پیش دیابت وضعیتی است که در آن قند خون بالاتر از حد طبیعی می‌باشد اما هنوز به دیابت تبدیل نشده است. اگر در بیشتر از دو بار اندازه‌گیری قند خون ناشتا، مقدار آن بین ۱۰۰ الی ۱۲۵ باشد، احتمال دارد که به پیش دیابت مبتلا شده باشید. در صورت عدم درمان این مشکل ممکن است به دیابت نوع دوم مبتلا شوید. اگر شما نیز شک می‌کنید که به این بیماری مبتلا شده‌اید ولی با علائم و راه‌های درمان آن آشنایی ندارید توصیه می‌شود تا آخر این مقاله با ما همراه شوید چراکه ما در این مقاله قصد داریم شما را به صورت کامل با بیماری پیش دیابت آشنا کنیم.
فهرست محتوای نوشته
پیش دیابت چیست؟
پیش دیابت یا پره دیابت به معنی افزایش قند خون بیشتر از حد طبیعی و نرمال می‌باشد. اگر این بیماری به درستی کنترل و درمان نشود، ممکن است به بیماری دیابت نوع ۲ منجر گردد. علائم و نشانه‌های پره دیابت معمولا همیشه وجود ندارند، بنابراین توصیه می‌گردد آزمایش قند خون را انجام دهید. کاهش وزن، ورزش منظم و تغذیه سالم ازجمله اقداماتی هستند که ممکن است از ابتلا به پره دیابت و در نتیجه مبتلا شدن به دیابت نوع ۲ جلوگیری کنند.
بیشتر بخوانید: دیابت | ۵ نوع، علائم، راه‌های پیشگیری و درمان
میزان قند خون در افراد مبتلا به پیش دیابت
معمولا، میزان قند خون ناشتا در افراد سالم کمتر از ۹۹ میلی‌گرم در دسی لیتر است. اگر مقدار قند خون فرد بین ۱۰۰ الی ۱۲۵ میلی‌گرم باشد، یعنی فرد به پیش دیابت مبتلا است و اگر سطح قند خون در فرد بالاتر از ۱۲۶ میلی‌گرم باشد، یعنی فرد به دیابت مبتلا می‌باشد. به صورت کلی، اگر میزان قند خون کمتر از ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی لیتر باشد یعنی قابل قبول بوده و قند خون در بازه ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم نشانه مبتلا شدن به دیابت می‌باشد.
پیش دیابت در کودکان
این بیماری در کودکان موقعی رخ می‌دهد که سطح قند خون کودک بالاتر از حد طبیعی باشد، اما به اندازه‌ای بالا نباشد که بتوان گفت فرد دچار دیابت نوع دو شده است. این بیماری در کودکان امکان دارد به عنوان یک نشانه هشدار جهت تشخیص دیابت نوع ۲ در نظر گرفته شود.
والدین این کودکان باید مراقب باشند، زیرا کودکان مبتلا به این بیماری در خطر ابتلا به دیابت تیپ ۲ و دیابت کودکان می‌باشند.
لازم به ذکر است که این بیماری عوارض جدید و خطرناک در طولانی مدت دارد.
پیش دیابت در نوجوانان
نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یک نوجوان از هر پنج نوجوان و یک بزرگسال از هر چهار بزرگسال مبتلا به این بیماری می‌شوند. هم‌چنین، تقریبا یک نفر از هر پنج نوجوان در بازه سنی ۱۲ الی ۱۸ سال و یک جوان از هر چهار جوان در بازه سنی ۱۹ الی ۳۴ سال با این بیماری زندگی می‌کنند.
پیش دیابت در بارداری
پیش دیابت در بارداری یک وضعیت است که در آن فرد قبل از بارداری دچار دیابت نمی‌گردد. در این حالت، سطح قند خون در ماه‌های اول بارداری بالا می‌رود اما این افزایش به حدی نمی‌باشد که با معیارهای تشخیص دیابت بارداری همخوانی داشته باشد.
زنان مبتلا به پیش دیابت بارداری را می‌توان در هفته ۱۲ بارداری به کمک آزمایش گلوکز خون، سونوگرافی بررسی عضلات داخل شکم و سطح گلبولین و آدیپونکتین تشخیص داد.
بیشتر بخوانید: دیابت بارداری | ۲ نوع، نحوه تشخیص، درمان و عوارض
علائم پیش دیابت چیست؟
بیشتر افراد مبتلا به این بیماری علائم خاصی ندارند و اغلب تا سال‌ها بدون هیچ نشانه‌ای باقی می‌مانند.
معمولا این بیماری تا زمان تبدیل شدن به دیابت نوع ۲ قابل تشخیص نمی‌باشد.
برخی از علائم شایع پیش دیابت شامل موارد زیر می‌باشند:
- تیرگی پوست زیر بغل، پشت و کناره‌های گردن که به آکانتوز نیگرینس معروف است.
- ایجاد منگوله‌های پوستی
- تغییرات در چشم که با رتینوپاتی مرتبط با دیابت همراه می‌شود.
- تغییر رنگ در مناطق مختلف نظیر آرنج، زانو، گردن، زیر بغل و بند انگشتان
بیشتر بخوانید: نشانه های دیابت؛ ۹ نشانه و خطراتی از آن که باید بدانیم
در صورت تشخیص ابتلا به این بیماری و وجود علائم زیر، حتما نیاز است که به یک متخصص مراجعه کنید:
- تشنگی شدید
- تکرار ادرار به خصوص در شب
- خستگی
- تاری دید
- زخم‌هایی که التیام پیدا نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید: تکرر ادرار چیست+ بررسی علل و درمان آن
این‌ها علائم و نشانه‌های دیابت نوع ۲ هستند و نشان می‌دهند که پیش دیابت شما به دیابت نوع ۲ تبدیل شده است.
علائم پیش دیابت در زنان
این بیماری در زنان با عوامل خطر قلبی عروقی بیشتری ازجمله پارامترهای التهابی، تغییرات نامطلوب در انعقاد خون و فشار خون بالاتر همراه می‌باشد. هم‌چنین از علائم دیگر ریسک بالاتر بروز بیماری‌های قلبی عروقی است.
تشنگی شدید، خستگی زیاد و تاری دید نیز از دیگر علائم معمول در زمان پیدایش پیش دیابت در زنان می‌باشند.
دقت کنید که در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرطبیعی و نرمال، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
علائم پیش دیابت در مردان
میزان شیوع این بیماری در مردان چند برابر زنان است. به همین علت، درصد بیشتری از آقایان سالانه با علائم پیش دیابت روبرو می‌گردند. از جمله علائم مهم این بیماری در مردان، تاری دید، تکرر ادرار و بریدگی‌هایی که به سختی التیام می‌یابند و دردناک هستند، می‌باشند. لازم به ذکر است که در صورت عدم درمان و کنترل پیش دیابت، تا پنج سال به دیابت نوع دو تبدیل می‌گردد.
احتمال ابتلا به دیابت نوع دو در مردان بالاتر است، ولی تشخیص آن سخت تر است و این باعث شده عواقب بسیار بزرگ‌تر برای مردان به همراه داشته باشد. عوامل خطر ابتلا به این بیماری در مردان شامل اضافه وزن و چاقی، سن بالای ۴۵ سال، داشتن فرد مبتلا به دیابت در خانواده، سبک زندگی بدون تحرک، فشار خون بالا و سطح کلسترول بالا می‌باشند.
چرا افراد به پیش دیابت مبتلا می‌شوند؟
در بدن، غده لوزالمعده هورمونی به نام انسولین تولید می‌نماید که وظیفه دارد قند خون یا گلوکز را به سلول‌ها منتقل کرده و برای تامین انرژی بدن از آن‌ها استفاده شود. در بیماران مبتلا به پیش دیابت، سلول‌ها به انسولین به درستی پاسخ نمی‌دهند و در نتیجه در چرخه این بیماری، مقاومت سلول‌ها نسبت به این هورمون افزایش می‌یابد و پاسخ آن‌ها به انسولین کاهش می‌یابد.
یکی از دلایل دیگر برای ابتلا به پیش دیابت مقدار بیشتر انسولین است که توسط لوزالمعده تولید می‌گردد و سلول‌ها را تحریک می‌کند تا به آن‌ها پاسخ دهند. البته، در یک بازه زمانی مشخص، افزایش تولید اضافی انسولین توسط لوزالمعده قادر است عدم پاسخ قوی را جبران کند و سطح قند خون را در حالت طبیعی نگه دارد.
در نهایت، پانکراس دیگر قادر به تولید انسولین نمی‌باشد و به جای اینکه قند وارد سلول‌ها شود، در خون باقی می‌ماند. این موجب افزایش قند خون و در نتیجه، ایجاد پیش دیابت می‌شود. اگر علائم این بیماری جدی گرفته نشوند و برای درمان اقدامات لازم صورت نگیرند، بیماری به دیابت نوع ۲ تبدیل می‌گردد.
در حال حاضر، علت دقیق مقاومت انسولینی سلول‌ها هنوز مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد وزن زیاد و عدم تحرک فیزیکی احتمالا از عوامل اصلی بروز این بیماری می‌باشند. چربی در منطقه شکم باعث افزایش التهاب در بدن می‌شود که یک عامل برای مقاومت در برابر انسولین است. ورزش تغییراتی در بدن به وجود می‌آورد که به حفظ تعادل قند خون کمک می‌نماید.
بیشتر بخوانید: با این ۹ حرکت یوگا در خانه، روز خود را شروع کنید
عوامل خطر یا ریسک ابتلا به پیش دیابت
همه افراد در معرض خطر ابتلا به پیش دیابت می‌باشند و هیچ کس از این بیماری در امان نیست، اما بعضی فاکتورها وجود دارند که احتمال بروز این بیماری را بالاتر می‌برند. این بیماری با فاکتورهای سبک زندگی و ژنتیک رابطه تنگاتنگی دارد.
در ادامه، بعضی از عوامل خطر برای ابتلا به پیش دیابت را ذکر می‌نماییم:
- سن
افراد بالای ۴۵ سال در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پیش دیابت می‌باشند.
- وزن بدن
شاخص توده بدنی بالاتر از ۲۵ نشانگر عامل خطر دیگری برای ابتلا به پیش دیابت است.
- چاقی شکم
همانطور که چاقی شکم باعث مشکلات سلامت جسمانی می‌شود، ریسک ابتلا به پیش دیابت نیز در صورت وجود چاقی شکم، چندین برابر می‌گردد.
در آقایان، اگر اندازه دور کمر بیشتر از ۴۰ اینچ و در خانم‌ها بیشتر از ۳۵ اینچ باشد، به عنوان نشانه‌ای خطرناک در نظر گرفته می‌گردد.
- نژاد و قومیت
تحقیقات نشان می‌دهند که افراد آمریکایی، آفریقایی، آسیایی و اسپانیایی بیشتر در معرض خطر ابتلا به پیش دیابت هستند.
- رژیم غذایی
مصرف مداوم گوشت قرمز، گوشت‌های فرآوری شده و نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی قند مصنوعی ریسک ابتلا به بیماری پیش دیابت را چند برابر افزایش می‌دهند.
- فعالیت ورزشی
فعالیت بدنی نه تنها به حفظ وزن مناسب کمک می‌کند، بلکه خطر ابتلا به پیش دیابت را نیز کاهش می‌دهد.
- داشتن سابقه خانوادگی
اگر یکی از اعضای خانواده شما به دیابت نوع ۲ مبتلا باشند، ریسک ابتلا به پیش دیابت در شما بالاتر است.
- مصرف سیگار
مصرف سیگار و دخانیات نه تنها ریسک مقاومت انسولینی را افزایش می‌دهد، بلکه موجب چاقی شکمی نیز می‌شوند که خود یک فاکتور خطر برای پیش دیابت می‌باشد.
- داشتن بیماری زمینه‌ای
داشتن بیماری زمینه‌ای مانند آپنه خواب، دیابت بارداری، سندروم تخمدان پلی کیستیک، فشار خون بالا و افزایش کلسترول بد در خون موجب افزایش ریسک ابتلا به پیش دیابت می‌گردند.
تشخیص پیش دیابت
تشخیص این بیماری با توجه به وجود علائم و نشانه‌هایی مانند تشنگی شدید، تاری دید، ادرار مکرر یا شب ادراری، خستگی و ضعف انجام می‌گردد. در صورت بروز هر یک از این علائم، پزشک متخصص امکان دارد دستور آزمایش خون را بدهد.
آزمایش‌های تشخیص پیش دیابت شامل آزمایش قند خون ناشتا و آزمایش A1C می‌باشند.
آزمایش قند خون ناشتا با بررسی سطح قند خون فرد در حالت ناشتا (حداقل ۸ ساعت بعد از آخرین وعده غذایی) انجام می‌گیرد. در حالت ناشتا، سطح قند خون می‌بایست کمتر از ۱۰۰ باشد. اگر سطح قند خون بین ۱۰۰ الی ۱۲۵ میلی‌گرم باشد، این نشانه‌ای از وجود پیش دیابت می‌باشد.
هم‌چنین، اگر سطح قند خون بالاتر از ۱۲۶ باشد، این نشانه‌ای از ابتلا به بیماری دیابت است.
آزمایش A1C میزان متوسط قند خون در دوره دو الی سه ماه گذشته را می‌سنجد. نتیجه آزمایش A1C اگر بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد باشد یعنی فرد سالم است.
درمان بیماری پیش دیابت
درمان پیش دیابت، به عنوان یک راه برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع دو است. در صورت تشخیص پیش دیابت توسط پزشک، تغییر در سبک زندگی به عنوان درمان حتما تجویز خواهد شد. روش‌های مدیریت و درمان شایع پیش دیابت عبارتند از:
- رژیم غذایی با فیبر بالا
- ورزش منظم و فعالیت بدنی
- کاهش وزن برای افراد چاق
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک.
بیشتر بخوانید: رژیم کانادایی، ۱۰ کیلو لاغری در دو هفته
لازم به ذکر است که نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند که رژیم غذایی با کربوهیدرات کم تأثیر قابل توجهی در کنترل سطح قند خون، مقاومت به انسولین و کاهش وزن در افراد مبتلا به بیماری پیش دیابت دارد.
در رژیم‌های با کمبود کربوهیدرات، معمولا مصرف آن به کمتر از ۲۶ درصد از کل کالری‌های روزانه محدود می‌گردد. با این حال، افراد دارای سطح بالای کلسترول، بیماران با بیماری کلیوی یا بیماران قلبی، بهتر است از رژیم غذایی با کربوهیدرات کم خودداری کنند.
بیشتر بخوانید: صفر تا ۱۰۰ BMR یا متابولیسم پایه؛ فرمول محاسبه و ارتباط آن با لاغری
ناگفته نماند که ورزش برای کنترل و درمان پیش دیابت از اهمیت زیادی برخودار است. تحرک و فعالیت جسمانی به عنوان یکی از عوامل اساسی در مدیریت پیش دیابت در نظر گرفته می‌شوند. افراد مبتلا به این بیماری نیاز است که حداقل ۱۵۰ دقیقه هر هفته فعالیت ورزشی و جسمانی سبک را انجام دهند.
این فعالیت‌ها ممکن است شامل پیاده‌روی، حرکات ورزشی هوازی، دوچرخه سواری، شنا، رقص، وزنه‌برداری و حرکات کششی باشند.
داروی بیماری پیش دیابت
درست است که تغییر سبک زندگی در معجزه می‌کند، ولی در بعضی از افراد مبتلا به این بیماری، به تجویز دارو نیز نیاز می‌باشد. در حال حاضر تنها داروی این بیماری که برای درمان پیش دیابت مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا است، داروی متفورمین می‌باشد. اگر پزشک ریسک فاکتورهایی ازجمله میزان کلسترول خوب پایین، تری گلیسیرید بالا، سابقه خانوادگی ابتلا یا چاقی را در فرد مشاهده نماید می‌تواند قرص متفورمین را تجویز کند.
جمع بندی
پیش دیابت وضعیتی است که در آن قند خون بالاتر از حد طبیعی است، ولی هنوز به دیابت تبدیل نشده است. در صورتی که در بیشتر از دو بار اندازه‌گیری قند خون ناشتا، مقدار آن بین ۱۰۰ الی ۱۲۵ باشد، احتمال دارد که به پیش دیابت مبتلا شده باشید. پیش دیابت در صورت عدم درمان ممکن است به دیابت نوع دوم تبدیل شود. این بیماری در کودکان، نوجوانان و خانم‌های باردار هم به وجود می‌آید.
بیشتر افراد مبتلا به پیش دیابت علائم خاصی ندارند، اما تیرگی پوست، تغییر رنگ در مناطق مختلف بدن و تشنگی شدید، تکرار ادرار و خستگی امکان دارد علائم آن باشند. در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرطبیعی، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
