Minimal change disease؛ بیماری های خاموش و بدون علامت کلیه

بیماری Minimal Change Disease (MCD) یک بیماری کلیوی نادر است که معمولاً در کودکان دبیرستانی و بزرگسالان جوان شروع می‌شود. این بیماری به عنوان یکی از علل خاموش و بدون علامت بیماری‌های کلیه شناخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان بیماری Minimal Change Disease پرداخته می‌شود.

بیماری Minimal Change Disease MCD

بیش از یک میلیون واحد، با نام نفرون‌، کلیه‌ها را تشکیل داده است که خون را پالایش می‌کنند و ادرار را می‌سازند. در درون هر نفرون یک شبکه‌ی مویرگی کوچک، به نام گلومرول به‌وجود آمده است. از راه ارتباط بین گلومرول و نفرون، خون از ماده‌های سازنده‌ی ادرار و دفعی، تهی می‌شود. تاکنون بیماری‌های بسیاری شاخته شدهنانایبل‌اند، که بر سلامتی گلومرول‌ها اثر می‌گذارند؛ یکی از این بیماری‌ها، Minimal change disease کلیه است.

بیماری حداقل تغییر یا Minimal change disease که با مخفف M.C.D هم شناخته می‌شود؛ نوعی بیماری کلیوی است، که می‌تواند سبب سندرم نفروتیک شود. در این بیماری، سندرم نفروتیک با سرعت بیشتری نسبت به دیگر بیماری‌های گلومرولی ایجاد می‌شود.
سندرم نفروتیک: گروهی از علامت‌ها، مانند مشاهده‌ی پروتئین در ادرار را شامل می‌شود. از نشانه‌های دیگر آن، میزان پایین پروتیین‌های خونی ، کلسترول و تری گلسیرید بالا، ادم (edema) یا ورم بخشی از بدن را نام‌می‌برند.

 آمار گسترش بیماری حداقل تغییر

Minimal change disease، شایع‌ترین دلیل بروز سندرم نفروتیک در کودکان است. البته در بزرگسالان هم این بیماری، با شیوع کمتری مشاهده می‌شود. در واقع نزدیک به ۹۰ درصد کودکان و ۱۰ درصد بزرگسالان، به‌خاطر این بیماری، گریبان‌گیر سندرم نفروتیک می‌شوند. بنابر پژوهش‌های انجام شده، در جامعه‌های آسیایی و سفیدپوستان، این بیماری بروز بالاتر و احتمال تشکیل سندرم نفروتیک بیشتری دارد.

 دلیل‌ شکل‌پذیری این بیماری

در Minimal change disease، به گلومرول‌ها آسیب وارد می‌شود. انگیزه‌ی نام‌گذاری این بیماری، نشدنی بودن مشاهده و تشخیص اثر آن به‌وسیله‌ی میکروسکوپ معمولی است. تنها راه تشخیصی، بررسی توسط نوع بسیار قوی‌ و ویژه‌ای از میکروسکوپ‌ها، به نام میکروسکوپ الکترونی است.

با این‌که برای این بیماری، دلیل دقیقی مشخص نشده است؛ اما می‌توان گفت که به‌دنبال یا به‌وسیله‌ی حالت‌های زیر پیش‌می‌آید:

• واکنش‌های ناشی از آلرژی
• استفاده از داروی‌های ضدالتهابی غیر استروییدی (N.S.A.I.D)*
  N.S.A.I.D: Nonsteroidal anti-inflammatory drug
• داروهای ضد میکروبی مانند آمپی‌سیلین (ampicillin)
• جیوه‌ای که در برخی کرم‌های روشن‌کننده وجود دارد.
• تومور‌ها
• واکسیناسیون (آنفولانزا و پنوموکوکی، هرچند که نادر است)
• عفونت‌های واگیردار، که عامل آن نوعی ویروس باشد.

 نشانه‌هایی که در Minimal Change Disease شایع هستند

علامت‌های سندرم نفروتیک را در این بیماری، شاید مشاهده کنیم، که عبارتند از:

• ادرار کف‌آلود، به‌دلیل نشت زیاد پروتیین به درون ادرار (پروتیینوری)
• احساس کم اشتهایی
• تورم (به ویژه در مچ‌ها، اطراف چشم‌ها، پاها و ناحیه‌ی شکم) که ادم نامیده می‌شود.
• افزایش وزن (به خاطر جمع شدن مایعی که از بدن نمی‌تواند دفع شود)

Minimal change disease (M.C.D)، در اندازه‌ی ادراری که تولید می‌شود، کاهشی ایجاد نمی‌کند. هرچند شانس کمی وجود دارد، که عامل نارسایی کلیه باشد.

 راه‌های تشخیصی بیماری MCD

به نظر می‌رسد که پزشک نتواند به جز ادم یا آماس، نشانه‌ی دیگری را مشاهده کند. بنابراین، انجام تست‌های خونی و ادراری، برای آشکار‌سازی نشانه‌ها پیشنهاد می‌شوند. این علامت‌ها شامل:

• کلسترول بالا
• اندازه‌ی پروتیین بالا در ادرار
• آلبومین پایین در ادرار

یکی از آزمایش‌های خونی، آزمایش سرعت فیلتراسیون گلومرولی(G.F.R)*، است. این سنجه، کمک می‌کند تا از شیوه‌ی کارایی کلیه در پالایش ماده‌های دفعی ادرار، اطلاع پیدا کنیم.

G.F.R: Glomerular filtration rate

در این بیماری، عمل بیوپسی اندکی از کلیه (kidney biopsy)* و بررسی بافت به کمک میکروسکوپ الکترونی کمک شایانی در این زمینه می‌کند.

بیوپسی (biopsy): بافت‌برداری یا بیوپسی، نوعی آزمایش برای تشخیص بیماری است. جراح در این روش، نمونه‌ای از سلول یا بافت را برای بررسی به‌دست متخصص آسیب‌شناسی، برمی‌دارد.

البته قبل از انجام عمل بیوپسی، با احتمال Minimal change disease، فرآیند درمان کلید می‌خورد. برای بیشتر مردم، در کمتر از ۸ هفته، نتیجه‌ی امکان پاسخ بیماری به دارو‌ها مشخص می‌شود. اگر پروتیین در ادرار ناپدید شود؛ پزشکان به جای بیماری MCD، “سندرم نفروتیک حساس به استرویید” را در نظر می‌گیرند. درصورتی که در  این چند ماه، درمان‌ها نتوانند پاسخگوی مناسبی برای نشانه‌ها باشند؛ عمل بیوپسی، برای تشخیص بیماری‌های دیگر انجام می‌شود.

 درمان Minimal Change Disease

دسته‌ای از دارو‌ها که کورتیکواسترویید نام دارند؛ برای درمان بیماری MCD، در کودکان مناسب هستند. دارو‌های استروییدی به صورت بلندمدت تجویز می‌شود تا از بروز دوباره‌ی آن جلوگیری شود؛ بنابراین مصرف مرتب دارو‌ها بسیار مهم است و نباید در روند درمان وقفه ایجاد کرد.

کورتیکواسترویید‌ها: گروهی از دارو‌ها، که به نام کورتون‌ها هم شهرت دارند. این دارو‌ها، پرکاربردترین دارو‌های پزشکی تاکنون هستند و در بیماری‌های مختلفی مانند حساسیت، بیماری‌های خودایمنی، التهاب و بیماری Minimal change disease کارایی دارند.

استرویید‌ها در بزرگسالان، بیشتر از کودکان اثرگذار هستند. در بزرگسالان خطری دیگری هم وجود دارد؛ این بیماری، می‌تواند عود‌های پیاپی داشته باشد و در این‌صورت، سبب وابستگی آن‌ها به این دارو‌ها می‌شود. اگر استرویید‌ها پاسخگو نباشند؛ پزشک به دنبال تجویز دارو‌های تخصصی‌تری خواهد بود.

برای درمان ادم یا آماس بدن، راه‌های زیر مناسب‌اند:

• داروهای مهارکننده‌ی آنزیم سازنده آنژیوتانسین (ACE inhibitor)
• پایش اندازه‌ی فشار خون
• استفاده از دیورتیک‌ها
  دیورتیک‌ها (diuretics): دسته‌ای دارو‌ها هستند که سبب افزایش مقدار ادرار می‌شوند

همچنین شاید به شما پیشنهاد شود که میزان مصرف نمک را، در برنامه‌ی غذایی خود کاهش دهید.

 آینده و نتیجه‌ی این بیماری چگونه است؟

در کودکان، بهتر به داروهایی مانند کورتیکواستروید‌ها پاسخ داده می‌شود. به نظر می‌رسد که در آن‌ها در همان ماه اول، پاسخ به درمان را مشاهده کنیم.

این دارو، توانای عود دوباره را دارد. درصورتی که در بلندمدت، به‌وسیله‌ی کورتیکواسترویید‌ها و سرکوب کننده‌های سیستم ایمنی بدن مورد درمان باشند؛ بهبودی دور از انتظار نیست.

 چه زمانی برای سندرم نفروتیک به نزد پزشک برویم؟

درحالتی که:

• علامت‌های شما وخیم‌تر و نشانه‌ها شدیدتر شوند.
• نشانه‌هایی از این بیماری، را مشاهده کنید.
• در شما، نشانه‌ی جدیدی پدید بیاید که از عارضه‌های مصرف دارو‌های پیشنهادی باشد.

 نام‌های دیگر این بیماری

• سندرم Minimal change نفروتیک
• بیماری Nil
• سندرم نفروتیک ناشناخته در کودکان
• نفروز لیپوئید

در آخر:

در بدن انسان، کلیه یکی از پر آسیب‌ترین عضو‌های بدن در میان مشاهده‌های بیمارستانی است. درصورتی که به‌سادگی می‌توان با شناخت بیماری‌های تهدیدکننده‌ی آن، به خودمراقبتی مناسبی دست‌یافت. یکی از این بیماری‌ها که با نشانه‌های کم و خاموشی پیشروی می‌کند، Minimal change disease است. در این مقاله، می‌خواهیم از علامت‌ها، راه‌های ابتلا، چگونگی تشخیص، درمان و آینده‌ی آن اطلاع پیدا کنیم و از نتیجه‌ی آن، در سبک زندگی و رفتار‌هایمان به‌کار ببریم.

بیشتر بخوانید: درمان سنگ کلیه؛ صفر تا ۱۰۰ روش های درمان پزشکی و مراقبت خانگی

 با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام،کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویدادهای مهم باخبر باشید.

 در صورت بروز علائم مشابه بیماری Minimal Change Disease، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده و مشاوره و درمان لازم را دریافت کنید. اگر به دلیل کمبود وقت یا سایر مشکلات امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارید می توانید از خدمت مشاوره پزشکی آنلاین نیتروطب بهره ببرید تا بتونید از سایر مشکلاتی که از بی توجهی به نشانه‌های بیماری در شما می تواند ایجاد شود پیشگیری فرمایید.