پوکی استخوان عارضه‌ایست که استخوان‌ها را ضعیف و شکننده می‌کند و احتمال شکستگی آن‌ها را افزایش می‌دهد؛ این بیماری در هر سنی و در چند سال، به‌کندی، رخ می‌دهد؛ ولی در سالخورده‌ها به‌ویژه زنان شایع‌تر است. یافتن درمان مناسب می‌تواند به تقویت و محافظت از استخوان‌های شما کمک کند. این مقاله از نیتروطب آگاهی کافی درباره‌ی پوکی استخوان و پیشگیری از آن را می‌دهد؛ هم‌چنین می‌توانید در بخش کامنت با ما در ارتباط باشید.
پوکی استخوان چیست؟
درون استخوان سالم دارای فضاهای کوچکی مانند لانه‌ی زنبور است؛ پوکی استخوان اندازه‌ی این فضاها را افزایش می‌دهد و باعث ازدست‌دادن قدرت و تراکم استخوان و قسمت بیرونی آن ضعیف و نازک‌تر می‌شود. کسانی که مبتلا به این بیماری هستند، در انجام کارهای معمولی مانند: ایستادن یا راه‌رفتن در خطر شکستگی استخوان قرار دارند. استخوان‌هایی که بیشتر درگیر این مشکل می‌شوند، دنده‌ها، باسن و استخوان‌های مچ دست و ستون فقرات است.
علامت های پوکی استخوان
پوکی استخوان در بیشتر موردها هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و کسانی که این بیماری را دارند، تا زمانی که دچار شکستگی نشوند، نمی‌دانند که به آن مبتلا هستند. اگر نشانه‌هایی ندارید ولی سابقه‌ی خانوادگی دارید، گفت‌وگو با پزشک، می‌تواند به شما کمک کند. شما می‌توانید در ساعت از شبانه‌روز بدون مراجعه‌ی حضوری، پرسش‌های خود را از پزشکان نیتروطب بپرسید.
پوکی استخوان شدید، بدون درمان مناسب می‌تواند بدتر شود؛ همان‌طور که استخوان‌ها نازک و ضعیف‌تر می‌شوند، خطر شکستگی افزایش می‌یابد. نشانه‌های پوکی استخوان شدید می‌تواند شکستگی با زمین‌خوردن و حتا عطسه یا سرفه‌ی شدید و هم‌چنین درد پشت و گردن یا کاهش قد باشد. درد پشت و گردن یا کوتاه‌شدن قد می‌تواند از شکستگی فشاری باشد و این شکستگی در یکی از مهره‌های گردن یا کمر به‌وجود می‌آید که به‌دلیل ضعیف‌بودن، با فشار طبیعی ستون فقرات شما می‌شکند.
اگر شکستگی به‌دلیل این بیماری دارید، زمان بهبودی آن به فاکتورهای زیادی مانند: محل شکستگی، شدت آن، سن و سلامتی شما وابسته است. تصویر زیر، پوکی استخوان و استخوان سالم را نشان می‌دهد.
دلیل پوکی استخوان
دلیل پوکی استخوان عبارتنداز: پرکاری تیرویید و استفاده‌ی طولانی‌مدت از بعضی داروها مانند: کورتیکواستروییدها، پردنیزون (prednisone) یا کورتیزون (cortisone).
عوامل خطر پوکی استخوان
سن
بزرگترین عامل خطر پوکی استخوان سن است. بدن شما استخوان قدیمی را می‌شکند و استخوان جدید رشد می‌کند؛ با این حال، زمانی که شما در ۳۰ سالگی هستید، بدن شما سریع‌تر از آن که بتواند آن را جایگزین کند، شروع به شکستن استخوان می‌کند و باعث به‌وجودآمدن استخوان‌های شکننده می‌شود.
قطع شدن عادت ماهانه
قطع‌شدن عادت ماهانه یکی دیگر از فاکتورهای خطر است که در زنان در سن ۴۵ تا ۵۵ سال رخ می‌دهد و به‌دلیل تغییر در سطح هورمون‌ها، می‌تواند باعث شود که استخوان‌های آن‌ها ضعیف‌تر شود؛ مردان نیز در این سن دچار این مشکل می‌شوند ولی با سرعت کمتری نسبت به زنان؛ با این حال، به‌طور معمول در سن ۶۵ تا ۷۰ سالگی، برای زنان و مردان، به‌طور یکسان این مشکل پیش می‌آید.
فاکتورهای دیگر خطر پوکی استخوان عبارتنداز:
- جنسیت خانم
- داشتن سابقه‌ی خانوادگی
- تغذیه‌ی نامناسب
- تحرک‌نداشتن
- سیگارکشیدن
- وزن کم
بیشتر بخوانید: رژیم غذایی افزایش وزن؛ چگونه ۶ کیلو یا بیشتر وزن بگیریم؟
شما می‌توانید بعضی از این فاکتورهای خطر را کنترل کنید. برای نمونه رژیم غذایی خود را بهتر کنید و یک برنامه‌ی ورزشی می‌تواند برای سلامت استخوان شما مفید باشد؛ بنابر برآوردها، نزدیک به یک‌دهم زنان ۶۰ ساله به پوکی استخوان مبتلا و در حالی که دوپنجم زنان ۸۰ ساله به این بیماری دچار هستند.
تشخیص پوکی استخوان چگونه است؟
برای تشخیص پوکی استخوان، پزشک شما را معاینه و هم‌چنین آزمایش خون و ادرار شما را بررسی می‌کند. اگر پزشک فکر کند که شاید شما این مشکل را داشته‌باشید یا در خطر ابتلا به آن هستید، آزمایش تراکم استخوان را تجویز می‌کند؛ این آزمایش جذب‌سنجی اشعه‌ی ایکس با انرژی دوگانه (DXA) نامیده می‌شود؛ بدون درد است و می‌تواند از ۱۰ تا ۳۰ دقیقه زمان ببرد.
آیا پوکی استخوان درمان دارد؟
هیچ درمانی خاصی برای پوکی استخوان وجود ندارد، ولی سبک زندگی مناسب و مصرف بعضی داروها می‌تواند به محافظت و تقویت استخوان‌های شما کمک کند. اگر آزمایش شما نشان دهد که این بیماری دارید، پزشک داروهایی را تجویز می‌کند و هم‌چنین از شما می‌خواهد سبک زندگی خود را تغییر دهید.
تغییر سبک زندگی می‌تواند به‌صورت زیر باشد:
- افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D
- ورزش مناسب
بیشتر بدانید: کمبود ویتامین دی یا D؛ صفر تا ۱۰۰ آنچه که در مورد کمبود آن باید بدانیم !
اگر وسط پزشک ویزیت نشده‌اید، می‌توانید از میان پزشکان نیتروطب یکی را انتخاب کنید و به‌سرعت ویزیت شوید و درمان و مشاوره‌ی مناسب خود را دریافت کنید.
داروهای پوکی استخوان
رایج‌ترین داروهای مورد استفاده برای درمان پوکی استخوان بیس‌فسفونات‌ها نام دارند؛ این داروها برای جلوگیری از کاهش توده‌ی استخوانی، به‌صورت خوراکی یا تزریقی استفاده می‌شود؛ آن‌ها عبارتنداز:
- آلندرونات (alendronate)
- ایباندرونات (ibandronate)
- ریزدرونات (risedronate)
- زولدرونیک‌اسید (zoledronic acid)
داروهای دیگر برای جلوگیری از ضعیف‌شدن استخوان یا تحریک رشد آن استفاده می‌شوند، مانند:
- تستوسترون در مردان که به افزایش تراکم استخوان کمک می‌کند
- هورمون درمانی برای زنان که استروژن مورد استفاده در دوران پس از قطع‌شدن پریود می‌تواند باعث شود کاهش تراکم استخوان پیش‌نیاید؛ ولی باید بدانید که استروژن‌درمانی با افزایش خطر لخته‌شدن خون، بیماری قلبی و سرطان پیوستگی دارد
- رالوکسیفن(Raloxifene) هم مانند استروژن برای درمان استفاده می‌شود ولی بسیاری از خطرهایی که با استروژن است را ندارد؛ اگرچه با خطر لخته‌شدن خون همراه است
- داروی دنوزوماب Denosumab به‌صورت تزریقی مصرف می‌شود و حتا از بیس‌فسفونات‌ها کارکرد بهتری دارد
- داروی تری‌پاراتید (Teriparatide) هم به‌صورت تزریقی است و باعث تحریک رشد استخوان می‌شود
- روموسوزوماب (Romosozumab) برای درمان زنانی که عادت‌ماهانه‌ی آن‌ها قطع شده‌است و در خطر بالای شکستگی قرار دارند تایید شده‌است و در ۲ تزریق زیر پوستی، یک بار در ماه، به‌مدت یک سال یا کمتر تجویز می‌شود؛ ولی خطر حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی را افزایش می‌دهد، بنابراین برای کسانی که سابقه‌ی هر یک از این‌ها را دارند، پیشنهاد نمی‌شود
درمان های طبیعی پوکی استخوان
از آنجایی که داروهای پوکی استخوان می‌توانند عارضه‌های جانبی داشته‌باشند، شاید بخواهید به‌جای دارو، درمان‌های دیگری را امتحان کنید.
رژیم غذایی برای پوکی استخوان
افزون بر برنامه‌ی درمانی شما، یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به تقویت استخوان‌های شما کمک کند.
برای حفظ سلامت استخوان‌ها، باید ماده‌های مغذی خاصی را در رژیم غذایی روزانه‌ی خود بگنجانید؛ مهم‌ترین آن‌ها کلسیم و ویتامین D هستند؛ بدن شما برای حفظ استخوان‌های قوی به کلسیم و برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد.
ماده‌های مغذی که به سلامت استخوان کمک می‌کنند عبارتنداز: پروتیین، منیزیم، ویتامین K و زینک.
برای گرفتن اطلاعات بیشتر در مورد یک برنامه‌ی غذایی که برای شما مناسب است، می‌توانید با مشاوران تغذیه یا پزشکان نیتروطب گفت‌وگو کنید، آن‌ها می‌توانند در مورد رژیم غذایی به شما مشاوره دهند.
ورزش برای پوکی استخوان
رژیم غذایی درست تنها کاری نیست که می‌توانید برای حفظ سلامت استخوان‌های خود انجام دهید؛ ورزش نیز بسیار مهم است؛ ورزش‌هایی که به عضله‌های استخوان شما فشار بیاورد و آن‌ها را تقویت کند و علاوه بر اثرهای مثبت زیادی که بر وزن و سلامت قلب دارد، می‌تواند تعادل و هماهنگی شما را نیز بهبود بخشد که به شما در جلوگیری از افتادن یا زمین‌خوردن کمک کند؛ به‌یاد داشته‌باشید پیش از آغاز هر برنامه‌ی ورزشی تازه با پزشک مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: با این ۹ حرکت یوگا در خانه، روز خود را شروع کنید
پیشگیری از پوکی استخوان
بهترین راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان عبارتنداز:
- دریافت مقدار سفارش‌شده‌ی کلسیم و ویتامین D
- ورزش‌کردن
- ترک سیگار
استیوپنی در مقابل پوکی استخوان
اگر پزشک به شما بگوید که به استیوپنی مبتلا هستید، شاید فکر کنید که پوکی استخوان است؛ ولی یک بیماری نیست و به‌معنی داشتن تراکم استخوان پایین است یعنی استخوان‌های شما به اندازه‌ی طبیعی متراکم نیستند و سن بالا، عامل خطر اصلی آن است.
تراکم استخوان شما در سن ۳۵ سالگی زیادتر می‌شود و پس از آن، با افزایش سن کاهش می‌یابد؛ توجه کنید که در بسیاری از موردها، استیوپنی می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود.
در پایان باید بگوییم که پوکی استخوان وضعیتی است که می‌تواند عارضه‌های جدی داشته‌باشد و منجر به شکستگی دردناک شود که بهبودی آن زمان زیادی می‌خواهد و باعث عارضه‌های دیگر می‌شود. خبر خوب این است که کارهای زیادی می‌توانید برای پیشگیری و درمان این بیماری انجام دهید، از تغذیه‌ی مناسب و ورزش گرفته تا مصرف داروهای مناسب.
اگر فکر می‌کنید در خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید، پزشکان نیتروطب می‌توانند با شما همکاری کنند تا با یک برنامه‌ی پیشگیری یا درمانی به بهبود سلامت استخوان و کاهش خطر آن به شما کمک کنند.
