بیشتر مردم مزه‌ی غذاهای سرخ کردنی را دوست دارند و به‌تقریب می‌توانید هر چیزی را سرخ کنید؛ ولی خوردن زیاد آن‌ها پیامدهای منفی برای سلامتی و بدن شما دارد؛ زیرا غذاهای سرخ‌شده دارای کالری و چربی ترانس بالایی هستند. با ما در این مقاله از نیتروطب همراه باشید، تا درباره‌ی خطر غذاهای سرخکردنی و بیماری‌های ناشی از آن بدانید.
از خطرات غذاهای سرخ کردنی خبر داری؟
سرخ‌کردن یک روش پخت رایج است که در سراسر جهان و بیشتر در رستوران و فست‌فودی‌ها برای غذاپختن استفاده می‌شود؛ غذاهای سرخکردنی پرطرفدار عبارتند از: ماهی، سیب‌زمینی سرخ‌کرده، مرغ سوخاری و همبرگر سرخ‌شده.
اگر از طرفداران غذاهای سرخ‌شده هستید، باید بدانید که غذای سرخکردنی باعث زیادشدن مقدار کالری وارد‌شده به بدن شما می‌شود، با خوردن زیاد آن خطر مرگ خود را افزایش می‌دهید و پیامدهای ناگواری برای سلامتی شما پیش‌می‌آید؛ بنابر گزارش‌ها کسانی که دست‌کم یک وعده در روز غذای سرخ‌شده می‌خورند، ۸ درصد بیشتر از کسانی که مصرف نمی‌کنند، در خطر مرگ هستند. خوردن زیاد غذای سرخکردنی بر سلامت قلب و عروق اثرگذار است و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ ، چاقی و کبد چرب را افزایش می‌دهد. در ادامه با ۷ ضرر غذاهای سرخکردنی و بیماری‌هایی که از آن به‌وجود می‌آید، آشنا شوید:
غذاهای سرخ کردنی کالری بالایی دارند
سرخ‌کردن غذا باعث زیادشدن کالری آن می‌شود؛ زیرا غذاها هنگام سرخ‌شدن، آب از دست می‌دهند و چربی را جذب می‌کنند؛ به‌طور کلی، غذاهای سرخکردنی نسبت به کبابی یا آب‌پز، چربی و کالری بیشتری دارند؛ برای نمونه یک سیب‌زمینی پخته‌ی کوچک (۱۰۰ گرم) ۹۳ کالری و ۰.۱۳ گرم چربی دارد؛ ولی همان اندازه (۱۰۰ گرم) سیب‌زمینی سرخ‌کرده دارای ۳۱۲ کالری و ۱۵ گرم چربی است که برای سوزاندن این مقدار کالری با ۳۰ دقیقه بدویید؛ همان‌طور که می‌بینید، اگر غذاهای سرخکردنی بخورید کالری بیشتری وارد بدن خود می‌کنید و با افزایش کالری، دچار چاقی یا اضافه‌وزن می‌شوید.
غذاهای سرخ کردنی سرشار از چربی ترانس هستند
هنگامی که چربی‌های اشباع‌نشده هیدروژنه شوند، چربی ترانس به‌وجود می‌آید. هیدروژنه‌شدن به این معنی است که روغن هنگام پخت به دمای بسیار بالایی می‌رسد و این فرآیند ساختار شیمیایی چربی‌ها را تغییر می‌دهد و تجزیه‌ی آن‌ها را برای بدن دشوار می‌کند. غذاهای سرخکردنی که در روغن با دمای بسیار بالا پخته می‌شوند، خاصیتشان را از دست می‌دهند و دارای چربی ترانس هستند که اثربخشی منفی بر سلامتی دارند؛ درواقع، چربی ترانس با افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها، مانند: بیماری قلبی، سرطان، دیابت و چاقی پیوستگی دارد.
یک پژوهش نشان داد، هر بار که روغن برای سرخ‌کردن دوباره استفاده می‌شود، چربی‌های ترانس آن افزایش می‌یابد؛ ولی چربی ترانس مصنوعی با چربی ترانس طبیعی که در غذاهایی مانند: گوشت و محصول لبنی است، فرق دارد و همانند غذاهای سرخکردنی و فرآوری‌شده، پیامد منفی برای سلامتی ندارد.
بیشتر بخوانید: نشانه های دیابت؛ ۹ نشانه و خطراتی از آن که باید بدانیم
چاقی و افزایش چربی شکم با غذاهای سرخ کردنی
همان‌طور که گفتیم غذاهای سرخکردنی دارای کالری بیشتری نسبت به غیر سرخ‌شده هستند؛ بنابراین خوردن مقدار زیادی از آن‌ها کالری دریافتی شما را افزایش می‌دهد؛ افزون بر این، چربی ترانس در غذاهای سرخ‌شده نقش مهمی در افزایش وزن دارد؛ زیرا می‌توانند بر هورمون‌هایی که اشتها و ذخیره‌ی چربی را تنظیم می‌کنند، اثرگذار باشد. بنابر پژوهش روی میمون‌ها، حتا کالری اضافی دریافت نشود، مصرف چربی ترانس چربی شکم را افزایش می‌دهد؛ بنابراین، گونه‌ی چربی مهم است، نه مقدار آن.
بیشتر بخوانید: اضافه وزن؛ ۱۳عارضه دردسرساز و خطرناک چاقی
یک مطالعه که رژیم غذایی ۴۱۵۱۸ زن را در ۸ سال بررسی کرد، نشان داد که افزایش یک درصد مصرف چربی ترانس منجر به زیادشدن ۰.۵۴ کیلوگرم وزن در زنان با وزن طبیعی می‌شود و در زنانی که اضافه‌وزن داشتند، منجر به افزایش وزن ۱.۰۴ کیلوگرم شد.
بیشتر بخوانید: رژیم غذایی افزایش وزن؛ چگونه ۶ کیلو یا بیشتر وزن بگیریم؟
افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی با غذاهای سرخ کردنی
هرچه بیشتر غذاهای سرخکردنی بخورید، با افزایش فشار خون، چاقی و کاهش کلسترول خوب (HDL)، خطر ابتلا به بیماری قلبی افزایش می‌یابد.
یک بررسی نشان داد که رژیم غذایی سرشار از غذاهای سرخ‌شده با خطر حمله‌ی قلبی پیوستگی دارد؛ ولی کسانی که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات مصرف می‌کنند، در خطر کمتری قرار دارند.
ارتباط دیابت و غذاهای سرخ کردنی؛ دیابتی ها غذای سرخ شده نخورند!
خوردن غذاهای سرخکردنی، شما را در خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار می‌دهد. برپایه‌ی یک بررسی، کسانی که بیشتر از ۲ بار در هفته فست‌فود می‌خورند، نسبت به کسانی که کمتر از یک بار در هفته مصرف می‌کنند، ۲ برابر بیشتر در خطر ابتلا به مقاومت به انسولین هستند؛ افزون بر این، ۲ مطالعه، پیوند میان میزان مصرف غذای سرخ‌شده و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را نشان داد؛
کسانی که ۴ تا ۶ بار در هفته غذای سرخکردنی مصرف می‌کنند، ۳۹ درصد بیشتر نسبت به کسانی که کمتر از یک بار در هفته می‌خورند، در خطر دچارشدن به دیابت نوع ۲ قرار دارند.کسانی که دیابت دارند باید مصرف غذاهای سرخ‌شده را کم کنند؛ زیرا جذب چربی در آن‌ها دچار مشکل است.
آکریل آمید در غذاهای سرخ کردنی
آکریل‌آمید (Acrylamide) یک ماده‌ی سمی است که هنگام پخت‌وپز در غذاها در دمای بالا مانند: سرخ‌کردن، برشته‌کردن یا پختن به‌وجود می‌آید؛ این ماده با واکنش شیمیایی بین قندها و آمینواسیدی به‌نام آسپاراژین (Asparagine) ایجاد می‌شود؛ به‌طور معمول غذاهای نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده دارای آکریل‌آمید بالاتری هستند.
یک بررسی پیوند متوسطی را بین آکریل‌آمید رژیم غذایی انسان و سرطان کلیه، آندومتر و تخمدان نشان داد و پژوهش‌های دیگر نشان می‌دهد که آکریل‌آمید در رژیم غذایی انسان با خطر ابتلا به هیچ سرطان رایج، پیوستگی ندارد.
بیشتر بخوانید: بیماری سرطان؛ صفر تا ۱۰۰ نشانه ها، پیشگیری و درمان
افزایش خطر استرس یا افسردگی با غذاهای سرخ کردنی
براساس یک پژوهش تازه، کسانی که غذاهای سرخکردنی، به‌ویژه سیب‌زمینی سرخ‌کرده، می‌خورند، بیشتر در خطر استرس یا افسردگی هستند؛ برآوردها نشان داد که مصرف پیاپی غذای سرخ‌شده با ۱۲ درصد بیشتر خطر اضطراب و ۷ درصد بیشتر با خطر افسردگی پیوند دارد و بیشتر در جوانان اثرگذار است. پژوهشگران می‌گویند: آکریل‌آمید با رفتارهای اضطرابی و افسردگی پیوسته با التهاب مغز، ارتباط دارد.
بیشتر بخوانید: با این ۹ حرکت یوگا در خانه، روز خود را شروع کنید
بهترین روغن برای سرخ کردن غذا
روغنی که برای سرخ‌کردن غذا استفاده می‌کنید بر خطرهایی که غذاهای سرخکردنی برای سلامتی دارد، اثر می‌گذارد؛ بنابراین توصیه می‌شود از روغن مایع مخصوص سرخکردنی، استفاده کنید؛ روغن زیتون یکی از بهترین روغن‌های سرخکردنی است.
نکته‌هایی که باید در سرخ‌کردن غذا بدانید این است که:
- اول باید بگذارید روغن داغ شود (۱۹۰ درجه‌ی سانتی‌گراد)؛ زیرا در این دما، یک لایه روی سطح ماده‌ی غذایی را می‌گیرد و باعث می‌شود روغن نتواند از آن گذر کند و غذا با حرارت غیرمستقیم سرخ می‌شود؛ اگر روغن، زیادی داغ شود این لایه می‌سوزد.
با داغ‌نکردن روغن، این لایه به‌وجود نمی‌آید و روغن وارد غذا می‌شود و حالت روغنی می‌گیرد. - برای سرخ‌کردن غذا یا نگهداری روغن از ظرف آلومینیومی استفاده نکنید؛ زیرا نمک غذا ظرف آلومینیومی را خراب می‌کند و آلومینیوم که باعث مسمومیت است، وارد روغن می‌شود؛ هم‌چنین از ظرف آهنی یا مسی، به‌دلیل پایین‌آوردن کیفیت روغن، استفاده نکنید.
- اگر می‌خواهید سبزی‌هایی که فریز کردید را سرخ کنید، در حالت یخ‌زده سرخ کنید تا روغن کمتری به خود جذب کنند.
- ماده‌های غذایی را زمان زیادی در روغن نگذارید؛ زیرا دمای روغن پایین می‌آید و لایه‌ای روی غذا به‌وجود نمی‌آید و غذای شما چرب می‌شود.
- هنگام سرخ‌کردن درب ظرف را نبندید تا رطوبتی که از غذا بخار می‌شود به روغن برنگردد.
- چند روغن را با هم ترکیب نکنید؛ زیرا نقطه‌ی دود آن پایین می‌آید.
- پیش از سرخ‌کردن غذا، نمک به آن نزنید؛ زیرا روغن کیفیت خود را از دست می‌دهد؛ هم‌چنین باعث جذب رطوبت به غذا و پاشیده‌شدن روغن هنگام سرخ‌کردن می‌شود.
اگرچه گذاشتن بادمجان در آب‌نمک قبل از سرخ‌کردن، روغن کمتری به خود جذب می‌کند.
۷ نکته ی مهم در مورد استفاده ی دوباره از روغن سرخ شده
اگر از روغنی یک‌بار استفاده کردید و می‌خواهید دوباره مصرف کنید، این ۷ نکته را به‌یاد داشته‌باشید:
- روغن در برابر نور و گرما، تندتر اکسید و تخریب می‌شود؛ بنابراین به زمان قرارگرفتن روغن در برابر نور و گرما توجه کنید.
- برای چندبار سرخ‌کردن، از روغنی با نقطه‌ی دود بالا استفاده کنید.
- هرچه روغن رطوبت بیشتری جذب کند یا مقدار رطوبت ماده‌ی غذایی زیاد باشد، کیفیت روغن پایین می‌آید.
- اگر نمک، ذره‌های غذا، چاشنی و… بیشتری وارد روغن شود، روند اکسیداسیون سریع‌تر است.
- از روغنی که پس از چند بار استفاده غلظتش تغییر کرد و غیرروان شد، استفاده نکنید.
- هنگامی که سرخ‌کردن غذا به‌پایان رسید، حرارت را خاموش کنید و بگذارید روغن سرد شود.
پس از سردشدن از صافی ریز رد کنید و در ظرف شیشه ای درب‌دار بریزید و درب را برای جلوگیری از ورود هوا سفت ببندید و در جای تاریک یا یخچال بگذارید (اگر در یخچال حالت ابری گرفت با خارج‌کردن آن باید برطرف شود). - از مخلوط‌کردن روغن استفاده‌شده با روغن تازه خودداری کنید.
اگر این نشانه ها را در روغن دیدید آن را دور بریزید!
- کف روی روغن باشد.
- رنگ روغن تیره باشد.
- بوی بدی داشته‌باشد.
- هنگام انداختن ماده‌ی غذایی در آن حباب تشکیل نشود.
- روان نباشد.
مزه‌ی غذاهای سرخکردنی بسیار دلپذیر و دوست‌داشتنی است و کمتر کسی غذای سرخ‌شده نمی‌خورد؛ ولی خوردن زیاد آن‌ها باعث بیماری‌های گوناگون می‌شود و بر سلامتی اثربخشی بدی دارد.
سیب‌زمینی سرخ‌کرده، مرغ سوخاری، همبرگر سرخ‌شده و ماهی از غذاهای سرخکردنی پرطرفدار هستند؛ ولی این گونه غذاها خطر ابتلا به بیماری قلبی، دیابت نوع ۲، چاقی، کبد چرب و استرس یا افسردگی را افزایش می‌دهد؛ هم‌چنین دارای کالری بالا، چربی‌های ترانس و آکریل‌آمید هستند.
برای سرخ‌کردن غذاها از روغن مایع مخصوص سرخکردنی، استفاده کنید؛ یکی از بهترین روغن‌های سرخکردنی، روغن زیتون است؛ هم‌چنین در بالا درباره‌ی نکته‌هایی که باید در سرخ‌کردن غذا و استفاده‌ی دوباره از روغن سرخ‌شده توجه کنید، گفته‌ایم.
