تصمیم آمریکا در مورد سقط جنین برخلاف تحولات جهانی در این زمینه بود. بر اساس گزارش مرکز حقوق باروری و عفو بینالملل طی دو دهه گذشته، بیش از ۵۰ کشور قوانین کمتر محدودکنندهای برای سقط جنین خود خواسته تصویب کردهاند و نقش اساسی آن را در حفاظت از جان زنان، سلامت و حقوق بشر به رسمیت میشناسند.
به گزارش نیتروطب به نقل از روزنامه شرق ،در ۲۴ ژوئن سال ۲۰۲۲ دادگاه عالی آمریکا حکم رو علیه وید در ارتباط با حق پایان خودخواسته بارداری را لغو کرد. حکمی تاریخی که به واسطهی آن زنان آمریکایی برای نیم قرن با حمایت قانون اساسی، حق پایان دادن به بارداری را داشتند. زنان آمریکایی پس از این حکم در سه ماه اول بارداری حق مطلق سقط جنین داشتند. با لغو این حکم قوانین مرتبط با پایان بارداری خودخواسته به قانونگذاران ایالتی واگذار شد. به این ترتیب در ایالتهایی که محافظهکاران بر مسند قدرت بودند سقط جنین خودخواسته ممنوع میشد.
تاثیر رای دادگاه عالی آمریکا بر قوانین سقط جنین خودخواسته در دیگر کشورها
تصمیم آمریکا در مورد سقط جنین برخلاف تحولات جهانی در این زمینه بود. بر اساس گزارش مرکز حقوق باروری و عفو بینالملل طی دو دهه گذشته، بیش از ۵۰ کشور قوانین کمتر محدودکنندهای برای پایان بارداری خودخواسته تصویب کردهاند و نقش اساسی آن را در حفاظت از جان زنان، سلامت و حقوق بشر به رسمیت میشناسند.
با این وجود حق پایان خودخواسته بارداری تا حد زیادی در جهان در شرایط نابرابر باقی مانده است. در حالی که در سال از هر چهار بارداری یک مورد به سقط جنین ختم میشود، در سراسر جهان بیش از ۴۰ درصد از زنان در سنین باروری در کشورهایی زندگی میکنند که دارای قوانین محدود کننده در این زمینه هستند.
پایان خود خواسته بارداری در چه کشورهایی ممنوع است؟
سقط جنین خودخواسته هنوز در نزدیک به ۲۰ کشور از جمله بسیاری از کشورهای آفریقایی همچون مصر، سنگال، گابن، ماداگاسکار و موریتانی ممنوع است.در آمریکای جنوبی نیز دسترسی به مورد دشوار است. پایان خود خواسته بارداری در سورینام، نیکاراگویه و السالوادور مجاز نیست. در سال ۱۹۹۸، السالوادور قوانین سختگیرانهای را در این مورد تصویب کرد. این مجازاتها شامل تعقیب قضایی مبتنی بر «بدترین نوع قتل» است که تا ۵۰ سال حبس دارد.
در سال ۲۰۲۲ زنان سالوادورایی بر علیه قانین سختگیرانه ممنوعیت پایان خودخواسته بارداری راهپیمایی کردند و خواستار تغییر این قانین شدند.در اروپا اما ممنوعیت کامل پایان خود خواستهی بارداری استثنا است. در مالتا، زنانی که سقط جنین خودخواسته انجام میدهند، با مجازاتی از ۱۸ ماه تا سه سال زندان مواجه میشوند. پایان خودخواستهی بارداری در دو ایالت کوچک آندورا و واتیکان نیز ممنوع است.
کشورهایی که دسترسی به پایان خودخواسته بارداری در آنها محدود است
کشورهای دیگری هستند که پایان خود خواسته بارداری را قانونی کردهاند؛ اما دسترسی به آن را مشروط به شرایط بسیار محدودکنندهای میدانند. در ساحل عاج، لیبی، اوگاندا، سودان جنوبی، عراق، لبنان، ایران، سوریه، افغانستان، یمن، بنگلادش، میانمار، سریلانکا، گواتمالا، پاراگویه و ونزویلا سقط جنین تنها در ماردی که جان یک زن را تهدید کند، قانونی است.
در برزیل ختم باداری خودخواسته تنها در موارد تجاوز جنسی، خطر مرگ برای مادر یا ناهنجاری شدید جنین مجاز است. در آسیا، بالاترین دادگاه کره جنوبی در سال ۲۰۱۹ دستور لغو ممنوعیت پایان خودخواسته بارداری را صادر کرد که خلاف قانون اساسی تلقی میشد. با این حال، هنوز هیچ قانون جدیدی برای نظم دادن در مورد سقط جنین تصویب نشده است.
در حالی که پایان بارداری خودخواسته تا هفتهی دوازدهم بارداری در ایتالیا قانونی است اما در عمل، به دلیل باورهای موجود بسیار غیرقابل دسترس است. بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت در سال ۲۰۱۹، ۶۷ درصد از متخصصان زنان ایتالیا از انجام ختم بارداری خودداری کردند. این رقم در پنج منطقه از ۲۰ منطقه ایتالیا به ۸۰ درصد میرسد. لهستان در ژانویه ۲۰۲۱، ممنوعیت تقریبی ختم بارداری خودخواسته را اعلام کرد. در این کشور تنها در موارد تجاوز جنسی، زنای با محارم یا زمانی که جان مادر در خطر است، قانون این عمل را مجاز میدانست. پس از به تصویب رسیدن این قانون زنان لهستانی اعتراض گستردهای را به راه انداختند.
کشورهایی که در آنها حق سقط جنین خودخواسته به تازگی به دست آمده
در برخی کشورها، دسترسی به سقط جنین خود خواسته بهتازگی به زنان داده شده است. به طور مثال در ایرلند، حق پایان خودخواستهی بارداری تنها از سال ۲۰۱۸ و پس از یک همهپرسی تاریخی قانونی شد. سقط جنین همچنین در سال ۲۰۱۹ در ایرلند شمالی آزاد شد. این کشور تنها بخشی از بریتانیا بود که ختم بارداری خودخواسته هنوز در آن ممنوع بود. نیوزیلند تا سال ۲۰۲۰ سقط جنین خودخواسته را قانونی اعلام نکرد. در استرالیا، ایالت کویینزلند در سال ۲۰۱۸ پایان خودخواستهی بارداری را قانونی کرد و تنها نیو ساوت ولز، پرجمعیت ترین ایالت این کشور، همچنان آن را غیرقانونی میداند.
در تایلند، سقط جنین خود خواسته در فوریه ۲۰۲۱ قانونی اعلام شد و اکنون تا هفتهی ۱۲ بارداری قابل انجام است. کلمبیا در فوریه ۲۰۲۲ ختم بارداری خودخواسته را تا ۲۴ هفتهی بارداری قانونی کرد. در پی این موضوع، شیلی در ۱۶ مارس تصمیم گرفت تا جرمزدایی از سقط جنین را در پیشنویس قانون اساسی جدید خود لحاظ کند. در مکزیک نیز یک حکم مهم دادگاه عالی ممنوعیت سقط جنین خود خواسته را خلاف قانون اساسی اعلام کرد.
جنبش موج سبز
با شدت گرفتن فعالیتهای جنبشهای مخالف حق سقط جنین خود خواسته جنبشهای طرفدار حق انتخاب زنان نیز فعالیتهای خود را گسترش دادند. با استفاده فعالان این حرکت از رنگ سبز در راهپیماییها این جنبش «موج سبز» نام گرفت. موفقیت کمنظیر این جنبش در کشورهای آمریکای جنوبی خونی تازه در رگهای هواداران حق انتخاب زنان و کمپینهای فعالین زنان در کشورهای مختلف شد.
آنچه سازمان بهداشت جهانی حق دسترسی به سقط جنین امن مینامد
به گفتهی سازمان بهداشت جهانی موانع دسترسی به سقط جنین امن، به موقع، قابل دسترس، مقرون به صرفه، توام با احترام و بدون تبعیض میتواند باعث آسیب عاطفی و جسمی شود و حق حریم خصوصی زنان و دختران را نقض کند. عدم دسترسی به سقط جنین امن همچنین حق برابری و عدم تبعیض، حق مصون بودن از شکنجه، رفتار و مجازات ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز را نقض میکند.
عدم دسترسی به سقط جنین امن همچنین پیامدهای مالی و اجتماعی برای مردم و جوامع از جمله تأثیر منفی بر امکان زنان و دختران برای کسب آموزش و مشارکت کامل و مؤثر در جامعه دارد.