لنفوم به سرطانی گفته می‌شود که از سیستم لنفاوی شروع می‌شود و گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ سیستم لنفاوی مجموعه‌ای از غدد لنفاوی و عروق است که مایع لنفاوی را در بدن حرکت می‌دهد، مایعات لنفاوی حاوی گلبول‌های سفید خونی هستند که با عفونت مبارزه می‌کنند، غدد لنفاوی به عنوان یک فیلتر عمل می‌کنند و باکتری‌ها و ویروس‌ها را جذب می‌کنند و سپس آن‌ها را از بین می‌برند تا از گسترش عفونت جلوگیری کنند.
سیستم لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن است که به طور معمول از بدن محافظت می‌کند، سلول‌های لنفاوی به نام لنفوسیت ممکن است سرطانی شوند، اگرچه لنفوم یک بیماری جدی است، اما گزینه‌های درمانی خوبی برای آن در دسترس است، برای درک دقیق‌تر این بیماری و اطلاعات بیشتر در مورد علائم اصلی و روش‌های درمانی آن، مطالعه این مقاله از نیتروطب را از دست ندهید.
تعریف لنفوم
لنفوم یک اصطلاح عمومی برای سرطان است که سیستم لنفاوی بدن را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، له طور کلی این بیماری را می‌توان به دو دسته طبقه بندی کرد: لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین (NHL).
در زیر مجموعه این دو دسته، محققان بیش از ۷۰ نوع لنفوم را طبقه بندی کرده‌اند، این بیماری می‌تواند هر بخشی از سیستم لنفاوی را تحت تاثیر قرار دهد، از جمله:
- مغز استخوان
- تیموس
- طحال
- لوزه‌ها
- گره‌های لنفاوی
علائم اولیه بیماری لنفوم چیست؟
این بیماری ممکن است همیشه علائمی را در مراحل اولیه ایجاد نکند، در عوض، پزشک ممکن است غدد لنفاوی بزرگ شده را در طول معاینه فیزیکی کشف کند. این‌ها ممکن است مانند گره‌های کوچک و نرم زیر پوست احساس شوند، در این شرایط بیمار ممکن است غدد لنفاوی را در موارد زیر احساس کند:
- قسمت بالای قفسه سینه
- گردن
- زیر بغل
- معده
- کشاله ران
به همین ترتیب، بسیاری از علائم لنفوم اولیه خاص نیستند، این باعث می‌شود به راحتی نادیده گرفته شوند و تشخیص داده نشود، این علائم اولیه این بیماری عبارتند از:
- تب و لرز
- تعریق شبانه
- سرفه
- خستگی
- طحال بزرگ شده
- تنگی نفس
- دل درد
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن ناگهانی
- خارش پوست
از آنجایی که علائم این بیماری اغلب به راحتی نادیده گرفته می‌شوند، تشخیص آن در مراحل اولیه می‌تواند کمی دشوار باشد، این مهم است که بدانیم چگونه علائم ممکن است با بدتر شدن سرطان شروع به تغییر کنند.
بیشتر بخوانید: بی اشتهایی؛ ۱۱ علت و راه‌های خانگی درمان آن + پادکست
انواع لنفوم
دو نوع اصلی این بیماری، هوچکین و غیر هوچکین می‌باشند، یک آسیب‌شناس در دهه ۱۸۰۰ به نام دکتر توماس هاجکین، سلول‌هایی را در آنچه که امروزه لنفوم هوچکین نامیده می‌شود شناسایی کرد.
افراد مبتلا به لنفوم هوچکین دارای سلول‌های سرطانی بزرگی به نام سلول‌های رید استرنبرگ (RS) هستند، افراد مبتلا به NHL (لنفوم غیر هوچکین) این سلولها را ندارند.
لنفوم هوچکین
لنفوم هوچکین ناشی از یک جهش ژنتیکی در DNA نوعی از گلبول‌های سفید خونی به نام لنفوسیت است که سیستم لنفاوی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این نوع بیماری معمولا در سلول‌های RS شروع می‌شود و در مردان شایع‌تر است، در حالی که علت اصلی آن شناخته شده نیست، برخی عوامل خطر وجود دارند که می‌تواند خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهند.
لنفوم غیر هوچکین (NHL)
با توجه به اطلاعات منتشر شده از انجمن سرطان آمریکا (ACS)، این نوع لنفوم شایع‌تر از لنفوم هوچکین است و حدود ۴ درصد از کل سرطان‌ها را تشکیل می‌دهد.
بسیاری از انواع این بیماری در هر دسته از آن قرار می‌گیرند، پزشکان انواع NHL را با توجه به سلول‌هایی که روی آن‌ها تاثیر می‌گذارند و اگر سلولها رشد سریع یا کندی دارند، بررسی می‌کنند. NHL یا در سلول‌های B یا سلول‌های T سیستم ایمنی بدن تشکیل می‌شود.
طبق مطالعات انجمن سرطان آمریکا، انواع NHL بیشتر بر سلول‌های B اثر می‌گذارند، انواع این سلولها عبارتند از:
- لنفوم سلول B
لنفوم سلول B، تهاجمی‌ترین نوع NHL است، این لنفوم با رشد سریع از سلول‌های B غیر طبیعی در خون آغاز می‌شود، در صورت تشخیص صحیح، قابل درمان است، اما در صورت عدم درمان ممکن است منجر به مرگ شود.
- لنفوم سلول T
لنفوم سلول T به اندازه سلول B شایع نیست، فقط ۱۵ درصد از موارد NHL از این نوع هستند.
عوامل خطر لنفوم هوچکین
به طور کلی عواملی که خطر ابتلا به این نوع را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
- سن
موارد بیش‌تری از این بیماری در افراد بین ۲۰ تا ۳۰ سال و افراد بالای ۵۵ سال تشخیص داده می‌شود.
- جنسیت
مردان بیشتر از زنان در خطر ابتلا به این نوع لنفوم می‌باشند.
- سابقه خانوادگی
اگر در خانواده خواهر یا برادری باشد که مبتلا به این نوع سرطان باشد، احتمال ابتلا به آن نیز بیشتر است.
- نقص ایمنی
افراد مبتلا به بیماری HIV در معرض خطر بیش‌تری برای ابتلا به این بیماری هستند.
عوامل خطر لنفوم غیر هوچکین (NHL)
عوامل خطر برای NHL عبارتند زا:
- سن
لنفوم غیر هوچکین می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما با افزایش سن شانس ابتلا به این بیماری نیز افزایش می‌یابد، به بیان دیگر این بیماری در افراد مسن شایع‌تر است.
- جنسیت
خطر کلی NHL در مردان بیشتر از زنان است، اما برخی از انواع آن هستند که احتمال بروز آن در زنان نیز وجود دارد.
- وزن
افراد مبتلا به چاقی ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشند.
- نقص ایمنی
نقص ایمنی می‌تواند به دلیل ضعف سیستم ایمنی ناشی از HIV یا مصرف یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی بعد از پیوند عضو باشد.
- بیماری خود ایمنی
افراد مبتلا به برخی بیماری‌های خود ایمنی، مانند سلیاک و آرتریت روماتوئید، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
علت ایجاد لنفوم چیست؟
این بیماری زمانی رخ می‌دهد که گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت‌ها بدون کنترل رشد می‌کنند، طول عمر متوسط یک سلول لنفوسیت کوتاه است و سپس سلول می‌میرد؛ به طور کلی عمده دلایل اصلی ابتلا به این دو نوع از سرطان عبارتند از:
- وجود سابقه خانوادگی در این بیماری
- وجود یک بیماری سیستم ایمنی مانند سلیاک، سندروم شوگرن و آرتریت روماتوئید
- افراد در معرض بنزن یا سایر مواد شیمیایی
- چاقی و اضافه وزن
بیشتر بخوانید: آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی چیست؟ + درمان خانگی
لنفوم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
به طور معمول، اگر پزشک مشکوک به این بیماری باشد، بیوپسی را انجام می‌دهد، این عمل شامل برداشتن سلولها از یک غده لنفاوی بزرگ شده است، متخصصی به نام هماتوپاتولوژیست سلولها را بررسی می‌کند تا تشخیص دهد که آیا سلول‌های سرطانی وجود دارند و در صورت وجود چه نوع سلولی هستند؟
اگر هماتوپاتولوژیست سلول‌های این بیماری را تشخیص دهد، آزمایشات بیشتر می‌توانند مشخص کنند که سرطان تا چه اندازه پیشرفت کرده است؛ این آزمایشات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- رادیوگرافی قفسه سینه
- انجام آزمایش خوت برای بررسی تعداد گلبول‌های سفید و قرمز
- آزمایش غدد لنفاوی یا بافت‌های مجاور
- آسپیراسیون مغز استخوان
- سونوگرافی شکم
- سی تی اسکن و ام آر آی
درمان بیماری لنفوم
به طور معمول، هماتولوژیست‌ها و انکولوژیست‌ها برای درمان لنفوم باهم همکاری می‌کنند، هماتولوژیست‌ها پزشکانی هستند که در زمینه اختلالات خون، مغز استخوان و سلول‌های ایمنی تخصص دارند و انکولوژیست‌ها نیز تومورهای سرطانی را درمان می‌کنند.
روش‌های درمانی بسته به چند شرایط از جمله سن فرد، سلامتی کلی بیمار، نوع این بیماری و مرحله سرطان متفاوت است.
درمان بیماری لنفوم، معمولا شامل پرتودرمانی برای کوچک کردن و از بین بردن سلول‌های سرطانی است، همچنین پزشکان ممکن است داروهای شیمی درمانی را برای از بین بردن این سلول‌های سرطانی تجویز کنند.
درمان‌های جدیدتری نیز وجود دارد که با استفاده از برخی داروها، می‌توان به سلول‌های T بدن کمک کرد تا به سرطان حمله کنند.
در برخی از موارد لنفوم هوچکین و غیر هوچکین، پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی ممکن است برای ساخت سلول‌های سالم سیستم ایمنی مورد استفاده قرار بگیرد، پزشکان ممکن این سلولها یا بافت‌ها را قبل از شروع شیمی درمانی و پروتودرمانی جمع آوری کنند، خانواده و بستگان بیمار نیز ممکن است بتوانند مغز استخوان را اهدا کنند.
سخن پایانی
تشخیص صحیح و به موقع این بیماری می‌تواند به درمان اصولی و بهتر آن کمک زیادی کند، تیم مشاوره پزشکی ما می‌تواند برای تصمیم‌گیری بهتر در این زمینه به شما کند تا استرس نداشته باشید و با خیال راحت در مورد ترس و نگرانی‌های خود با ما صحبت کنید و آن‌ها را مدیریت و برطرف کنید، همچنین می‌توانید سوالات و تجربیات خود را با ما در بخش نظرات در میان بگذارید.
