متخصصان ابزاری تولید کردهاند که با بررسی ۱۱ عامل با دقت بالایی پیشبینی میکند که آیا فرد در ۱۴ سال آینده به زوال عقل یا دمانس مبتلا میشود یا خیر.
عواملی از جمله سبک زندگی و ویژگیهای شخصی در کنار سابقه بیماریها با دقت بالایی نشان میدهد که آیا فرد در میانسالی دچار زوال عقل میشود یا خیر.
این متخصصان با هدایت دانشگاهیان دانشگاه «آکسفورد»، دادههای افراد ۵۰ تا ۷۳ ساله را که در دو مطالعهی بلندمدت انگلیس شرکت کردند ـ مطالعه بانکزیستی انگلیس (Biobank Uk) و مطالعهی وایتهال۲ (Whitehall II) ـ بررسی کردند. آنها فهرستی از ۲۸ عامل شناختهشده مرتبط با خطر زوال عقل را تهیه کردند و سپس آن را به قویترین عوامل پیشبینیکننده تقلیل دادند.
این به فهرستی از ۱۱ عامل پیشبینیکننده تشکیل شد که از آن برای توسعهی ابزار خطر ابتلا به زوال عقل (UKBDRS) در بانکزیستی انگلیس استفاده شد. ۱۱ عامل مذکور عبارت از سن، تحصیلات، سابقه دیابت، سابقهی افسردگی، سابقه سکتهی مغزی، سابقه زوال عقل والدین، سطح محرومیت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، تنها زندگی کردن و جنسیت هستند. آنها این عوامل خطر را در کنار اینکه آیا فرد حامل ژن خاص APOE، عامل خطر شناختهشده برای زوال عقل، است یا خیر نیز بررسی کردند.
این ابزار خطر، ابزار (UKBDRS-APOE) نام داشت. در طول دوره مطالعه، دو درصد کسانی که در مطالعهی بانکزیستی انگلیس و سه درصد کسانی که در مطالعهی وایتهال ۲ شرکت داشتند، به زوال عقل مبتلا شدند.
بر اساس یافتههایی که در نشریه سلامت روان «BMJ» منتشر شده است، آنان دریافتند UKBDRS-APOE بالاترین امتیاز پیشبینی را ارایه میکند و ابزار خطر UKBDRS بلافاصله بعد از آن قرار میگیرد.
به پیشنهاد متخصصان، در آینده از این ابزار جدید میتوان بهمنزله یک ابزار غربالگری اولیه برای زوال عقل استفاده کرد و افراد را در «گروههای خطر» قرار داد. آنهایی را که احتمال بالایی در ابتلا به زوال عقل به دست میآورند با توجه به امتیاز خطر، میتوان برای آزمایشهای بیشتر از جمله ارزیابی شناختی، اسکن مغز و آزمایش خون در اولویت قرار داد.
دکتر «ریهان پیتل»، نویسنده اصلی این مطالعه از دانشگاه آکسفورد، گفت: از UKBDRS میتوان بهمثابه ابزار غربالگری اولیه برای طبقهبندی افراد در گروههای خطر استفاده کرد و برای آنهایی که پرخطر شناسایی میشوند از ارزیابیهای تکمیلی در زمان فشرده که در بالا توضیح داده شد برای توصیف دقیقتر بهره گرفت. پیش از آنکه بتوانیم از این امتیاز خطر در تجربه بالینی استفاده کنیم، باید مراحل زیادی را طی کنیم.
وی افزود: واضح است که خطر، شروع و شیوع زوال عقل براساس نژاد، قومیت و وضعیت اجتماعی- اقتصادی متفاوت است. بنابراین، با اینکه کارکرد منسجم UKBDRS بین این دو گروه مستقل، اعتماد ما را به کارکرد موفق آن در کار افزایش میدهد، باید آن را روی گروههای متنوعتری از مردم در داخل و خارج انگلیس امتحان کنیم.