کم‌خونی نامی آشنا برای تمام ما بوده است که از همان زمان کودکی تا بزرگسالی بارها و بارها به گوش‌مان خورده است، اما کم‌خونی چیست؟ علت پیش آمدن آن و راه درمان برای این بیماری چه چیزی می‌باشد تمام این سوال‌های شما را ما قصد داریم در این مقاله به خوبی پاسخ دهیم پس با نیتروطب همراه شوید تا پاسخ تمام سوالات خورد را بدست آورید.
کم‌خونی چیست؟
کم‌خونی یا Anemie زمانی به وجود می‌آید که سطح گلبول‌های قرمز و هموگلوبین خون در بدن فرد به شدت و به‌طور غیرطبیعی پایین‌تر از حد نرمال برسد، در این زمان بدن فرد با بیماری کم‌خونی روبهرو می‌شود.
تمام سلول‌های قرمز خون سرشار از هموگلوبین هستند و به کمک آن‌ها اکسیژن مورد نیاز بدن را به تمامی اندام‌های موجود در بدن می‌رسانند. زمانی که فقرآهن و کمبود هموگلوبین در بدن فرد صورت بگیرد اکسیژن کافی به اندام ها نمی‌رسد و علائم کم خونی خود را کم کم نشان می‌دهند، افرادی که کم‌خونی دارند در طول روز در بیشتر مواقع با احساس خستگی و بی‌حوصلگی روبهرو هستند و این موضوع باعث کاهش کیفیت زندگی برای آن‌ها می‌باشد، با کمبود و نرسیدن اکسیژن کافی به تمام اندام‌ها در کنار احساس خستگی مفرط احساس سرما و بی‌حالی و رنگ پریدگی در فرد به شدت به چشم‌می‌آید.
نکته: در دنیا چندین مدل کم‌خونی وجود دارد اما شایع‌ترین و شناخته شدترین آن‌ها، کم خونی به دلیل کمبود آهن (فقرآهن) می‌باشد.
کم‌خونی در خانوم‌های باردار یا خانوم‌های که قاعدگی دارند، نسبت به سایر افراد بیشتر مرسوم است. البته باید در نظر داشته باشید، نداشتن یک رژیم غذایی خوب و مصرف نکردن آهن مورد نیاز بدن باعث ایجاد بیماری کم‌خونی نیز می‌شود. کم‌خونی می تواند علت‌های مختلفی داشته باشد، اما در نظر داشته باشید کمبود آهن باعث بدتر شدن شرایط برای شما می‌باشد و شرایط را برای شما سخت تر از قبل می‌کند و عوارض جانبی جبران ناپذیری را برای شما درپی خواهد داشت.
علام و نشانه‌های کم‌خونی چه چیزای می‌تواند باشد؟
- خستگی و احساس بی‌حالی در بیشتر مواقع
- رنگ پریدگی به دلیل کم‌خونی
- تنگی نفس یا احساس خفگی
- داشتن بیماری‌های ارثی همانند تالاسمی
- سردرد‌های شدید و حالت سرگیجه داشتن
- تورم در دهان و زبان
- از دست دادن خون به دلایلی مختلف (قاعدگی، خون ریزی داخلی، زخم معده)
- خانوم‌های شیرده به علت شیر دادن به نوزاد خود
- تپش قلب
- سندرم پاهای بی قرار
- کم کاری یا پرکاری تیروئید
- داشتن موهای خشک و پوست خشک و شکننده
بیشتر بخوانید: بیماری های غده تیرویید؛ ۸ نشانه آن که باید بدانیم!
انواع کم‌خونی کدامند؟
کم خونی به دلایلی مختلفی برای هر فرد پیش می‌آید و این موضوع یک ویژگی مشترک را در بین تمام حالت‌ها داشته و آن کاهش سلول‌های قرمز خون می‌باشد و می‌توانیم این موضوع را با مثالی برای شما به راحت‌تر توضیح بدهیم:
- ایجاد بیماری کم‌خونی به دلیل کمبود یا فقر آهن و قادر نبودن بدن برای تولید هموگلوبین که شایع‌ترین و شناخته شدترین کم‌خونی در جهان می‌باشد
- از بین رفتن سریع‌تر گلبول‌های قرمز خون از زمان نرمال
- استفاده از رژیم غذایی گیاهی و مصرف نکردن محصولات حیوانی
- کمبود ویتامین B12، این موضوع باعث شده تا مغز استخوان به دلیل دسترسی نداشتن به این ویتامین توانایی تولید سلول‌های جدید قرمز خون را نداشته باشد
آیا این بیماری در دنیا شایع است؟
پاسخ این سوال بله است و باعث تعجب می‌باشد چرا که در دنیا بیش از ۲ میلیارد نفر معادل ۳۰ درصد از افراد کره زمین دچار بیماری کم‌خونی می‌باشند. درحال حاضر کشورهای که همچنان در حال توسعه بوده و از شرایط نامساعدی همچون شرایط بد اقتصادی دچار بحران هستند آمار بیشتری از این بیماری را در خود جا داده‌اند، با این حال کشورهای پیشرفته هم با این مشکل روبهرو هستند و به گفته منابع معتبر در حال حاضر چیزی حدود ۳ میلیون فرد با بیماری کم خونی در کشور آمریکا وجود دارد.
عوارضی که بیماری کم‌خونی با خود به‌همراه دارد
این بیماری همانند دیگر بیماری‌ها با خود عوارضی به‌همراه دارد و این عوارض فقط در خستگی و احساس سرما محدود نمی‌شود، و با عوارضی دیگری همانند: تغییر شکل در ناخن و ناخن‌های ضعیف و شکنند، موهای نازک یا شروع به ریزش کردن مو، البته این موضوعات تماما به خاطر فقرآهن پیش می‌آید. شنیدن صدای وز‌وز در داخل گوش و تغییر مزه دهان در برخی از موارد نیز پیش‌می‌آید.
افرادی که دچار بیماری آنمی هستند و با کم‌خونی شدیدی مواجع هستند و به فکر درمان نیستند باید در نظر بگیرند که در آینده احتمال دچار به عوارضی جدی‌تری نظیر مشکلات قلبی همانند نارسایی قلبی و ضربان قلب نامرتب بشوند، این نوع کم‌خونی‌ها، کم‌خونی داسی شکل به شمار می‌آیند و عوارض جبران نپذیری را با خود به همراه دارند. افرادی که به بیماری‌های آنمی دچار هستند، مبتلا شدن به بیماری‌های دیگری در آن‌ها بیشتر است به طور مثال دچار شدن به بیماری‌های عفونی یا افسردگی در این شرایط برای افراد بیشتر می‌باشد.
کدام یک از افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری کم‌خونی هستند؟
ابتلا به این بیماری برای تمامی افراد امکان پذیر بوده اما باید بدانید برخی از افراد نسبت به سایر افراد بیشتر دچار این بیماری خواهند بود به طور مثال:
- افراد سالمند (بالای ۶۵ سال سن)
- افرادی از دارو‌های رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند
- کودکان (در سنین ۱ تا ۲ سال به خصوص)
- خانم‌ها
افراد سالمند: این دسته افراد که سن بیشتری دارند، در این دوره از زندگی خود دچار شدن به بیماری‌های مزمن برای آن‌ها نسبت به سایر افراد بیشتر بوده و امکان مبتلا شدن به بیماری کم‌خونی در افراد سالمند را نیز افزایش می‌دهد.
افراد مصرف کننده دارو برای رقیق‌کننده خون: این دسته از افراد که از دارو‌های نظیر آسپرین، وارفارین، هپارینی برای رقیق کردن خون استفاده می‌کنند با توجه به این شرایط بدن خود را برای دچار شدن به بیماری کم‌خونی بدون اطلاع از آن آماده کرده‌اند.
کودکان بین ۱ تا ۲ سال سن: در دوره سنی ۱ تا ۲ سال کودکان به طوری است که بدن آن‌ها به مقدار بیشتری آهن نیاز دارد و در صورتی که این موضوع را برای آن‌ها فراهم نکنید، به احتمال زیاد بیماری کم خونی در آینده نزدیک منتظر آن‌ها خواهد بود.
خانم‌ها: با توجه به ویژگی بارداری که در خانم‌ها وجود دارد امکان پیدایش بیماری آنمی در این دسته از افراد نیز بالا می‌باشد. یکی دیگر از دلایلی که خانم‌ها یا دخترها را در معرض خطر این بیماری قرار می‌دهد دوران قاعدگی یا همان پریودی است، با توجه به از دست رفتن خون زیاد در این دوران ابتلا به این بیماری مجدد در این گروه شدت می‌یابد.
بیشتر بخوانید: بهترین روش برای جلوگیری از ایجاد کم‌خونی
کم‌خونی داسی شکل چیست؟
آنمی داسی شکل در زمانی اتفاق می‌افتد که به دلایل ژنتیکی گلبول‌های قرمز خون به شکل غیر طبیعی خود به وجود می‌آیند، به خاطر فرم داسی شکلی که سلول‌های قرمز خون در رگ‌ها دارند و به یک دیگر متصل هستند و این موضوع باعث تشکیل لخته‌های خونی و سرانجام ایجاد انسداد در رگ های فرد بیمار خواهد شد. هموگلوبین در فرم داسی شکل سلول‌های قرمز خون به خوبی قادر به فعالیت به طور طبیعی خود نبود و در فعالیت آن اختلالاتی به دلیل فرم داسی شکل پیش می‌آید.
بیماری کم‌خونی در کودکان
امکان پیش آمدن آنمی در کودکان یکی از دغدغه‌های خانواده بوده و اگر در کودکی فرزندانتان با بیماری کم‌خونی قبل از پیش آمدن آن جلوگیری نکنید در آینده شرایط سختی را تجربه خواهند کرد، پس بهترین روش داشتن یک برنامه غذایی سرشار از آهن و انواع ویتامین‌ها می‌باشد تا منابع کافی برای بدن خود را دریافت کنند در کنار برنامه غذایی که برای فرزندانتان در نظر دارید ما به شما پیشنهاد می‌کنیم با مشورت از یک پزشک از مکمل‌ها و انواع مولتی‌ویتامین‌ها که حاوی آهن و ویتامین‌های گروه ب می‌باشند را مصرف کنند. این موضوع برای جلوگیری از بروز عوارضی همانند:
- ضعف و ناتوانی
- سرگیجه
- احساس خستگی
- عدم دقت در حرکت کردن
- اختلال در تمرکز
- افت در تحصیل و یادگیری
با وجود این عوارض و امکان پیش آمدن کم‌خونی به دلیل رعایت نکردن تغذیه مناسب و دلایل درگیر در کودکان بهتر است با علائم آن نیز اشنا شوید، این علائم نظیره:
- رنگ پریدگی در لب و گونه‌ها
- رنگ پریده شدن پوست به طوری رنگ آن مایل به زردی می‌شود
- احساس خوا‌ب‌آلودگی
- تحریک‌پذیری
درمان کم‌خونی چیست؟
برای درمان این بیماری باید دلیل این موضوع را در مرحله نخست یافت، سپس با تشخیصی که پزشکان از این موضوع داشته باشند با چند روش که در اکثر مواقع از آن‌ها استفاده می‌شود این موضوع را درمان می‌کنند:
- تزریق خون
- تزریق آهن به صورت داخلی وریدی
- تجویز مکمل آهن یا مولتی‌ویتامین‌های حاوی آهن
- تجویز مواد غذایی حاوی آهن و مواد غذایی که به جذب آهن در بدن کمک می‌کنند
بیشتر بخوانید: ۷ مورد از بهترین قرص های آهن برای درمان کم خونی
برای فهمیدن علت کم‌خونی خود نیز می‌توانید از بخش مشاوره آنلاین نیتروطب نیز استفاده کنید. نیتروطب در زمینه‌های مختلفی فعالیت داشته پس با نیتروطب همراه باشید.
تالاسمی چیست؟
در بیماری تالاسمی که یک نوع کم‌خونی بشمار می‌ورد هموگلوبین‌های بدن کمتر از مقدار طبیعی خود می‌باشد. بیماری تالاسمی به دو نوع تقسیم می‌شود، نوع اول تالاسمی مینور و نوع دوم تالاسمی ماژور است، در نوع اول بیماری تالاسمی یعنی تالاسمی مینور در اکثرا مواقع نیاز به درمان نبوده و نوع کم‌خونی خفیف می‌باشد، در نوع تالاسمی ماژور که شکل بیماری شدیدتر است و باید برای درمان به فکر چاره باشید و در دوره درمان تزریق خون به صورت دوره‌ای به فرد بیمار است. علائم تالاسمی به نوع آن و فرد بیمار مرتب بوده و با توجه به این شرایط خود را نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تالاسمی؛ هر آنچه که باید درباره این بیماری بدانید
تاثیرات کم‌خونی در بارداری چیست؟
بیماری کم‌خونی در بارداری عوارض و خطراتی را با خود برای خانوم‌های باردار با خود به همراه دارد، که می‌توانیم به زایمان زودرس اشاره داشته باشیم، و نوزادانی که در مادرانی که به بیماری کم‌خونی مبتلا هستند متولد می‌شوند نسبت با دیگر نوزادان وزن کمتری دارند و بیشتر از آن‌ها در معرض خطر بیماری آنمی قرار دارند.
خانم‌های باردار به دلیل این‌که جنین از رحم مادر تغذیه می‌کند و برای کسب آهن و دیگر مواد مغذی وابسته به مادر هستند به همین دلیل خانم‌های باردار بیشتر در معرض بیماری کم‌خونی قرار دارند. به دلیل وجود این موضوع برای مادران باردار در این دوره برنامه غذایی غنی از انواع ویتامین و مخصوصا غنی از آهن در نظر گرفته می‌شود، در کنار برنامه غذایی که برای مادران باردار در نظر گرفته می‌شود مکمل‌های آهن نیز برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری کم‌خونی تجویز می‌شود. مصرف ویتامین‌های B9 و B12 نیز در این دوران می‌تواند موثر باشد.
در برخورد با بیماری کم‌خونی خفیف چه باید کرد؟
شاید در اول با بیماری کم‌خونی خفیف روبهرو شوید و آن را جدی نگیرید ولی این را باید بدانید که نباید بیماری را به حال خود رها کنید تا ادامه یابد و برای شما جدی‌تر شود پس بهترین راهکار برای شما در اولین مرحله مراجعه یا مشاوره گرفتن از یک پزشک می‌باشد.
یک رژیم غذایی مفید و سالم در کنار ورزش درست و منظم می‌تواند در بهبود شما موثر باشد و روش‌های مختلفی برای کنترل کم‌خونی وجود دارد که می‌توانیم به برخی از آن‌ها اشاره کنیم:
- شستن دست‌ها (این کار برای جلو گیری از عفونت می‌باشد)
- مشاور گرفتن از پزشک
- مراجعه حضوری پزشک
- دوری از قرار گرفتن در مقابل مواد شیمیایی
- هیدارت بدن خود را به حد کافی حفظ کنید
برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری چه باید کرد؟
شما می‌توانید برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کم‌خونی کار‌های مختلفی کنید اما باید در نظر داشته باشید بعضی از کم‌خونی‌ها قابل پیشگری نیستند همانند کم‌خونی‌های که به شرایط ژنتیک و ارثی مرتبط بوده، کم‌خونی‌های نوع دیگر با مراجعه به پزشک یا کم‌خونی که بخاطر کمبود آهن در بدن رخ داده است را می‌توانید با استفاده از رژیم غذایی مفید پیشگیری کنید. مصرف مواد مغذی که شامل آهن و انواع ویتامین‌های B بوده در پیشگری از ابتلا به بیماری کم‌خونی جلوگیری داشته همچنین مصرف مرکباتی که شامل ویتامین C می‌باشند گزینه خوبی برای جذب آهن در بدن می‌باشد، در نظر داشته باشید با مصرف کافی آب در طول روز می‌توانید سطح هموگلوبین را در بدن خود افزایش دهید.
برای دریافت رژیم غذایی متناسب با شرایط جسمانی می‌توانید از خدمات نیتروطب استفاده کنید.
کم‌خونی چه تاثیراتی بر وزن افراد دارد؟
کمبود آهن و کم‌خونی یکی دیگر از مواردی بوده که بر روی وزن موثر می‌باشد، افرادی که دچار اضافه وزن می‌باشند اگر سطح آهن بدن خود را افزایش دهند و کمبود آن را در بدن خود جبران کنند می‌تواند آسان تر از قبل وزن خود را کاهش دهند، همچنین افرادی که برای کاهش وزن خود جراحی انجام داده‌اند احتمال بخاطر از دست دادن مواد مغذی و ویتامین‌ها امکان دارد دچار بیماری کم‌خونی شوند و در این شرایط باید به پزشک مراجعه کنند.
چگونه بیماری‌کم‌خونی تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص بیماری کم‌خونی باید به پزشک مراجعه کنید پس از مراجعه به پزشک، پزشک برای شماآزمایش تست خون را تجویز می‌کند، آزمایش CBC یا همان آزمایش شمارش کامل سلول‌های خون می‌باشد، در آزمایش CBC تعداد سلول‌های قرمز خون، شکل و اندازه بزرگی آن‌ها مشخص می‌شود، در دیگر آزمایشات خون این امکامن فراهم می‌باشد که سطح آهن و لاواع ویتامین‌های ذخیره شده در بدن سنجیده شوند، البته نوع آزمایش‌ها متفاوت بوده و این موضوع به دلیل نوع بیماری کم‌خونی و تشخیص پزشک مرتبط می‌باشد، با تشخیص کم خونی و علت به‌وجود آمدن آن بهترین روش برای درمان بیمار در نظر گرفته می‌شود.
انواع آزمایش‌های مرتبط با بیماری کم‌خونی:
- در برخی از آزمایشات خون و ادرار امکان تشخیص کم‌خونی همولیتیک وجود دارد.
- با روش بیوپسی یا نمونه‌گیری از بافت مغز استخون امکان تشخیص کم‌خونی‌های ژنتیکی و نادر وجود دارد.
- با استفاده از آزمایش مدفوع و کولونوسکوپی امکان تشخیص خون‌ریزی‌های گوارشی امکان پذیر است.
در کل باید عوامل و علائم کم خون حتی آن موارد که بسیار خفیف می‌باند را جدی بگیرید چرا که این موضوع در گذر زمان و آینده برای شما عزیزان مشکل ساز خواهد شد، با نیتروطب یک قدم نزدیک‌تر به سلامتی.
