اختلال بیش فعالی و کم تمرکزی (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder یا ADHD) یکی از اختلالات روان‌شناختی شایع در کودکان و نوجوانان است. این اختلال با تمرکز ناکافی، بیش فعالی و ناتوانی در کنترل عملکردی همراه است.
شاید تصور کنید که بیش فعالی فقط در کودکان اتفاق می‌افتد، اما باید بدانید که هم بزرگسالان و هم کودکان می‌توانند ADHD داشته باشند، همه افراد بزرگسالی که به این عارضه مبتلا هستند در کودکی خود نیز به آن دچار بوده‌اند حتی اگر خودشان هیچ آگاهی از این موضوع نداشته باشند، همچنین بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال، تغییرات در سطح انرژی را تجربه می‌کنند.پس با ما تا پایان مقاله همراه باشید تا هرچه را باید،در مورد بیش فعالی بدانید.
بیش فعالی (ADHD) چیست؟
اختلال بیش فعالی یک وضعیت سلامت روان است که می‌تواند باعث سطوح غیرعادی بیش فعالی و رفتارهای تکانشی شود، افراد مبتلا به ADHD همچنین ممکن است در تمرکز حواس خود بر روی یک کار یا بی حرکت نشستن برای مدت طولانی، مشکل داشته باشند.
از آنجایی که ADHD یک اختلال رشدی است، اعتقاد بر این است که بدون اینکه اولین بار در دوران کودکی ظاهر شود، نمی‌تواند در بزرگسالان ایجاد شود، اما علائم این اختلال در کودکان و نوجوانان اغلب تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند.
مهم‌ترین علائم اختلال بیش فعالی
علائم اختلال بیش فعالی را می‌توان به ۲ نوع مشکل رفتاری طبقه بندی کرد:
- بی توجهی (عدم تمرکز)
اختلال عدم تمرکز نوعی اختلال ذهنی است که از اختلالات بی توجهی در بیش فعالی به شمار می‌آید؛ این اختلال با علائمی مانند حواس پرتی، بی توجهی و بیش فعالی خود را بروز می‌دهد.
علائم اصلی بی توجهی عبارتند از:
- مشکل در تمرکز و توجه
- مشکل در انجام و تمام کردن تکالیف
- بی نظمی
- بی قراری
- مشکل در نشستن
- قطع کردن حرف دیگران در حین صحبت کردن
کودکان ممکن است علائم بی توجهی و همچنین تکانشگری را همزمان داشته باشند، یا ممکن است فقط یکی از این دو نوع رفتار را داشته باشند.
- بیش فعالی و تکانشگری
تکانشگری یا رفتار تکانشی به رفتارهایی گفته می‌شود که بدون پشتوانه فکری و منطقی لازم، پرریسک و نامتناسب با موقعیت باشند.
علائم اصلی تکانشگری عبارتند از:
- حرف زدن زیاد
- بدون فکر عمل کردن
- حرکت فیزیکی بیش از حد
- مدام در حال بی قراری
- ناتوانی در نشستن به خصوص در محیط آرام یا ساکت
- قطع کردن مکرر مکالمات دیگران
بسیاری از افراد مبتلا به ADHD مشکلاتی دارند که در هر ۲ دسته قرار می‌گیرند، اما همیشه هم اینطور نیست، برای مثال، حدود ۲ تا ۳ از هر ۱۰ نفر مبتلا به این عارضه در تمرکز مشکل دارند، اما با بیش فعالی یا تکانشگری مشکل ندارند.
نکته: ADHD بیشتر در پسران نسبت به دختران تشخیص داده می‌شود، دختران بیشتر احتمال دارد فقط علائم بی توجهی را داشته باشند و خیلی کم احتمال دارد که رفتار مخربی از خود نشان دهند که علائم ADHD را آشکارتر می‌کند، این به آن معناست که دخترانی که ADHD دارند ممکن است همیشه تشخیص داده نشود.
علائم ADHD در کودکان و نوجوانان به خوبی مشخص است و معمولا قبل از سن ۶ سالگی قابل مشاهده است، این علائم در بیش از یک موقعیت مثل خانه یا مدرسه رخ می‌دهد.
علائم ADHD در بزرگسالان
برخی از متخصصان موارد زیر را به عنوان لیستی از علائم مرتبط با ADHD در بزرگسالان منتشر کرده‌اند:
- بی دقتی و عدم توجه به جزئیات
- مهارت‌های سازمانی ضعیف
- فراموشی
- پرت شدن حواس به راحتی
- بی قراری و عصبانیت
- ناتوانی در تمرکز و اولویت بندی
- مشکل در ساکت ماندن
- قطع کردن مکالمات دیگران و صحبت کردن بدون توجه به نوبت
- بی صبری شدید
- ریسک کردن در فعالیت‌ها، بدون توجه به ایمنی شخصی خود یا دیگران؛ برای مثال رانندگی خطرناک
- کارهای جدید شروع کردن قبل از اتمام کارهای قدیمی
با توجه به انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، بیش از ۶۰ درصد از کودکان مبتلا به ADHD هنوز در بزرگسالی علائم آن را دارند، برای بسیاری از افراد، علائم بیش فعال بودن اغلب با افزایش سن کاهش می‌یابد، اما بی توجهی و تکانشگری ممکن است ادامه پیدا کند.
بیشتر بخوانید: استرس و اضطراب شدید؛ ۹ روش مقابله با آن
شما می‌توانید با خیال راحت سوالات خود را درباره ی این بیماری از تیم پزشکی نیترطب به صورت آنلاین بپرسید و در اسرع وقت پاسخ خود را دریافت کنید.
اختلال بیش فعالی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آزمایشی وجود ندارد که با آن بتوان این عارضه را تشخیص داد، برای تشخیص، پزشک علائمی را که شما یا فرزندتان در ۶ ماه گذشته داشته‌اید را بررسی می‌کند، همچنین پزشک می‌تواند یک معاینه فیزیکی برای بررسی اختلالات این عارضه انجام دهد؛ برای تشخیص صحیح، باید یادداشت‌ها و مشاهداتی در مورد رفتار خود یا فرزنداتان را به پزشک یا مشاور ارائه دهید.
اگر پزشک، مشکوک به ADHD باشد، ممکن است شما یا فرزندتان را به یک متخصص ارجاع دهد، بسته به تشخیص، همچنین ممکن است یک جلسه با روانشناس یا متخصص مغز و اعصاب را پیشنهاد کند.
درمان ADHD
انواع درمان برای بیش فعالی، شامل روان درمانی یا گفتار درمانی است، همچنین برای درمان آن می‌توان از برخی داروها استفاده کرد، داروهای ADHD به گونه‌ای ساخته شده‌اند که بر مواد شیمیایی مغز تاثیر می‌ارند و شما را قادر می‌کنند تا کارهای خود را بهتر مدیریت کنید.
نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- متیل فنیدات (ریتالین)
- آمفتامین (آدرال)
اگر این محرک‌های به خوبی عمل نکنند، عوارض جانبی دردسرساز یا تداخل دارویی برای شما یا فرزندتان ایجاد کنند، پزشک ممکن است یک داروی غیرمحرک را پیشنهاد کند، برخی از داروهای غیرمحرک با افزایش سطح نوراپی نفرین در مغز عمل می‌کنند.
این داروها شامل اتوموکستین (Strattera) و برخی داروهای ضدافسردگی مثل فلوکستین هستند.
البته برای شروع درمان، بسته به تشخیص پزشک، ایجاد تغییراتی در شیوه و سبک زندگی افراد می‌تواند به کاهش و کنترل کردن علائم کمک موثری کند، ار دیگر روش‌های درمانی و پیشگیری ADHD موارد زیر توصیه می‌شود:
- خواب کافی
- مصرف یک رژیم غذایی مغذی و متعادل
- حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی در روز
- محدود کردن زمان تماشا کردن تلوزیون، کامپیوتر و گوشی
همچنین مطالعاتی نشان داده‌اند که ورزش یوگا، تای چی و پیاده روی در فضای باز می‌تواند به آرام کردن ذهن‌های بیش فعال کمک کند و ممکن است علائم این عارضه را کاهش دهد.
مدیتیشن نیز گزینه دیگری است، تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که مدیتیشن ممکن است باعث بهبود دامنه توجه افراد مبتلا به ADHD شود.
بیشتر بخوانید:ورزش در خانه؛ ۱۹ وسیله قابل استفاده در منزل
سخن پایانی
اختلال بیش فعالی (ADHD) یک اختلال مزمن و تأثیرگذار بر روند زندگی فرد مبتلا است. با تشخیص صحیح و استفاده از گزینه‌های درمانی مناسب، امکان بهبود علائم و کاهش مشکلات مرتبط با ADHD وجود دارد. درک علل، علائم و گزینه‌های درمانی این اختلال می‌تواند به خانواده‌ها و فردان مبتلا به آن کمک کند تا بهترین راه‌ها برای مدیریت این اختلال را پیدا کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام،کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویداد های مهم باخبر باشید.
اختلال بیش فعالی در صورت عدم درمان و بی توجهی به آن، ممکن است خطرات و عوارض جانبی جدی‌تری را به دنبال داشته باشد، بنابراین اگر شما یا فرزندتان علائم اولیه این عارضه را داشتید، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و تحت نظارت پزشک متخصص شروع به درمان این اختلال کنید، همچنین شما می‌توانید از طریق خدمات مشاوره آنلاین نیتروطب با بهترین مشاورین ما در ارتباط باشید.
