میگرن خیلی بیشتر از یک سردرد بد است. این بیماری عصبی میتواند باعث درد تسکین ناپذیری شود که میتواند روزها شما را در رختخواب گرفتار کند! حرکت، نور، صدا و سایر محرک‌ها میتواند باعث سردرد، خستگی، حالت تهوع، اختلالات بینایی، بی‌حسی و گزگز، تحریک‌پذیری، مشکل در صحبت کردن، از دست دادن موقت بینایی و بسیاری موارد دیگر شود. میگرن به‌طور معمول ارثی است. از هر پنج نفر مبتلا به این بیماری، چهار نفر سابقه خانوادگی دارند.
اگر یکی از والدین سابقه‌ی این بیماری داشته باشد، فرزندشان به احتمال ۵۰ درصد به میگرن مبتلا می‌شود و اگر هر دو والدین سابقه‌ی آنرا داشته باشند، این خطر به ۷۵ درصد می‌رسد. داشتن دو تا چهار سردرد میگرنی در ماه شایع‌ترین تعداد سردرد است. امروز در نیتروطب به بررسی این بیماری و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
میگرن چیست؟
نوعی بیماری عصبی شایع است که باعث نشانه‌های مختلفی می‌شود، به ویژه سردرد ضربان دار در یک طرف سر و هاله! میگرن با فعالیت بدنی، نورها، صداها و بوها بدتر می‌شود و چهار ساعت تا چند روز طول می‌کشد. تحقیقات نشان می‌دهد که این بیماری ششمین بیماری ناتوان‌کننده در جهان است.
هاله چیست؟
هاله گروهی از نشانه‌های حسی، حرکتی و گفتاری است که مانند سیگنال هشدار دهنده‌ای عمل می‌کند و به ما هشدار می‌دهد که سردرد میگرنی به زودی شروع می‌شود. یک مرحلهی هاله میتواند از ۱۰ تا ۶۰ دقیقه طول بکشد. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از افرادی که میگرن را تجربه می کنند، هاله دارند. نشانه‌های هاله برگشت پذیر هستند، به این معنی که می‌توان آنها را درمان کرد. مهم‌ترین نشانه‌های هاله عبارتند از:
- دیدن نقاط چشمک زن درخشان، جرقه‌ها یا چراغ‌ها
- نقاط کور در بینایی
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن اندام‌ها
- صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
- از دست دادن موقت بینایی
- دیدن خطوط مواج و ناهموار
- تغییر در بو و طعم
شایع ترین انواع میگرن
شایع‌ترین انواع آن عبارتند از:
- میگرن همراه با هاله (میگرن پیچیده): حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از افراد مبتلا به این بیماری ، هاله را تجربه می‌کنند.
- میگرن بدون هاله (میگرن رایج): این نوع سردرد بدون هشداری که هاله به شما می‌دهد، بروز می‌کند. نشانه‌ها مشابه هستند، اما مرحلهی هاله اتفاق نمی‌افتد.
- میگرن بدون سردرد: “میگرن خاموش” یا “استفالژیک” شامل علامت هاله است اما سردردی ایجاد نمی‌کند!
- میگرن همی پلژیک: در این نوع ،فلج موقت (همی پلژی) در یک طرف بدن خود خواهید داشت. شروع سردرد به‌طور معمول با بی حسی موقت، ضعف شدید در یک طرف بدن، احساس سوزن سوزن شدن، از دست دادن حس و سرگیجه همراه است.
- میگرن شبکیه (میگرن چشمی) : از دست دادن موقت بینایی در یکی از چشمان خود، همراه با یک درد مبهم در پشت چشم که به بقیه‌ی سر سرایت می‌کند. این کاهش بینایی یک دقیقه یا تا چند ماه طول می‌کشد. همیشه باید میگرن شبکیه را به یک پزشک گزارش دهید، زیرا میتواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشد.
- میگرن مزمن : زمانی است که حداقل ۱۵ روز در ماه رخ دهد. نشانه‌ها و شدت درد ممکن است به طور مکرر تغییر کند.
بیشتر بخوانید: انواع سردرد و ۷ روش فوری برای درمان آن
چه کسانی بیشتر به میگرن مبتلا می شوند؟
پیش‌بینی اینکه چه کسی به میگرن مبتلا می‌شود و چه کسی نمی‌شود دشوار است، اما عوامل خطری وجود دارد که شما را نسبت به این بیماری آسیب پذیرتر می‌کند. این عوامل خطر عبارتند از:
- ژنتیک: در نزدیک به ۸۰ درصد از افرادی که به سردردهای میگرنی مبتلا می‌شوند، یکی از بستگان درجه یک مبتلا به این بیماری است.
- جنسیت: سردردهای میگرنی در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد، به ویژه زنان بین سن ۱۵ تا ۵۵ سال.
- سطح استرس: اگر استرس بالایی دارید، احتمال بیشتری دارد به میگرن مبتلا شوید. استرس میتواند باعث این بیماری شود.
- سیگار کشیدن
مهم ترین نشانه‌های میگرن
اولین علامت این بیماری سردرد است. گاهی اوقات درد به صورت ضربان‌دار توصیف می‌شود. درد میتواند از یک طرف سر شما به طرف دیگر منتقل شود، یا میتواند جلوی سر یا پشت سر شما را درگیر کند یا احساس کنید که کل سر شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بعضی از افراد در اطراف چشم و شقیقه نیز احساس درد می‌کنند. مهم‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- حساسیت به نور، صدا و بو
- حالت تهوع و استفراغ، ناراحتی معده و درد شکم
- از دست دادن اشتها
- احساس گرما (تعریق) یا سرما (لرز)
- رنگ پریدگی
- احساس خستگی
- سرگیجه و تاری دید
- تحریک پذیری یا افسردگی
بیشتر میگرن‌ها حدود چهار ساعت طول می‌کشند، اگرچه نوع شدید می‌توانند خیلی بیشتر طول بکشند.
میگرن چگونه بوجود می آید؟
علت سردردهای میگرنی پیچیده است و هنوز به‌طور کامل شناخته شده نیست. وقتی سردرد دارید، به این دلیل است که اعصاب خاصی در رگ‌های خونی، سیگنال‌های درد را به مغز شما ارسال می‌کنند. این باعث آزاد شدن مواد التهابی در اعصاب و عروق خونی سر شما می‌شود.
حملات ان میتواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود. محرک‌های رایج عبارتند از:
- استرس عاطفی: استرس عاطفی یکی از شایع‌ترین محرک‌های سردردهای میگرنی است. در طول رویدادهای استرس زا، مواد شیمیایی خاصی در مغز برای مقابله با موقعیت آزاد می‌شود (که به عنوان پاسخ “پرواز یا مبارزه” شناخته می‌شود). انتشار این مواد شیمیایی باعث این بیماری می‌شود. سایر احساسات مانند اضطراب، نگرانی و هیجان می‌توانند تنش عضلانی را افزایش داده و رگ‌های خونی را گشاد کنند که این کار سردرد شما را شدیدتر می‌کند.
بیشتر بخوانید: استرس و اضطراب شدید؛ علت، علائم و ۸ راه درمان آن
- از دست دادن یک وعده غذایی: به تعویق انداختن یک وعده غذایی ممکن است باعث سردرد میگرنی شود.
- حساسیت به مواد شیمیایی و نگهدارنده‌های خاص در غذاها: بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها مانند پنیر کهنه، نوشیدنی‌های حاوی الکل، شکلات و افزودنی‌های غذایی مانند نیترات‌ها (موجود در پپرونی و هات داگ)، عامل تحریک این بیماری هستند.
- کافیین: مصرف بیش از حد کافیین یا ترک کافیین میتواند باعث سردرد میگرنی شود. به نظر می‌رسد رگ‌های خونی به کافیین وابسته شده‌اند و زمانی که آن را دریافت نکنید، سردرد ایجاد می‌شود.
- استفاده روزانه از داروهای مسکن: اگر زیاد از داروهایی که برای تسکین سردرد استفاده می‌شود، استفاده کنید، باعث سردرد برگشتی می‌شود.
- تغییرات هورمونی در زنان: میگرن در زنان در حوالی دوره‌ی قاعدگی آنها شایع‌تر است.
- چراغ‌های چشمک زن، چراغ‌های فلورسنت، نور تلویزیون یا کامپیوتر و نور خورشید می‌توانند این بیماری را تحریک کنند.
- رژیم گرفتن یا ننوشیدن آب کافی
- تغییر در الگوی خواب طبیعی
- صداهای بلند
- قرار گرفتن در معرض دود، عطرها یا بوهای دیگر
میگرن چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص این بیماری، پزشک یک تاریخچه‌ی پزشکی کامل از شما و خانواده‌ی شما دریافت می‌کند. پزشک از شما سوالات زیر را می‌پرسد:
- نشانه‌های سردرد خود را شرح دهید. شدت آنها چقدر است؟
- نوع و محل درد خود را شرح دهید. آیا درد تپش دارد؟ نبض دارد؟ ضربان دار است؟
- آیا چیزی سردرد شما را بهتر یا بدتر می‌کند؟
- چند بار سردرد می‌گیرید؟
- در مورد فعالیت‌ها، غذاها، عوامل استرس‌زا یا موقعیت‌هایی که باعث بروز ان شده است صحبت کنید.
- چه داروهایی برای تسکین درد مصرف می‌کنید؟
- احساس خود را قبل، حین و بعد از سردرد بگویید.
پزشک همچنین آزمایش‌های خون و آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن را برای اطمینان از عدم وجود دلیل دیگری برای سردرد تجویز می‌کند.
بهترین روش های درمان میگرن
سردردهای میگرنی مزمن هستند. آنها را نمی‌توان درمان کرد، اما می‌توان آنها را مدیریت کرد و بهبود داد.
داروهای بدون نسخه، برای بعضی از افراد مبتلا به نوع (خفیف تا متوسط) موثر است. ترکیبات اصلی داروهای مسکن شامل ایبوپروفن، آسپرین، استامینوفن، ناپروکسن و کافیین است. سه محصول بدون نسخه مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا برای سردردهای میگرنی عبارتند از:
- Excedrin
- Advil
- Motrin
هنگام مصرف داروهای مسکن بدون نسخه احتیاط کنید. گاهی اوقات استفاده بیش از حد از آنها میتواند باعث سردردهای مقاوم به دارو یا مشکل وابستگی شود. اگر بیش از دو تا سه بار در هفته از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده می‌کنید، آن را به پزشک خود گزارش دهید. آنها ممکن است داروهای تجویزی را پیشنهاد کنند.
رایج‌ترین داروهای تجویزی برای سردردهای میگرنی عبارتند از:
- سوماتریپتان
- وراپامیل
- ارنوماب
- آتنولول
- پروپرانولول
- آمی تریپتیلین
- والپروییک اسید
- توپیرامات
- کورتیکواستروییدها
داروهای تسکین درد میگرن در مدل‌های مختلفی از جمله قرص، کپسول، آمپول، شیاف و اسپری بینی وجود دارد. در صورت نیاز داروهایی برای رفع حالت تهوع نیز تجویز می‌شود. همه‌ی داروها باید تحت نظر یک پزشک آشنا با درمان این بیماری استفاده شوند. مانند هر دارویی، مهم است که دستورالعمل‌های برچسب و توصیه‌های پزشک خود را به دقت دنبال کنید.
توجه کنید که درمان‌های جراحی به‌طور کلی برای این بیماری توصیه نمی‌شود. اگر فکر می‌کنید باردار هستید از مصرف داروهای این بیماری خودداری کنید، زیرا آنها می‌توانند بر کودک شما تاثیر منفی بگذارند. با اجازه‌ی پزشک، می‌توانید از مسکن‌های خفیف مانند استامینوفن استفاده کنید.
بیشتر بخولنید: ۱۰ بیماری شایع بارداری که به جنین شما آسیب می رساند
درمان های خانگی میگرن
روش‌های جایگزین مدیریت این بیماری که به عنوان درمان‌های خانگی نیز شناخته می‌شوند، عبارتند از:
- استراحت در یک اتاق تاریک، ساکت و خنک
- استفاده از کمپرس سرد یا پارچه خیس روی پیشانی یا پشت گردن (بعضی افراد گرما را ترجیح می‌دهند.)
- سر خود را ماساژ دهید.
- به صورت دورانی (دایره‌ای) شقیقه‌های خود را ماساژ دهید.
- خود را در حالت آرام نگه دارید.
- مدیتیشن
- یوگا
- بیوفیدبک
بیوفیدبک چیست؟
بیوفیدبک استفاده از تجهیزات ویژه‌ای است که به سر شما بسته می‌شود. این تجهیزات تنش فیزیکی در بدن شما را اندازه‌گیری می‌کند و زمانی که نیاز به کنترل استرس خود دارید، به شما هشدار می‌دهد. شما مجبور نیستید که برای همیشه از این تجهیزات استفاده کنید، زیرا یاد خواهید گرفت که چگونه تنش را به تنهایی تشخیص دهید. این دستگاه روی کودکان و بزرگسالان کار می‌کند.
چگونه از سردردهای میگرنی پیشگیری کنیم؟
هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما می‌توانید نقش فعالی در مدیریت آنها داشته باشید. شما می‌توانید تعداد دفعات ابتلا به آن را کاهش دهید و شدت آنها را با رعایت نکات زیر کنترل کنید:
- یک دفتر خاطرات میگرن داشته باشید. در مورد غذاها و سایر محرک‌هایی که فکر می‌کنید ممکن است باعث ایجاد ان در شما شده باشد، یادداشت بردارید.
- تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید.
- هفت تا نه ساعت در شبانه روز بخوابید.
- در فواصل منظم غذا بخورید.
- وعده‌های غذایی را حذف نکنید.
- به مقدار زیاد آب بنوشید.
- به طور منظم ورزش کنید و وزن خود را در محدوده‌ی نرمال حفظ کنید.
- تکنیک‌های کنترل استرس مانند مدیتیشن، یوگا، تمرین تمدد اعصاب یا تنفس آگاهانه را یاد بگیرید.
- داروها را طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. داروهای پیشگیری کننده شامل داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج و داروهای کاهش دهنده فشار خون است. توجه داشته باشید که بعضی از داروهایی که می‌توانند به شما در درمان سردرد میگرنی کمک کنند، به پیشگیری از آن نیز کمک می‌کنند.
- برای کمک به کنترل استرس خود، از یک روانشناس مشاوره بگیرید.
کلام آخر
میگرن یک بیماری مزمن و درمان ناپذیر است. شما راهی برای درمان همیشگی این بیماری ندارید، اما با روش‌های زیادی می‌توانید آن را کنترل کنید. مرحلهی هاله، مرحلهی هشداردهنده‌ی شروع این بیماری است، همچنین امکان دارد ۲ تا ۳ روز قبل از شروع آن، خلق و خوی شما تغییر کند و افسرده یا تحریک‌پذیر شوید. میگرن به‌طور معمول ارثی است. روش تشخیص آن، بررسی نشانه‌های فرد و بررسی سابقه‌ی خانوادگی او می‌باشد. اگر به دنبال کنترل این بیماری هستید، کارشناسان نیتروطب می‌توانند به صورت آنلاین به شما مشاوره بدهند.
