شکلات خوراکی خوشمزه‌ای با فایده، سرشار از مادههای مغذی و همچنین ضرر است. با اینکه باعث افزایش وزن می‌شود، فایده‌هایی برای سلامتی به‌همراه دارد. اگر از طرفداران کاکائو هستید یا می‌خواهید خوردن آن را در رژیم خود قرار دهید، با نیتروطب همراه باشید تا شما را با خواص و زیان آن آشنا کنیم.
شکلات، یک ماده ای با خواص شگفت انگیز
شکلات از دانه‌های درخت کاکائوی (cocoa) گرمسیری، Theobroma، به‌دست می‌آید. بیشتر مردم آن را دوست دارند و پیداکردن کسی که این خوراکی خوش‌طعم را دوست نداشته‌باشد، دشوار است. خوردن کاکائو تلخ مادههای معدنی خوبی، در صورتی که زیاده‌روی نکنید، برای شما فراهم می‌کند، مانند: منیزیم، زینک، آهن، فسفر و مس. یک چهارم فنجان شکلات تلخ، ۴۲ گرم یا ۲ مربع بزرگ، دارای ۱۴۲ کالری، ۲ گرم پروتیین، ۱۰ گرم چربی، ۱۵ گرم کربوهیدرات، ۳ گرم فیبر و ۱۱ گرم قند است.
فایده‌های باور نکردنی شکلات برای سلامتی
هرچه شکلات خالص و تیره‌تر، یعنی ماده‌ی جامد کاکایوی آن زیادتر باشد، فایده‌های آن برای سلامتی شما بیشتر است. نوع خام سالم‌تر از نوع سفید یا شیری است؛ زیرا شکلات سفید کره‌ی کاکائوی خالص می‌باشد و کره‌ی کاکائو مادههای معدنی و آنتی‌اکسیدان چندانی ندارد. شکلات تلخ ۵۰ تا ۹۰ درصد، کاکائو دارد؛ ولی در نوع شیری ۱۰ تا ۳۰ درصد است.
شاید بیشتر مردم دیدگاه بدی درباره‌ی شکلات، به‌دلیل داشتن چربی و قند زیاد، داشته‌باشند؛ زیرا مصرف آن با جوش، چاقی، فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر و دیابت پیوستگی دارد. با این حال همان‌طور که گفتیم، نوع تلخ آن سرشار از مادههای معدنی و ترکیب پلی‌فنلی مانند: آنتی‌اکسیدان، فلاونوییدها و فلاوانول‌هایی، مانند: اپی‌کاتچین و کاتچین و همچنین آنتوسیانین و اسیدهای فنولیک است. همه‌ی این‌ها از سلول‌های شما دربرابر التهاب، محافظت و در بهبود کارکرد مغز، سیستم ایمنی و سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند.
سلامت قلب
آنتی‌اکسیدان‌های شکلات تلخ باعث کاهش کلسترول بد (LDL) و جلوگیری از به‌وجودآمدن رسوب روی دیواره‌ی رگ می‌شود. پژوهشگران می‌گویند: مصرف کاکائو دارای استرول‌های گیاهی و فلاوانول‌های کاکائو، در یک رژیم غذایی کم‌چرب، با کاهش کلسترول و بهبود فشار خون، به سلامت قلب کمک می‌کند. شکلات تلخ (به‌اندازه، نه خیلی زیاد) بیماری‌های قلبی و التهاب در بدن را کاهش می‌دهد.
خوردن کاکائو یا شکلات تلخ به‌مدت ۲ تا ۸ هفته، فشار خون را در کسانی که مبتلا به فشار خون بالا هستند، کاهش می‌دهد. توجه کنید این فایده زمانی دیده می‌شود که کاکائو از نوع ساده و شیرین‌نشده باشد و خوردن آن از دسرها، خطر ابتلا به فشار خون را افزایش می‌دهد.
سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر
دانشمندان دریافتند که نوشیدن ۲ فنجان شکلات داغ در روز به سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر در سالخورده‌ها کمک‌کننده است. این نوشیدنی باعث بهبود جریان خون در قسمت‌هایی از مغز می‌شود. یک آزمایش در سال ۲۰۱۴ نشان داد که لاوادو در کاکایو از آسیب مسیرهای عصبی در بیماران مبتلا به آلزایمر جلوگیری و همچنین به کاهش آلزایمر کمک می‌کند.
جلوگیری از سکته مغزی
پژوهش‌ها نشان می‌دهد کسانی که شکلات می‌خورند، ۲۲ درصد کمتر نسبت به کسانی که این کار را نمی‌کنند، دچار سکته‌ی مغزی می‌شوند. همچنین، کسانی که ۵۶ گرم در هفته کاکائو مصرف می‌کنند، ۴۶ درصد کمتر در خطر مرگ از سکته هستند.
رشد و نمو جنین
براساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶، خوردن ۳۰ گرم شکلات در روز هنگام بارداری، برای رشد جنین کمک‌کننده است؛ ولی در ادامه با ما همراه باشید تا با خطرهای زیادروی مصرف آن در بارداری آشنا شوید.
فراهم کردن انرژی بیشتر
تیوبرومین، ترکیبی در شکلات تلخ است که همانند کافیین برای شما انرژی فراهم می‌کند. همچنین خلق‌وخو را بهبود می‌بخشد و شما را هوشیارتر می‌کند.
عملکرد ورزشی بهتر
خوردن شکلات در ورزشکاران باعث می‌شود مسافت بیشتری بروند و کمتر اکسیژن مصرف‌کنند. یافته‌ها نشان می‌دهد که نوع تلخ آن در تمرین ورزشی، دسترسی بافت‌ها را به اکسیژن زیاد می‌کند؛ زیرا فلاونول‌هایی (اپی‌کاتچین) دارد که منجر به افزایش ترشح نیتریک‌اکسید در بدن می‌شود (مانند آب چغندر).
مراقب عوارض خوردن زیاد شکلات باشید!
تا اینجا فایده‌های آن را گفتیم؛ ولی می‌تواند اثرگذاری منفی نیز داشته‌باشد؛ مانند: مصرف زیاد شکلات با قند بالا باعث پوسیدگی دندان می‌شود. خوردن کاکایو برای بیشتر مردم بی‌خطر است؛ ولی بدانید که کافیین و فلزهای سنگین مانند سرب دارد و مقدار زیاد، باعث عارضه‌های جانبی که با کافیین همراه است، مانند: عصبی‌شدن، افزایش ادرار، بی‌خوابی و ضربان قلب بالا می‌شود.
کاکائو منجر به واکنش‌های آلرژیک پوستی و همچنین می‌تواند باعث تهوع، ناراحتی معده، یبوست و نفخ شود. مصرف زیاد آن خطر خونریزی و کبودی را در افراد مبتلا به اختلال‌های خونریزی افزایش می‌دهد و می‌تواند لخته‌شدن خون را کندتر کند. این ماده قند خون را بالا می‌برد و در کنترل قند خون دیابتی‌ها، مشکل به‌وجود می‌آورد. ماساژدادن کره‌ی کاکائو روی پوست بی‌خطر است؛ ولی در برخی باعث ضایعه‌های پوستی می‌شود.
بیشتر بخوانید: گام به گام مراقبت از پوست و ۴ گروه از آنها
افزایش وزن
بعضی بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف شکلات با شاخص توده‌ی بدنی (BMI) و چربی مرکزی بدن پیوستگی دارد. شکلات به‌دلیل قند و چربی، کالری زیادی دارد. اگر در تلاش هستید که وزن خود را حفظ یا لاغر کنید، باید کاکائو کمتری بخورید.
میگرن
در بعضی‌ها خوردن پیاپی شکلات منجر به میگرن می‌شود؛ این به‌دلیل تیرامین، هیستامین و فنیل آلانین کاکایو در شکلات است.
پوکی استخوان
برپایه‌ی پژوهش‌ها، شکلات باعث سست‌شدن ساختار استخوان و پوکی آن می‌شود و کسانی که مبتلا به پوکی استخوان هستند باید مصرف کاکائو را کم کنند؛ زیرا کافیین آن، میزان کلسیم آزادشده در ادرار را افزایش می‌دهد. یک مطالعه نشان داد که زنان سن‌بالایی که هر روز شکلات مصرف می‌کنند، تراکم استخوان و توانایی کمتری دارند.
فلزات سنگین
بعضی از پودرهای کاکائو یا تکه‌های شکلات مقدار بالای کادمیوم و سرب دارند که برای کلیه‌ها، استخوان و سایر بافت‌های بدن سمی است و به‌خصوص برای کودکان خطر دارد. در سال ۲۰۱۷ محققان دریافتند که به‌تقریب همه‌ی پودرهای کاکایو بیش از ۰.۳ میکروگرم کادمیوم دارند که بیشترین مقدار سفارش‌شده‌ی سازمان جهانی بهداشت (WHO) است.
خطرات شکلات در بارداری
مصرف زیاد کاکائو هنگام بارداری به‌دلیل کافیین و فلزهای سنگین، خطرناک است؛ زیرا کافیین می‌تواند از جفت، گذر کند و دوز بالای آن خطر زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد و سقط جنین را افزایش می‌دهد. مصرف کافیین در این دوران باید کمتر از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز باشد. برچسب هر محصول شکلاتی که در بارداری مصرف می‌کنید را بادقت بخوانید و با پزشک خود درمیان بگذارید. اگر هنگام شیردهی مقدار زیادیاز آن بخورید، کافیین نوزاد را تحریک‌پذیر می‌کند و مدفوع پیاپی دارد.
بیشتر بخوانید: ۱۰ بیماری شایع بارداری که به جنین شما آسیب می رساند
با خوردن زیاد شکلات، کافئین با بدن ما چه می‌کند؟
درصورت خوردن زیاد آن، کافیین کاکائو باعث مشکل‌های زیر می‌شود:
- بدترشدن اختلال‌های استرسی و اضطراب، اسهال، بیماری رفلاکس معده به مری و علامت‌های سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر.
بیشتر بخوانید:I.B.S؛ راهکارهایی برای مقابله با سندروم روده تحریک پذیر
- در برخی باعث ضربان قلب نامنظم می‌شود و کسانی که بیماری قلب دارند باید هوشیارانه مصرف کنند.
- کافیین کاکائو افزایش فشار در چشم را به‌همراه دارد و کسانی که به گلوکوم دچار هستند باید با احتیاط بخورند.
- همچنین فشار خون را در کسانی که فشار خون بالا دارند، افزایش می‌دهد. ولی برای کسانی که به‌طور منظم کافیین مصرف می‌کنند، افزایش زیادی رخ نمی‌دهد.
- دوز بالای کافیین باعث تشنج یا کاهش اثرگذاری داروها برای جلوگیری از تشنج، می‌شود. اگر تاکنون دچار تشنج شده‌اید، کافیین بالا و خوراکی‌هایی مانند کاکائو که کافیین دارند، استفاده نکنید.
کلام آخر
شکلات مادههای مغذی، آنتی‌اکسیدان، فلاونوییدها و فلاوانول دارد و برای سلامتی مفید است و هرچه خالص‌‌تر و ماده‌ی جامد کاکائوی آن بیشتر باشد، بهتر است. توجه داشته‌باشید زیاده‌روی در خوردن آن برای سلامتی، عارضه و خطر دارد.
این خوراکی کلسترول را کاهش داده و در سلامت قلب کمک‌کننده است. از کاهش حافظه جلوگیری و به ورزشکاران در تمرین کمک می‌کند.
شکلات کالری زیادی دارد و درست است که انرژی برای شما فراهم می‌کند؛ ولی اگر به‌دنبال کاهش یا حفظ وزن هستید، باید به‌اندازه مصرف کنید. خوردن زیادی آن با بیماری‌هایی مانند: دیابت، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و پوکی استخوان همراه است. همچنین دوز بالای کافیین باعث مشکل‌هایی می‌شود. اگر باردار هستید یا به نوزاد خود شیر می‌دهید، مراقب مقدار مصرف شکلات باشید.
درکل، خوردن شکلات فایده و هم خطرهایی برای سلامتی دارد و همیشه باید به‌اندازه مصرف شود.
