روزه گرفتن یا ناشتایی به از عمد غذا نخوردن و خودداری کردن از خوردن و آشامیدن از هنگام اذان ظهر تا اذان مغرب گفته میشود، این عمل از آداب‌های مذهبی است که معتقدین برای نزدیک شدن به خداوند و برای آماده کردن خود برای مراسمات مذهبی روزه می‌گیرند. اکثر افراد برای انجام وظیفه دینی و شرعی روزه می‌گیرند و تاثیرات آن را برای سلامتی بدن نمی‌دانند، اگر روزه گرفتن همراه با رعایت نکات پزشکی باشد، می‌تواند باعث کاهش مقدار قندخون، فشار خون، چربی خون و حذف سموم بدن شود.
تاثیرات روزه برای سلامتی
تاثیرات و فواید روزه داری در هر فردی متفاوت از دیگری است، اگر همان‌طور که گفته شد با در نظر گرفتن نکات پزشکی و رعایت آن‌ها روزه بگیریم، باعث تقویت ایمنی بدن و سلامت بدن ما میشود.
۱۰ مورد از مهم‌ترین فواید روزه داری برای سلامتی
-
کاهش میزان قندخون
یکی از فایده‌های روزه گرفتن کاهش قندخون است، وقتی روزه می‌گیریم چندین سوخت و ساز در بدن انجام میشود و همچنین موجب افزایش سوخت و ساز بدن نیز میشود، با افزایش سوخت و ساز بدن در زمان روزه گرفتن، گلوکز تجزیه شده و باعث تامین انرژی بدن میشود.
بیشتر بخوانید: پیش دیابت؛ صفر تا ۱۰۰ آنچه باید بدانیم
تحقیقات نشان داده‌اند که بعد از دوره‌های روزه گرفتن، در پیام دهی به سلول‌های بدن، انسولین برای جذب گلوکز و گرفتن گلوکز از خون بهتر عمل می‌کند.
-
کاهش ذخایر چربی خون
افرادی که مبتلا به چربی خون بالا هستند، روزه گرفتن برای آن‌ها بسیار مفید است، روزه باعث کنترل چربی خون شده و مقدار چربی‌های نامطلوب خون را کاهش داده و مقدار چربی‌های مفید خون را افزایش می‌دهد. برای کاهش و از بین بردن چربی‌های دور شکم، روزه گرفتن بهترین گزینه است.
-
سم‌زدایی و کاهش سموم بدن
با افزایش سوخت و ساز بدن، نیاز بدن به انرژی این چربی‌ها را می‌سوزاند و باعث آزاد شدن سموم بدن میشود، از آنجایی که این مواد سمی در بدن به شکل چربی ذخیره می‌شوند، این چربی‌ها با افزایش سوخت و ساز بدن از بین می‌روند.
-
کاهش وزن
یکی دیگر از فواید روزه برای بدن کاهش وزن است، روزه گرفتن با کاهش دادن ذخایر چربی خون باعث کم کردن وزن سریع میشود، در هنگام روزه‌داری بدن کالری کمتری دریافت می‌کند و برای تامین انرژی از چربی‌های ذخیره شده استفاده می‌کند و وزن کاهش می‌یابد.
-
روزه گرفتن و اعتیاد
با روزه گرفتن می‌توان اعتیاد به مواد مخدر را ترک کرد یا کم‌تر کرد، مواد مخدر مثل الکل، نیکوتین، کوکائین و کافئین از مواد مخدری هستند که با روزه گرفتن صحیح می‌توان مصرف آن‌ها را کاهش داد.
-
تاثیرات روزه بر معده و زخم معده
روزه گرفتن تاثیرات مثبتی بر روی دستگاه گوارش دارد، از آنجایی که عامل‌های بروز بیماری زخم معده استرس و اضطراب است، روزه‌داری باعث ایجاد آرامش شده و زمینه‌های بروز زخم معده را کاهش می‌دهد.
البته در افرادی که مبتلا به زخم معده هستند ممکن است روزه گرفتن باعث تشدید عوارض آن شود.
-
افزایش هورمون رشد
هورمون رشد ساختار پروتئینی داشته و برای ورزشکاران مفید است، روزه گرفتن با سوزاندن چربی‌های ذخیره شده، میزان هورمون رشد را در بدن افزایش می‌دهد.
-
پاکسازی پوست و جلوگیری از آکنه
یکی دیگر از فواید روزه گرفتن پاکسازی پوست و پیشگیری از بروز آکنه است، وقتی روزه می‌گیریم سلول‌های خونی پوست بازسازی می‌شوند و باعث تشکیل سلول‌های خونی جدید شده و به این ترتیب پوست پاکسازی میشود.
بیشتر بخوانید: میکرونیدلینگ؛ جوانسازی پوست در ۳۰ روز
-
تقویت سیستم ایمنی بدن
روزه گرفتن می‌تواند پیش از شروع بیماری‌ها به شما برای مبارزه با آن‌ها کمک کند و به این ترتیب باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشود.
۱۰.ترک عادات بد
بهترین زمان برای ترک عادات بد و نامطلوب، ماه رمضان است زیرا کل روز را باید روزه بگیریم. عادات بدی مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی نامناسب را در ماه رمضان می‌توان کم‌تر کرد.
بیشتر بخوانید: راهکار تحمل گرسنگی؛ ۸ روش + بررسی قدم به قدم
منابع غذایی و غذاهای مناسب برای افطار و سحری
غذاهایی را که برای سحری انتخاب می‌کنیم باید ویژگی‌های یک وعده نهار مناسب را داشته باشند تا گرسنگی ما را در طول روز در زمان روزه‌داری به حداقل خود برساند، مشاورین تغذیه عقیده بر این دارند که در ماه رمضان بیشتر از غذاهای گیاهی پخته شده استفاده کنید.
غذاهایی که نباید از آن‌ها برای سحری استفاده کنید، غذاهای سرخ کردنی و چرب هستند، زیرا این غذاها در طول روز باعث تشنگی میشود.
- غذاهایی مانند ماکارونی و پاستا با افزایش میزان پروتئین بدن، انرژی بدن را در طول روز تامین می‌کنند.
- به هیچ وجه وعده سحری را حذف نکنید و بدون سحری روزه نگیرید، زیرا بدون سحری گرفتن نشانه قوی بودن و ایمنی بالای بدن نیست، زیرا چند دوره بدون سحری روزه گرفتن ممکن است بعث آسیب به کلیه‌ها و عدم دفع سموم شود.
- حتما در برنامه سحری و افطار خود، خرما و انواع مغزیجات بدون نمک را اضافه کنید زیرا این منابع غذایی خاصیت انرژی زایی دارد و باعث افزایش تامین انرژی بدن میشود.
- برای جبران کم آبی بدن توصیه میشود سبزیجات و میوه‌جات را در سحری مصرف کنید، از نوشیدن مواد ادرار آور (مثل چای) پرهیز کنید، میزان آب مصرفی توصیه شده از افطار تا سحری حدود ۲ لیتر است.
عوارض منفی روزه گرفتن
- افزایش تعریق
- ضعف و خستگی
- سردرد و سرگیجه (ناشی از کاهش آب و کافئین بدن)
- پایین آمدن سطح هوشیاری و یادگیری
- کاهش ادرار و غلیظ تر شدن آن
روزه گرفتن باعث افت فشارخون شده و علائم آن ضعف، تعریق، خستگی، سرگیجه و رنگ پریدگی می‌باشد، این علائم بیشتر در هنگام بعد از ظهر و نزدیک افطار اتفاق می‌افتد.
به همین دلیل به کسانی که بیماری‌های قلبی عروقی و مشکلات فشار خون دارند، روزه گرفتن توصیه نمی‌شود زیرا روزه‌داری در این افراد ممکن است باعث تشدید مشکلات آن‌ها شود. همچنین به روزه گرفتن به دانش‌آموزان و دانشجویان نیز توصیه نمی‌شود، زیرا انرژی بدن کم شده و بر روی فعالیت‌های مغز تاثیر گذاشته و باعث افت یادگیری میشود.
روزه گرفتن از نظر دین اسلام و آیین زرتشت
روزه گرفتن در دین اسلام
در دین اسلام ۳ نوع روزه وجود دارد که عبارتند از: روزه مستحب، روزه حرام و روزه مکروه.
روزه مستحب
روزه در سایر ماه‌های سال به جز ماه رمضان و در روزهایی که روزه در آن‌ها حرام می‌باشد، مستحب است.
روزه حرام
دین اسلام در موارد زیر روزه گرفتن را حرام کرده است:
- روزه گرفتن در روزهای عید قربان و عید فطر
- روزی را که انسان نمی‌داند آخر شعبان است، یا اول رمضان
- اگر فردی شک بر این دارد که روزه برایش ضرر دارد، اگر روزه بگیرد روزه‌اش باطل است.
- روزه سکوت: یک آداب مذهبی است که فرد تصمیم می‌گیرد مدت زمان مشخصی را سکوت کند و حرفی نزند، بنابراین اگر کسی این روزه را حکمی از اسلام بداند و نیت کند و این روزه را بگیرد، اگر حرفی بزند، روزه‌اش باطل خواهد شد.
به غیر از مواردی که گفته شد، روزه‌های حرام دیگری نیز وجود دارند که در برخی کتاب‌ها و توسط برخی مراجع تقلید گفته شده است.
روزه مکروه
روزه گرفتن در روز عاشورا و روزی که انسان نمی‌داند که روز عرفه است یا روز عید قربان، روزه گرفتن در آن روز مکروه است.
روزه گرفتن در آیین زرتشت
روزه گرفتن در آیین زرتشت، امری ناپسند شمرده میشود، زیرا از آنجایی که خودداری کردن از خوردن و آشامیدن باعث سست شدن بدن و کم شدن یادگیری و فعالیت روزانه میشود و آیین زرتشت آن را ناپسند می‌داند و عقیده بر این دارند که انسان از غذا خوردن انرژی می‌گیرد که بتواند کار کند و فعالیت‌های روزانه‌اش را انجام دهد.
در وندیداد، فرگرد سوم نوشته شده: جاندار از خوردن زنده می‌ماند و از نخوردن می‌میرد. ولی برای زیاده‌روی نکردن در خوردن گوشت در روزهای دوم، دوازدهم، چهاردهم و بیست و یکم هر ماه، زرتشتیان از خوردن گوشت خودداری می‌کنند.
ارتباط روزه گرفتن با ۲ بیماری شایع
از تاثیرات مثبت و فواید روزه گرفتن احتمال کاهش عوارض در دو بیماری شایع زیر است.
احتمال کاهش عوارض منفی شیمی درمانی
طبق تحقیقات موسسه ملی کهنسالی در ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۱، خودداری از غذا خوردن در برخی از نمونه‌های آزمایشگاهی نشان داده شده است که به علت کاهش کالری و کلسترول خون، این عمل ممکن است عوارض منفی شیمی درمانی را در بیماران کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: شیمی درمانی چیست؟ اولین جلسه شیمی درمانی چگونه است؟
بیماری دیابت نوع ۲
در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۳ طبق گزارشی، آزمایشاتی روی ۷۶ بیماری که مبتلا به دیابت بودند و روزه گرفتند و ۷۱ بیمار دیگری که مبتلا به دیابت بودند و روزه نگرفتند، شرایط مشابهی داشتند و روز هیج تاثیر مثبت یا منفی نداشته است.
روزه‌داری، علاوه بر ابعاد معنوی و دینی خود، فواید زیادی برای سلامت فیزیکی و روانی فرد دارد. از بهبود سلامت قلبی و کنترل وزن تا تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود تمرکز و آرامش ذهنی، این عمل می‌تواند به بهبود عمومی بدن و روح فرد کمک کند. با احترام به اعتقادات و نیازهای شخصی، روزه‌داری می‌تواند به عنوان یک راهی موثر برای بهبود کیفیت زندگی و ارتقای سلامت شخصی مطرح باشد.
