سنگ کیسه صفرا یکی از مشکلات شایع در جهان است که به وجود آمدن سنگ‌ها در داخل کیسه صفرا، عضوی کوچک در سیستم گوارشی، مربوط میشود. این بیماری میتواند منجر به درد شدید، التهاب و عوارض جدی برای بیمار شود.
آیا با علائم سنگ کیسه صفرا آشنا هستید؟ آیا نمی‌دانید که مبتلا به این بیماری هستید یا نه؟ آیا مشکلات سنگ کیسه صفرا شما را اذیت می‌کند؟ به دنبال روشی جدید و موثر برای درمان این مشکل هستید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به صورت کامل با سنگ کیسه صفرا،علائم، تشخیص و درمان آن آشنا بشوید.
سنگ کیسه صفرا چیست؟
مایع صفرا شامل موادی همچون بیلی روبین، کلسترول، لیستین و نمک‌های صفراوی می‌باشد. معمولا سنگ‌های کیسه صفرا از بیلی روبین یا کلسترول تشکیل شده‌اند که در انتهای کیسه صفرا تجمع کرده و در نتیجه تبدیل به سنگ می‌شوند. لازم به ذکر است که سنگ‌های کیسه صفرا به تدریج رشد می‌کنند.
باید به این نکته مهم نیز توجه داشت که معمولا سنگ‌های کوچک تر می‌توانند خطر بیشتری برای سلامتی داشته باشند، چون آنها حرکت کرده و امکان دارد در مجاری صفراوی باعث انسداد شوند. در چنین شرایطی فرد درد بسیار شدیدی را احساس می‌کند و می‌بایست هر چه زودتر تحت درمان قرار بگیرد. سنگ‌هایی که در جای خود ثابت می‌مانند در اکثر مواقع برای فرد مشکلی ایجاد نمی‌کنند. آمارها نشان داده است که در کشورهای توسعه یافته سنگ کیسه صفرا شایع تر است و حدود ۲۰ درصد از افراد بالای ۶۰ سال و ۱۰ درصد از بزرگسالان به آن مبتلا هستند.
علل سنگ کیسه صفرا
تشکیل سنگ کیسه صفرا به عوامل محیطی و ژنتیکی بستگی دارد. به دلیل نداشتن تعادل در ترکیب شیمیایی صفرا، سنگ‌های صفراوی در داخل کیسه صفرا ایجاد می‌شوند. در بیشتر موارد، در صفرا سطح کلسترول به شدت افزایش می‌یابد و سرانجام کلسترول‌های اضافی به شکل سنگ در می‌آیند.
از دیگر عوامل مهم تشکیل سنگ‌های صفراوی شامل موارد زیر میباشند:
- افزایش سطح کلسترول در صفرا:
زمانی که سطح کلسترول بالا باشد و سلول‌های صفرا نتوانند به میزان کافی صفرا ترشح کنند، ممکن است کلسترول در داخل کیسه صفرا به شکل سنگ تجمع کند.
- افزایش سطح بیلی‌روبین در صفرا:
بیلی‌روبین یک پیگمانت زرد می‌باشد که در فرایند تخلیص خون از پروتئین‌های خونی تولید میگردد. بیلی‌روبین در برخی از موارد، در کیسه صفرا به شکل سنگ تجمع می‌کند.
- مصرف غذاهای پرچرب:
استفاده از غذاهایی که میزان چربی و کلسترول بیشتری را دارند، قطعا باعث بالا رفتن سطح کلسترول و تشکیل سنگ‌های صفراوی می‌شوند.
ژنتیک: بعضی از افراد نیز بدون دلایل خاصی از بیماری سنگ کیسه صفرا رنج می‌برند.
- داروها:
ممکن است برخی از داروهای مصرفی؛ همچون قرص‌های کاهش وزن، قرص‌های ضدبارداری و هورمون‌های جنسی به تشکیل سنگ‌های صفراوی کمک کنند.
- سن:
با افزایش سن خطر تشکیل سنگ در کیسه صفرا افزایش می‌یابد.
- بیماری‌های مربوط به کبد:
برخی از بیماری‌های مربوط به کبد همچون انسداد راه‌های صفراوی و سیروز می‌توانند موجب تشکیل سنگ‌های صفراوی شوند.
علائم داشتن سنگ کیسه صفرا در افراد
درد‌هایی که در قسمت فوقانی شکم به وجود می‌آیند می‌توانند از علائم سنگ در کیسه صفرا باشند. از عوامل دیگر این بیماری می‌توان به ایجاد درد در کیسه صفرا در هنگام خوردن غذاهای سرخ کردنی و چرب اشاره کرد. ممکن است درد ناشی از سنگ کیسه صفرا فقط چند ساعت طول بکشد.
از عوامل دیگر سنگ در کیسه صفرا می‌توان به: استفراغ، حالت تهوع، دل دردهای زیاد، ادرار با رنگ تیره، اسهال، مدفوع به رنگ خاک رس، آروغ زدن و همچنین سوء هاضمه اشاره نمود. معمولا این علائم به عنوان علائم قولنج صفراوی نیز شناخته می‌شوند.
درصورت بروزهر کدام از علائم مربوط به سنگ صفرا میتوانید با تیم پزشکی نیتروطب ارتباط گرفته و از مشاوره آنلاین ما بهره مند شوید.
انواع سنگ کیسه صفرا
سنگ در کیسه صفرا معمولا به دو نوع تقسیم بندی می‌شوند که شامل موارد زیر میباشند:
- سنگ‌های رنگدانه‌ای:
رنگ تیره‌ای داشته و از جنس پلی‌روبین میباشند.
- سنگ‌های کلسترولی:
رنگی بین سبز و زرد داشته و از جنس کلسترول سفت میباشند.
تشخیص سنگ کیسه صفرا
کسانی که از علائم سنگ در کیسه صفرا رنج برده و نشانه‌های قولنج صفراوی در آنها مشاهده میشود باید هر چه زودتر به متخصص گوارش یا داخلی مراجعه کنند. آزمایش و تست‌هایی که پزشک متخصص برای تشخیص بیماری سنگ کیسه صفرا تجویز می‌کند شامل موارد زیر می‌باشد:
- آزمایش خون
آزمایش خون برای تشخیص عفونت، التهاب یا زردی است. پزشک متخصص با استفاده از نتایج آزمایش خون متوجه خواهد شد که این بیماری بر روی کدام اندام‌ها تاثیر می‌گذارد.
بیشتر بخوانید: زردی نوزادی یا یرقان؛ علت‌ها، علائم، تشخیص و درمان
- سونوگرافی شکم
تست‌های تصویربرداری همچون سونوگرافی نیز منبع انسداد را نشان می‌دهند. سونوگرافی شکم یک نوع آزمایش ساده و غیرتهاجمی می‌باشد که به آمادگی یا دارو خاص نیازی ندارد.
- آزمایش MRCP
آزمایش MRCP نوعی ام آر آی می‌باشد که میتواند مجاری صفراوی را دقیق نشان دهد. آزمایش MRCP غیرتهاجمی بوده و میتواند تصاویر بسیار واضحی از مجاری صفرا و سیستم صفراوی را نشان دهد. اگر از وجود سنگ کیسه صفرا مطمئن نباشید باید اول این آزمایش انجام شود، اما اگر از قبل مطمئن شده باشید که سنگ کیسه صفرا دارید دیگر نیازی به این آزمایش نبوده و باید مستقیم آزمایش ERCP را انجام دهید.
- تست ERCP
کلانژیوگرافی آندوسکوپیک عقب‌گرد یا ERCP تا حدودی تهاجمی می‌باشد. اما برای بافتن این سنگ‌ها گزینه بسیار مناسبی است، چون اگر در مجرای صفرا سنگ گیر کرده باشد این آزمایش میتواند از مجرای صفراوی آنها را دفع کند. ای‌آر‌سی‌پی ترکیبی از تصویربرداری و آندوسکوپی اشعه ایکس می‌باشد که دوربین بسیار کوچکی را به انتهای یک لوله دراز وصل کرده و از طریق گلو وارد دستگاه گوارش می‌کنند.
زمانی که دوربین توانست به نوک روده کوچک برسد، پزشک متخصص لوله بسیار کوچکی را وارد لوله اول می‌کند تا داخل مجاری صفراوی شود. در مجاری تزریق شده، از طریق این لوله و اشعه ایکس با رنگ خاصی عکسبرداری میشود. همچنین با کمک ابزاری که توسط همین لوله وارد شده است، می‌توان سنگ‌های صفراوی را از بین برد.
رژیم غذایی برای دفع سنگ کیسه صفرا
دفع سنگ کیسه صفرا خود به خود امکان پذیر نیست و تنها درمان آن برداشتن کیسه صفرا و جراحی است. بهتر است برای این که از روند درمان نتیجه بهتری را دریافت کنید باید یک سری نکات غذایی را رعایت کنید که بعضی از آنها شامل موارد زیر میباشند:
- از کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده همچون نان سفید، کلوچه و شکر کمتر استفاده نمایید.
- از سبزیجات به‌ویژه سبزیجات پخته‌شده بیشتر استفاده نمایید.
- از غلات کامل و غلات سبوس‌دار بیشتر استفاده نمایید.
- از مصرف غذاهای پرچرب تا حد زیادی خودداری کنید.
- نوشابه و نوشیدنی‌های الکلی را حذف کنید.
- دانه‌های روغنی همچون گردو، بادام و بادام‌زمینی را کمتر مصرف نمایید.
- از روغن جامد و کره حیوانی کمتر استفاده نمایید.
- مصرف چربی‌های سالم همچون روغن‌زیتون و روغن ماهی را افزایش دهید. ممکن است این چربی‌های سالم به تخلیه و انقباض منظم کیسه صفرا کمک کنند و از به وجود آمدن سنگ کیسه صفرا و بزرگ شدن آن جلوگیری کنند.
- به‌اندازه کافی هر روز فیبر مصرف نمایید. ( مردان حدودا ۳۸ گرم فیبر در روز و خانم‌ها حدودا ۲۵ گرم در روز فیبر نیاز دارند)
- به میزان کافی آب بخورید و سعی کنید بدن خود را هیدراته نگه دارید.
نیتروطب با داشتن متخصص های تغذیه، میتواند شما را از مشاوره آنلاین در این زمینه بهره مند سازد.
عوارض سنگ صفرا
وجود سنگ صفرا دارای عوارض بسیار زیادی است که از جمله آنها می‌توان به انسداد مجرای صفراوی، التهاب کیسه صفرا، انسداد مجرای پانکراس و سرطان اشاره کرد.
اگر در بخش گردنی کیسه صفرا سنگ صفرا گیر کرده باشد، باعث بروز التهاب کیسه صفرا میشود. که در فرد درد و تب را ایجاد می‌کند.
در مورد انسداد مجاری پانکراسی هم می‌توان گفت که سنگ صفرا باعث انسداد در این مجرا میشود و میتواند باعث التهاب پانکراس یا همان پانکراتیت شود. مجرای پانکراس لوله‌‌ای می‌باشد که از پانکراس شروع میشود و پیش از ورود به دئودنوم به مجاری صفراوی متصل میشود. یکی از اجزای اصلی برای کمک در گوارش شیره پانکراس می‌باشد که از این مجرا می‌گذرد.
در این حالت دردهای شکمی شدید و مداوم و پانکراتیت ایجاد میگردد که در این شرایط بیمار معمولا به بستری نیاز دارد. کسانی که در گذشته سابقه وجود سنگ در کیسه صفرای خود را داشته‌اند، ریسک بالاتری را در ابتلا به سرطان کیسه صفرا تجربه می‌کنند.
اما ناگفته نماند که میزان ابتلا به این نوع سرطان بسیار کم است. درست است که سرطان‌های دیگر خطرات بسیار زیادی دارند اما احتمال این نوع سرطان بسیار کم است.
درمان سنگ کیسه صفرا
راه‌های مختلفی برای درمان سنگ کیسه صفرا وجود دارد. اما اگر بیمار به جراحی نیاز پیدا کند یکی از این درمان‌ها کوله کیستکتومی از طریق پارانوسکوپی است.
در این روش با ابزار‌های جراحی خاص بر روی شکم چهار برش ایجاد می‌کنند و سپس دوربین کوچک را داخل شکم فرو می‌برند. در مرحله بعد با کمک گاز کربن دی اکسید شکم بیمار متورم شده و با ابزار‌های جراحی تا جای مورد نیاز باز شود.
همان طور که ذکر شد بیشتر سنگ‌های صفرا علائمی ایجاد نمی‌کنند و امکان دارد پزشک متخصص به بیمار خود توصیه کند که زمانی که این عوارض تشدید شد خود را سریعا به بیمارستان برساند. بعضی از افراد نیز هستند که کیسه‌های صفرای سنگ ساز دارند، و در این موارد نیاز است تا با جراحی لاپاراسکوپی کل کیسه را از بدن خارج کنند. برای برداشتن کیسه صفرا از کولکیستکتومی استفاده می‌کنند. بعد از این که کیسه صفرا برداشته شد، صفرای موجود مستقیم به روده کوچک می‌ریزد.
بیشتر بخوانید: آشنایی کامل با ۷ نوع هپاتیت + پیشگیری و درمان آن
در بعضی از موارد نیز مصرف دارو نیز باعث انحلال سنگ صفرا میگردد که ممکن است سال‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. اما از این طریق سنگ‌ها حل نمی‌شوند و احتمال این نیز وجود دارد که سنگ‌ها دوباره تشکیل شوند. در برخی مواقع نیز داروها اثر نمی‌کنند و امکان دارد بیمار جراحی شود.
با دنبال کردن ما در فضای مجازی ( کانال تلگرام،کانال ایتا) می توانید از آخرین تخفیف‌ها و رویدادهای مهم باخبر باشید.
جمع بندی
سنگ کیسه صفرا یکی از مشکلات نسبتا رایج در میان افراد است که اگر در مجرای صفراوی قرار داشته باشد، برای فرد درد و ناراحتی‌های شدید ایجاد می‌کند. اگر به سنگ صفرا مبتلا هستید، توصیه می‌کنیم هر چه زودتر به رفع و درمان آن اقدام کنید. در مورد سنگ صفرا میتوانید سوالات خود را در قسمت کامنت ها بپرسید یا به صورت کاملا تخصصی با ما ارتباط بگیرید.
