت شاهد نشانه‌هایی همچون سوزش یا ضربان در چشم، آبریزش چشم شدید و قرمزی، تورم و تاری دید خواهید بود. این امکان وجود دارد که بعد از بهبود نیز درد چشم به سبب صدمه به اعصاب آن ادامه پیدا کند که در بیشتر مواقع برطرف می‌شود. اگر درمان بیماری زونا در چشم صورت نگیرد، قدرت دید تا مدت زمان بیشتری کاهش می‌یابد.
- کمر
بیماری زونا اغلب در یک طرف دور کمر به وجود می‌آید ولی این امکان وجود دارد که در حالت کلی یک طرف کمر یا قسمت پایینی آن را هم درگیر نماید.
- باسن
بر اساس این که زخم‌های بیماری زونا در یک طرف بدن پدید می‌آیند، احتمال این که تنها یک طرف باسن درگیر شود، بیشتر می‌باشد. به وجود آمدن جوش‌ها در این قسمت با نشانه‌هایی همچون خارش، درد، سوزن سوزن شدن همراه می‌باشد. این امکان وجود دارد که بعد از گذشت چند روز تعداد این جوش‌ها بیشتر شود اما درد بیشتری احساس نکنید و یا برعکس.
جمع بندی
بیماری زونا یک نوع بیماری ویروسی و عفونی می‌باشد که اکثرا کسانی که قبلا به بیماری آبله مرغان مبتلا شده بودند، درگیر این نوع بیماری می‌شوند. به طوری که فردی که به بیماری آبله مرغان مبتلا می‌شود، بعد از بهبودی، این ویروس در سلول‌های عصبی او پنهان شده و بعد از مدت‌ها ممکن است فعال گردد و بیماری زونا را در فرد به وجود آورد. این بیماری در کسانی که بالای ۵۰ سال سن دارند، رایج می‌باشد.
بیماری زونا برعکس بیماری آبله مرغان بیشتر نیم تنه بالایی بدن را درگیر می‌نماید. از نشانه‌های بیماری زونا می‌توان به احساس درد، و سوزش، بی‌حسی یا گزگز، حساسیت به لمس بثورت، قرمزی که از چند روز بعد از درد شروع می‌شود تاول‌های پر از مایع که باز می‌شوند و پوسته پوسته می‌گردند و خارش می‌توان اشاره نمود. امیدوارم این مطالب برای شما مفید واقع شود و اطلاعات کافی در مورد این بیماری کسب کرده باشید.
