ام اس یا MS چیست؟ آیا بیماری مولتیپل اسکلروزیس کشنده است؟!

بیماری ام اس یک از بیماری‌های شایع است که باعث آسیب به قسمتی از مغز و نخاع به وجود می‌آید و به مرور توانایی فرد را کاهش می‌دهد، همچنین باعث بروز علائمی از جمله مشکلات بینایی، حرکت بازو یا پا و اختلال در تعادل می‌شود؛ نمی‌توان گفت که این بیماری کشنده است اما در مراحل پیشرفته می‌تواند باعث ناتوانی جدی شود، اگر چه گاهی اوقات نیز می‌تواند خفیف باشد، در بسیاری از موارد کنترل و نظارت آن توسط پزشک امکان پذیر است و جای نگرانی ندارد.

یکی از شایع‌ترین علل ناتوانی در بزرگسالان جوان، بیماری ام اس می‌باشد که این بیماری در زنان ۲ تا ۳ برابر بیش‌تر از مردان است.

ام اس (فلج چندگانه)

در افرادی که به ام اس مبتلا هستند، سیستم ایمنی بدن به بافتی که فیبر عصبی در مغز، نخاع و اعصاب چشمی را پوشانده است، حمله می‌کنند، این پوشش از یک نوع ماده‌ی چرب به نام غلاف میلین ساخته شده است؛ این پوشش اعصاب را جدا می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند سیگنال‌های الکتریکی که حرکات، صحبت‌کردن و دیگر توابع را کنترل می‌کنند ارسال کنند. وقتی که میلین از بین برود، بافت زخمی شکل می‌گیرد و پیام‌های عصبی به درستی ارسال نمی‌شوند، به این معنی که پیام‌هایی که در طول اعصاب حرکت می‌کنند سرعت آن‌ها کند یا مختل می‌شوند.

چه کسانی بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به ام اس هستند؟

این بیماری در زنان ۲ تا ۳ برابر بیش‌تر از مردان شایع است، با اینکه این عارضه می‌تواند به هر فردی از هر نژادی که دارد حمله کند، اما سفید پوستان بیش‌تر از افراد دیگر در خطر ابتلا به آن هستند، خطر بروز این وضعیت در سنین بین ۲۰ تا ۵۰ سال بیش‌تر از سن‌های دیگر است.

تشخیص بیماری MS (Multiple Sclerosis)

بافت زخمی در ۹۰ درصد افراد مبتلا به این بیماری وجود دارد که معمولا با اسکن ام آر آی تشخیص داده می‌شود، در کنار سابقه درمانی، انجام آزمایشات عصبی به تشخیص درست و دقیق این بیماری کمک می‌کنند؛ انجام این نوع آزمایش‌ها می‌تواند دیگر مشکلات خود ایمنی و عفونت‌هایی مثل اچ آی وی یا بیماری لایم را نشان دهد.

بیشتر بخوانید: بیماری ایدز AIDS پاسخ به ۱۹ سوال متداول در مورد آن

بیماری لایم نوعی عفونت اسپیروکتی چند سیستمی است، این بیماری از طریق کنه‌های آلوده به باکتری بورگدورفری می‌تواند به انسان منتقل شود، حداقل سه گونه از جنس بورلیا مانند بورگدورفری عامل این بیماری هستند که این عوامل به وسیله نیش خانواده منتقل می‌شوند.

علائم و نشانه‌های ام اس

علائم مولتیپل اسکلروزیس از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است و می‌تواند هر قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد، به‌طور کلی علائمی که ممکن است در افراد مختلف بروز کند شامل موارد زیر می‌باشد.

علائم اصلی عبارتند از:

• مشکلات بینایی، مانند تاری دید
• بی حسی یا گزگز در قسمت‌های مختلف بدن
• مشکلات تفکر، یادگیری و برنامه‌ریزی
• خستگی
• مشکل در راه رفتن
• مشکلات کنترل مثانه
• اختلال عملکرد جنسی
• سفتی و اسپاسم عضلانی
• مشکلات تعادل و هماهنگی

مشکلات بینایی

بیش از ۵۰ درصد افرادی مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس مشکل در بینایی را تجربه می‌کنند که به نام نوریت اپتیک شناخته می‌شود، التهاب عصب‌های چشمی ممکن است باعث تاری دید، اختلال در رنگ دید، درد چشم یا نابینایی شود، البته که بسیاری از آن‌ها موقتی هستند و طی چند هفته بهبود پیدا می‌کنند، در بیش‌تر موارد، اختلال در بینایی از اولین نشانه ابتلا به بیماری MS است.

ضعف و بی حسی

یکی دیگر از علائم بیماری MS در افراد، ضعف و بی حسی می‌باشد؛ مشکل در راه رفتن و لغزش دائمی در تعادل می‌تواند با علائم زیر همراه باشد، این نشانه‌ها عبارتند از:

• بی حسی
• از دست دادن تعادل
• اسپاسم عضلات
• ضعف در دست یا پا

اختلال در صحبت کردن

این مشکل در مقایسه با مشکلات دیگر، کم‌تر شایع است؛ اما در برخی افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس لکنت زبان دیده می‌شود، این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که MS به اعصابی که سیگنال‌های صحبت کردن را از مغز منتقل می‌کنند آسیب می‌رساند؛ برخی از افراد حتی در بلعیدن هم مشکل پیدا می‌کنند.

بیشتر بخوانید: از اختلال تکلم چه می دانیم؟ علل، نشانه ها و راه درمان

اگر بیماری در صحبت کردن یا بلعیدن مشکل داشت، صحبت درمانی می‌تواند به درمان او کمک زیادی کند، این دمان با عنوان روان درمانی و گفتار درمانی هم شناخته می‌شود.

سکته مغزی

لکنت زبان، گیجی و ضعف در عضلات می‌تواند از علائم این عارضه باشد، اما این موارد می‌تواند نشانه‌هایی از سکته مغزی نیز باشد؛ هر فردی که به صورت ناگهانی دچار مشکل در حرف زدن و حرکت دادن اعضای بدنش شود باید سریعا با اورژانس تماس گرفته شود، درمان سکته مغزی در همان ساعات اول شانس زیادی را برای ریکاوری مجدد به بهترین شکل را ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: سکته مغزی (CVA)؛ ۵ نشانه و هر آنچه که باید بدانیم

علائم مولتیپل اسکلروزیس (MS) در زنان

• یائسگی
• درد
• خستگی
• افسردگی
• اختلال در بینایی
• اختلال در راه رفتن و نداشتن تعادل
• بی حسی در پوست و اندام‌های بدن
• مشکلات قاعدگی

بیشتر بخوانید: افسردگی چیست؟ ۴ روش موثر برای جلوگیری از آن

علائم  مولتیپل اسکلروزیس (MS) در مردان

• مه مغزی (خستگی یا گیجی)
• درد بدون علت خاص
• خستگی بدون علت خاص
• عدم کنترل تعادل و مشکل در راه رفتن
• مشکلات کنترل مثانه یا روده (بی اختیاری)

درمان ام اس

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای این عارضه وجود ندارد، اما تعدادی از درمان‌ها می‌توانند به کنترل این بیماری و کاهش علائم آن کمک کند، درمان مورد نیاز بیمار به علائم و مشکلات خاصی که او دارد بستگی دارد، همچنین برخی از درمان‌ها وجود دارند که می‌توانند باعث جلوگیری از پیشرفت ام اس شوند و علائم بروز آن را کنترل کنند.

ورزش

تحقیقات زیادی از مزایای حرکت‌های ورزشی برای مبتلایان ام اس حمایت می‌کنند؛ به‌طور کلی ورزش‌هایی که می‌توانند به کاهش علائم این بیماری کمک کنند عبارتند از:

۶ ورزش فوق‌العاده برای درمان مولتیپل اسکلروزیس

1. تمرینات تعادل
2. تمرینات هوازی
3. تمرینات قدرتی
4. ورزش‌های آبی
5. تای چی
6. یوگا

بیشتر بخوانید: ورزش در خانه؛ ۱۹ وسیله قابل استفاده در منزل

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می‌تواند به قوی شدن عضلات، از سفتی در آمدن آن‌ها و چرخش بهتر اعضا کمک زیادی کند، اگر MS روی تعادل، توان عضلات و یا بی اختیاری تاثیر گذاشت، می‌توانید این موارد را با انجام فیزیوتراپی جبران کنید، همچنین فیزیوتراپی به حفظ هماهنگی در دست‌ها برای لباس پوشیدن و نوشتن کمک موثری می‌کند.

توصیه‌هایی در مورد زندگی با ام اس

• خود مراقبتی

مراقبت از خود در زندگی روزمره از اهمیت زیادی برخوردار است، این به آن معنی است که شما مسئول سلامت و رفاه خود در طول روز هستید، خود مراقبتی شامل کارهایی است که هر روز برای تناسب اندام، حفظ سلامت جسمی و روانی خوب، پیشگیری از بیماری یا حوادث و مقابله با بیماری‌های جزئی و شرایط طولانی مدت انجام می‌دهید.

• ورزش و تغذیه سالم

برنامه غذایی خاصی وجود ندارد که ثابت شده باشد روند این بیماری را کند می‌کند، اما یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به شما در مدیریت مشکلات خاصی مانند خستگی و یبوست کمک کند؛ همچنین می‌تواند خطر سایر مشکلات سلامتی مثل بیماری قلبی را کاهش دهد، فعالیت و ورزش منظم هم برای سلامت عمومی و هم برای تناسب اندام مهم است، ورزش کردن فواید زیادی برای بیماران مبتلا به این عارضه دارد، برای مثال ورزش در کاهش علائم این بیماری مانند کاهش خستگی و بهبود قدرت، تحرک و عملکرد روده و مثانه کاربرد دارد.

بیشتر بخوانید: تغذیه یا ورزش در کاهش وزن کدامیک اولویت دارند؟

• ترک سیگار

سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به طیف وسیعی از ظرایط سلامتی مرتبط است و همچنین ممکن است سرعت بدتر شدن این بیماری را افزایش دهد، اگر سیگار می‌کشید، ترک آن می‌تواند به کند کردن سرعت پیشرفت ام اس کمک کند، برای ترک سیگار با بهترین روش، می‌توانید با یک مشاوره مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: تغذیه یا ورزش در کاهش وزن کدامیک اولویت دارند؟

سخن پایانی

اگر نگران هستید که ممکن است علائم ام اس را داشته باشید، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید، اگر امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید می‌توانید با دریافت مشاوره پزشکی از بهترین پزشک نیتروطب به صورت آنلاین مشاوره بگیرید و الگوی خاصی از علائمی که تجربه می‌کنید را با پزشک خود در میان بگذارید، هر چقدر پزشک شما از علائم و مشکلات شما بیش‌تر بداند، بیش‌تر می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

بیشتر بخوانید: بیماری هانتینگتون؛ ۳ نشانه‌ اصلی ، عوارض، درمان و داروها

اگر به هر شکل ممکن شما مشکوک به این بیماری بودید و یا خطر ابتلا به آن در شما زیاد بود، به یک متخصص بیماری‌های سیستم عصبی (متخصص مغز و اعصاب) ارجاع داده می‌شوید که ممکن است آزمایش‌هایی مانند اسکن MRI را برای بررسی علائم ام اس پیشنهاد کند.