بیماری هاری چیست؟ ۵ راهکار برای جلوگیری از مبتلا شدن به هاری

بیماری هاری یک عفونت نادر اما جدی است که معمولا در اثر گاز گرفتن یا خراش حیوان آلوده ایجاد می‌شود، تقریبا همیشه پس از ظاهر شدن علائم، خطرناک است اما واکسیناسیون و درمان اولیه می‌تواند از آن جلوگیری کند، این بیماری در سراسر جهان وجود دارد، اما در کشور انگلستان بسیار نادر است.

بیماری هاری توسط پستاندارانی مانند سگ، خفاش، راکون و روباه منتقل می‌شود، در انگلستان فقط در برخی از خفاش‌ها یافت می‌شود.

هر آنچه که باید درباره بیماری هاری بدانید!

این وضعیت دردناک، تهدید کننده زندگی و قابل پیشگیری می‌تواند ناشی از برخورد با یک حیوان آلوده باشد، بیماری هاری توسط ویروسی ایجاد می‌شود که بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) به ویژه مغز تاثیر می‌گذارد.

سگ‌ها، گربه‌ها، خرگوش‌ها و حیوانات وحشی مانند اسکنک‌ها، راکون‌ها و خفاش‌ها می‌توانند ویروس را از طریق نیش، گزش و خراش به انسان منتقل کنند، کلید مبارزه با این ویروس پاسخ سریع است.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، سالانه حدود ۵۹۰۰۰ نفر در سراسر جهان بر اثر بیماری هاری جان خود را از دست می‌دهند؛ که حدود ۹۹ درصد آن‌ها توسط یک سگ هار گاز گرفته شده‌اند.

شما ممکن است به بیماری هاری مبتلا شوید اگر:

• شما توسط یک حیوان آلوده گاز گرفته یا خراشیده شده‌اید
• حیوان آلوده، چشم، بینی یا دهان شما را می‌لیسد یا زخمی دارید که توسط حیوان آلوده لیسیده شده است

انتقال این ویروس منحصرا از حیوان به حیوان و حیوان به انسان در نظر گرفته می‌شود، در حالی که انتقال ویروس از انسان به انسان بسیار نادر است، موارد انگشت شماری پس از پیوند قرنیه گزارش شده است، برای انسان‌هایی که به بیماری هاری مبتلا می‌شوند، گاز گرفتن از یک سگ واکسینه نشده تا حد زیادی شایع‌ترین عامل این بیماری است.

هنگامی که یک فرد توسط حیوان آلوده گاز گرفته می‌شود، ویروس از طریق اعصاب او به مغز او سرایت می‌کند، تصور می‌شود که نیش یا خراش روی سر و گردن به دلیل مجل ضربه اولیه، درگیری مغز و نخاع را تسریع می‌کند، به همین دلیل، اگر از ناحیه گردن گاز گرفته شده‌اید، بسیار مهم است که فورا به دنبال کمک باشید.

پس از ایجاد خراش، ویروس بیماری هاری از طریق سلول‌های عصبی به مغز منتقل می‌شود، زمانی که ویروس وارد مغز می‌شود، به سرعت تکثیر شده و این فعالیت باعث التهاب شدید مغز و نخاع می‌شود که پس از آن فرد به سرعت بدتر می‌شود و حتی ممکن است باعث مرگ شود.

حیواناتی که می‌توانند بیماری هاری را منتشر کنند عبارتند از:

هم حیوانات وحشی و هم حیوانات اهلی می‌توانند ویروس بیماری هاری را منتشر کنند، حیوانات زیر منابع اصلی عفونت این بیماری در انسان هستند:

• سگ
• خفاش
• گربه
• گاو
• بز
• اسب
• خرگوش
• روباه
• میمون
• راکون
• اسکنک

علائم بیماری هاری

علائم بیماری هاری معمولا ۳ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا ظاهر شوند، اما ممکن است بعد از چند روز ظاهر شوند یا حتی برای چندین ماه یا سال ظاهر نشوند. علائم این بیماری عبارتند از:

• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در جایی که گاز گرفته یا خراشیده شده‌اید
• دیدن چیزهایی که وجود ندارند (توهم)
• بی‌خوابی
• تحریک
• گیجی
• ترشح بیش از حد بزاق یا کف در دهان
• مشکلات بلع
• ترس از آب
• فلج شدن
• احساس بسیار مضطرب یا پرانرژی
• مشکل در بلع یا تنفس
• ناتوانی در حرکت

شروع اولیه با علائمی شبیه آنفولانزا از جمله تب، ضعف عضلانی و گزگز شروع می‌شود، همچنین ممکن است در محل گزش احساس سوزش کنید.

در صورت مشکوک بودن به علائم بیماری هاری یا به محض ظاهر شدن علائم، سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید، تا از پیشرفت آن جلوگیری کنید، اگر امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید، همین حالا می‌توانید از بهترین پزشک نیتروطب مشاوره آنلاین بگیرید و از خدمات بی‌نظیر مشاوره آنلاین ما به صورت  ۲۴ ساعته بهره ببرید.

بیشتر بخوانید: آب آلوده؛ خطرات جدی مصرف آن، نکاتی که باید بدانیم

چگونه خطر ابتلا به بیماری هاری را کاهش دهیم؟

اگر به خارج از کشور سفر می‌کنید یا با حیوانات در ارتباط هستید، کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری انجام دهید.

۵ راهکار برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری هاری

1. حداقل ۸ هفته قبل از سفر از یک کلینیک مسافرتی مشاوره بگیرید، ممکن است توصیه کنند واکسن بیماری را دریافت کنید.
2. حیوانات خانگی خود را حتما واکسینه کنید.
3. از پرسه زدن حیوانات خانگی خود در بیرون جلوگیری کنید.
4. هر گونه گزش یا خراش حیوان را با آب و صابون بشویید و فورا از پزشک کمک بگیرید.
5. حیوانات وحشی یا ولگرد را لمس نکنید یا نزدیک آن‌ها نروید، حتی اگر به نظر ناخوشایند نباشند (حیوانات مبتلا به بیماری هاری ممکن است علائمی نداشته باشند).
6. به هیچ حیوانی به خصوص در باغ وحش‌ها یا پناهگاه‌های حیوانات غذا ندهید.

بیشتر بخوانید: بیماری‌ های منتقله از حشرات؛ هر آنچه باید بدانید

آیا  بیماری هاری قابل درمان است؟

زمانی که فردی به بیماری هاری مبتلا شود، به ندرت این بیماری قابل درمان است، با این حال، پس از قرار گرفتن در معرض ویروس هاری، می‌توانید برای جلوگیری از ایجاد عفونت، یک سری تزریق دارو انجام دهید.

اگر توسط حیوانی که ممکن است مبتلا به بیماری هاری باشد گاز گرفته، خراشیده شده یا لیسیده شده‌اید، پزشک بررسی می‌کند که آیا به درمان نیاز دارید یا خیر.

درمان این بیماری معمولا شامل موارد زیر است:

دارویی به نام ایمونوگلوبولین بیماری هاری، مایعی که در زخم به صورت تزریقی داده می‌شود (این فقط در صورتی لازم است که قبلا واکسن هاری نزده باشید یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید).

ایمونوگلوبولین بیماری هاری، که دوز فوری آنتی بادی هاری را برای مبارزه با عفونت به شما می‌دهد، به جلوگیری از نفوذ ویروس کمک می‌کند، سپس دریافت واکسن بیماری هاری کلید اصلی اجتناب از این بیماری است.

اگر به سرعت درمان شود، درمان معمولا در پیشگیری از بیماری هاری بسیار موثر است، اما در صورت بروز علائم بیماری هاری ممکن است قابل درمان نباشد.

واکسن بیماری هاری شامل چه مواردی است؟

دریافت واکسن این بیماری در اسرع وقت پس از گزش حیوان، بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد عفونت است، این واکسن به‌صورت ۵ واکسن طی ۱۴ روز تزریق می‌شود.

پزشک زخم شما را با شستشوی حداقل ۱۵ دقیقه با آب و صابون، مواد شوینده یا ید درمان می‌کنند، سپس یک لیوان از ایمونوگلوبولین بیماری هاری به شما می‌دهند و شما روند تزریق واکسن را شروع می‌کنید؛ این پروتکل به عنوان پروفیلاکسی پس از مواجهه شناخته می‌شود.

عوارض جانبی احتمالی واکسن بیماری هاری

ایمونوگلوبولین و واکسن این بیماری به ندرت می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند، از جمله:

• درد، تورم یا خارش در محل تزریق
• سردرد
• حالت تهوع
• دل درد
• دردهای عضلانی
• سرگیجه

وضعیت بیماری هاری در ایران

روند سالانه حیوان گزیدگی در ایران رو به افزایش است، به طوری‌که در صدهزار نفر جمعیت، این میزان از ۱.۳۵ مورد در سال ۱۳۶۶ به ۱۵۱ مورد در سال ۱۳۸۱ رسیده است، بیش از ۸۵ درصد از موارد حیوان گزیدگی توسط سگ‌ها اتفاق می‌افتد.

بیشتر بخوانید: سندروم گیلن باره چیست؟ علت، علائم، تشخیص و درمان

بیماری هاری یک بیماری خودایمنی نادر است که تأثیرات جدی بر روی سلامت و کیفیت زندگی افراد دارد. شناخت علت‌ها و علائم این بیماری می‌تواند به تشخیص و درمان صحیح آن کمک کند. همچنین، درمان آن باید توسط پزشکان متخصص در این حوزه انجام شود و بسته به شدت علائم و تأثیر بیماری در اعضا و سیستم‌های مختلف بدن، برنامه درمانی مناسب تعیین خواهد شد.