تخمدان پلی کیستیک یکی از مشکلاتی است که بعضی از بانوان گاهی به آن دچار می‌شوند؛ تخمدان‌ها غدد تولید مثلی هستند که در طرفین لگن قرار دارند، که مسئول تولید تخمک هستند، تخمدان‌ها همچنین به عنوان منبع اصلی هورمون‌های استروژن و پروژسترون عمل می‌کنند؛ بسیاری از بانوان گاهی دچار درد تخمدان می‌شوند که این امر معمولا مربوط به چرخه قاعدگی می‌باشد، حتی اگر درد آن‌ها بر روی فعالیت‌های روزمره تاثیر نگذارد، بهتر است که در زمان مناسب اقدامات لازم را انجام دهید.
سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان چیست؟
یکی از مشکلاتی که امروزه بسیاری از خانم‌ها در سنین باروری با آن روبرو می‌شوند، تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است، درمان‌های متنوعی برای این عارضه وجود دارد که باید در صورت ابتلا به آن به فکر درمان آن باشید زیرا در صورت توجه نکردن به آن ممکن است به نازایی دچار شوید، در صورت داشتن علائم آن حتما به پزشک زنان مراجعه کنید.
زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک ممکن است قاعدگی‌های نامنظم، طولانی و یا هورمون مردانه (آندروژن) اضافی داشته باشند، در این شرایط تخمدان‌ها ممکن است تعدادی تجمع از مایعات ایجاد کنند و نتوانند به‌طور منظم تخمک گذاری کنند.
تنبلی تخمدان چه علائمی دارد؟
معمولا علائم و نشانه‌های سندروم PCOS در افراد چاق شدید تر است، اگر حتی به یکی از ۳ مورد زیر دچار هستید، حتما آن را با متخصص زنان در ارتباط بگذارید، این علائم و نشانه‌ها معمولا در اوایل چرخه قاعدگی در دوران بلوغ ظاهر می‌شوند، در برخی موارد نیز تنبلی تخمدان در اثر افزایش وزن بی دلیل ایجاد می‌شود، به‌طور کلی تنبلی تخمدان علائم متنوعی دارد که شامل موارد زیر هستند:
- آندروژن اضافی
بالا بودن هورمون‌های جنسی مردانه می‌تواند باعث تغییر در علائم ظاهری فرد شود، مانند زیاد شدن موهای صورت و بدن یعنی پر مویی و در مواردی آکنه شدید و طاسی مردانه.
- قاعدگی نامنظم
نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی، کم‌شدن دوره‌ها و افزایش طول دوره از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های تنبلی تخمدان هستند، برای مثال ممکن است فردی که دچار آن می‌باشد ممکن است کم‌تر از ۹ سیکل قاعدگی در سال داشته باشد یا فاصله زمانی سیکل‌های قاعدگی او بیشتر از ۳۵ روز باشد و به‌طور غیرطبیعی پریود سختی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: قاعدگی نامنظم؛ علت و ۱۱ روش پیشگیری از اختلال های پریود
- تخمدان پلی کیستیک
تخمدان‌ها ممکن است به دلیل کیست‌هایی که تخمک‌ها را احاطه می‌کنند، بزرگ شوند، در واقع این کیست‌ها فولیکول‌های تخمدان هستند که هر کدام یک تخمک نابالغ را در برگرفته‌اند، این تخمک‌ها در واقع هیچ‌گاه به اندازه‌ای که باعث قاعدگی شود بالغ نمی‌شوند، به این دلیل تخمدان‌ها ممکن است کارکرد نسبتا مناسبی نداشته باشند.
علاوه‌بر موارد گفته شده و توضیحات بالا گاهی تنبلی تخمدان ممکن است با علائم زیر در فرد بروز کند، این علائم عبارتند از:
- افزایش سطح استرس
- ناباروری
- آکنه، شوره سر و پوست چرب
- خستگی
- فشار خون بالا
- آپنه خواب
- کلسترول و تری گلیسیرید بالا
- درد در ناحیه لگن
- افزایش یا کاهش وزن قابل توجه
- کاهش میل جنسی
- رشد بیش از حد مو در صورت و بدن
دلایل تخمدان پلی کیستیک
هنوز علت اصلی تنبلی سندروم PCOS مشخص نیست، عواملی که ممکن است در بروز آن تاثیرگذار باشند عبارتند از:
- وراثت: طبق تحقیقات انجام شده، ژن‌های خاصی وجود دارند که ممکن است با این عارضه در ارتباط باشند، بنابراین اگر در خانواده کسی است که مبتلا به این بیماری باشد، ممکن است افراد دیگر خانواده نیز در معرض ابتلا به آن باشند.
- آندروژن اضافی: تخمدان‌ها با افزایش غیرعادی تولید آندروژن، باعث ایجاد آکنه و پر مویی می‌شوند.
- التهاب درجه پایین: تحقیقات نشان داده است که بانوان مبتلا به این سندروم دچار نوعی التهاب درجه پایین می‌شوند که باعث تحریک تخمدان‌ها برای تولید آندروژن زیاد می‌شوند، همچنین آندروژن به نوبه خود باعث افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی نیز می‌شود.
- انسولین اضافی: انسولین هورمونی است که در لوزالمعده ساخته می‌شود و به سلول‌ها اجازه استفاده از قند، منبع اصلی انرژی بدن را می‌دهد، اگر سلول‌ها به کارکرد انسولین مقاوم شوند، قند خون افزایش خواهد یافت و بدن ممکن است انسولین بیش‌تری تولید کند، انسولین بیشتر می‌تواند تولید هورمون‌های مردانه مانند آندروژن را افزایش دهد که چرخه قاعدگی را دچار مشکل می‌کند، حدود ۷۰ درصد از خانم‌هایی که به این عارضه مبتلا هستند، بدن آن‌ها به انسولین هم مقاومت پیدا کرده است.
ارتباط تنبلی تخمدان و بارداری
از آنجایی که عارضه تنبلی تخمدان نوعی اختلال در سیستم غدد درون ریز است، می‌تواند باروری زنان را تحت تاثیر قرار دهد، که اگر به درستی درمان نشود ممکن است منجر به ناباروری و یا عوارض خطرناک‌تری شود.
ابتلا به این سندروم به این معنا نیست که امکان بارداری وجود ندارد و نمی‌توانید باردار شوید،این عارضه ممکن است بارداری را کمی دشوار و پیچیده‌تر کند زیرا زنانی که به این سندروم مبتلا هستند هم می‌توانند باردار شوند، معمولا متخصص زنان و نازایی با تجویز داروهایی باعث تحریک تخمک گذاری در فرد می‌شود و با آزاد شدن تخمک، بارداری طبیعی رخ می‌دهد، علاوه‌بر این روش‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید با درمان‌های پزشکی انجام دهید، پس نگران نباشید و در صورت مبتلا بودن به این عارضه با مراجعه به پزشک زنان و استفاده از راهکارهای پزشکی شانس خود را برای باردار شدن افزایش دهید.
درمان تنبلی تخمدان
برای درمان این عارضه راه‌های متنوعی وجود دارد که شامل تغییر در سبک زندگی و استفاده از برخی داروها می‌باشند، همچنین برای کاهش هر کدام از علائمی که باعث بروز این بیماری شده‌اند راهکارهای گوناگونی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشند:
تغییر در سبک زندگی
پزشک ممکن است برای درمان این سندروم، کاهش وزن و استفاده از یک رژیم غذایی کم کالری را به شما توصیه کند، حتی کاهش وزن کم، مثلا حتی کاهش ۵ درصد از وزن فعلی شما می‌تواند باعث بهبود وضعیت شما شود؛ کاهش وزن می‌تواند باعث بهبود ناباروری و کمک به افزایش شانس باروری نیز شود، همچنین کم‌کردن وزن می‌تواند اثربخشی داروهای تجویز شده برای تنبلی تخمدان را افزایش دهد و وضعیت فرد مبتلا را بهبود بخشد.
درمان‌های خانگی تخمدان پلی کیستیک
برای کاهش اثرات سندروم پلی کیستیک، درمان‌های خانگی وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:
- کاهش مصرف کربوهیدرات: رژیم‌های غذایی کم چربی، سطح انسولین را کاهش می‌دهند، اگر به سندروم پلی کیستیک مبتلا هستید بهتر است از یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات است استفاده کنید.
- کنترل وزن: کم‌کردن وزن می‌تواند سطح انسولین و آندروژن را پایین بیاورد و روند تخم گذاری را مجددا شروع کند.
- فعال بودن: فعالیت‌های ورزشی روزانه و تمرینات ورزشی می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند، اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید، افزایش فعالیت‌های روزمره و پیروی از یک برنامه تمرینی منظم می‌تواند مقاومت به انسولین را کاهش دهد و به درمان این سندروم کمک زیادی کند، بنابراین اگر مدیریت وزن درستی داشته باشید، هم به وزن ایده‌آل خود می‌رسید و هم از بروز دیابت جلوگیری خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: ورزش در خانه؛ ۱۹ وسیله قابل استفاده در منزل
ورزش
هر نوع ورزش و فعالیت بدنی تاثیر مثبتی بر کاهش علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک دارد، ورزش علاوه‌بر سلامت بدن با کاهش وزن و کاهش چربی نواحی شکم به درمان این عارضه کمک می‌کند، معمولا پزشک از خانم‌هایی که دچار این اختلال هستند می‌خواهند که حداقل روزانه نیم ساعت هم که شده ورزش کنند تا شانس باروری آن‌ها افزایش پیدا کند.
برای مثال پیاده‌روی منظم می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی روی درمان تنبلی تخمدان داشته باشد، اگر در کنار پیاده‌روی و ورزش منظم از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید، می‌توانید شانس تخمک‌گذاری را افزایش دهید و علائم آن را نیز کاهش دهید.
طب سنتی
در طب سنتی برای درمان سندروم پلی کیستیک راهکارهایی ارائه شده است، در طب سنتی علت تنبلی تخمدان سردی و رطوبت است، بنابراین باید مصرف مواد غذایی سرد را کاهش داد و در زمان قاعدگی استحمام نکرد، یکی از راهکارهایی که در طب سنتی گفته شده است، بادکش زیر شکم و کمر است.
شب‌ها می‌توانید یک لیوان عرق رازیانه بخورید تا سردی بدن از بین برود، همچنین می‌توانید عسل و سیاه‌دانه را با هم ترکیب کرده و روزی دو قاشق مرباخوری میل کنید، یک ترکیب دیگر برای استفاده واژینال معرفی شده است که از ترکیب عسل، زاج و روغن زیتون می‌باشد.
درمان‌های گیاهی
گیاهان داوریی برای درمان PCOS متنوع هستند، در ادامه به برخی از داروهای گیاهی که به بهبود تنبلی تخمدان کمک می‌کنند اشاره می‌کنیم.
چای سبز: این داروی شگفت‌انگیز حاوی ماده‌ای به نام لتروزول است که باعث تحریک تخمک گذاری در خانم‌ها می‌شود، یکی دیگر از فوایدی که چای سبز بر تنبلی تخمدان دارد، کاهش مقدار تستوسترون خون است، که با کاهش هورمون‌های مردانه در بانوان، این عارضه ر آن‌ها سریع‌تر بهبود می‌یابد، اگر شما هم دچار تنبلی تخمدان هستید سعی کنید بیشتر از چای سبز استفاده کنید تا نوشیدنی‌های دیگر؛ اما فراموش نکنید که در مصرف هیچ ماده غذایی مفیدی زیاده‌روی نکنید، زیرا در کنار داشتن خواص مفیدی که دارند ممکن است اثرات و عوارضی را در اثر مصرف بیش از حد نیز داشته باشند.
مواد غذایی مفید برای درمان تنبلی تخمدان
برای کمک به درمان این عارضه هر نوع رژیم غذایی سالم پیشنهاد می‌شود، بانوانی که به این اختلال مبتلا هستند باید از مصرف مواد غذایی مضر از جمله غذاهای فست فودی دوری کنند، مواد غذایی مفید برای تنبلی تخمدان عبارتند از:
- کلم پیچ
- کلم بروکلی و گل کلم
- اسفناج
- حبوبات
- ادویه‌جات مثل دارچین و زردچوبه
- آجیل
- شکلات تلخ
- ماهی‌های چرب مانند سالمون و ماهی تن
- غذاهای حاوی فیبر
- غذاهای طبیعی و فرآوری نشده
- میوه‌های قرمز مثل انگور قرمز، گیلاس، آلبالو و شاتوت
- چربی‌های مفید از جمله روغن زیتون
سخن پایانی
تنبلی تخمدان می‌تواند باعث کم‌شدن قاعدگی و طول دوره آن شود، همچنین با افزایش تولید هورمون‌های مردانه در خانم‌ها ممکن است آن‌ها را با پر مویی و موهای زائد زیاد در صورت و بدن روبرو کند، اگر دچار این سندروم هستید و می‌خواهید به پزشک زنان برای درمان آن مراجعه کنید و با اطمینان بیشتر از درمان‌های خانگی برای درمان آن استفاده کنید، می‌توانید در سایت ما با رزور کردن مشاوره آنلاین، علاوه‌بر مشاوره متنی، به صورت تلفنی و تصویری آنلاین مشاوره بگیرید.
