سیلیکوزیس(Silicosis)یک بیماری ریوی درازمدت است و به‌طور معمول در شغل‌هایی پیش‌می‌آید که سیلیس (silica)گرد و غبار، تنفس شود؛ با گذشت زمان، این ماده در ریه‌ها و مجاری تنفسی انباشته می‌شود و زخم‌هایی به‌وجود می‌آورد که نفس‌کشیدن را سخت می‌کند.
اگر شغلی دارید که در خطر سیلیکوزیس هستید، این مقاله از نیتروطب را بخوانید تا درباره‌ی این بیماری و علامت‌های آن آگاهی کامل داشته‌باشید و با رعایت نکته‌های ایمنی که برای شما آورده‌ایم از آن جلوگیری کنید.
آیا تا به حال درباره بیماری سیلیکوزیس شنیده اید؟
سیلیکوزیس وضعیتی است که با تنفس زیاد سیلیس در درازمدت به‌وجود می‌آید؛ سیلیس یک کانی سرطان‌زا و شبیه کریستال است که به‌طور طبیعی در ماسه، خاک رس، سنگ و کوارتز یافت می‌شود؛ کار با این ماده، گرد و غبار بسیار ریز ایجاد می‌کند که می‌توان به‌راحتی تنفس کرد.
ذره‌های غبار سلیس مانند تیغه‌های ریز، روی ریه‌ها می‌نشینند و باعث تورم آن می‌شوند؛ آن‌ها بریدگی‌های کوچکی ایجاد می‌کنند که در صورت نفس‌کشیدن از بینی یا دهان، می‌توانند بافت ریه را زخمی کنند؛ ریه‌های زخم‌شده، باز و بسته نمی‌شوند و تنفس را دشوارتر می‌کنند.
سه گونه سیلیکوزیس وجود دارد:
- حاد: چند هفته یا ۲ سال پس از تماس با سطح بالای سیلیس به‌وجود می‌آید و به‌سرعت پیشرفت می‌کند
- پیش‌رونده: 5 تا ۱۰ سال پس از قرارگرفتن در برابر این ماده، نمایان و به‌سرعت بدتر می‌شود
- مزمن: شایع‌ترین است و ۱۰ سال یا بیشتر پس از قرارگرفتن در برابر ماده، رخ می‌دهد و حتا تماس با مقدار کم می‌تواند باعث آن شود؛ در این گونه ممکن است علامت‌ها خفیف باشد و به‌آرامی بدتر شود
زخم شدید ریه می‌تواند در گونه‌ی پیش‌رونده و مزمن ایجاد شود؛ جای زخم، بافت سالم ریه را ازبین می‌برد و مقدار اکسیژنی که ریه‌ها به خون می‌رسانند را کاهش می‌دهد.
چه کسانی در خطر سیلیکوزیس هستند؟
کسانی که در صنعت‌های زیر کار می‌کنند، بیشتر در خطر هستند:
- تولید آسفالت و بتن
- خردکردن یا حفاری سنگ و بتن
- ساخت‌وساز و تخریب
- تولید شیشه، سفال و سرامیک
- سنگ‌تراشی به‌ویژه با ماسه‌سنگ
- معدن
- سندبلاست
- تونل‌زنی
- کشاورزی
کارگران و کارفرمایان در صنعت‌های پرخطر باید کارهایی را برای محافظت از قرارگرفتن در برابر سیلیس انجام دهند.
این بیماری به‌دلیل بهبود رعایت ایمنی در کار، کمتر رایج است؛ با این حال، هنوز هم ممکن است رخ دهد؛ برپایه‌ی گزارش انجمن ریه‌ی آمریکا، سالانه بیش از ۱۰۰ نفر بر اثر این بیماری شغلی ریه، جان خود را ازدست می‌دهند.
علامت های سیلیکوزیس چیست؟
به‌طور معمول علامت‌های سیلیکوزیس، سال‌ها بعد (۵ تا ۲۰ سال) به‌وجود می‌آید؛ گاهی وقت‌ها پس از چند ماه قرارگرفتن در برابر مقدار زیاد رخ می‌دهد؛ ممکن است تا زمانی که دیگر با گرد و غبار سیلیس برخورد نداشته‌باشید، متوجه هیچ مشکلی نشوید؛ این بیماری با گذشت زمان بدتر و علامت‌ها با سرفه‌ی شدید، تنگی نفس یا ضعف آغاز می‌شود.
نشانه‌های دیگر عبارتند از:
- درد قفسه‌ی سینه
- تب
- عرق‌کردن شبانه
- کاهش وزن
- نارسایی تنفسی
- پاهای متورم
- کبودی لب
بعضی از بیماران کارهای ساده‌ای، مانند: راه‌رفتن یا بالارفتن از پله‌ها را بسیار دشوار می‌بینند و خانه‌نشین می‌شوند؛ اگر ریه‌ها به‌درستی کار نکند یا عارضه‌ها جدی باشد، می‌تواند کشنده باشد؛ هم‌چنین خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر، مانند: سل (TB) و عفونت‌های قفسه‌ی سینه، فشار خون ریوی، نارسایی قلبی، آرتروز، بیماری کلیوی، بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)، اسکلرودرمی (Scleroderma) و سرطان ریه افزایش می‌یابد؛ اگر سیلیکوزیس مزمن دارید، بیشتر در خطر ابتلا به آنفولانزا و ذات‌الریه هستید.
برای جلوگیری از این بیماری‌های خطرناک، شما می‌توانید بدون آن‌که وقت خود را ازدست بدهید، توسط پزشکان نیتروطب ویزیت شوید و برای مشاوره و تهیه‌ی واکسن سالانه‌ی آنفولانزا و ذات‌الریه با ما در ارتباط باشید یا نسخه‌ی آزمایش‌های روتین سل را دریافت کنید.
بیشتر بخوانید: ۱لکل ها مضر هستند، اتیلن گلیکول کشنده!
تشخیص سیلیکوزیس چگونه است؟
اگر مشکوک به سیلیکوزیس هستید باید به‌دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید؛ پزشک در مورد این‌که چه زمانی یا چگونه در برابر سیلیس قرار گرفته‌اید، از شما می‌پرسد و برای تاییدشدن تشخیص، به آزمایش‌های زیر نیاز دارید؛ می‌توانید نسخه‌ی آزمایش را به‌صورت آنلاین در خانه‌ی خود دریافت کنید.
- رادیوگرافی قفسه‌ی سینه که می‌تواند هرگونه بافت زخم را نشان دهد؛ زخم‌های ریه در اشعه‌ی ایکس به‌صورت لکه‌های کوچک و سفید نمایان می‌شود
- برونکوسکوپی که در این روش، یک لوله‌ی نازک و انعطاف‌پذیر از گلو رد می‌شود و با یک دوربین بافت ریه‌ی شما را می‌بینند؛ نمونه‌های بافت و مایع را نیز می‌توان گرفت
- اسپیرومتری که برای ارزیابی کارکرد ریه در دستگاهی به‌نام اسپیرومتر تنفس می‌کنید
- بیوپسی که از بافت ریه نمونه‌برداری می‌کنند
- آزمایش خلط که به ارزیابی بیماری‌های ریوی دیگر مانند سل (TB) کمک می‌کند
برای سیلیکوزیس چه درمانی تجویز می شود؟
هیچ درمانی برای سیلیکوزیس وجود ندارد؛ زیرا آسیب ریه جبران‌پذیر نیست و هدف از درمان کاهش نشانه‌های شما خواهد بود؛ داروهای سرفه می‌توانند به درمان سرفه و آنتی‌بیوتیک‌ها به درمان عفونت‌های تنفسی کمک کنند و داروهای ضدآسم برای بازکردن مجاری تنفسی و تنفس آسان تجویز می‌شود؛ برای بازکردن راه‌های هوایی می‌توان از اسپری بینی استفاده کرد.
بعضی از بیماران برای افزایش میزان اکسیژن خون از دستگاه اکسیژن استفاده می‌کنند؛ اگر نیاز به این دستگاه دارید، می‌توانید با یک کلیک و کمترین هزینه دستگاه اکسیژن را اجاره کنید.
بیماران مبتلا به سیلیکوزیس شدید ممکن است نیاز به پیوند ریه داشته باشند.
در صورتی که دچار این بیماری ریه شده‌اید، باید:
- از قرارگرفتن در برابر سیلیس خودداری کنید
- سیگار را ترک کنید، زیرا سیگار به بافت ریه آسیب می‌رساند
- از مکان‌هایی که دارای گرد و غبار زیاد و ماده‌های حساسیت‌زا هستند دوری کنید
با رعایت این نکات از سیلیکوزیس پیشگیری کنید
- زمان قرارگرفتن در برابر سیلیس را کم کنید، کارگران باید از ماسک‌های خاص و لباس‌های محافظ استفاده کنند، پس از کار دوش بگیرید و لباس‌هایتان را عوض کنید.
- تهویه‌ی مناسب، اسپری‌های آب و انجام روش‌هایی برای کاهش رطوبت، سیلیس را کاهش می‌دهد.
- کارگران باید دور از گرد و غباری که ممکن است دارای سیلیس باشد بخورند، بنوشند و سیگار بکشند؛ هم‌چنین باید پیش از خوردن و نوشیدن یا سیگارکشیدن، دست‌های خود را بشویند تا گرد و غبار را پاک کنند.
- کارفرمایان می‌توانند کیفیت هوا را در کارگاه‌ها کنترل کنند تا اطمینان داشته‌باشند که سیلیس اضافی در هوا وجود ندارد.
در این مقاله با یکی از بیماری‌های شغلی ریه به‌نام سیلیکوزیس آشنا شدیم که با تنفس گرد و غبار کریستالی سیلیس، در درازمدت به‌وجود می‌آید؛ کار با سنگ‌ها، بتن و شیشه می‌تواند گرد و غبار بسیار ریز ایجاد کند که به‌راحتی با نفس‌کشیدن وارد ریه‌های خود می‌کنیم و باعث التهاب ریه و زخمی‌شدن آن می‌شود.
نخستین علامت‌های آن سرفه‌ی شدید، تنگی نفس یا ضعف است و اگر بافت ریه به‌درستی کار نکند، خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر یا حتا سرطان ریه افزایش می‌یابد.
برای این بیماری و جبران آسیب ریه‌ی شما، هیچ درمانی وجود ندارد و داروهای تجویزی، علامت‌های شما را کاهش می‌دهد؛ بنابراین بهتر است هنگام کار، با رعایت ایمنی و نکته‌هایی که در بالا گفتیم، از این بیماری پیشگیری کنید.
اگر مشکوک به سیلیکوزیس هستید، می‌توانید به‌طور مستقیم با پزشکان نیتروطب ارتباط داشته‌باشید و به‌جای مراجعه‌ی حضوری و هزینه‌ی زیاد، در خانه یا محل کار، هر زمان که بخواهید از ویزیت آنلاین استفاده کنید.
