التهاب مجرای ادرار یا اورتریت یک بیماری شایع است که می‌تواند علائم و عوارض متنوعی را در بیماران به همراه داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علل القا کننده اورتریت، علائم و نشانه‌های آن، روش‌های تشخیصی و گزینه‌های درمانی مورد استفاده در این بیماری می‌پردازیم.
اورتریت، به عنوان یک بیماری عفونی، ناشی از ورود میکروب‌ها به مجرای ادرار و تحریک و التهاب آن توصیف می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی از طرف مردان و زنان رخ دهد.
دستگاه ادراری که گردآمده از کلیه‌ها، مثانه، حالب یا میزنای و پیشابراه است؛ عملکرد دقیق و حساسی دارد. به‌دلیل ارتباط نزدیک با دستگاه تولیدمثلی، اهمیت آن دوچندان می‌شود. یکی از بیماری‌هایی که بر این دستگاه اثرگذار است، التهاب پیشابراه یا اورتریت نام دارد. روش‌های تشخیصی گوناگون و کاملی در این مورد فراهم شده‌اند تا هرگونه ابهام را برای تشخیص کاسته شود.
امروزه با شناسایی و درمان صحیح این بیماری به‌خوبی می‌توان زمینه‌ی بهبودی را فراهم کرد؛ به‌خصوص نقش دارو‌ها، رعایت بهداشت شخصی و مراقبت در رفتار‌های مقاربتی، نقش اثرگذاری در این التهاب دارد. هرچند همانند سایر بیماری‌ها درصورت عدم توجه و پایش آن، عارضه‌های آسیب‌زننده‌ای امکان دارد رخ دهد.
از پیشابراه و اورتریت چه می‌دانیم؟
پیشابراه به‌شکل لوله‌ای است که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت می‌کند. Urethritis نام علمی این بیماری در پزشکی است که به معنای: هنگامی که پیشابراه در اثر تحریک، دردناک و التهاب شده است. از جمله نام‌های دیگر این بیماری می‌توان به سندرم پیشابراه، یا التهاب غیر سوزاکی پیشابراه را نام‌برد.
کسانی که به التهاب پیشابراه مبتلا هستند؛ درد، سوزش و خارش در هنگام ادرارکردن احساس می‌کنند. همچنین مشکل دیگری که برخی از زمان‌ها پیش می‌آید، ترشح است؛ به این معنا که گاهی مایع از واژن بانوان یا آلت تناسلی آقایان ترشح می‌شود. برای آقایان دارای بیماری التهاب پیشابراه، امکان دارد قرمزی و تورم در نوک آلت تناسلی مشاهده شود.
دلیل ابتلا به اورتریت
التهاب پیشابراه به‌طور معمول، به‌وسیله‌ی عفونت رخ می‌دهد. هر دو دسته‌ی باکتری‌ها و ویروس‌ها از عامل‌های ایجاد التهاب پیشابراه هستند. شایع‌ترین دلیل بروز آن یک عفونت انتقال‌یافته از تماس جنسی می‌باشد. عفونت‌های آمیزشی، عفونت‌هایی هستند که امکان ابتلا به آنها از طریق رابطه‌ی جنسی وجود دارد. عاملان عفونت‌های مقاربتی که می‌توانند باعث بیماری شوند، عبارتند از:
- کلامیدیا (Chlamydia)
- گونوره‌آ (Gonorrhea)
- مایکوپلاسما ژنیتالیوم (Mycoplasma genitalium)
- تریکومونیازیس (Trichomoniasis)
بیشتر بخوانید: HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی چیست؟
علائم و نشانه‌های اورتریت:
- التهاب و التورم مجرای ادرار، که به همراه درد و سوزش همراه است.
- احساس تب و لرز، خستگی و ضعف عمومی.
- تغییرات در رنگ و بوی ادرار.
- ناراحتی و درد در منطقه کمر و شکم.
تشخیص اورتریت:
- آزمایش ادرار: بررسی ادرار برای یافتن علائم عفونت، نشانگرهای التهاب و وجود باکتری‌ها.
- آزمایش خون: بررسی نشانگرهای التهاب و عفونت در خون.
- آزمایش کشت: جمع‌آوری نمونه ادرار برای تشخیص دقیق تر نوع باکتری و حساسیت آن به آنتی‌بیوتیک‌ها.
- سونوگرافی مجرای ادرار: استفاده از امواج صوتی برای تصویربرداری مجرای ادرار و شناسایی تغییرات ساختاری و التهابی.
آیا باید به پزشک مراجعه کرد؟
بله، درصورتی که نشانه‌هایی از این بیماری دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا نیازمند انجام آزمایش‌هایی خواهید بود؟
شاید نیاز شود که شما نمونه‌ی ادرار یا (در صورتی که خانم هستید) نمونه‌ای از مایع ترشح‌شده از واژن خود را تحویل دهید یا پزشک شما انجام آزمایش معاینه‌ی لگن را پیشنهاد دهد. در آقایان، پزشک از شما شاید بخواهد که نمونه‌ای از آلت تناسلی خود، تهیه کنید.
در این زمینه، انجام آزمایش‌هایی مثل آزمایش شمارش کامل خون (C.B.C) و آزمایش CRP، ممکن است تجویز شوند. سنجیدن این‌ها به پزشک کمک می‌کند تا مشخص شود که آیا به عفونتی مبتلا هستید؟ و درصورت تایید، چه نوع عفونتی است؟
در خانم‌ها امکان دارد انجام سونوگرافی لگن و در آقایان انجام معاینه مقعد صورت بگیرد.
درمان اورتریت به چه صورت است؟
هدف فرآیند درمان ۳ مورد است:
- از بین رفتن عامل عفونت
- بهبود علامت‌ها
- جلوگیری از انتشار عفونت
اگر این بیماری به‌دلیل ضربه یا ماده‌های شیمیایی تحریک‌کننده ایجاد می‌شود، عفونی نیست و با پرهیز از مصرف عامل آسیب یا تحریک درمان می‌شود. در صورت ابتلا به عفونت باکتریال، درمان با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها صورت می‌گیرد. همچنین ممکن هست دارو‌های کاهنده‌ی درد، برای کاستن از درد عمومی بدن و درد راه‌های ادراری پیشنهاد شود.
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری در بارداری، عفونتی پنهان اما خطرناک
اگر پزشک شما احساس کند که شما دارایاین بیماری هستید، احتمال آن وجود دارد که فرآیند درمان شما از همان موقع آغاز شود. درواقع، نیازی نیست که شما برای شروع درمان، منتظر مشخص‌شدن پاسخ آزمایش‌های خود بمانید.
اگر شما به‌دلیل عفونت آمیزشی در حال درمان هستید، باید تا ۷ روز پس از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و زمانی که دیگر علامتی از بیماری ندارید، از هرگونه رابطه‌ی جنسی بپرهیزید.
اگر که متوجه شدید دارای عفونت آمیزشی هستید، باید آن را به فردی که به‌تازگی با او رابطه‌ی جنسی داشته‌اید، اطلاع دهید. زیرا که او نیز شاید در این برهه، مبتلا شده (حتا اگر علامتی در او بروز پیدا نکرده است) و نیازمند به درمان است.
زمانی‌که این التهاب با استفاده از درمان آنتی‌بیوتیکی درمان نشود و بیش از ۶ هفته طول بکشد؛ التهاب پیشابراه مزمن نامیده می‌شود. درمان‌های این بیماری، متفاوت با درمان اورتریت درحالت عادی است.
بیشتر بخوانید: سرطان پروستات؛ ۶ راه درمان و هر آنچه باید بدانیم
آینده این بیماری چگونه است؟
با تشخیص و درمان درست، این التهاب در بیشتر مشاهده‌ها بدون مشکل پیچیده‌تری، برطرف می‌شود. هرچند که التهاب پیشابراه اگر به‌صورت بلند‌مدت ادامه پیدا‌کند، باعث آسیب به مجرای ادرار و ایجاد زخم شود که باریک‌شدن پیشابراه را به‌دنبال دارد. البته که آسیب به بقیه‌ی اندام‌های ادراری، دور از انتظار نیست. در خانم‌ها، درصورت گسترش عفونت به لگن، می‌تواند سبب مشکل‌های باروری شود.
در صورت ادامه‌دار بودن این بیماری، چه عارضه‌هایی بروز می‌دهد؟
در آقایان درگیر این بیماری، خطر ابتلا به بیماری‌های زیر وجود دارد:
- عفونت مثانه (Cystitis)
- التهاب مجرا‌های اپیدیدیم (Epididymitis)
- عفونت در بیضه‌ها (Orchitis)
- عفونت پروستات (Prostatitis)
در صورت بروز عفونت شدید، ممکن است پیشابراه زخمی شده و به‌دنبال آن باریک‌تر شود.
بیشتر بخوانید: هماچوری (خون در ادرار) به زبان ساده، از علت تا درمان
و در خانم‌هایی که دارای این بیماری هستند، احتمال رخ‌دادن موارد زیر وجود دارد:
- عفونت مثانه
- عفونت گردن رحم
- بیماری التهاب لگن (PID): بیماری التهاب لگن: ناشی از عفونتی است که در پوشش رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها شکل می‌گیرد
بیشتر بخوانید: سرطان در زنان؛ ۹ سرطان شایع و علائم آنها که باید بدانید
آیا از این بیماری می‌توان پیشگیری کرد؟
از آنجا که التهاب پیشابراه به دلیل یک عفونت آمیزشی رخ می‌دهد، شما می‌توانید شانس بروز آن را به‌وسیله روش‌های زیر کاهش دهید:
- سطح پوست و ناحیه‌ی مرتبط با پیشابراه را، تمیز نگه‌دارید.
- استفاده از یک کاندوم لاتکس برای هر باری که رابطه‌ی جنسی انجام می‌دهید.
- خودداری از آمیزش جنسی، وقتی که شما یا طرف مقابل شما دارای علامت‌هایی هستند که نشان از عفونت دارد (مانند خارش، ترشح یا درد در هنگام ادرار کردن).
- پرهیز از انجام رابطه‌ی جنسی پرخطر
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری در بارداری، عفونتی پنهان اما خطرناک
اگر شما در هر زمانی، دچار یک عفونت آمیزشی شوید؛ پزشک شما ممکن است هم‌اکنون یا در آینده، احتمال ابتلا به نوع‌های دیگر عفونت‌های آمیزشی را بررسی کند. زیرا که می‌توان هم‌زمان مبتلا به بیش از یک نوع عفونت مقاربتی بود. علاوه‌‌بر آن، این نکته را باید اضافه کرد که همه‌ی عفونت‌های مقاربتی، دارای علامت نیستند و از این شیوه می‌توان آن دسته‌ای را که بدون علامت هستند را هم تشخیص داد.
بیشتر بخوانید: Minimal change disease؛ بیماری های خاموش و بدون علامت کلیه
اورتریت به عنوان یک بیماری عفونی با علائم و عوارض مختلف، نیازمند تشخیص صحیح و درمان مناسب است. با مراقبت از بهداشت شخصی، استفاده از درمان‌های دارویی و اقدامات پیشگیرانه، می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد و در صورت لزوم، بهبودی را تسریع کرد.
با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام،کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویداد های مهم باخبر باشید.
