ویتامین ث یا ویتامین C یکی از ویتامین‌های محلول در آب است و مانند یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند، در اصل می‌تواند با مولکول‌های ناپایداری به‌نام رادیکال‌های آزاد که به سلول‌ها و اجزاء که به آن‌ها آسیب می‌رساند مقابله کند. همچنین این ویتامین قدرت ایمنی بدن را افزایش می‌دهد و به استحکام دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند.
برخی از فایده‌‌های ویتامین C
همانطور که اشاره شد، این ویتامین نقش مهمی در سلامت بدن ایفا می‌کند، از مهم‌ترین فواید آن می‌توان موارد زیر را نام برد:
۱.ساخت کلاژن: کلاژن پروتئینی است که بافت بخش‌های مختلف بدن را تشکیل می‌دهد، ویتامین ث برای ساخت کلاژن لازم بوده و بدن به این ماده برای سلامت و اصلاح بافت‌های مختلف بدن نیاز دارد، برخی از این بافت ها عبارت‌اند از:
- پوست
- تاندون‌ها و رباط‌ها
- دندان‌ها
- استخوان
- غضروف‌ها
۲.جلوگیری از بالارفتن کلسترول خون و ایجاد لخته‌های خونی
۳.جذب بهتر آهن در بدن
۴.تراکم استخوان
منابع حاوی ویتامین C
طبق مطالعات انجام شده در جریان مبتلا شدن بسیاری از دریانوردان به بیماری اسکوروی این دریانوردان چاره کار را در مصرف مرکبات دیدند و سر انجام در سال ۱۹۲۸ این ویتامین در میوه پرتقال کشف شد.
ویتامین ث به صورت طبیعی، گیاهی (میوه‌ها و سبزی‌ها)، جانوری (جگر)، مصنوعی و قرص وجود دارد.
از جمله بهترین منابع غذایی این ویتامین می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- توت‌فرنگی
- کلم، کلم بروکلی، گل کلم
- اسفناج
- گوجه فرنگی
- سیب زمینی
- هندوانه و خربزه
- کیوی
- نارنگی
- طالبی
همچنین یکی از انواع قرص ویتامین C قرص جوشان است، که می‌تواند به ارتقاء سیستم ایمنی بدن کمک کرده و احتمال خطر بروز بسیاری از بیماری ها را کاهش دهد، به‌طور کلی مصرف آن بسیار ساده‌تر از مصرف قرص‌های معمولی است زیرا در آب حل می‌شوند و از همین رو جذب آن در بدن افزایش می‌یابد.
ولی مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند باعث بروز عوارضی در بدن شود، از جمله عوارض آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس سوزش در ناحیه شکم
- تحریک و گرفتگی معده
- تحریک روده
- ترشح بیش از حد اسید معده
شما می‌توانید مشاوره تغذیه با پزشک مورد نظرتان را در صفحه ما به صورت دلخواه (تصویری، صوتی و متنی) با مشاورین نیتروطب، آنلاین رزرو کنید.
فواید ویتامین ث برای بدن
بیشتر جانداران این ویتامین را خودشان می‌سازند، به عنوان مثال، سگ‌ها می‌توانند تمام ویتامین C مورد نیاز خود را تولید کنند، اما جانداران دیگری مانند انسان و میمون‌ها نمی‌توانند بسازند، بنابراین باید این ویتامین را در طول روز از مواد غذایی که مصرف می‌کنند به‌دست بیاورند؛ از این رو نیاز ما به رژیم غذایی حاوی این ویتامین احتیاج پیدا می‌کنیم.
- سلامت جسمی و روحی
ویتامین ث یک ریزمغدی حیاتی برای پستانداران (انسان، میمون‌ها و…) می‌باشد، افرادی که سطح بالایی از این ویتامین دارند کمتر دچار خستگی روحی و افسردگی می‌شوند.
- کاهش فشار خون
همانطور که گفتیم ویتامین ث محلول در آب است و مانند یک ماده ادرارآور عمل می‌کند، و به شل کردن دیواره‌های عروق خون کمک می‌کند زیرا باعث می‌شود که کلیه‌ها، آب و سدیم بیشتری را از بدن دفع کنند.
همچنین کاهش فشارخون، خطر سکته مغزی را کاهش داده و سلامت قلب و عروق را افزایش می‌دهد.
- تقویت سیستم ایمنی بدن به‌واسطه بهبود عملکرد گلبولهای سفید
از فواید ویتامین ث تقویت سیستم ایمنی و مقابله با بسیاری از بیماری‌ها می‌باشد مانند:
۱.کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن از طریق اثرات آنتی اکسیدان
۲.مقابله با فشارخون بالا
۳.پیشگیری از فقر آهن
۴.کاهش دهنده اسید اوریک خون و جلوگیری از حملات نقرس
۵.کاهش خطر بیماری‌های قلبی
- افزایش جذب آهن
روزانه حدود ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم آهن از مواد غذایی به معده وارد می‌شود، که ما می‌توانیم از طریق میوه‌های غنی از ویتامین ث و غلات و حبوبات جذب آهن را افزایش دهیم.
- حفاظت از سلامت پوست و مو
این ویتامین نقش مهمی در زمینه پوست و موی شما ایفا می‌کند، همانطور که در ابتدای مقاله بررسی کردیم از آنجایی که این ویتامین به جذب آهن و ساخت کلاژن کمک می‌کند، و همانطور که کلاژن برای داشتن پوستی شفاف و موهای محکم نیاز است باعث حفظ سلامت پوست و مو می‌شود.
کمبود ویتامین C
مقدار مورد نیاز این ویتامین برای هر فرد سالم برای زنان ۷۵ میلی‌گرم و برای مردان ۹۰ میلی‌گرم، و میانگین آن ۶۰ میلی‌گرم توصیه شده است. اگر بنا به هردلیلی فردی نتواند به میزان مورد نیاز ویتامین ث دریافت کند دچار مشکلاتی مانند خشکی پوست و اثرات خون‌مردگی در زیر آن، خونریزی لثه و بیماری اسکوروی (نوعی بیماری که در اثر کمبود این ویتامین به‌وجود می‌آید) خواهد بود.
چه کسانی بیشتر در معرض کمبود ویتامین ث هستند؟
- افراد مبتلا به اختلال‌های کمبود آهن در بدن
- افراد مبتلا به سوء تغذیه
- بیماران تحت دیالیز
- افراد سیگاری؛ سیگار کشیدن بر جذب ویتامین ث اثرات منفی می‌گذارد و این ویتامین در افراد سیگاری با سرعت بیشتری استفاده می‌شود.
- بیماران مبتلا به دیابت نوع یک
- نوزادانی که در سال اول از شیر مادر تغذیه نمی‌کنند و از شیر گاو یا شیرهای پاستوریزه شده استفاده می‌کنند.
- زنان باردار و مادران شیرده نیاز بیشتری به آن دارند چرا که آن‌ها به مقادیر بیشتری از ویتامین ث نیاز دارند.
علائم کمبود ویتامین C و عوارض آن
ویتامین ث یک ریزمغذی ضروری است که به منظور جلوگیری از کمبود باید مرتبا استفاده شود.
اگر کمبود این ویتامین در رژیم‌غذایی ادامه‌دار باشد؛ باعث بروز بیماری اسکوروی (Scurvy) می‌شود. علائم اسکروی موارد خستگی مفرط، آسان کبود شدن بدن، خونریزی بی‌دلیل، درد عضلانی و تورم مفاصل را به همراه دارد.
۹ مورد از علائم شایع و نشانه‌های کمبود ویتامین ث در بدن
۱.خونریزی لثه و التهاب آن‌ها
التهاب، قرمز شدن لثه و خونریزی آن از علائم شایع کمبود ویتامین ث است؛ کمبود شدید آن در نهایت منجر به پوسیدگی دندان‌ها نیز می‌شود.
۲.موخوره و شکنندگی ناخن‌ها
احتمالا می‌دانید که موخوره و حتی شکنندگی ناخن‌ها می‌تواند از علائم کمبود ویتامین ث باشد، مو از آن دسته بافت‌هایی در بدن است که غیرضروری محسوب می‌شود، ریزمغذی ها نیز قبل از این‌که به این بافت‌ها برسند، به بافت‌ها و اندام‌های مهم‌تر ارسال می‌شوند.
اما اصلا جای نگرانی نیست چرا که شما می‌توانید با استفاده از مواد غذایی سرشار از ویتامین ث یا استفاده از مکملهای آن در کوتاه‌مدت کمبود آن را برطرف کنید.
۳.ضعیف شدن سیستم ایمنی
طبق تحقیقات انجام‌شده ویتامین ث با عامل بیماری‌ها مقابله می‌کند؛ پس این ویتامین در انواع مختلف سلو‌ل‌های ایمنی جمع می‌شود تا به مبارزه و از بین بردن بیماری کمک کند. کمبود این ویتامین باعث تضعیف شدن سیستم ایمنی بدن و احتمال افزایش خطر عفونت، شامل بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه، در ارتباط است.
۴.تورم مفاصل و درد عضلانی
مقدار ویتامین C کافی می‌تواند به جلوگیری از انواع آرتروز کمک کند، هنگامی که مقدار آن بیش از اندازه شود می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود.
طبق مطالعات انجام شده اطلاعاتی به‌دست رسیده که نشان می‌دهد، کسانی که نسبت به سایر افراد از کمبود این ویتامین رنج می‌برند، در مقابل احتمال دچار شدن آن‌ها به بیماری آرتریت روماتوئید در این افراد نسبت به افراد عادی بسیار بیشتر بوده است، به طوری که می‌توان گفت مبتلا شدن آن‌ها سه برابر افراد عادی می‌باشد.
۵.کبود شدن بدن
بدن برخی افراد به آسانی کبود می‌شود و دلایل پزشکی آن را ثابت می‌کند، که کمبود ویتامین C می‌تواند باعث کبودی بدن شود، موارد زیر از جمله دلایل کبود شدن آسان بدن می‌باشند:ن را ثابت
- اعتیاد به الکل
- افزایش سن
- عوارض و اثرات برخی داروها
۶.ضعف و خستگی
یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین ث خستگی و ضغف کردن است، ولی جای نگرانی ندارد چون بعد از چند روز استفاده کافی از مکملهای قوی ویتامین ث برطرف می‌شود.
۷.کمبود آهن
کمبود آهن که به دنبال آن کم‌خونی نیز ظاهر می‌شود، یکی از علائم شایع کمبود ویتامین ث می‌باشد، از جمله علائم آن خستگی، رنگ پریدگی، نفس کم آوردن هنگام ورزش کردن، سردرد و خط خط شدن و فرورفتگی ناخن‌ها(قاشقی شدن ناخن‌ها) می‌باشد.
بیشتر بخوانید: ۱۲ نشانه کم‌خونی که حتما باید بدانید
قاشقی شدن ناخن‌ها: نوعی بیماری ناخن که ناشی از کم‌خونی و فقر آهن است، در این وضعیت ناخن‌ها به ویژه ناخن‌های دست نازک شده و حالت طبیعی خود را از دست می‌دهند و به حالت مقعر یا مسطح در می‌آیند. به‌طور کلی اگر قاشقی شدن و فرورفتگی ناخن‌ها به دلیل فقر آهن و کم‌خونی باشد، تغییرات رژیم غذایی و استفاده از مکمل‌ها به آسانی وضعیت را بهبود خواهد داد.
اگر کم‌خونی ناشی از فقر آهن ادامه‌دار بود چک کردن میزان ویتامین ث ضروری است.
۸.التهاب و خونریزی لثه
یکی از رایج‌ترین علائم کمبود ویتامین ث التهاب و خونریزی لثه‌ها به‌خصوص زمانی که از نخ دندان استفاده می‌کنیم یا مسواک می‌زنیم مشاهده می‌شود، که کمبود شدید آن منجر به پوسیدگی دندان نیز می‌شود.
برای بهبود و درمان آن ویتامین ث مانند یک آنتی اکسیدان عمل می‌کند و می‌تواند کمبود آن را جبران کند.
۹.تغییرات خلق و خو
کمبود ویتامین ث می‌تواند باعث آسیب به اعصاب شود و اضافه کردن این ریزمغذی به رژیم غذایی علائم افسردگی، استرس، اضطراب و افسردگی را کاهش داده و بهبود بخشد.
بیماری‌هایی که در صورت کمبود ویتامین C احتمال ابتلا به آن‌ها افزایش می‌یابد.
ویتامین ث که یکی از مهم‌ترین مواد مغذی برای عملکرد صحیح بدن می‌باشد، کمبود آن می‌تواند باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها شود که ممکن است عوارض زیادی را به دنبال داشته باشد. چند نمونه از بیماری‌های که در نتیجه کمبود ویتامین ث امکان مبتلا شدن به آن‌ها افزایش می‌یابد عبارت اند از:
بیماری آنمی (کم‌خونی)
افزودن ویتامین ث به رژیم غذایی از اهمیت زیادی برخوردار است، در کنار فواید کلی ویتامین ث معرفی کردیم، ویتامین ث باعث جذب بهتر آهن نیز بوده و یکی از بهترین موارد برای پیشگیری از دچار شدن به بیماری‌های مرتبط همانند آنمی (کم‌خونی) می‌باشد. در نتیجه کاهش کیفیت یا تعداد گلبولهای قرمز خون یک نکته ضروری و حیاتی محسوب می‌شود در این بازه زمانی در صورت دچار شدن به آنمی (کم‌خونی) همانند سایر بیماری‌ها علام این بیماری نیز خود را به شما نشان می‌دهند، این علام شامل موراد زیر می‌باشد:
- تنگی نفس
- احساس خستگی
- سرگیجه و سردرد
- کاهش رنگ‌دانه‌های پوست (رنگ‌پریدگی)
- کاهش وزن
بیشتر بخوانید: بهترین روش برای جلوگیری از ایجاد کم‌خونی
بیمارری اسکوروی
همانطور که در ابتدای مقاله به این بیماری اشاره شد، این بیماری یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با کمبود ویتامین ث می‌باشد. درصورت عدم درمان و بهبود آن، می‌تواند موجب خونریزی پوستی، التهاب لثه، کم‌خونی و… شود.
بیماری خون ریزی در لثه‌ها
ویتامین ث طیف فعالیت گسترده‌ای را در خود جای داده یکی،تامین سلامت دندان‌های شما نیز یکی دیگر از وظایف ویتامین ث می‌باشد، در کنار تقویت و بهبود دندان‌ها از لثه‌های شما نیز محافظ خواهد کرد. در صورت کمبود ویتامین ث احتمال خونریزی در لثه‌های شما افزایش خواهد یافت و این نوضوع به بیماری لثه در نهایت ختم خواهد شد و جز‌ئی از بیماری‌های کمبود ویتامین ث محصوب می‌شود.
بیماری تیروئید (پرکار)
یکی دیگر از بیماری‌های که در زمان کمبود ویتامین ث رخ خواهد داد بیماری تیروئید (پرکار) می‌باشد، در زمانی که میزان این ویتامین کاهش می‌یابد و درنتیجه تعداد غذه‌های تیروید و هورمون‌های آن افزایش یافته و میزان بیشتری نیز در بدن ترشح می‌یابد. در سلامت تیروئید ویتامین ث و دیگر مواد مغذی مهم و حیاتی محسوب می‌شوند، همان طور که اشاره داشتیم در این مقاله از نیتروطب کمبود میزان این ویتامین موجود درون بدن شما اگر در مدت زمانی طولانی‌تری همان طور بماند باعث افزایش همورن‌های غده تروئید نیز افزایش یافته و در نهایت شما به بیماری تیرئید (پرکار) دچار خواهید شد. بیماری تیروئید(پرکار) علائم مختلفی داشته برخی از این علائم:
- مشکلات عصبی
- لزرش در نقاط مختلف بدن
- افزایش اشتها در فرد
- کاهش وزن به صورت ناخواسته
- تپش قلب و ایجاد مشکلات قلبی دیگر
بیماری های مختلفی پوستی
بیماری‌های مختلف پوستی یکی از بیماری‌های آزار دهنده در عمل پزشکی بوده، ویتامین ث تاثیر مفید و مستقیمی در سلامت پوست داشته، این ویتامین خاصیت آنتی اکسیدان داشته و نقش به‌سزایی در تولید و ایفای کلاژن داشته پس بنابراین نقش مهمی در این زمینه را بر عهده داشته، ویتامین ث در افزایش کیفیت بافت‌های پروتئینی در پوست و موثر بوده و برای سلامت آن‌ها مهم محسوب می‌شوند، کمبود این ویتامین در بدن به عنوان اسکورب نامیده می‌شود، اسکوروب باعث ایجاد ضایعات پوستی در بدن افراد می‌شود و علائمی نیز با خود به همراه دارد که می‌توانیم به لکه‌هایی به شکل خونریزی کوچک اشاره داشته باشیم.
بیشتر بخوانید: صفر تا ۱۰۰ پوست های گوناگون و اصول مراقبت از آن ها
شما عزیزان در صورت نیازتان می‌توانید از خدمان مختلف نیتروطب استفاده کنید، خدمات نیتروطب شامل موارد:
- ثبت درخواست پزشک و پرستار
- مشاوه آنلاین پزشکی و روان شناسی
- مشاوره آنلاین در خصوص تغذیه و رژیم غذایی
- خرید و اجاره انواع تجهیزات پزشکی در زمینه‌های مختلف
