مسمومیت با شوینده ممکن است در محل کار ولی بیشتر در خانه برای شما رخ دهد. همه‌ی ما در خانه ماده‌های شوینده‌ی گوناگونی داریم و استفاده می‌کنیم. باید توجه داشته‌باشیم که استفاده‌ی نادرست و بدون آگاهی از پاک‌کننده‌های شیمیایی، خطرهای جبران‌ناپذیری به‌همراه دارد. نیتروطب در این مقاله، درباره‌ی پیشگیری و درمان آن به شما آگاهی مورد نیاز را می‌دهد.
مسموم شدن با طعم شوینده
مسموم‌شدن با شوینده، نزدیک به ۱۶ درصد از مسمومیت با ماده‌های شیمیایی است و بیشتر برای زنان پیش‌می‌آید. این ماده‌ها برای زنان باردار، سالخورده‌ها و کودکان بیشتر آسیب‌رسان است و درصورت خورده‌شدن و تماس با پوست و چشم یا تنفس باعث آسیب به دستگاه گوارش، مشکل‌های ریوی و پوستی، عارضه‌های چشمی، آلرژی‌های گوناگون، سرطان و همچنین بدترشدن بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود؛ بنابراین باید هنگام استفاده، با رعایت‌کردن نکته‌های ایمنی و پیشگیری، مراقب مسموم‌شدن با فرآورده‌های شوینده و ضدعفونی‌کننده‌ها بود.
برخی از شوینده‌هایی که ممکن است باعث مسمومیت شوند عبارتند از:
- مواد شوینده قوی مانند آمونیاک، کلر، اسیدهای قوی و آلکالی ها
- مواد شوینده صنعتی مانند سولفات، فسفات و بیکربنات سدیم
- محصولات شوینده مانند ضدعفونی کننده ها، پاک کننده های ظروف و لباس، شامپوها و احتمالاً بسیاری از محصولات شوینده دیگر
علائم مسمومیت
اگر شوینده با پوست شما تماس داشته‌باشد، در لایه‌ی بالایی پوستتان باعث سوزش، تاول یا حتا سوختگی می‌شود.
خوردن آن منجر به التهاب، سوختگى دستگاه گوارش، استفراغ خونی، دل‌درد و خون در مدفوع می‌شود و هنگام غذاخوردن دچار مشکل می‌شوید. هرچه مقدار خورده‌شده بیشتر باشد، استفراغ خونی و آسیب بیشتر یا بدتر است.
شوینده‌ها از خطرناکترین ماده‌ها براى چشم هستند و اگر با چشم تماس داشته‌باشند، قرمزی و درد چشم را برای شما دارد و به‌سرعت قرنیه را زخم کرده و حتا در موردهای شدیدتر باعث سوراخ‌شدن کره‌ی چشم می‌شوند. همچنین می‌توانند زخم‌هاى شدید در پلک و چسبندگى‌هاى کره‌ی چشم و پلک را به‌همراه داشته‌باشند. آسیب این ماده‌ها ممکن است طوری جدى باشد که بینایى به‌طور کامل ازبین برود. برای کارگران شرکت‌های شوینده، استفاده از عینک حفاظتی برای کاهش آسیب چشم‌ها بسیار نیاز است.
اگر بخار این محصول‌ها را تنفس کنید، مشکل در نفس‌کشیدن یا ورم در گلو را تجربه می‌کنید که منجر به دشواری در تنفس و غذاخوردن می‌شود.
نشانه‌های دیگر مسمومیت، پایین‌آمدن فشار خون و ضربان قلب است. pH خون هم تغییر می‌کند که به اندام‌های مهم آسیب می‌زند.
بهترین و جدیدترین روش ها برای درمان مسمومیت با شوینده
ما در نیتروطب برای شما درمان‌های گوناگون در خانه و بیمارستان آورده‌ایم؛ ولی توجه کنید که درصورت بدحالی بیمار، به بیمارستان بروید.
درمان مسمومیت در خانه
نخستین و بهترین گام برای مسمومان ریوی، بیرون‌آوردن سریع آن‌ها از جای سربسته و استفاده از هوای آزاد و قرارگرفتن دربرابر جریان هواست؛ زیرا تنفس هوای تازه، نفس‌کشیدن را آسان می‌کند و باعث آرامش می‌شود.
هنگام تماس پوست یا چشم با شوینده، برای درمان، هرچه سریع‌تر آن محل را با آب سرد فراوان تا ۱۵ دقیقه شست‌وشو دهید (آب گرم باعث سوختگی بیشتری در پوست آسیب‌دیده و آب خیلی سرد هم آسیب را بیشتر می‌کند) و اگر برطرف نشد یا علامت‌هایی مانند: سوختگی، تورم، سوزش و خارش داشتید به بیمارستان یا درمانگاه بروید. توجه کنید که هرگز از ماده‌های قلیایی یا اسیدی برای خنثی‌سازی استفاده نکنید.
نکته: درصورت خوردن ماده‌های خورنده مانند اسیدها (جرمگیر) و قلیاها (وایتکس)، هرگز بیمار را وادار به استفراغ نکنید؛ زیرا این‌ها یک بار هنگام ورود به معده باعث سوختگی و آسیب شده‌اند و درصورت استفراغ، دوباره مسیر را می‌سوزانند.
استفاده از بخور سرد بسیار کارآمد و خودداری از صحبت‌کردن، مفید است. چیزی برای خوردن و آشامیدن به بیمار ندهید (حتا آب) و اثربخشی مصرف شیر در مسمومیت باوری اشتباه و یک پیشنهاد غیرعلمی است. همچنین استفاده از آن نمی‌تواند آسیب‌های دستگاه تنفسی را کاهش دهد.
درمان مسموم شدن کودکان با شوینده
اگر چشم یا پوست کودک شما با شوینده تماس داشت همان‌طور که گفته شد با آب سرد فراوان ۱۵ دقیقه آن محل را بشویید. درصورت مسموم‌شدن خوراکى، آن‌ها را وادار به استفراغ نکنید؛ به‌سرعت دهان کودک را شستشو داده و آب یا شیر نخورد؛ زیرا اگر ماده‌ی شوینده با آب ترکیب شود، جذب آن سریع‌تر و وضعیت بدتر می‌شود.
درمان بیمارستانی
درمان مسموم‌شدن بسته به شیوه‌ی برخورد با محصول شیمیایی، گوناگون است. پزشک با بررسی علامت‌های حیاتی شما مانند: نبض، درجه‌ی حرارت، فشار خون و نفس‌کشیدن بررسی را آغاز می‌کند.
در درمان، متخصصان موردهای زیر را به‌کار می‌برند:
کپسول اکسیژن، داروی ضددرد، اینتوبه‌کردن (به‌دلیل آسیب مجرای تنفسی توسط ماده)، تزریق داروی پنتوپرازول و فاموتیدین یا این‌دست داروهای معده (برای کاهش آسیب به معده)، اندانسترون (برای کنترل تهوع و جلوگیری از آسپیره‌کردن)، درمان سوختگی پوستی و شستن قسمت آسیب‌دیده، برونکوسکوپی (برای بررسی آسیب ریه و راه هوایی) و آندوسکوپی (بررسی سوختگی در مری و معده).
بیشتر بخوانید: ۱لکل ها مضر هستند، اتیلن گلیکول کشنده!
۹ راهکار برای پیشگیری از مسمومیت با شوینده
- اولین کاری که هنگام استفاده از شوینده‌ها باید انجام دهید، بازکردن پنجره‌ها و روشن‌کردن تهویه می‌باشد تا هوا به‌‌خوبی گردش کند؛ زیرا بسیاری از ترکیب‌هایی مانند: وایتکس (شوینده‌های برپایه‌ی کلر(، جوهرنمک و… بخار سمی به‌وجود می‌آورند که به مخاط دهان، بینی و ریه آسیب می‌رساند.
- همیشه هنگام استفاده از آن‌ها برچسب روی بسته‌بندی را بخوانید و سپس مصرف کنید.
- شوینده و ضدعفونی‌کننده‌ها را در کمدهای زیر ظرفشویی نگذارید و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید؛ از این راه مسموم‌شدن کودکان نوپا و کنجکاو، بالاست. درب آن‌ها را سفت ببنید و همیشه در ظرف اصلیشان نگهداری کنید. در ظرف ماده‌های خوراکی، مانند بطری نوشابه نریزید؛ زیرا ممکن است کودکان و سالمندان به‌اشتباه بخورند و دچار مسمومیت شوند.
- مصرف‌نکردن محلول‌های غلیظ و استفاده از دستکش لاستیکی، کفش جلوبسته لباس آستین‌بلند، شلوار بلند، جوراب و ماسک مخصوص (ماسک تنفسی معمولی جلوی بخار شوینده را نمی‌گیرد) یا بستن دستمال ضخیم مرطوب روی دهان و بینی می‌تواند از آلرژی و مشکل‌های دیگر جلوگیری کند.
- ترکیب‌کردن ماده‌های شیمیایی و شوینده‌های خانگی مانند جرمگیر و سفیدکننده‌ها و لکه‌بر مانند وایتکس بسیار خطر دارد و گازهایی که از این ترکیب پخش می‌شود، بسیار سمی و خفه‌کننده است. بعضی‌ها فکر می‌کنند با مخلوط‌کردن این‌ها، پاک‌کنندگی را افزایش می‌دهند؛ ولی گاز خطرناک این ترکیب، باعث آسیب به چشم، پوست و مسمومیت تنفسی شدید و حتا آسیب‌های برگشت‌ناپذیر در ریه می‌شود؛ تماس این ماده‌ها با پوست قرمزی، درد و سوزش ایجاد کرده و با تحریک مخاط تنفسی، سرفه و گلودرد به‌وجود می‌آورد؛ بنابراین پودرها و ماده‌های مایع شوینده، جرمگیر و سفیدکننده نباید با هم مخلوط شوند.
- می‌توانید از شوینده‌هایی که آسیب کمتری دارند استفاده کنید، مانند: پودرهای شوینده که آنزیم هم دارند.
- محلول‌هایی که الکل دارند را کنار شعله‌ی آتش نگذارید؛ این‌ها به‌سرعت تبخیر می‌شوند و آتش‌زا هستند.
- بدترین شکل استفاده از پاک‌کننده‌ها، ترکیب‌کردن آن‌ها با آب گرم یا استفاده از آن‌ها در محیط‌های بسته‌ای که بخار آب دارد، است.
- پیش از دورانداختن ظرف‌های شوینده، آن را آبکشی کنید.
کلام آخر
مسموم‌شدن با شوینده هنگام استفاده‌ی نادرست و بدون آگاهی از پاک‌کننده‌های شیمیایی پیش‌می‌آید که برای زنان باردار و کودکان و سالخورده‌ها خطر بیشتری دارد. درصورت خوردن و تماس با پوست و چشم یا تنفس باعث آسیب به دستگاه گوارش و تنفسی، چشم و پوست، آلرژی‌های گوناگون، سرطان و همچنین بدترشدن بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.
نشانه‌های پوستی آن سوزش، تاول یا سوختگی است و خوردن آن باعث التهاب، سوختگى دستگاه گوارش، استفراغ خونی، دل‌درد و خون در مدفوع می‌شود. اگر با چشم تماس داشته‌باشند، قرمزی چشم، درد، زخم قرنیه و پلک و چسبندگى‌هاى کره‌ی چشم و پلک را به‌وجود می‌آورد. تنفس بخار این محصول‌ها دشواری در نفس‌کشیدن یا ورم در گلو را به‌همراه دارد. نشانه‌های دیگر مسمومیت کاهش فشار خون و ضربان قلب و تغییر PH خون است.
برای درمان خانگی موردهای زیر به شما کمک می‌کند:
بیمار را از جای سربسته بیرون آورید تا از هوای آزاد استفاده کند. هنگام تماس با پوست یا چشم، آن محل را با آب سرد معمولی و فراوان تا ۱۵ دقیقه شست‌وشو دهید و اگر برطرف نشد یا علامت‌هایی مانند: سوختگی، تورم، سوزش و خارش داشتید به بیمارستان یا درمانگاه بروید.
درصورت خوردن، هرگز بیمار را وادار به استفراغ نکنید. استفاده از بخور سرد مفید است. بیمار صحبت نکند و چیزی برای خوردن و آشامیدن به بیمار ندهید (حتا آب یا شیر).
در درمان بیمارستانی پزشک نبض، درجه‌ی حرارت، فشار خون و نفس‌کشیدن بررسی می‌کند و درصورت نیاز کارهای زیر را انجام می‌دهد:
کپسول اکسیژن، داروی ضددرد، اینتوبه‌کردن، تزریق دارو، درمان سوختگی پوست و شستن قسمت آسیب‌دیده، برونکوسکوپی و آندوسکوپی.
برای پیشگیری از آسیب نکته‌های زیر را فراموش نکنید:
بازکردن پنجره‌ها و روشن‌کردن تهویه، خواندن برچسب روی بسته‌بندی پیش از مصرف، سفت‌بستن درب آن‌ها و نگهداری در ظرف اصلی و دور از دسترس کودکان، مصرف‌نکردن محلول‌های غلیظ و استفاده از دستکش لاستیکی، کفش جلوبسته، لباس آستین‌بلند، شلوار بلند، جوراب و ماسک مخصوص یا بستن دستمال ضخیم مرطوب روی دهان و بینی، ترکیب‌نکردن ماده‌های شیمیایی و شوینده‌های خانگی مانند: جرمگیر و سفیدکننده‌ها و لکه‌بر، نگذاشتن محلول‌های الکل‌دار کنار شعله‌ی آتش، ترکیب‌نکردن با آب گرم یا استفاده‌نکردن از آن‌ها در محیط‌های بسته‌ای که بخار آب دارد، آبکشی پیش از دورانداختن ظرف‌های شوینده.
مسمومیت با شوینده می‌تواند باعث بروز عوارض جبران ناپذیری در افراد مبتلا شود. برای پیشگیری از مسمومیت با شوینده، باید همیشه از شوینده‌ها با احتیاط و با رعایت دستورالعمل تولید کننده استفاده کرد و در صورت بروز هرگونه علائم مشکوک به مسمومیت با شوینده، بلافاصله به پزشک مراجعه کرد. همچنین می توانید برای دریافت مشاوره سریع به صورت آنلاین از خدمات کلینیک نیتروطب استفاده کنید.
