ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است، این ویتامین تولید و فعالیت گلبول‌های سفید خون را افزایش می‌دهد و باعث تحریک آن‌ها می‌شود، در استحکام استخوان‌ها و بازسازی آن‌ها نقشی بسیار کلیدی دارد، همچنین به حفظ سلول‌هایی که سطح‌های داخلی بدن را پوشش می‌دهند کمک می‌کند.
دو نوع از این ویتامین وجود دارد که در موادغذایی یافت می‌شود:
نوع اول: رتینول و استات رتینال در ویتامین A از نوع اول این ویتامین هستند که در منابع غذایی حیوانی مانند جگر گاو، ماهی‌ها و لبنیات محلی وجود دارد.
نوع دوم: رنگدانه‌ها (کاروتنوئیدها) که درصد بیشتر آن در گیاهان، میوه‌ها و سبزیجات و روغن‌ها وجود دارد، مانند یک آنتی اکسیدان عمل می‌کنند و وجود آن در رژیم غذایی نقش مهمی در حفظ سلامت و انرژی بدن دارد، که این مواد مغذی بر سلول‌های عصبی چشم بسیار تاثیرگذار است که با گنجاندن میوه‌ها و غلات به خصوص هویج، مواد مغذی اصلی هویج حاوی ویتامین A بوده و از سلامت چشم‌ها محافظت می‌کند.
فواید و خواص ویتامین A
مصرف این ویتامین و جذب منظم آن برای تقویت سیستم ایمنی بدن، آنتی بادی برای دفاع از بدن، تمایز سلولی، رشد و سلامت جنین، سلامت بدن و برای بینایی بسیار مهم و ضروری است.
همچنین خواص این ویتامین در دوران بارداری خانم‌ها بسیار زیاد است، ویتامین A در زمان بارداری برای رشد جنین، حفاظت از سلامت بدن جنین و شکل‌گیری بافت‌ها و اندام‌ها تاثیر زیادی دارد. از همین رو خانم‌ها، خانم‌های باردار و نوزادان نیز باید به مقدار کافی این ویتامین را مصرف کنند.
البته علاوه‌بر این موارد همه افراد باید این مصرف این ویتامین را در رژیم غذایی خود داشته باشند تا کمبود آن را در آزمایشات خود مشاهده نکنند.
همان‌طور که در ابتدای این مقاله و مقاله‌های دیگر نیتروطب خواندید ویتامین A همانند ویتامین C و ویتامین E از دسته ویتامین‌های محلول در چربی است که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و برخلاف ویتامین‌های محلول در آب نمی‌توانند به صورت ادرار از بدن دفع شوند و به‌طور مدفوع از بدن دفع می‌شوند.
منابع غذایی سرشار از ویتامین A
بسیاری از غلات، سبزیجات، آب میوه‌ها، محصولات لبنی و سایر غذاها حاوی ویتامین A هستند، که تعدادی از آن‌ها را در موارد زیر مشاهده می‌کنید.
۱۴ مواد غذایی و خوراکی که غنی از این ویتامین هستند:
- جگر گاو
- تن ماهی
- روغن
- شیر
- تخم مرغ
- کره
- غذاهای غنی شده
- سبزیجات برگ سبز (کلم، کاهو، کلم بروکلی، اسفناج)
- سبزیجات نارنجی و زرد رنگ (هویج، سیب زمینی شیرین، کدو تنبل)
- گوجه فرنگی
- فلفل دلمه‌ای قرمز
- انبه
- طالبی
- زرد آلو
آیا کمبود ویتامین A خطرناک است و کمبود آن سلامت بدن ما را تهدید می‌کند؟
میزان کافی استفاده از این ویتامین به‌طور میانگین در خانم‌ها قبل از سن ۵۰ سالگی روزانه ۷۰۰ میلی‌گرم و در آقایان روزانه ۹۰۰ میکروگرم است، که باید توجه داشته باشید همان‌طور که گفته شد این میزان در بانوان باردار و شیرده افزایش پیدا می‌کند. کمبود و فقر ویتامین A در بدن می‌تواند مشککلات و اختلالاتی را به همراه داشته باشد علائم و نشانه‌های کمبود این ویتامین در بدن عبارتند از:
- خشک شدن پوست
- خارش
- سرخک
- خشکی چشم‌ها و بیماری‌های چشمی
- تاری دید و شب‌کوری
- ناباروری
- عفونت سینه و گلو
- عفونت تنفسی
- تورم استخوان‌ها
- درد استخوان
- التهاب روده
- کند شدن سرعت در بهبود زخم‌ها
- آکنه، پسوریازیس و دیگر بیماری‌های پوستی
- اختلال در رشد سلولی
خشکی چشم‌ها
در صورت کمبود ویتامین A خشک شدن چشم‌ها دیده می‌شود که مصرف این ویتامین می‌تواند کمبود آن را جبران کرد، از آنجایی که این ویتامین نقش مهمی در تقویت بینایی دارد، وجود آن نیز برای سلامت چشم‌ها مفید است و مصرف آن می‌تواند از مبتلا شدن به بیماری‌های چشمی جلوگیری کند. همچنین باعث می‌شود دچار آب مروارید چشمی نشویم و سلامت چشم‌ها را افزایش می‌دهد.
تاری دید و شب‌کوری
یکی دیگر از مشکلاتی که افراد در صورت کمبود ویتامین A به آن دچار می‌شوند شب‌کوری است، که این ویتامین می‌توان آسیب‌های ناشی از یک بیماری ارثی را که باعث ابتلا به شب‌کوری می‌شود را کم‌تر کند.
آکنه و بیماری‌های پوستی
آکنه و بیماری‌های پوستی که ناشی از کمبود ویتامین A هستند، با استفاده از مکمل‌های این ویتامین و برخی داروها مانند کرم‌ها و قرص‌های حاوی رتینوئید را می‌توان برای درمان آکنه و بیماری‌های پوستی استفاده کرد، همچنین آکوتان که یک کپسول خوراکی است و نوعی ویتامین A محسوب می‌شود، این دارو به این صورت عمل می‌کند که مقدار چربی آزاد شده توسط عدد چربی در پوست را کاهش می‌دهد تا سریع‌تر آن را بازیابی کند، البته پیشنهاد نیتروطب به شما مشورت با یک پزشک متخصص درباره با نحوه مصرف این داروها است. تیم مشاوره نیتروطب می‌تواند شما را در رابطه با چگونگی مصرف آن راهنمایی کند تا تحت نظر پزشک آن را درمان کنید.
بیشتر بخوانید: صفر تا ۱۰۰ پوست های گوناگون و اصول مراقبت از آن ها
سرخک
بیشتر افرادی که به سرخک مبتلا می‌شوند از کمبود و فقر ویتامین A رنج می‌برند، در بیشتر مناطق جهان تعداد کودکان دچار به این بیماری بیشتر است ولی جای نگرانی نیست زیرا یکی از فایده‌های این ویتامین کمک به سیستم ایمنی بدن کودکان نیز است، مصرف مکمل ویتامین A در کودکان می‌تواند کمبود این ویتامین را و علائم بروز سرخک را کاهش دهد.
التهاب روده
یکی از علائم کمبود این ویتامین، التهاب روده و بیماری التهاب روده است، که از فواید آن نیز پیشگیری از مبتلا شدن به این بیماری می‌باشد و ضد اکسید عمل می‌کند.
ویتامین A از بدن در مقابل کدام بیماری‌ها پیشگیری می‌کند؟
-
کاهش خطر ابتلا به سرطان
این ویتامین نقشی بسیار کلیدی در کاهش دادن احتمال مبتلا شدن به انواع سرطان را دارد، از آنجایی که این ویتامین در رشد سلولی نقش دارد، می‌تواند سلول‌هایی که باعث ایجاد سرطان می‌شوند را شناسایی کند و با خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن را کنترل کند.
-
کاهش آکنه
آکنه یک بیماری پوستی است که بیشتر در سنین پایین و کودکان به وجود می‌آید، تحقیقات نشان می‌دهند که کمبود ویتامین A باعث دچار شدن با این اختلال پوستی است، که ما با درمان آن و جبران کمبود آن با رژیم غذایی یا استفاده از مکمل‌ها، قرص های حاوی ویتامین A، استفاده از آمپول، پماد یا کرم می‌توانیم احتمال بروز آکنه و بیماری‌های پوستی را کاهش دهیم.
استفاده از برخی درمان‌ها و مصرف بعضی از داروها برای درمان آکنه، مثل داروها و مکمل‌هایی با دوز بالا، احتمال مسمومیت به این ویتامین را افزایش می‌دهد، که به صورت جامع در انتهای این مقاله آن را بررسی کردیم.
-
پیشگیری از شب‌کوری و بیماری‌های ارثی
وجود ویتامین A برای بهبود بینایی و کاهش ابتلا به شب‌کوری ضروری است و با مصرف این ویتامین می‌توان از مبتلا شدن به آن جلوگیری کرد.
-
پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری التهاب روده و بیماری‌هایی که روده را درگیر می‌کنند
این بیماری تهدید کننده دستگاه گوارش است که به دلایل مختلفی از جمله کمبود ویتامین A بروز می‌کند، که عوارض آن التهاب روده‌ها در طولانی مدت می‌باشد، یکی از فواید این ویتامین پیشگیری از التهاب روده است.
بیشتر بخوانید: I.B.S؛ راهکارهایی برای مقابله با سندروم روده تحریک پذیر
عوارض و مسمومیت ویتامین A در صورت مصرف بیش از حد
مصرف بیش از حد و اندازه از ویتامین A عوارضی را مانند اختلال در بینایی، کم اشتهایی و نداشتن اشتها، حالت تهوع و استفراغ، ریزش مو، سرگیجه و مشکلات خشکی پوست را به دنبال دارد، همچنین زیاده‌روی بیشتر در مصرف آن، مشکلات جدی‌تری را در پی دارد، که برخی از این مشکلات شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد شدید عضلانی و نواحی مفصلی
- سردرد بی‌دلیل
- آسیب کبدی
- پوکی استخوان
- تجمع بیش از حد کلسیم در بدن
- آسیب به کلیه‌ها و بیماری کلیوی به علت کلسیم اضافی
نحوه مصرف و استفاده از ویتامین A
برخی مکمل‌ها و داروهای ویتامین A و کاربرد آن‌ها
در این مقاله از نیتروطب برخی از داروهای حاوی ویتامین A را به شما معرفی می‌کنیم، که برای استفاده از آن‌ها، حتما آن را با یک پزشک متخصص در میان بگذارید.
داروهای زیادی از این ویتامین موجود هستند که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- پماد چشمی ویتامین A
- قرص، قرص جویدنی
- آمپول
- کپسول
مشخصات دارویی ویتامین A
پماد چشمی این ویتامین، خشکی، ساییدگی و یا زخم سطحی قرنیه را برطرف می‌کند، در درمان شب‌کوری، گزروفتالمی و کراتوکنژنکتیویت سیکا کاربرد دارد.
معمولا در صورت کمبود ویتامین A پزشک به شما استفاده از مکمل‌های ویتامین A را توصیه می‌کند، که این مکمل‌ها حاوی ویتامین‌های دیگری مثل ویتامین D و ویتامین C هستند.
مسمومیت با ویتامین A
آیا شما تجربه مسمومیت با ویتامین A را دارید؟
میزان اضافی این ویتامین در کبد ذخیره می‌شود و به مرور زمان انباشته می‌شود، بیشتر افراد با مصرف مکمل‌های دارویی ویتامین A با دوز بالا، دچار مسمومیت این ویتامین می‌شوند.
از شایع‌ترین انواع بیماری‌ها، مسمومیت با ویتامین A به دلیل مصرف نادرست آن است، معمولا مسمومیت این ویتامین با علائم زیر در فرد بروز می‌کند:
- حالت تهوع و استفراغ
- سرگیجه و گیجی
- تاری دید
- ریزش مو
میزان مورد نیاز ویتامین A برای بدن
مقادیر زیر توسط موسسه ملی سلامت آمریکا معروف به NIH توصیه شده‌اند.
- ۰ تا ۶ ماهگی: ۴۰۰ میکروگرم (mcg)
- ۷ تا ۱۲ ماه: ۵۰۰ میکروگرم
- ۱ تا ۳ سال: ۳۰۰ میکروگرم
- ۴ تا ۸ سال: ۴۰۰ میکروگرم
- ۹ تا ۱۳ سال: ۶۰۰ میکروگرم
- ۱۴ تا ۱۸ سال: ۹۰۰ میکروگرم برای مردان، ۷۰۰ میکروگرم برای زنان
- ۱۴ تا ۱۸ سال زنان باردار: ۷۵۰ میکروگرم
- ۱۴ تا ۱۸ سال زنان شیرده: ۱۲۰۰ میکروگرم
- ۱۹ سال به بالا: برای مردان ۹۰۰ میکروگرم، برای زنان ۷۰۰ میکروگرم
- بالای ۱۹ سال زنان باردار: ۷۷۰ میکروگرم
- بالای ۱۹ سال زنان شیرده: ۱۳۰۰ میکروگرم
شما می تونید هر گونه سوال دیگر در خصوص مصرف ویتامین A دارید را در بخش کامنت ها مطرح کنید، پاسخگو شما عزیزان هستیم. همچنین در صورت نیاز به مشاوره تغذیه می توانید از مشاوره آنلاین نیتروطب با کمال اطمینان و به دوری از نیاز به مراجعه حضوری و ماندن در ترافیک استفاده فرمایید.
