ام آر آی (MRI) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی آزمایشی است که با استفاده از یک آهنربای بزرگ، امواج رادیویی و یک کامپیوتر، تصاویر واضحی از ساختارهای داخل بدن شما ایجاد می‌کند. این آزمایش بسیار شایع است و اگر شما یا نزدیکانتان نیاز به M.R.I دارید، نیازی به نگرانی نیست. این آزمایش غیرتهاجمی است. کادر درمان از M.R.I برای ارزیابی، تشخیص و نظارت بر چندین بیماری مختلف استفاده می‌کنند. این آزمایش توسط یک رادیولوژیست انجام می‌شود. با نیتروطب همراه باشید تا باهم به بررسی صفر تا ۱۰۰ ام آر آی بپردازیم.
فهرست محتوای نوشته
MRI یا ام آر آی چیست؟
ام آر آی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، یک آزمایش بدون درد است که تصاویر بسیار واضحی از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن شما ایجاد می‌کند.در M.R.I از یک آهنربای بزرگ، امواج رادیویی و یک کامپیوتر برای تولید این تصاویر استفاده می‌شود. در این نوع تصویربرداری، از اشعه ایکس استفاده نمی‌شود .از آنجایی که در M.R.I از اشعه ایکس یا اشعه‌های دیگر استفاده نمی‌شود، زمانی که افراد به تصویربرداری زیاد و پی‌درپی برای نظارت بر درمان نیاز دارند، این آزمایش تصویربرداری بهترین انتخاب است.
ام آر آی با کنتراست چیست؟
در بعضی از آزمایش‌های M.R.I از تزریق ماده حاجب استفاده می‌کنند. ماده کنتراست حاوی گادولینیوم است که یک فلز کمیاب است. وقتی این ماده در بدن شما وجود دارد، خواص مغناطیسی مولکول‌های آب مجاور را تغییر می‌دهد و کیفیت تصاویر را افزایش می‌دهد.
ماده‌ی حاجب، کیفیت تصویر موارد زیر را افزایش می‌دهد:
- تومورها
- التهاب
- عفونت
- رگ‌های خونی
اگر M.R.I شما به ماده حاجب نیاز دارد، پزشک یک کاتتر داخل وریدی (I.V Line) را در ورید دست شما قرار می‌دهد. آنها از این I.V برای تزریق ماده حاجب استفاده خواهند کرد. مواد کنتراست، مواد بی‌خطری هستند. عوارض جانبی از خفیف تا شدید متفاوت است، اما واکنش‌های شدید بسیار نادر است.
تفاوت بین اسکن ام آر آی و سی تی اسکن چیست؟
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (M.R.I) از آهنرباها، امواج رادیویی و رایانه برای ایجاد تصاویری از داخل بدن شما استفاده می‌کند، در حالی که توموگرافی کامپیوتری (C.T-Scan) از اشعه ایکس و رایانه استفاده می‌کند. پزشک اغلب ترجیح می‌دهد از M.R.I برای بررسی قسمت‌های غیر استخوانی و بافت‌های نرم داخل بدن شما استفاده کند. اسکن‌های ام آر آی نیز ایمن‌تر هستند، زیرا از پرتوهای یونیزه و مخرب اشعه ایکس استفاده نمی‌کند. همچنین اسکن‌های M.R.I تصاویر واضح‌تری از مغز، نخاع، اعصاب، ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها نسبت به سی‌تی اسکن می‌گیرند.
با این حال، همه نمی‌توانند M.R.I انجام دهند. میدان مغناطیسی این آزمایش می‌تواند ایمپلنت‌های فلزی (مانند پلاتین) را جابجا کند یا بر عملکرد دستگاه‌هایی مانند ضربان ساز تاثیر بگذارد. اگر چنین است، سی تی اسکن بهترین گزینه برای شماست. همچنین توجه داشته باشید که اسکن M.R.I به‌طور معمول گرانتر از تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن است.
بیشتر بخوانید: سی تی اسکن (CT-Scan) و ۷ کاربرد شگفت انگیز آن!
H2: چرا به ام آر آی نیاز دارم؟
پزشک از ام آر آی برای تشخیص یا نظارت بر درمان بسیاری از شرایط مختلف استفاده می‌کند. نوع M.R.I بستگی به این دارد که پزشک شما می‌خواهد کدام اندام را بررسی کند.
ام‌آرآی مغز و نخاع می‌تواند به ارزیابی و تشخیص شرایط زیر کمک کند:
- آنوریسم‌های مغزی
- تومورهای مغزی و تومورهای ستون فقرات
- صدمات مغزی ناشی از ضربه
- فشرده شدن یا التهاب نخاع و اعصاب
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- بررسی آناتومی و تراز ستون فقرات
- سکته مغزی
پزشک از M.R.I قلب به دلایل مختلفی استفاده می‌کند، از جمله:
- برای ارزیابی آناتومی و عملکرد حفره‌های قلب، دریچه‌های قلب، اندازه و جریان خون ورودی به قلب.
- برای تشخیص بیماری‌های قلبی-عروقی مانند تومورها، عفونت‌ها و شرایط التهابی.
- برای ارزیابی نشانه‌های بیماری عروق کرونر، مانند کاهش جریان خون به عضله قلب و زخم در عضله قلب پس از حمله قلبی .
- ارزیابی عملکرد قلب و عروق خونی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به بیماری مادرزادی قلبی .
ام آر آی بالاتنه می‌تواند ساختارهای داخلی را ارزیابی کرده و چندین بیماری مهم را تشخیص دهد، از جمله:
- تومور در قفسه سینه، شکم یا لگن.
- بیماری‌های کبدی (مانند سیروز)، بیماری‌های مربوط به مجاری صفراوی و پانکراس.
- بیماری التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو .
- ناهنجاری عروق خونی و التهاب عروق (واسکولیت).
M.R.I استخوان‌ها و مفاصل می‌تواند به بررسی موارد زیر کمک کند:
- عفونت‌های استخوانی (استیومیلیت).
- تومورهای استخوانی
- بیرون‌زدگی دیسک در ستون فقرات
- مشکلات مفصلی ناشی از آسیب
کادر درمان گاهی از ام آر آی سینه همراه با ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه استفاده می‌کند، به ویژه در افرادی که بافت سینه متراکم دارند.
آیا ام آر آی ایمن و بی خطر است؟
اسکن M.R.I به‌طور کلی بی‌خطر است و با رعایت دستورالعمل‌های ایمنی مناسب تقریبن هیچ خطری برای افراد عادی ایجاد نمی‌کند. میدان مغناطیسی قوی که دستگاه‌های M.R.I از خود ساطع می‌کنند برای شما ضرری ندارد، اما می‌تواند باعث اختلال در عملکرد دستگاه‌های پزشکی کاشته شده در بدن (مانند ضربان ساز) شود.
اگر ام‌آرآی شما نیاز به استفاده از ماده حاجب داشته باشد، خطر واکنش آلرژیک وجود دارد. این واکنش‌ها به‌طور معمول خفیف هستند و با دارو قابل کنترل هستند.
ممنوعیت های ام آر آی
اسکنر تصویربرداری تشدید مغناطیسی (M.R.I) از آهنرباهای قوی و سیگنال های امواج رادیویی استفاده می‌کند که می‌تواند باعث گرم شدن یا حرکت احتمالی اجسام فلزی در بدن شما شود. این می‌تواند منجر به مشکلات ایمنی و بهداشتی شود. همچنین می‌تواند باعث اختلال در عملکرد دستگاه‌های پزشکی کاشته شده شود.
در صورت داشتن هر یک از موارد زیر، شما باید به پزشک خود اطلاع دهید:
- ضربان ساز قلب یا دفیبریلاتور
- محرک‌ها یا وسایل کاشته‌شده، از جمله محرک‌های عمقی مغز، محرک‌های عصب واگ، محرک‌های مثانه، محرک‌های ستون فقرات، محرک‌های عصبی و الکترودها.
- پروتزهای مفصلی فلزی
- کاشت حلزون یا سایر کاشت‌های گوش
- پمپ‌های دارویی کاشته‌شده، مانند پمپ‌هایی که داروهایی را برای درمان اسپاسم پمپاژ می‌کنند .
- گیره و کویل آنوریسم
- فیلترها، مانند فیلترهای لخته شدن خون
- قطعات فلزی در بدن یا چشم شما، مانند گلوله، ترکش، قطعات فلزی یا تراشه
تمام جواهرات و سایر لوازم جانبی را در خانه بگذارید یا آنها را قبل از شروع ام آر آی بردارید. اقلام فلزی و الکترونیکی در اتاق ام‌آرآی مجاز نیستند، زیرا می‌توانند با میدان مغناطیسی تداخل ایجاد کنند و باعث سوختگی شوند. این موارد عبارتند از:
- جواهرات، ساعت‌ها، کارت‌های اعتباری و سمعک‌ها که همگی ممکن است آسیب ببینند.
- سنجاق‌ها، سوتین‌های زیر سیم و زیپ‌های فلزی
- کارهای دندانپزشکی متحرک، مانند دندان مصنوعی
- خودکار، چاقوی جیبی و عینک
- پیرسینگ بدن
- تلفن همراه، ساعت‌های الکترونیکی و دستگاه‌های ردیابی
ام آر آی چگونه انجام می شود؟
آزمایش M.R.I بدون درد است، اما بعضی از افراد با بی‌حرکت ماندن برای ۳۰ دقیقه یا بیشتر، احساس ناراحتی می‌کنند. یا ممکن است ترس از فضای بسته را در حالی که در دستگاه ام آر آی هستند تجربه کنند. همچنین ممکن است صدایی که دستگاه ایجاد می‌کند، باعث ترس شما شود.
مراحل کلی اسکن M.R.I و آنچه باید انتظار داشته باشید عبارتند از:
- برای شروع اسکن، لباس بیمارستانی به تن خواهید کرد.
- روی تخت دستگاه R.I دراز خواهید کشید. سپس تخت شروع به حرکت می‌کند و وارد دستگاه اسکن می‌شود.
- وقتی که اسکنR.I شروع می‌شود، هنگام عکس‌برداری صداهای مختلفی (صدای تق تق و کلیک) را می‌شنوید. هر سری از صداها چند دقیقه طول می‌کشد. قبل از شروع اسکن، به شما گوش‌گیر یا هدفون داده می‌شود تا صداها شما را اذیت نکند.
- برای اینکه تصاویر واضحی بدست بیاید، شما باید در طول ام‌آرآی ثابت بمانید.
- طبیعی است که ناحیه‌ای از بدن که تصویربرداری می‌شود، کمی گرم باشد. اگر این گرم شدن شما را آزار می‌دهد، رادیولوژیست را در جریان بگذارید.
- تکنسین ام آر آی می‌تواند شما را ببیند و همیشه با شما صحبت کند. هنگامی که شما در داخل اسکنر هستید، یک سیستم اینترکام امکان ارتباط دو طرفه را فراهم می‌کند. شما همچنین یک دکمه تماس در دست خواهید داشت که می‌توانید با فشار دادن آن به تکنسین اطلاع دهید که مشکل یا نگرانی‌ای دارید.
اگر به کلاستروفوبیا (ترس از فضای بسته) مبتلا هستید، پزشک شما یک داروی آرام بخش توصیه می‌کند تا در طول آزمایش احساس آرامش بیشتری داشته باشید.
اگر اسکن شما نیاز به ماده‌ی حاجب داشته باشد، پزشک قبل از شروع اسکن از طریق یک کاتتر وریدی به رگ شما مواد کنتراست را تزریق می‌کند. این مواد می‌توانند باعث ایجاد طعم فلز در دهان شما شوند.
ام آر آی با کنتراست، چه عوارضی دارد؟
بعضی از افرادی که ماده حاجب برای M.R.I خود دارند، عوارضی را تجربه می‌کنند. شایع‌ترین عوارض جانبی عبارتند از:
- حالت تهوع
- سردرد
- درد در محل تزریق
- بروز کهیر، خارش چشم و نشانه‌های واکنش آلرژیک به ماده حاجب که بسیار نادر است. اگر نشانه‌های حساسیت دارید، حتمن به تکنسین اطلاع دهید.
فیبروز سیستمیک نفروژنیک (N.S.F) که باعث ضخیم شدن پوست، اندام‌ها و بافت‌ها می‌شود، یک عارضه نادر در افراد مبتلا به بیماری کلیوی است که تحت M.R.I با مواد حاجب قرار می گیرند. به همین دلیل، افراد مبتلا به بیماری شدید کلیوی شاید نتوانند ماده حاجب برای ام آر آی خود دریافت کنند.
کلام آخر
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی، یک آزمایش تصویربرداری بسیار مفید و بی‌خطر است که کادر دمان به دلایل مختلفی از آن استفاده می‌کنند. این آزمایش به‌طور معمول ۳۰ تا ۵۰ دقیقه طول می‌کشد و شما باید در طول آزمایش ثابت بمانید. وسایل فلزی می‌توانند در تصویربرداری اختلال ایجاد کنند یا حتا باعث آسیب به شما شوند. اگر به اسکن M.R.I نیاز دارید و در مورد آن نگران هستید یا سوالی دارید، کارشناسان نیتروطب می‌توانند به شما کمک کنند.
